Horae subsecivae Marburgenses anni MDCCXXIX, MDCCXXX et MDCCXXXI quibus philosophia ad publicam privatamque utilitatem aptatur

111쪽

tem, in qua jus constituitur deprehea daturnecesse est. Omnium evidentis me idem ex contrario patet.Sit enim ra tio determinans hujus juris in omni ci vitate seu in notione civitatis in generi Contenta;erit ergo us quod ea constitu it, omnium civitatum commune i quod asserto Gasii repugnat Ponamu rationem eandem in essentia a natura hominis contineri: erit ergo jus,quod ei constituit, omnium hominum propri um, quod ais asserto denuo contra riatur. Immo erit idem jus pars u ris gentium, ab eodem ne quicquam recedens quod e diametro oppositum Ulmani effato Ponamus i denique rationem determinantem juris civili inmatura ac essentia hominis omnitam que animalium a communi reperiri; erit adeo jus istud omnium hominumac animalium commune,1 consequeo te totum cum jure naturali coinci

det id quod denuo ab eflato Ulpia, abhorret. Atque hinc intelligimus, quaenam sit illa rati, qua jus civili

constituitur cum enim nec in essen tiain natura hominum atque anima lium commui, nec in hominum pro

pria

112쪽

tentiam es civilis. νι

pria deprehendatur coec tamen imis petu ad ferendas leges ferri legislatores uri gentium in sensu IctorumRoman0rum repugnet, cum hoc admisso a jure naturali gentium prorsus recederet jus civile, quod Ulpiano non probatur nihil relinquitur, quam ut rationem juris civilis a natura seu es-siatia civitatis propria derivemus quemadmodum juris gentium ratio a natura messentia hominum propria definituri 3 4;. Quodsi haec perpenderisa ad ambiis D. mimum tibi revocaveris definitiones ': ' με

Ictorum

luris naturae ac gentium, qua menti R. Istorum Romanorum consormes in m

pudedimus β. is , ad earum analogiam condes etiam definitionem juris civilis eorundem menti consentaneam, quod scilicet jus emite sit ea actionum deterrinatio, cujus ratio in civitatis equi a statu singulari continetur. Ita .gr seu Romanam est, cujus riatio in Dip. Romanae statu continetur. Dubium hic oriri poterat ad praec dentia attento, quod ne dissicultates Letilat omnino expendendum. IuS, quod ratio quaedam naturalis consti

tuit,

113쪽

ν ni Milone 'ris uastura, tuit, vel rationem sui agnoscit inessentia ac natura hominum omnium χnimalium communi, vel in essentia a natura hominum ropria, hoc est vel in notione generis, vel in notione specie colatinetur ratio ista Ecquis vero ignorat, esse notionen quandam omnium civitatum seu Remmp. communem, quae genus quoddam constituit, esse vero etiam notio. nes quasdam nonnullis proprias, qua species quasdam absolvunt, sub qui hus Resp. singulares continentur. Ne que dubium esse potest, qui legum rationes perinde ex notione civitatis in genere, quam hujus vel illius notione in specie desumantur. Eadem adeo ratio esse videtur, cur jus, quod ratio civilis constituit, in duas species dispe, scatur , ob quam jus alterum quod ra tione naturali nititur, in duas species distributum, jus nimirum naturae ac gentium animvero civitates Conde

re est juris gentium β. zo . Quam

obrem quae ex notione civitatis in genere deducuntur, hoc est per ratione politicas generales determinantur, eis ad jus gentium reseruntur, neque adec

114쪽

gentium e civilis. ννα necessitas urget, ut jus quoddam peculiare constituatur, ex notione civitatis in genere derivandum. Cum status Rerump. diversi sint jus unius civitatis non convenit promiscue civitati cuicunque alteri Patet autem eas lege non posse esse communes, quarum ratio desumitur ab eo, quo

duo Rerump. status a se invicem disserunt. Quoesi ex adverso leges quaedam habuerint rationes ab eo derivatas, quod diveris Resp. commune agnoicunt illas quoque communes esserit quicquam prohibet. Hinc utilitas lautandi rationes legum civilium elu- etsist juris praelertim peregrini, quod in supplementum patrii minus Commpleti venit. Patet etiam statum Reip. Rhi utiliter expendi, quam ad ratione juris civilis eidem proprii scrutam

Gas nimum appellas.

, M. Quemadmodum vero ex di-

dii apparet, quod posita ea notione is rivi tirilis, quam menti Gam Icto ης- δε adeo Romanorum consentaneam ' -

indicarimus jus istud civile sit civia data proprium, quod unusin viique populus id sibi constituat; ita

115쪽

ν s. II De natione iuris sura, non minus ex ea ostenditur, quod neque in totum a naturali vel gentiunjure recedat; nec per omnia ei serviat sed efficiatur, cum aliquid addimu vel detrahimus iuri communi Iuret

nempe communis nomine commulli

jus naturae gentium appellatur is oppositione ad civile, quod tunc si miis audit iu). Quae Ulpianu gene xatim dicit de modo, quo jus propri

um ex communi essiciatur in orta hinc disserentia juris naturalisa communis nos in Politica integro capite specialiut Cum per rationem, tum per exempli deduximus. Cum hic prolixioribus et non liceat, uno saltem alteroque exemiplo assertum Ulpiam confirmamus, a idem notioni juris civilis erutae consim meum inde probamus. Introducti

iure gentium dominiis furta ipso utinaturali illicita sunt, quemadmod dicit Paulus Ictus hM. Ex hoc pra cepto uris naturalis, non esse furtunisciendum, efficitur lex civilis, si usi communi aliquid additur, nempe dura poena furti constituitur , quam qui

116쪽

gontiam Ulairilis. ν Iae populus pro arbitrio suo deteris minat. Apud Helraeos, quibus legem forensem seu civilem tulerat Deus, furci quadruplo aut quintuplo luebantur Apud Graecos ultra dupli condemnationem fures per aliquot dies vincti detinebantur . . Apud Aleman nos ultra restitutionem multipli pro diversitate casuum diversimode determinati ad mulctam condemnabantur. Apud Romuos poena furti pro diver

cemviri lares manifestis verberibus assecto ei in servitutem addicerent , cui sertum fuerat factum ervos vero ejusdem delicti reos iugis caesos ex Mad precipitari juberent praetores putam nimis acerbam in pecuniariam quadrupli mutabant, ut alias postea insecutas mutationes varias silentio Taureamus. Ex Constitutione Carolina pro ivetiitate circumstantia

rum paena vel est corporis affictiva Vel capitalis , ut prima aut altera videtan virgis caedantur tandem a

quid suspendanturi leges adeo civi

117쪽

s8 II De notione juris natura,

te apud diversias gentes diversis aed dis variant. Ratio diversitati delu mitur a diverso Rerump. statu, vi cu jus vel minor, vel major poena a coercendum delictum sussicit. Iuncommuni, quod ex notione civitatii in genere derivatur, furtum est pulli endum jure autem proprio vel ciri accedit determinatio diversa poena ra tione ex statu Reip. singulari desum ta Atque ita ex jure communi essicitur jus proprium facta illius ad ci

vitatem datam applicatione, qua e rationibus in eadem obviis determina tur, quod per notionem civitatis agenere adeoque jure communi inde terminatum relinquitur. Jure com muni neminem contrahendo circum venire licet atque adeo, si emtor re tium justo majus solverit, venditor re

stituere debet, quod ultra justum pre lium fuit solutum. Jus proprium e

tiam a nobis receptum jure commu ni recedit, non tamen in totum, ne

que per omnia ei servit etenim si emtor ultra dimidium fuerit hesus, tum demum actio ipsi competit ad versus venditorem, ut Vel contractu

118쪽

tentium ivilis.

et datur, vel pretium superfluum 'estituatur, optione venditori relicta

tam . Rationes desumuntur exstatu Leip. datae, V. gr. quod apud nos dissicilis it ac valde sumtuosa juris sui in foro persecutio, quod laesiones infra dimidium nimis invaluerint, quodque subinde sint probat dissiciliores. f. Ius proprium quisque popu- uos n-lus ipse sibi constituit si a), atque adeo ab arbitrio ejus pendet, quid fieri ':

quid non fieri debeat. Unde jus ci fiam vile ut arbitrarium dicitur, cum jus natura sit necessarium illud pro arbitrio uniuscujusque populi mutari potest, eum illud in se immutabile sit. Enimvero ubi aliquid ex arbitrio nostro deciditur, non tamen desunt rationes, quas attendit arbitrium, nec eidem advertitur, quod rationes aliae aliis fini meliores' quod praeferatur illud, quod melioribus consentaneum. Quamobrem leges civiles arbitrium humanum constituit, etsi ratione a /tu eip. singulari desumantur, nec

nece ius in locum arbitrii surrogatur,

119쪽

,oo nete notione iuris natura, nientius, seu prodato eius statu optimum. Neque adeo refragatur menti

Gasti notio juris civilis, quam eidessi conformem dicimus si xii, etsi is assirmet jus civile populum quemquς

ipsum, atque adeo pro arbitrio suo, constituere, nostra autem notio de sideret rationem a statu Reip. singulὸ ri petitam. Habent arbitraria suas a tiones nec arbitrio nostro vis infertur, ubi ob rationes meliores unum alter Praeferimus, non modo dum jus pro prium constituitur, sed in aliis quibui Cunque negotiis , immo in ipsis ci entiis. Ita in Arithmetica characte

re numerorum, quibus nunc utimus,

praserimus aliis eosdem indigitandi modis antea usitatis, nulla necessitas , sed sapientiae lege, quae salvo arbitrio sanctissime custoditur. g. 26. Quamvis autem notiones ostin Μ μ' ris naturalis , gentium atque civi Ictorum Romanorum nihil contis vitis Avi ant absurdi&in se verae deprehendM tur, ac praeterea determinatae sint, lex iis omne jus deduci possit, quo vel naturali ratione constitutum, vab arbitrio populorum in ocietat

120쪽

ariles coeuntium pendet, modo ha- ueris animum principiis sufficienti-Guc quae sane haud pauca sunt, imbutumin ratiocinandi habitu polle--s, quo fine Veritas una ex altera col- Iigi nequit, inviolata concatenationis ege, non exiguo profecto labore nec Parvo temporis spatio acquirendo Megari tamen non potest, quaedam in istis notionibus specialius esse determinanda, antequam omnia jura inde prompte deducantur. Quamobrem cum nos philosophis practicae fundamenta acturi in notionem illius juris inquireremus, quod natura CO stitutum esse a veteribus accepimuS, primum statim erat, quod nobis oc- eurrebat, rationem ilius uris innatura hominis contineri debere, ta itin- de pateat, cur actio haec sit Ionesta,

ista turpis cur haec homi praecipienda, ista vero prohibenda. Enimvero in iis non acquievimus, sed ulterius inquisivimus , quaenam sit illa ratio, ut absque ambage appareat, ad quanam attendendum sit, ubi actiones hominis liberas ad examen reum Mitiarumque normam reperire in