Horae subsecivae Marburgenses anni MDCCXXIX, MDCCXXX et MDCCXXXI quibus philosophia ad publicam privatamque utilitatem aptatur

231쪽

a I. De 'pothesibiu hilosophisis dem tamem in parte Astronomiae spha rica ad determinanda motus commu nis phaenomena utuntur. monui has jam alias etsi veritatem obviam per videre non potuerint, qui, dum a sese videre jactant, in rebus tamen profundius inspiciendis suum desiderat patiuntur acumen. Atque ea de causa nemo Protestantium vexa creav

sso Christophoro Sturmio, cum syste

mate causarum occasionalium tanquam hypothesi in explicandis cauti& communicatione motus ly&inmmercio inter mentem atque corpus muteretur, immo ex eadem existen ian

Dei demonstraret n) Nemo quoqui vexas creavit Rambergero, mihimatum ac Physicae apud Jenenses, conviVeret, Prosesior clarissimo, idemsstema causarum occasionalium in

ictionibus physicis explicanti ac desedenti. Immo nobis licuit olim Academia Lipsiensi hypothesi ista ut in dissertatione de loquela publice vertila

l Physi eae lectivae s. Hypotheticae omp.46 seqq. 4m Physicae modernae ioris Comi end. p. 627. Taccisop. specimio prop. 7. p. sis byc Hypoth. ius Tomo primo idem subjungi. ur.

232쪽

. 1 Dὸbnotho iaphi ophisis arrtilata in explicandis iis, quae circa O-quelam a commercio inter mentem ac corpus pendent.

s. v. quidem non inutilis videri Divisspcitrat discusso, undenam sit ut uuae rem

uno tempore periculosa Visa non fue-hρ

rant, sed Theologis ipsis approba-iὸ immo acriter defensa, eademta ' init alio tempore existimentur admoduci periculosa, ita ut per ea omnis reljἶj0, omnis virtus, omnis justitia penitu tollatur immo Ecclesia atque Re p. funditus evertatur sed cum de

ea paucis dici non possint, quae ud iaciunt, trudentiae serviunt il-hn alii loco ac tempori alii reserva VS, emo autem dubitabit, philo laphorum hypotheses atque placitata h/ut experiri. Dabimus suo loco tripla illustria. unc sussiciat provocati ad nuperrimum. Quanto sernite actionum honestas ac turpitu intrinseca contra Fufendor um in defensa, nemo est qui ignorat. autem ethnici, Sociniani, Pelagisti, obbesiani athei in nescio quo itidem nomine: fendo sin fuerit lanatus etsi non defuerint inter

233쪽

1t IDe 'pothesibus hil obirari Theologos maxime orthodoxos, Inegarunt sine honestate intrinseca ad num intellis posse satisfactionem Chstia hoc tamen non obstante vesin loco, ubi contras endor m ac rime omnium fuit pugnatum, hone ortem a turpitudinem actionum inisecam inter atheismi principia re audias. mirificis nunc laudibus e litur Fufendorses damnantur Silastici ci iis Theologi orthodilaude suo aevo celebres. Prum f. D. Ceterum non magno acumiitis cir ia est ut quis perspiciat, prae I

ri,n tali judiciis de hypothesibus ac pl

fρώμη citis philosophorum lamae suae ethia posteros parum consulere viros celroquin laude sua dignosa eadem petuo fruituros, nisi ipsime ei obicem potuissent. Nec majoremine opus est, ut quis videat, meritis in Ecclesiamin Rem p. conlcuos toti ordini praejudicium ejusque autoritatem in discrimet ducere penes eos, qui de aliorum nritis ex aequo statuere minime noruhoc est, apud plurimos, ubi in erga philosophos adducti, vel aliora persuauombus aurem iacilem prathe

234쪽

l. De hypothesias philosophicis dirales, vel audacter calumniantium vociferationibus, vel alia quacunque derauis permoti in impugnandis philosophorum hypothesibus, nondum sus-ficienter intellectis, nedum ea, qua opus erat, diligentia Maccuratione discussis argumento ab invidia ducto utuntur, quo vel idiotam uti posse alibi ostendimus o), sententiam scilicet philosophorum male explicantes cum invisorum hominum, veluti Dino , ',in haereticorum ab ecclesia damnatorum dogmatis conserenteS, nonhibus invidiosis, veluti Spinosismi, b uvismi Pelagianimi, Socinianista, thhe mi, infamantes invidiosis cun equentiis,quasi eadem omnis liberta ,omnis virtus, omnis religio, omnis

denique justitia tollatur,atheismodi bertinisseo Pelagianismois nescio cui

tantiae monstro horrendo, quod co-jtari potest, fores pandantur, net S momentum controversiae,quas. 0tius Ecclesiae ac universae Rei p. tu nitatur, exaggerantes ipsos de-ῆ e philosophos, quasi venenum ali-d arcanum sub verbis suis abscono dant,

235쪽

dant, quae Veritati consentanea suueum unice in sinem admiscentes, uimpietatis excusationem habeant λpoenam promeritam effugiant, mali gnis suspicionibus premente sp . Ι nimvero ab hac imprudentiae ac teme ritatis labe ne quid gravius dicaci facile sibi cavebit, qui hanc sibi curra datam esse existimat, ne errores noXj os serpere sinat. Quamprimum emi

ipsi innotescit, proferri quid a philosopho, quod ipse olim vel non did cit, vel quod nullibi adhuc legit, quod sive auditum, sive lectum ad te

Verum examen aut nondum revoca, Vit, aut revocare non potest ante Omnia inquirere tenetur , utrum id

inter hypotheses philosophicas resentdebeat, nec ne Haud difficile est ju dicium, nec multa discussione opus est. Etenim hypotheses ea fini eoa duntur, ut rationem inde reddamus a Prior eorum,quae observantur si IJ,ne admittuntur tanquam vera, quae inde colliguntur, nisi quando experienta consentanea deprehenduntur, atten tione nostra ad observandum excitata, quoi

236쪽

pdd alias inobservatum reliquissemus fr). pro certo igitur ratoque habendum philosophum ultra terminos hypotheseos non progredi, si eo de quo sermo est, non utitur nisi ad reddendam rationem eorum, quae indUbi e trientiae fide conitant, V siqua die priori colligit, iisdem tamen id alium tribuit usum quam quin in hypothesi examinanda habere potest. Nos in f chologia rationali, a uua ratio reddenda est a priori eorum, quae de anima observata in P chologia empirica recensentur utinus tanquam hypothesi systemate

harmonia praestabilitae a Lethmtio ad prindum ea, quae a commercio inter mentem ac corpus pendent e X- Ritam, nec ultra hos limites idem undimus, ne quidem eo in casu, ubirio trimplum aliorum tueri poterat. nec ratio desensionem negabat, veluti Lum principiis opus haberemus adde- γstrandam Numinis existentiam. facile autem id ipsum unicuique Vel. Ursinctoria lectione innotescit modo labeat animum nullo assectuum imitu prae editum, qui attentionem

237쪽

ais I. De Θρothesibus philosophieis. impedit Neque enim alibi nos st&mate illo uti animadvertet, nisi in psychologia rationali, quae capite quinto Cogitationum rationalium de Deo, mundo anima ac ente in genere, traditur. animvero Psychologia rationalis ea a me appellatur sycholo giae pars, qua rationes eorum redduntur, quae de anima in parte empirica annotantur q), consequenter vel ex inde patere poterat , me illo non uti nisi tanquam hypothesi. Immo initio illius tractationis in genere O nui r), in essentiam & naturam animae ideo inquiri, ut possit reddi ratio eorum, quae de eadem observantur in capite sertio annotata fuere,

quod Psychologiae empiricae destinaturi Quodsi quis istos articulos capiti quinti evolvit, ubi harmonia praesta/hilita tanquam principio utimur; nossaliud ibidem agi intelligit, quam intel ligibili modo explicari, quom a id stante ista hypothe fiat , quod fieri nemo in dubium Vocat, utpote

238쪽

L De hypothesibus philosophicis. I tperientia quotidiana confirmatum. gr. Hac magistra novimus homi-em proferre Voces , quibus mentisatiocinia significantur, atque eo in rati loquela dicitur rationalis, seu Verba fundere dicimur, rationi conformia.

mimus tanquam verum, neque ullo modo laetum in dubium Vocamus, vel quidpiam in eodem immutamus; atque ostendere conamur, quomodo id fieri possit, stante harmonia praestabilita, hoc est, si ea supponatur tanquam vera, ita ut si ponamus hanc esse fallam, minime sequatur, nos non posse proferre voces, quisus mentis

ratiocinia alteri significentur sed idialtem certum sit, id alia prorsus rati0ne fieri, quam fert hypothesis ista. It si quis certus esse velit, num aliquod dogma eidem superstruatur isn0n alio labore opus habet, quam ut in Theologia naturali, quae capite sexto traditur, cin philosophia morali atque civili paragraphos exMetaphysica citatos evolvat illico enim patebit, nihil ullibi adduci ad dogma ali-

ue quod

239쪽

ticum stabiliendum, quod hypothesin istam sapit. Quodsi jam constet

philosophum intra terminos legitim0s subsistere, ut libertate philosophandi fruatur permittendum g Io); incauti vero monendi sunt ne hypothesimbutantur, dum ex male intellecta in ferunt, quae inde non sequuntur, quod Vera esse optent, quae vitiis ipsorum vel pravis cupiditatibus patrocinantur. Incumbit etiam philosopho, ut, ubi abusus istiusmodi ipsi innotuerit, contrarium ex hypothesi sua fluere clarissime ostendat. Ita enim abusus tollitur, quantum datur qui e contrario fovetur, ubi viri autoritate pollentes ipsime consequentias pravas nectunt, quae inde non fluunt ac eas inde fuere severant , iis, quorum interest, ambabus manibus eas acceptantibu

tanquam ex hypothesi philosophi fu

entes, ubi praesertim acuminis ejus ducia ipsis fuerit. Haud raro enimeontingit, ut hypotheseos abutas non

tribuendus sit philosopho, qui ea ler' legitime utitur; sed consequentiarii eam ravis consequentiis, quaerim,

240쪽

I De hvrehe tu hilosophicis a r ne fluunt, Onerantibus. Nulla vero alio suadet ut legitimus hypotheseos usus non sine damno manifesto scientiarum β. Io tollatur ob abusum a consequentiariis introductum, aut fautem approbatum. Abusus enim tollendus est, retinendus usus. Ferendum nempe non ost utconsequentiarii hypothesin, cujus probabilitas speciosis rationibus a philosopho adstructa, impiis conleqvientiis onerent, quae exeadem minime fluunt, ne sic incauti hypothesin amplectantur tanquam Veram S consequentias ideo similiter existiment esse veras, utpote libidini suae pabulum subministrantes. Non hic inculco, quae ab usu Politicorum prudentiorum recedunt. EcquiSenim nescit in Suecia, Ministrorum civili prudentia eminentium feracissima, cumi ni DC rzius, Theologiae in Academia Lundinens Profestar, men- dorsium collegam ob praeclarum de jure naturae gentium opus editum cargumento ab invidia ducto aggrederetur,4 omne consequentiarii partes

sibin Indie novitatum quarundam, quas Du. Samuel Pufendoi libro suo de jure naturaemgentium eontra orthodoxa Midamenta Lundini edidit.