Horae subsecivae Marburgenses anni MDCCXXIX, MDCCXXX et MDCCXXXI quibus philosophia ad publicam privatamque utilitatem aptatur

331쪽

31o WDe successiva Assensus teneratiora. ceptricem resolvi nec alio modocet. t esse possumus, multo minus alidi docere valemus, assensum esse omni. bus suis numeris absolutum, quamvisi a posteriori ostendi possit, assensum nostrum esse legitimum, quatenus per experimenta vel observationes Constat, nos eum praebere propositioni veret. Ceterum hinc liquet, cur pauci admodum eruditorum notionem aliquam claram atque distinctam successivae si 1ensus generationis habeanta cur exu-Ient fructus, quos ea fert, nempe cur

fastidiant scripta systematica, Cur quae non intelligunt impugnent, Cur de facultatibus suis plus sperent , quam in iis est, cur iudicia sua deproperent de rebus parum intellectis vel non se

scienter discussis , cur controversas adament, cur denique nullo ordine scribantur, doceantur discantur,

quae scribenda discenda sunt.

De Notionibus directricibus Sy

nuino uis Bilosophiae prime. -- a Rodii nunc in publicum philois It phia prima, methodo scientifica

332쪽

IV De Notianibus directricibus r iacripta, quae convenit systemat ei, ominisci Cum nobis propositum

qiu philosophiam universam in syste

harmonicum redigere, ut antiquae' ritati sua constet claritas, sua ev, itia, suus usus Deduximus phi- 'iam primam omnem ex princi, contradictioni. rationis sussicit a rebUs existentibus non invitis: C hus eaedem notiones a posteriori tur, quae ex istis principiis a consequuntur. Principium contradictionis non admittit simul poni, quae sibi mutuo repugnant.Quodsi ergo ponis, quae bi mutuo non re pugnant; habebis aliquod postibile in ente primum conceptibile, icque nascitur cum possibilitatis notione eia sentia quoque notio. Positis quibus. dam sibi mutuo non repugnantibuS, fieri non potest, ut simul ponanturalia quo ipso cum notione determi,. nati ac determinantis attributorum notio nascitur, itemque notio necessitatis Quatenus Vero Per ea, quae primum ponuntur antelligitur, cur tetera simul poni debeant, nascitur hinc notio rationis sussicientis Enim-U vero

333쪽

3LE IV. De Natianiba, e te s. ver positis quibusdam sibi mutuo non repugnantibus, ponuntur alia tantiam- modo quoad possibilitatem seu potentiam, non ero quoad actum, ProPterea quod quaedam , quae sibi tralatuo quidem repugnant,non tamensigillatim repugnant Vel iis, quae primum ponuntur, vel per haec simul poni Hebere intelliguntur. Hinc consequiantiarnotiones modi modificationis,item que contingentis. Et quoniam principii rationis suffcientis, quod mattributis obtinet , quemadmodummodo vidimus, modorum quoqUCrR-tio sussiciens dari debes, per quam intelligitur, cur hic potius existat, quam alius, cum ens per essentialia attributa ad utrumque oppositum inclisserens sit ideo ut modi inesse possim cum ente uno ponenda sunt alia , ii, quibus modificationis ratio Coritirietur, hoc est, in quibus ea deprehendimus, per quae intelligimus, mracturhunc potius quam alium enti dato iresse debere, quod per se ad utrininquindifferens est. Hinc jam nasCiti eausarum irincipii notio cum aliinde vendentibus,4 quatenu ea , Qu

334쪽

IV. De No)Ambus diroctricibus. 4 33 in uno ente insunt, intelliguntur per alia, quae insunt aliis, cur ipsa insint, notio veritatis rerum, itemque dependentia rerum a se invicem relationis ad se invicem. Quodsi ergo res ad se invicem referimus, cum notio ne identitatis ac diversitatis nascuntur Π0tiones generum, specierum ac individu0rum, fundamento relationis inessentialibus constituto notiones similitudinis dissimilitudinis, fundamen t0 in omnibus rei determinationibus otio. Ex his notionibus fundamenta-jhu consequuntur ceterae id quod manifestum evadet lector Ontologiaedderet attento, ubi integra rite intel-kda iterata lectione notionum dependentiam a se invicem scrute tun eque ullus dubito fore, ut iterata haclidione inprimis accedente, eandem j philosophia prima lucem experia isit, quam in Geometria experimur. absonum vero foret talem expectare lucem, quae fulgore suo percellit lecto-Ita nonnisi oculos corpori apertOS, mentem vero alto sopore immersiam λ lectionem asserentes talis enim

Llementis Euclidis negatur, quod

335쪽

unusquisque per se experiri potest. Quemadmodum vero studio labore opus est, qualem insinuat successiva assensus generatio paulo ante explicata, ut lucem videre possis philosophiae primae vero eadem sit conditio, quae elementorum Euclidis, ut lusnon ante appareat, quam ubi probe intellecta rufamiliaria facta applicantur; ideo precibus nonnullorum lacile me adduci passus sum , ut usum genuinum philosophiae primae vulgo non satis animadversum hic edocerem,& quo sensu scientiae Architectonicae

nomen mereatur XPonerem.

Pbi se' .1.Est aliquis usus philosophiae primη

- , is singularis, qualem disciplina quaedam

stu-- alia praeter ipsam non agnoscit. Con sistit autem in eo, quod principia snt 'logica dirigant intellectum in veritate cognoscenda, sive ea a nobisinvestigari, sive ab aliis investigata dijudicari debet. Hunc vero usum habere nequit, nisnotiones generales, quae ad ipsam pertinent, a confusis ad distinctas revo pentur. Atque ideo intelligitur, cur eodem hactenus fuerit destituti, cum nemo negare possit, qui inter notis' nem

336쪽

M. De Notionibus directricibus is

ne confusam is distinctam distinguere novit, defuisse huc usque o tiones distinctas, immo alicubi prorsus clarat eam saltem fuisse philosophia primae conditionem, ut lectores plurimi non fuerint consecuti nisi notionis bene multas prorsus obscuraS. Nata hinc sunt querelae de tenebri S,

quibus philosophia prima involutae ina: eadem de causa disciplina longe utilissima in contemtum adductapto usque deserta fuit Ut igitur usum istum prorsus singularem consequeremur, eximiam hanc philosophiae

partem excoluimus notionihus Scholasticorum confusis ad distinctas redu- eumque ita redditae fuerint foe- uddat, plurimis principiis demonstratira ratione inde deductis Ipsa aut: experientia nos edocet, quod hae

aiione simus consecuti, ut notioneS

Ologicae intellectum dirigant in Ve-jtate investiganda minuestigata dijulcanda meque ullus dubito re ut lem experiantur alii, si quidem eas m notiones sibi familiares reddide-im Dabimus autem praeclara Pe-lmina suo tempore, quibus ninioni-

337쪽

sis IV De Notionibus directrieibiv. nibus nostris usum tam praxias Convenire palam faciemus laessi mox aliqUa in medium afferessiu ,

quibus dictis fidem faciemus.

2: si h Propter eximium hunc uLI

m qua notiones Ontologicas directristiam i lare soleo. Per notiones enim dirc η ' ces intelligo eas , per quas apput iquo cogitationes sint dirigendar, utro periatur, quod quaeritur. otior

adeo directrices viam quas monstrantiqua sit eundem, ne ad devia de edi mus, vel lucem affundunt, ut via la appareat, quae absque illis missi' conspicitur. Esse illas maximi mo menti nemo non agnoscit, cum M luce destituti quasi in tenebris obesit mus, ut casu tribuendum si, sivis' talem palpando veluti deprehesoὸ mus idem tamen clarius constabit, ubi deinceps exemplis docuerimu inotiones ontologicas esse dii eth icti

Neque vero dissicile est idem quoqὴ probari a priori, ut non philosophjii sed philosopho tribuendum esse ashq scatur, si quae tales non deprehenda 'tur. atenim in philosophia primat Plicatur notio entis in genere aen0tjρ

338쪽

IV De Notionibus directricibus. ii, te generales proponuntur praedicato um, quae eidem convenire possunt, ive illud in se consideretur, sive adntia alia reseratur. Sunt igitur Ve- uti genera suprema, ad quae reducun-urimnia praedicata specialia enti cui-aam dati generis dataeque specie tribuenda. Ex his adeo notionibus colligitur, qualia sint praedicata specialia investiganda vel dijudicanda , consequenter ad ea applicari possunt, quae de pradicatis generalibus in philosoplij prima fuere demonstrata. ΕΣem plo nobis esse possunt regulae Logicae,

Varum rationem in opere nostro Lo- Deo ex notione entis in genere dedu-

inmus plurimae sane huc spectantes occurrunt cum in doctrina de defini-tjonibus, tum ubi de propositionibus bitur. Et multum lucis Logicae aD Didimus, quod quaedam de notionethlis in genere doctrinis istis praemis tinius uberius mex instituto explica in philodophia prima Regulae aut m logico dirigunt intellectum in Ve-xit te cognoscenda, consequenter eum p pdeant a notionibus ontologicis, hutiones ontologicae inserviunt diri- semis

339쪽

3 18 Inm tionibus dis arisinigendo intellectui in veritatis cogne, im vero cum per exempum tomariu appareat, quod & quom

do notiones ontologicae sint diris,ces res ipsa postulat, ut talia in mdium afferantui, siri s. q. otio impossibilitatis σέο simplicissima est A inter maxime ab stractas reserenda, cum ipsam di in nem entis in genere transcend i 'cillime autem ostenditur quod threctrix, ubi in impossibilitatemet Tendum, vel de impossibilitatu quod asseritur, judicandum. qimpossibilitatis etiam scholasti ''

stincta suit, quam ideo retinum philosophia prima si). Dicitur, dirum impossibile esse, quod eo r

ctionem involvit. Ponamin is Astronomo assirmari, quoddennim Luna montesin quod maxtitudo sit infra dimidium mimanicum. Non desunt, qui, fertum Astronomi audiunt bile esse pronunciant, ut talu

Iudicium deproperant, ' - 9 Dd ad notionem directricem My

340쪽

R D. iionibus diremis s. Is attendunt etenim assertum in mediori si luerent, si notionem impossibilitatis consulerent. Ad hanc enim re-hjcientes intelligerent, ibi ostenden- tuae esse, quaenam contradictio latea in hoc asserto: Astronomus existe tuae montium lunarium agnoscere id se dimetiri valet. Quodsi ergopis inderent, ut appareat, impolli- ut esse, ut Astronomus existentiam Poetium lunarium agnoscat, atque ς. icietiatur, ex propositione allir-ducia colligendum esse, quod eidem, yx propositioni cuidam verae alteri Lontradicit ho aut tale quid a se colpon posse animadverterent, aut se id ini0cinando vel materi , Vel for-st vitium admittere deprehenderent.

Ponamus enim notitiam illam Astro-URo impossibilem pronunciari, quod adeo procul remota lit, ut ad Maecedere non detur, vel ab aliolori hanc afferri rationem, quod ibi non adeo amplificent objecta, ut, odistra superficiem Lunae interva dimidii milliaris Germanici ele Ua , ad eam distantiam videri possit