Horae subsecivae Marburgenses anni MDCCXXIX, MDCCXXX et MDCCXXXI quibus philosophia ad publicam privatamque utilitatem aptatur

441쪽

ptas animi, quae cum ea comparari

possit, abfit ut tanto bono son imi nocue se mur, sed eidem admiscea mus, quod elicitati nostrae adnue satur ἐκφω- is si quis e nrtionem suam aditus viri aliorum opinionem referensa he ι gnum sibi de ea rudicium prominem voluptate perfunditur is non ex e ritatis cognitione, sed ex laude, quam sperat, Voluptatem percipit, quatenui desiderio suo potitur di assectat erum aliquod inter eruditos nomen sanulata eontentus ' etsi non magna, a titudine cum magnitudine perperam confusa. Quamobrem ubi eam in acquisivisse videtur rerum cognitio nem . qua famam aliquam se e se cuturum sperat, ex eo voluptas

percipit, quod in medium incidentiatissiciendi desiderio suo. Hae au tem voluptias fallax est atque noem Eteniis ab aliorum judicio suspen. tur quod cum in nostra potestat non sit, multiplici de causa spem anu conceptam fallere potest. Quam

rem ubi contrarium ejus aecidit, eum

quis speraverat animus perturiatu

442쪽

udioque assicitur, variis pro varietate tircumstantiarum singularium affectibus molestis eum simul occupantibu Infelicitatis adeo pabulum est voluntas ita, cum ea , quae ex veritatis Cogni-tl0ne percipitur , sit non postrema pars selicitatis terrestris, nec unquam inuitum degenerare possit. Ponamus ero spei respondere eventum, cum non infrequens sit , ut alii famam mereantur, alii habeant voluptas illa eam ex famae repraesentatione in scatur, vanae laudis cupidos essicit. qui eadem se inescari patiuntur. Un de ambitio , invidia erga meliores,

Lontemtus parium vel infenorum, im-rii se meliorum animum inVadunt: t impuro autem hoc fonte actiones profluunt, quae dedecent eruditos danini multiplicis causa existunt.banis longum foret damna ista ligit, inim perstringere, praesertim si ea nostro more ex ipsis notinibus rerum a priori derivare ac a posteriori demum

z0nfirmare velimus, ne circa ea, quae taperimur, deficiat acumen nostrum,pe quid desit certitudinis cognitioni. Seque necessarium esse videtur hic

443쪽

loci iis recensendis aliquam impendi ioperam, cum proh dolor' nimis obvia sint, ut levi attentione agno .scantur. Iane non alio ex fonte orbuntur tot contentiones inter eruditos,

quibus Veritas opprimitur, ignorantiae ac erioribus patrocinantur. Etsi enim in impugnandis aliis frequentes hoc potissimum praetextu tantur, quod1 ibi hoc datum it veritatem ab erroribus repurgatam conservare non multo tamen acumine optis est, ut veras instituti turpis causas pervideas. Cur non cogitant de veritate ad praxin morum transferenda, qui adeo solliciti sunt, ne errores noceantho nestati actionum Cur ea tantummo

do ipsis errone videntur, quae ab opinionibus suis in diversa abeunt, quasi eadem sint lapis lydius veritatist Cur non potius sese invitari patium tu ad opiniones suas rigidius examinandum, ubi alios judicio atque acu mine pollentes diversa sentire intelli sunt Cur in aliis damnant errores, quos in aliis tolerant Talpa omni caecior forest, qui anguem sub herbis

latentem non videret. Talia Verom tuenda

444쪽

veritatis percipienda a ra

tuenda non sunt, ubi voluptas ex cognitione veritatis percipitur pura. Etenim haec inflammat animum, ut de siderio exardescat alios compotes reddendi jubdem cognitionis, quo ipsi parem nobiscum sentiant voluptatem. Unde errores aliorum citra ullius injuriam refelluntur, oppositam iisdem sententiam ad liquidam veritatem perducendo. Non appetitur laus, et1 delectet animum non appetentis ab intelligentibus tributa

nemo contemnitur, nemo publicaeensura notatur, nemo dissensum e

peritur sibi nocuum. Quemadmodum enim voluptas spuria. vitiorum; ita ex adverso pura genuina viri tis fomes est. Ingens abyssus mens humana Etsi autem hactenus prorsus inaccessa credatur, ut adeo sibia metipsis blandiantur hypocritae, qua si praetcxtu aliis imponere possint; non tamen desperamus fore, ut, edita

Psychologia nostra aliquis pateat in

eam aditus. Multo minus utem dubitamus fore, ut, si nostra ab aliis Ulterius excolantur continuo

studi alia istis profundiura in apria D s Cum

445쪽

xi di Voluptate ex eoinitione cum protrahantur, abyssus illa con , tinuo magis magisque accessa fiat, inon sine maxima utilitate generis humani etenim pudore suffundentur hypocritae experti, non deesse , quidissensum actionis externae cum inter na perspiciunt nec virtutis infucataemidiosi scopo suo adeo facile excl- cient , nubem pro Iunone, quemadmnaodum nunc fieri astalet, amplecte tes noxio facultatum mentis in se bonarum abusu, quibus recte uti sibi videbantur. AGMo. g. 6. Sunt etiam quorum animus nui volu Voluptate perfunditur, dum cogni-

o aionem sibi acquisitam referunt adlucrum, quod ejus beneficio sese o,

tenturos sperant. Etenim voluptas, quae hic sentitur, non ex cognitione

veritatis proficiscitur, sed ex lucro. Quod adeo in casu praeeedente delama dictum est idem in taetente ad lucrum applieari debet quemadmodum enim ibidem veritatis cognitio spectabatur tanquam medium conse quendi famam, ita his refertur inter modo acquirendi. Quamobrem quoque nec in praesente easu nec in

Corale

446쪽

veritatis percipienda. a 3

praecedente voluptatis intensitas ae Mitione veritatis manat sed siu- uti in praecedente famae, ita in Praesente lucro , de praeterea moriria dic in praecedente , pecuniarum vero in praesente proportiQnatur. Enimvero hanc quoque voluptatem esse spuriam haud difficulter probatur. . Quemadmodum enim famam non semper consequuntur, qui

merentur, immo haud raro convilmis proscinduntur, qui encomtis Ornari debebant, ita spes lucri saepissime frustratur. aventu igitur contrario voluptas in taedium mutatur, quod poenitentiam comitem habet,

assectum valde molestum, subindemindignationem erga seipsum, qua quis damnat diligentiam cognitioni

sibi comparandae impensam Tantum adeo abest, ut eo in casu veritatis cognitio nos felices reddat, ut potius miseros faciat, cum e contrario voluptas purain sincera ex Veritatis cognitione percepta constans sit, nec in taedium unquam degeneret. Qui cognitioni veritatis pretium ex lucro vel fama statuunt, de certitudine cognitionis

447쪽

11 Demoluptate ex eunitione itionis parum sunt solliciti. Quare cum cognitio rerum solida majorem diligentiam requirat quam superfici ria illam non modo contemnunt, sed eos etiam odio prosequuntur, quibus illa curae cordique est. Eadem de causa hominibus istis perinde est, sive veritatem profiteantur, ave errores, atque ideo accidit, ut OPH. positae sententiae eodem fervore dilem danturAE nunc periculosissimae pronungientur, nunc pro utilissimis venditentur, prout unusquisque hane vel alteram in juventute fuerit ed ctus. Per eos igitur non stat, ut disciplinae ad majorem persectionis gradum evehantur mi cognitione Veritatis ulteriores fiant progressus. Ita spuria voluptas impedit, quod genuina iura promovet, plurimumque interest aurum adulterinum a vero dIstingui. Dubium S.I7. Voluptatem, quae ex Cogrii Iob. tione Veritatis percipitur, nunquarix iis, degenerare in aedium, experrerit econtrarium videtur. Ponamus enim

Titium, qui ex studiis litterariis va- tam tolerare debet, totum fuisse iri

Mathesi

448쪽

Mathesi sublimiori in ea tantos fecisse progressus, ut inter inventores locum mereatur. ullum est dubium, qui ex Mathesi plurimum voluptati perceperit, quae utique in causa fuit , ut neglectis studiis aliis tempus omne in illa sola consumserit. Enimvero ubi postea experitur, Mathesin, sublimiorem praesertim , Qui totum se dedit, non esse de pane luricrando videtque alios, qui in alio studiorum genere vitam academicam consumserunt, dignitatibus , divitiis emineres ipsum instituti siti redet, poenitentia animum haud parum conturbante. Hic taedium ex voluptate enasci videtur, quam quis ex cognitione veritatis perceperat. nimvero non multa attentione opus

est, ut agnoscas, taedium istud non ex cognitione Veritatis consequi, sed ex imprudentia, qua quis intempestivo atheseos amore doctrinas olim sibi profuturas discere neglexit, quod non parem inde perciperet voluptatem. Imprudentiae enim suae sibi conscius agnoscit, se sua culpa in ea in-eidiue fata, quae animum angunt.

449쪽

Quamobrem eidem dans poenas sibi mdignatur, quod parum provide fimtura perspexerit, si ita quod perimprudentiam Mathesin accuset, uir epta excusatione dolorem suum lenire tentet, quemadmodum vulgo fieri blet. Quamvis iratus Mathesin

damnat, alio tamen tempore ad eandem rediensis veritates profundas eruens Voluptate eadem perfunditur, quam antea tanti secerat. Eodem

modo sese res habet, si Mathesisti, stituas aliud studiorum genus, quo quis delectatus neglexit alia sibi magis profutura. Quodsi quis non am re alicujus studii ductus, sed aliis de causis totum sese eidem dedit spem fallacem expertus taedio corripitur, non quod voluptas ex cognitione, ritatis percepta in ipsum degeneret,

sed quod impersectionis suae sibi conseius est, dum consilia sua irrita suisse seque spe vana delusum vel invituet

agnoscere tenetur. Nec alia est ratio in casibus aliis, ubi incautis Voluptas ex cognitione veritatis profecta taedia procreare videtur. - s. 18 . Quemadmodum vero impruini delatia

450쪽

dentia intempestivo scientiae amori μώ-Juncia taedium procreatin hoc ipso 'πι- Volia Platem ex Veritatis cognitione o-

riundam contaminat, ita ex adVerso geatur. eandem non modo intemeratam con servant, Verum prorsus adaugent,

qui prudentia usi in illis potissimum

veritatibus cognoscendis desiidant quas sibi olim profuturas certo certimus agnoscunt. Suadet hanc prudentiae partem philosophia moralis, ansemum illarum Veritatum eognitione inprimis imbuendum esse graviter in culcans, quae ad futurum vitae genus conducunt, ceteris nonnisi eo fine

degustatis , quatenus vel ad has viam Planiorem sternunt, vel a neglecta earundem sejunguntur. Non minor virtus mentis perfectio est, quam scientia meruditio, etsi vulgo non videatur , Quamobrem virtutis adine Utilis sibi conscius non minus Per fectionem mentis suae sentit, quam ad scientiam, qua imbutus est ani-mMS, attentus. Cum adeo ex hac Conscientia voluptas oriatur hac aruteri juncta, quae ex cognitione Veristatis proficiscitur, eandem utique auger.