Horae subsecivae Marburgenses anni MDCCXXIX, MDCCXXX et MDCCXXXI quibus philosophia ad publicam privatamque utilitatem aptatur

421쪽

ea, quae ab iis minus recte statui ridentur, atque detrahendo aliorunmeritis ad famam contendenti, a Germania nostra proh dolor alto frequens, ut tutissimum inclare thii medium vulgo existimetur. Istissi-Vero haec voluptas nocua est, Mamodo quod in taedium degeneraren' let, ubi quis se delusum sentit agno scens se errorem commisisse, cum ab ter errorem imputare intendit; e rum etiam quod ad actiones istiusmodi seducat misellos, ex quibus pim ma ipsis procreantur taedia utatue nomine felices existimari debeant, quod mentis acie destituti sontem taediorum non semper videant. Id luptatis hujus magnitudo cum hebe tudini judicii accepta referri debeat; ea parum assiciuntur, qui majore acumine priedit agnoscunt, quin' tum a Vero aberrent, qui viris a gnis absurdissimas tribuunt opiniosci, vel ibi persuadent minore acumido

praeditos esse errantes, quam eo iqui ab ipsis commissos errores adver tunt ominesnon videas viros magnoi publice reprehendere alios et in eorum

422쪽

ritatis pere' da Loribus confutandis tempus consu- te sed eos potius emendare, quae ab minus recte dicta existimant ac ve- item iis oppositam demonstrare ci- injuriam alterius Eminet inte Galcantesius, singularibus in Mathe- philosophiam meritis inclytia S. j. vero is in scriptis suis nomina 'perstringit alioq, sed suam sentiam explicat rationibus confirit, ab impia gnandis aliorum sentiis maxime alienus. Sane Cum sertus Metius, vir multa eruditi- . sed scientiae nullius, ' philoso- insultaret & more Matteologorum .isini crimen impingeret, quod 0rum affectuum impetu loco rari uteretur , hominis infruniticientiam appellabat, num in scri-

suis ullibi alterius famae insidias erit vel ulli injurias fecerit, c. gloria ex interitu famae alterius. nglia magnus ille Ne unus, qui iesin sublimiorem & cognitionem

ae mathematicam tot egregiis ine auxit ut Geometris omnibusam diabiam reddiderit, in suis uinctis totus Occupatur , de

423쪽

xe I. De misy - ex euattἱσηe aliorum erroribus, vel opinionibus

parum sollicitus. Nemo sane est, qui jure conqueri possit, se in scriptis ejus fuisse offensum. . Suffciant eu

umviri isti prae sieteris magni, qui bus alios addere liceret, si ex instituto hanc telam pertexeremus. Inpri mi autem notatu dignum est, si quando contingit, virum, cujus ex tantiora sunt in orbe erudito merita, in juventute aliquid humani passum censoria virgula notasse alios, eum tamen ad maturiorem aetatem prori

ctum a more isto recessisse ac ultro agnovisse, quod magnis in scientiam meritis non conveniat mos impu'gnandis aliis tempus constimendi qui in tyronibus excusationem mere tur in prove stioribus censuram, in nemine laudem. Exemplo nobis estringenius, qui inter Batavos an quam stella primae magnitudinis fulget, vir nemini de scientiis mathema'

ticis praeclare merito secundus. Cusi enim anno 16s I. annos vix natus ait

Tractatum de Quadratura Hyperbolae Ellipsis Circuli ex dato portio num gravitatis centro ederet, Ioca

424쪽

- minis percipienda. I

6regorium, Scotum me meae summum, molesta censura no- at, ita ut is in Exercitationibusdmetricis p. I. 4 conquereretur

lacite ignorantiae ac plagi fuisse ac-ὸtum, atque sui defendendi causa profecto magnus tela in se vibrata adversarium retorquens ipsum per cipitantiam defectu acuminis, quo poterat, siquidem a perstringen- alienis fuisset alienus, sibi consere ostendebat atque majo- a tanto viro ingenuitatem se ectasse confitebatur, suo etiam ei de ipsius Tractatu modo lau-iylibro de magnitudine circuli, in publicum prostabat, interpo-Enimvero in scriptis ceteris hematicus summus a more isto, juvenili impetu condonandus, se procul abesse abunde com-avit. Vident nimirum viri, qui acumen suum nulla in reerari patiuntur , voluptatem, ex impugnandis aliis percipitur,

allacem ac non uno nomine no-a, qua frui non est hominis prus Paucis multa dico: quae etsi

425쪽

ao De Voluptate exegxitioηe non videant acumine nun tente ,

sed judicia deproperantes, n0strumtamen non est ea hic explicares itertius . Ceterum hinc manavit collise-tudo Mathematicorum primi ordinis, quod tanquam pruritus tyr0num Contemni debeant censura praedet hostiinum, qui in aliis reprehendunt quod emendare nesciunt. Obiter moneo, mihi in praesente non esse de gotium cum Voluptate, qua exim Putatione errorum studio nocendita cla percipitur. atenim tum volupta non percipitur ex agnitione tridzi alieni, sed ex vindicta, quae ideo ut cis dici solet, ' eatenus animussi al ficit, quatenus quis sibi conscius inpotentiae alteri nocendi. quana utiqui ad perfectionem sui refert, quemad modum impotentia in impersisto'

num numerum' referri solet, mro, ne veritatis cum errore confusi0ntinis si iti uoniam unusquisque ir,

ox Hlo ΤΠ experitur, e veritatem di illu'p' 'e comprehendere nondum posi utut historicam rerum notitiams j

426쪽

veritatis percipienda. osinu facultatis cognoscitivae perfe-0nem requiri ad rerum philosophin, quam historicam cognitionem, jui utriusque differentiam exposui- is nuperrime et . Quamobrem:nifestum est, cur voluptas ex re-

cognitione philosophica major

cipiatur, quam ex historica. Qt inde ulterius patet, cur studium losophiae verioris, ad quod pro-yendum omnem impendimus opei, adeo delectet, ut inter animaetias reponi debeat cur studiumque Matheseos non minus dele, ut felices sese reputent, quot-t eidem unice Vacare datum est.

autem Mathesin , sive philoso-i methodo philosophica, quae dicitur ci), traditam spectes,inuus est a facilioribus ad dissici- progressus quae enim dissiciliamabantur, antequam eorum CG-

esset in potestate nostra, eat judicamus, ubi ea optime Cori nobis datum, illa ex adverso illa pronunciantes, quae nobis ea C 4 conci

427쪽

go I. De Voluptate axe nitione concipere conantibus negotium sa-

cessunt. maec ipsa sane voluptas in causa est, ut indefessum laborem

continuemus donec tandem exoptata veritatis cognitione, cujus dulcedinem praesentimus, beemur. Ceterum cum non desin plurimi, qui sibi persuadent, solum Matheseos studium voluptatem istam comitem agnoscere reliquam rerum cognitionem aut vili pendunt, aut prorsus contemnunt. animvero quoniam abunde docuimus, posse quoque philosophiam ea methodo tradi, ut ejus studium voluptas ista sincera continuo comitetur quod nos diuturna experientia edocti sumus inrationibus a priori demonstrare valemus, idem quoque se expertos esse datis ad nos litteris testati sunt plures, se non minore cum voluptate in lectione Philosophiae nostrae Latinae versari, quam in Mathesi accurata methodo pertractata. momestica nobis experientia

est, praesupposito philosophia syste. mate bin planam esse ad systematicam. supe

b Vide, quae de istiusmodi'stemate diximus in Trimesttiatumalimum.Ill. 6. M.

428쪽

. veritatis percipienda. os

periorum, quas dicimus,Facultatum ictationem, & veritates ibidem in syma redactas, ut ex notionibus rem mutua earum appareat colligat, eadem Voluptate perfundere aniam lectoris habilis, qua Mathema- eundem perfundere solent. Quam- rem ubi plures ocias nobiscumeras cum in philosophia nostrame- Id excolenda, tum in veritatibus eriorum Facultatum ordinandis tincte explicandi junxerint nee in re testibus destituemur, quales 1c in philosophia habemus. ocem testimonio non alio fine uti-r, quam ut aliorum studia excites, ut rapi compotes fiant votatis adeo sincerae, Hae non eXim felicitatis humanae partem Oniit ut enim appareat, ex omni in systematica rerum tractatione

erra voluptatem percipi posse, sibi Mathematici soli frui viden- rationibus liquido doceri potest,

ovis experientia confirmetur, nec

orem illius ideam adipisci licear, et ob eandem in nobismetipsis emur. Quod enim voluptas, de

429쪽

qua in praesenti nobis sermo est, ex Matheseos studio percipiatur, inde est, quod superatis iis, quae discilia Videbantur, nunc vero facilia ha bentur, semper supersint dissiciliora, quae majorem animi vim requirunt, ut agnoscantur.' Idem autem obtinere cum in omni philosophia, tum etiam in omni cognitione reliqua, quocunque tandem nomine veniat, mres ipsa docet, sine probatione quivis facile largitur. Quodsi tamen rationem desideres, ne quicquam sine ea admisisse videaris ad animum, quaeso, e Voces, non alia de causa dari in M, thesi continuo dissiciliora, quam quod in sequentibus occurrant, quae plurium Veritatum cognitionem familiarem praesupponunta longiori rerum meditandarum serie ex antecedentibus colliguntur. Id vero ita fefel het in omni systemate, tibi in sequentibus occurrunt, quae plurium rerum cognitionem nobis familiarem M presupponunt i .

. . , g 33 Quamvis autem quis Veria

μυ-- tatem ab aliis inventam comprehendere valeat non tamen ideo eamir prio

430쪽

ω ieristis pereipienda. ad io Marte investigare potest. Unde idem prorsus, quo ante, modo illigitur , artem inveniendi verita n esse perfectionem majorem, quam aliis inventam comprehendendi. cum intellectus subsist tiiod veritatem proprio Marte eruat, progredi ulterius possit, cum

apsa progressum ulteriorem nonat, ars inveniendi maximus perseonis gradus est, ad quem ille pergere valet, Quamobrem ubi Risitatem vel sibi, vel omnibus latena proprio inrte detegit perfectio illius sibi conscius est, conseque voluptate persunditur, tanto quir majore, quantu majoris gradu sectio ista ipsi videtur. . Enimv remo veritatem per se detegere, nisi qui veritates ab aliis inventas mehendit ibique familiares red- ...e id quod cum inventoribus tom esse nequeat, magnitudinis Ue persectionis sibi conscii sunt, ait inveniendi eonyenit. Quam in voluptatis quoque gradus excias est, qua animus inventoris

aridituti viae autem voluptas

tanto