Horae subsecivae Marburgenses anni MDCCXXIX, MDCCXXX et MDCCXXXI quibus philosophia ad publicam privatamque utilitatem aptatur

51쪽

nime determinabilium augeatur pro determinando p dicato. Suppositis hisce, quae ad notionem entis in genere spectant, etsi hactenus a philosophis non distincte fuerint explicata, qui philosophiam primam Vel prorsus ejecere , Vel nimis perfunctorie pertractarunt, patet, definitiones nominales constitui tam generum, quam specierum per essentialia, genesi re- rum comprobari possibilitatem illarum a priori in propositionibus autem generibus atque speciebus sua attribui attributa modos, attributa nempe modi quoad potentiam iri propositionibus categoricis, modi vero actuales in hypotheticis. Definitionibus adeo & propositionibus determinatis omnis cognitio rerum exhauritur quod enim relationes re Tum mutuas attinet, eae modis assimilaritur praedicata propositionum hypotheticarum constituunt Certitudo autem, quae eventum infallibili fiducia in dato casu sperari jubet, a nexu inter determinans laetermin tum necessario proficiscitur, quem iri intologia evicimus Talia oppor-

52쪽

pri tamque utilitatem apta tune moneri existimo, ne quis sibi

persuadeat philosophiam primam ob

Ontologiae nomen in contemtum ad ductam esse steriles Scholae nugas, quae prudentereliminatae male in scholas postliminio introducantur, cum tamen sine hac luce indisciplinis sieteris tene

bras prorsus dispellere non liceat.

. I9. Antequam vero hinc disce,

damus, ad usum quoque unum altexumve transserenda sunt , quae dein ' m.

bitu philosophiae ad publicam privatamque utilitatem aptae tradidimus, ut vel hoc ipse exemplo confirmemus nos non tradere, quae non praesentisμ sim um habeant usum. Habent hic lapidem Lydium discentes citra fallaciam di)udicaturi , num discant olim sibi prolatura. Etenim disciplinae ipsis offerunt desinitiones ac propositiones determinatas, quibus utantur tanquam propositionibus maioribus in ratiociniis pragmaticis de rebus olim sibi obviis judicia limata formaturi.

Quodsi ergo ad animum tibi revoces vitae genus, quod olim amplecti decrevisti, atque negotia ad istud spectantia cogites haud multo labore Hor.subfaras. C opus

53쪽

3 I De habitu philosophia ad ublieam tur iisdem respondeant, vel ad ea ponitus intelligenda conducant, quae proxime respondent. Ita qui olim causas civium privatas in foro perorare vel de iis sententiam serre debet cam lsarum patronum acturus vel judicis munere functurus is leges eiviles ad

facta applicanili habitu olim polleat

necesse est. Legum igitur civiliiiiii notitia opus habet nec iis commode caret adminiculis ex variis philos phiae nostra methodo pertracta par tibus petendis, tan quibus illarum tractatio nonnisi superficiaria est a que confusa , applicationis dissicilis, dubiae atque fallacis parens, summum Ius in summam injuriam ispissime convertensin causidicorum levitati tech nas subministrans. Ea porro tractari, debet studia, quibus animus acuites&obfirmatur, utin vera videat,&quatur a temeritate ac levitate procul remotus, cum ea animi cultura ne qui

dem cum solida, distinctain ordinata juris civilis tractatione, nedum cum superficiaria , confusa minordinatii

54쪽

pri tamque utilitatem apta sconjungatur. Qui aliorum negotio-Tum caula Reip. administrandae olim admovendus, ei legum civilium, quihus privatorum utilitati consulitur, notitia ola non sussicit, cum ad judi- Cia pragmatica formanda peculiari opus sit theoria a philosopho petenda, qui muneris tui partes Omnes pro Vi xili adimplere studet. De varia enim, quae plurimorum animos Obsedit, pernsuatione , quasi philosophia tantummodo serviat Facultatibus uiso sic directis superioribus, non vero ipsa tradat ad felicitatem generis humani eruditorum opera promovendam apprime necessaria Mad varia calamitates, de quibus tot extant hominum querelae, arcendas perapta, quae a ceterisa cultatibus ultra terminos iisdem praestitutos vane extendendis Dustra ex-Pectes, dicam alias, quae acutioribus Per antecedentia manifesta sunt experientia optima rerum magistra com-Probantur a

g. 2o Latet in iis, quae de habitu rophilosophiae ad publicam privatamque utilitatem aptae dicta sunt, etiam lapis Lydius docentium, quo utiliter utuntur x tum

55쪽

3 6 4. De habitu philosophia ad publieam tum illi, qui munus docendi ambiunt, tum qui eidem admoti certi esse gestiunt, num ei satisfaciant, tum denique omnes, quorum interest dignoscere docentes vel docentium numero

adscribendos V Cum enim discentes

ex ore docentium hauriant doctrinam olim profuturam olim Vero profutura non sit, uemadmodum abunde

ostendimus, nisi quae definitionibus exasciatis tropositionibus determinatis continetur is demum muneri docendi satisfacit, qui ad definitiones ac propositiones istiusmodi revocat doctrinas, in quibus explicandis Versatur, ut memoriae mandanda non modo intelligantin veritatem eorum Perspiciant,Verum etiam distincte ac o dinate comprehendanidiscentes. Sed paucis multa dicuntur, quibus penitus intelligendis plura insemiunt, quam quae hic commode exponi possunt. Utitiam vero Vocentes ipsimet, illi, qui eos ad docendum admovent, ho lapide Lydio uterentur quantum enim

inde commodum in Remp. muniversum genus humanum sit redundaturum, alibi apertius dicemus. Quam-

56쪽

privata que utili tem apta

vis aratem multa adhuc utilia corollaria practica ex notione habitus philosophis ad vitam utilis deduci pol Tam hic tamen nobis subsistendum , illa asseremus, cum de iis vel in his ipsis horis subsecivis alia vice ex instituto dicendi oecas oblata fuerit.

. . .

ogicum nostrum opus in molem excrevit non propter theoriam, -- quae arctis admodum limitibus

Continetur, presertim di ea seposueris, quae propositionibus demonstrandisa illustrandis inserviunt ac vulgo ex istiusmodi scriptis prorsus exulant; sed propter proin amplissimam eidem adjectam, quam tamen plurium adhuc incrementorum esse capacem non diffitemur. Etenim cum nobis comstitutum sit tradere philosophiam ad publicam Privatamque utilitatem a C a Ptam,

57쪽

3 3 II De notione iuris natura,

Ptam, cujus interiorem rationem mindo uberius exposuimus Logica quoque nostra multiplicem sui usum 1Blidioris doctrinae alumnis afferre deis bat Tantum igitur abest, ut nobis persuadeamus nos in eo peccasse quod tam multiplicem Logicae ostenderimus usum non sine maximo damno Reip. litterariae vulgo neglectum , ut Potius nos operae pretium facturos existime huc, si h his ipsis horis subsecivis subinde addamus, quae aci praxin Logicae amplificandam iaciunt. me vero ipsa Logicae praxis sterilitatis ab iis aC-cusetur, quorum vires superat non inconsultum ducimus illustribus sub-mde speciminibus ostendere, quantum valeant regulae, modo valearit vires Ad jus Romanum penitus intelligendum haud parum momenti adfert distincta explicatio notionum juris naturae, gentiuma civilis, quibus ossi sunt Icti Romani, non quaSuriuS- quisque sibimet ipse format. Cum enim in definitionibus nominalibus condendis etiam aliquid relictum sit arbitrio nostro accidit hinc ut verborum jura cum rerum immutabili es- sentia

58쪽

rentium mirilis.

-ia confundentes notiones alienas in Autorum scripta invehant adeo absurditatum contradictionum eos postulent, quas imprudentia ipserum peperit ex desectu Logicae vel utentis, Huocentisi utentis simul prognata. Videamus igitur, quid possit -- gica nostra in emendis notionibus distinclis juris naturae, Mntium & civilis Horum Rommmum.1.1. Definitio Iuris naturae est UL Ddisim , quae l. r. f. fide Miltia θα-Jurei Dur usa turale est, inquit, quod natura Omnia animalia docuit Sinnis infinitio juris Gentium & civilis estet 6si, qua l. 6. tit, eod. extat Jussientrum est, inculi, quod naturalis ratio inter omnes homines constituit rμ vero crinis est, quod quisque populus ipse sibi constituit. Easdem definitiones Institutionibus inseruit D. amis a P, quemadmodum in vulgus notum est. Nostrum non est di quirere, quid de his definitionibus disputent Iuris Romani interpretes; sed inquirere in notiones, quae termiam,tris naturae, sinsitium α illa ex

59쪽

o Da notitae juris matura.

mente Ulpiani atque Ga i respondeant, ut appareat earum usus in inte pretando Iure Romano, ne erro redarguantur, quae veritati consona sunt. Ma m . 3. V mutan declarat modum,

iIt, quo 'tum sequi animalia docet.

Lectori igitur ignaro, quamnam hisce ἔπινέ ii verbis notionem jungere debeat, de-

Mis .is finitio G - obscura est, nee sensus

ejus eidem pervius, quoniam tunc demum verba alterius intelligunus , ubi eas cum ejus verbis jungimus, tiones, quae ipsius animo obversabantur, eum eadem proferret. Quam diu igitur ignoras, quomodo natura aliquid animalia doceat tamdiu etiam vi hujus definitionis judicare nequis, quidnam ex mente Istiani, conse quenter secundum notionem jurisn turalis in Iure Romano receptam ad jus naturae referre debeas. Idem -- tinet in definitione juris Gentium, quam dedit Gψω. eque enim -- doeet, quaenam si illa ratio naturalis, quae jus aliquod universite intes homines constituit a jure naturali dia versum. Lectori igitur ignaro, quam-

60쪽

nam termino rationis naturalis hie Jungere debeat notionem, definitio GH obseura est nec ea utetur ad ea, quae sunt juris Gentium juxta notis nem in jure Romano receptam, in dato casu ab iis distinguenda, quae juris

naturalis sunt vel civilis. Et quamvis definitio juris civilis plana te spieua videatur quatenus tamen juseivile juri naturali gentium oppo nitur tanquam jus iis contradistinctum Mea superaddens, quae jure naturali& gentium non continentur; ipsa quoque aliquid obscuritatis a definitionibus ruris naturae a gentium trahit, quatenus illud demum juris civilis est, quod

non est juris naturae ac gentium, cum

non lassiciat ex ignorantia aliquid pro jure civili haberi, quod vel naturalis est, vel juris gentium. Quoniam ergo Elnamu Majus in destrittionibus

luis utuntur Verbis, quae non definiunt eae cum verbis ipsorum ungendae sunt notiones, quas vel exempla in medium allata, vel etiam praedicata

juri naturali, gentium & civili tributa insinuant. Ita enim suadet regula,