Horae subsecivae Marburgenses anni MDCCXXIX, MDCCXXX et MDCCXXXI quibus philosophia ad publicam privatamque utilitatem aptatur

301쪽

ut nonnisi ab iis impugnetur, qui dcontrarium in juventute fuerint edocti, vel per rationes domesticas extrinsecas Contrariam sententiam eliger coacti, quemadmodum solenne est ingeniis non systematicis, quorum a voluntate, immo appetitu sensitivo pendet assensus. In primis etiam notandum est non defuisse, qui maturiori judicio demon strationes Euclideas ad examen rigOro sum revocarunt Id quod ex Scholis Mathematicis Petri Ram satis super que apparet, atque controverita de an gulo contactus inter Iacobum Peleta ritimis Christophorum Clavium minta, quod propositio Euclide dubio cuidam obnoxia videbatur, defectu notionis fatis clarae infinite seu inco parabiliter parvi. Quemadmodum vero assidua Systematum veri nomini: tractatione assensum firmum atque immotum gigni manifestum est ita ei adverso probatu haud difficile est, talem a libris alia quam systematica method conscriptis frustra expectarj Etenim si libri communi more suerili conscripti, in antecedentibus Occulrunt termini, oui demum explicantu

302쪽

III. Desertis Assensisgeneratione agrin sequentibus4 quibus nulla in tyrone respondet notio confusa. Atque ea ratio est, cur lector haereat in i telligenda mente autoris, nisi quae Autor tradit aliunde ipsi fuerint perspecta, consequenter opera alterius indigeat, qui terminos istos eidem explicet. Similiter in antecedentibus sumuntur tanquam principia, quae demum in subsequentibus occurrunt, ideo impossibile est, ut quis certum pratia assensum propositioni probatae cum veritatis principii, unde certitudo pendet, nondum fuerit convictus.

Haud raro etiam contingit, ut com

mittatur circulus in probando, si adprobanda anteriora sumuntur principia ex sequentibus ad probanda sequentia principia ex anterioribus. Ita viro euidam inter ingenia non systemalle magnae autoritatis ostendi quod eirtutum commisisset in probandis, exi. Mada Dei ac finibus, cum existentiam

Dei probaturus sumeret, dari fines, dc pictaturus quod dentur fines praesup. pdderet dari Deum, mihi autem publi-ς magno fervore, aut potius furore insultaret, quod alicubi monuissem in

303쪽

2 3 1 III. Desuerissa Assensus reserasim probanda existentia Dei per fines et rum naturalium communiter circulila

committi Nec dissicile fuisset plurimistiusmodi exempla ex ejusdem sta piis in medium afferre, siquidem optraelpretium fuisset. Extra omnemae ro dubitationis aleam positum est, rasensum nullo niti fundamento, ubi circulus in probando committitur. Benique in libris vulgari methodo conscriptis probationes quoque non evol Vuntur, sed fontes tantummodesindicantur, aut, ubi quis evolutas pro ferre decreverit, plurimi tamen hja tus admittuntur a lectore non tacite

supplendi. Quamobrem hac cud aede causa fieri nequit, ut assensus fisemus ac indubitatus gignatur. Quo niam itaque omnes libri aut systema tici sunt, aut non systematici ex libris autem systematieis gigni potiassensus firmus atque immotus, autem talis ex non systematicis gigna tur, pro impossibili habendum exli bris systematicis solis assensum firmum atque immotum gigni palam est. At

que ea ratio nos impulit, ut genus hu' manum a perpetuis fluctationibus liberare

304쪽

Beti sacrassa Assensus generatione 2 8 3berare studeremus: quod si ex asse consequi nobis datum non fuerit, non tamen prorsus contemnenda subsidianos prestituros confidimus, si quidem Deo visum fuerit, ut opera philosophie bonis avibus coepta feliciter contrauare liceat. Utinam plures ea de cogitarent, ut de adjutoribus a

tandi occasio daretur, sicuti nunc haud contemnendus est eorum inGemmania numerus,qui laborem generi humano adeo utilem impedire nituntur.

quod absque systematibus veri nomi-α armus atque immotus assensus gigni minime possit, experientia abunde sirmat. Videmus enim quotidie, 'tantum vacillet assensus eorum, qui λ quo saltem acumine praediti sunt,

v j ad scripta minime systematica levitianimum appellunt.Cumque studio athematico perficiatur acumen λ .primis animo ingeneretur noti illiu sensus, quo certitudinem cogni ij ni percipimus ex convictione omu enatae hinc sunt nonnullorum V telae, quasi Mathesis corrum Datittellectum hominem ad alia studiandanda ineptum reddat, ProPtere quod

305쪽

af III. Defuerassiva Assensugeneraeian . quod experiantur in Mathesi assiduae eonqueri de obscuritate, dum proseruntur termini nondum satis expliciti, evidentiam majorem desideram res assensum praebere nolle, ubi sumum tu principia nondum probata nec probationes suffcienter evolvunt uti Neque alia profecto ratio est, quod acutiores cum Nuctio in sceptici statim tandem prolabantur uuasi nihil sit,

quod certo sciri possit in philosopla

imbecillitatem rationis humanae accusantes Immo ex eodem sonte ma nat inconstantia in sententia defende da, ut saepius vertumno mutabiliores nunc hanc, nunc alteram contradoctionis partem tueantur, prout ratio. ne extrinsecae in hanc potius, Quam ab teram partem assensum trahunt. Inade etiam est, quod in fundamentiis ponendis ac iterum diruendis contir uoversentur eruditi, nec Mathematicin Tum more ulterius progrediantiar.

quodque tot hypotheses absurdae inde fianenter in publicum protrudantur ab iis, qui prima cognitionis humanae princi. pia nondum perspexere quod inter docentes eminere velint, qui vix digni P

306쪽

III. Desuere a ustas generatiose ais reperiuntur, ut in discentium numero sint quod imperiti impugnent doctrinam solidam, quam non capiunt, quasi per ignorantiam privilegium obtingat, ut quis judicis partes teneat inter eruditos. Alia mala longe plurima istisque majora silentio praeterimus, qua a defectu assensus firmi atque immoti ortum trahunt. f. . Porro modus, quo sensus

firmus atque immotus gignitur, docet, quomodo in legendis libris systemati s-iae

cis versari debeamus, ut eandem certi 'tudinem consequamur, quae autori Lit Nimirum cum assensus succes V gignatur, nec vi demonstrationis

extorqueri possit, nisi principia nobis fuerint intellecta atque familiaria, in legendis libris systematicis lento gradu

progrediendum, ut notiones definitisonibus ac propositionibus respondemus altas in mente radices agant sensusque claritatis ac certitudinis cum iisdem firmiter connectatur. Experium

tu idem, qui ad elementa Euclidis legenda sese conserunt. Etsi enim definitiones fuerint faciles ac longe clarissimae, etsi axiomata ad exempla applica

307쪽

el NLDesereres essu ρελων ti riplicata luce sua radient; non tament, hi consulit, qui fugitivo nonnisi oculo illas atque haec percurrit. Ad se. quentia pede promoto ipso opere intelligit, quod ea propter sibi alia sint

Obscura, alia inevidentia. Ex adverso autem non habet, cur eum operae

sua poeniteat, qui singulis diebus non nisi aliquot definitiones accurata anaaIysi perlustravi mdiutina attentione memoriae firmiter infixit; qui axiom tis multiplici ad exempla applicatione lucem affudit eoque studio fimul ea me. moriae demandavit; qui ad propos

tiones demonstrativas progressus ain curata demonstrationum analysi, quam

alibi si docuimus, paucas una vice sibi

reddidit evidentes ac familiares sit. enim is sine dissicultatum taediis adit lteriora progreditur in voluptas, quam ex successu percipit, diligentia assidui, talem confert Quoniam philosophi am systematica methodo trado, qua Eticlides sua conscripsit elementi in operibus meis legendis eodem modo versari debent, qui eam doctrinarum ibi propositarum claritatem ac evisen,

tiam

308쪽

tiam consequi cupiunt, quam ego ex Perior. Cui nimis taediosum videtur lento adeo gradu progredi ac nisi cum die ex iisdem proficere, ei vehementer uade, ut ab iis legendis desistat, neque enim unquam certus esse pol erit, se mentem meam rite percepisse. nec veritatem , etsi manifestam , per spicjet. Quodsi vero operam dederit, ut assensus successive generetur tum

nihil mihi superest dubii fore, ut doctrinam quam trado, solidam ac ut, lem esse experiatur. Cum nuper h. mines nonnulli a doctiina solida sibi

metuentes horrendo latratu per orbem eruditum aerem implerent, quod ipsis exploratum esset, plurimos esse erudi tos, qui ea num more latratu latratus jungant, utut causam ignorent; non defuere circumspectiores, qui libros meos ante legere ac relegere malue runt, Uam imputationibus aliorum plenam fidem haberent, ut solidis a lumentis, non ficulneis ac stramineis, turnus Consequentiarii utebantur, doctrinam meam refutarent. Sed quinimo refutandi accesserant, doctriam veram ac solidam a me proponi ultro

309쪽

17ν IV De cessa sensus generatine

ultro agnoverunt, veritatis, ut, litatis convicti partim privatim d), partim publice e ejus rei testimona um mihi praebuerunt ac arma in adversarios converterunt. Et ideo dudum pronunciarunt viri graves ac intelligentes, scripta mea contra vociferationes male sanas nulla defensione egere, sed ipsamet pro me ac pro se loqui, atque ego imputationes horrendas absque ulla responsione Metaphysicae Germani cae praefigi curavi certus fore, ut omnes lectores attenti intelligant, eam a vociferatoribus non ea attentione lectam fuisse uuae sussicit ut intelligatur adeoque male consuluisse famae suae cui iisdem fidem habuere meis prorsus noni lectis. ν-- Qui successivam assensus gen6--ia rationem probe perpendit, is sibi aD quo praecoce aliorum impugnatione cavebidia: i quia nilii stequentius inter Germano ess solet, in nonnullis praesertim Aea demiis . Protestantium. Cum enim plurimi sint, qui orbi erudito innote

310쪽

er geliIunt, ex Ciarta autem, quae

psis est, supellectili depromere non

ossint, quae cum applausu exeipian-ur inde nominis celebritatem con-equantur; facillimam esse viam adio. ninis claritatem contendendi sibi per . uadent, si viris de Re p. litteraria beneneritis ac merentibus insolenter insul- ent eorumque famam lacessant. o. petu hoc praejudicium subinde a viris indignitate constitutis, qui, cum 1ingularem moderationis laudem assectent, aliorum tamen famam prostin-d e re sua esse arbitrentur, Iuvenes

petulantes spe patrocinii ipsis profututi ad hoc conducunt, ut omne convἱ-tiorum genus impudenter in eos ev

mant, a quibus discere ipsis proficuum iuerat. Ab intempestivo isto pruritualios impugnandi utique sibi tempera qui successivam assensus genesin

distincte cognitam intuetur. Etenim cum intelligat, nonnisi cum die, plurimo accedente labore, notiones fieri claras ac videntes, ut, quid in in iis contineatur a quod quaedam eo-mm per alia determinentur, perspici aossiti, si qua ex virorum praeclarorum