Horae subsecivae Marburgenses anni MDCCXXIX, MDCCXXX et MDCCXXXI quibus philosophia ad publicam privatamque utilitatem aptatur

701쪽

ex philosophia addisci posse, quibus

Cum in vita communi, tum in civili opus est, atque a Facultatibus superiori. bus frustra expectantur, ac in his philo sopiam non ancillari Theologiae, Iuris prudentiae, Medicinae hoc tamen non obstante ex eadem hauriuntur, quae ad

Theologiae Iurisprudentiae LMedicinae studium feliciter ab luendum mirifice prosunt, sicque philosophiam Facultatibus superioribus ancillari. Nos fa-

ne contendimus, antequam ad Theologiam tractandam quis accedat, ei&Logicam,in Metaphysica disciplinas omnes,&philosophiam inprimis moralem, tum civilem atque naturalem cum Mathesi tam pura, quam aliquot partibus mixtae addiscendas esse antequam quis ad Iurisprudentiam acce dat, ei discendam esse Logicam Meta physidam philosophiam moralem at que civilem cum Mathesi inprimis pura, quantum ad culturam intellectus sussicit antequam denique quis ad Me dicinam accedat, ei pariter addiscendam esse Logicam atque Metaphysicam,R praeterea Phylicam, cum Mathesipu'ran Opticis atque mechanicis discipli

702쪽

nis. Et, si quis initio studiorum acade

micorum, unum vel alterum annum s

li philosophiae mathesi operam dederit, ei intra annum unum majores in Facultate, quam sibi elegit, superiore progressus pollicemur, quam si integrum biennium vel triennium in sola Facultate superiori consumsit. Sed de his dicere non est, nec fuit praesentis i stituti. Notandum secundo loco venit, dum philosophiaminon ancillantem repraesentamusa falli rationem contendimus,curricultas philosophica dici sueverit inserior in oppositione ad superiores;nos non ideo vocabulis offendi quasi ceteris Facultatibus invideamus praer gativam,quam ipsis consuetudo tribuit. Quamvis enim propterea philosophia non satis comodo sensu ancilla Facuit tum superiorum dicatur,quod ipsis prarheat principia, quibus, quae parum sunt, elatio initant, A certiora firmantur,. adeoque ancilla appelletur, quatenus dominae alias in tenebris ambulaturae facem praeserti ne sorte labatur philosopho tamen perinde est, quocunque nomine quid appelletur, modo de ver late rei constet. Sive enim philoso-

duci phiam

703쪽

i, sive dominam dixeris, si utrumque salva re veritate fiat, una utrique vocabulo respondet notio, nee magis comm etur ideo philosophus, qui ex notionibus, non ex vocabulis de rebus statuit , ubi philosophiam domianam, quam ubi ancillam Facultatum superiorum appellari audit Nimis p xllis est animus,cui vocabula fastum ii spirant.

De Notione morbi.

s. I.

Atrimestri superiori ostendimus m I dum analytice inquirendi in noti nem sanitatis, ut usum quendam principiorum logaeorum Monto micorum ostenderemus ad quem laborem nos invitabat dissensus edicorum inumbrate definienda. Quare cum morbus sanitati opponatur & non minus notio morbi, quam sanitatis notio inter se tamentales referri mereatur; erat pre' tium nos facturos confidimus, ii in eamdem eodem studio inquisiverimus, quod illi impendimus. Quoniam mor

bus est oppositum ianitatis, in unitate

autem

704쪽

Demotione morbi. ε'

autem definienda non prorsus consentiunt Medicit m) sacile hinc praevidemus, non majorem esse posse in definiendo morbo consensum Gale non in inorbum definit peractionum cessationem. Non probat hanc definitionem Senuertus oJ, quoniam & dormientes, aut alioquin in tenebrisin otio degen tes, neque ulla corporis parte moventur, neque alium rei extrinsecae sensum habent nihilominus tamen sani sunt. Ipse igitur eam definire mavult per imm potentiam naturales actiones exercem di Cel me avius p morbum esse ait statum corporis tollentem facult.

tem exercendae actionis culuscunque.

Cel. Host annus q' morbum rectius definiri affirmat, quod sit magna mut tioin turbatio proportionis Mordinis motuum in solidis fluidis, cum vel

nimis accelerati, vel retardati in universi corpore, aut in certis partibus sunt, juncta cum insigni hesione secretionum, excretionum Maliarum functio

705쪽

lum corporis animati tendens vel ad ejus salutem aut interitum, vel ad pravam partium ad alios morbos dispos tionem. Hanc definitionem realem esse assirmat, utpote non modo rationem

ejus brmalem, quae laeso depravatio actionum est sed insuper ejus genesinae

proximam&continentem Causam, uuae est mutata proportio motuum in universo corpore vel ejus partibus complectitura effectum morbi in corpus d clarat Eum erus crymorbum d finit per lahefactionem integritatis vitae hoc est, sanitatis Campa ME. 4 aegritudinem sive morbum medium esse ait inter vitamin mortem, alibi fixa

firmat, esse enormitatem praeter naturam in individuo. Tantus cum V pareat in definiendo morbo dissensus operae pretium videtur, ut in notionem morbi eo modo inquiramus, quo per spicuum redditur, quantus sit consensus, quantus dissensus. Etenim non infrequens est, ut vir egregii in re com sentiant, in verbis dissentire videantur a x Par i. e. i. g. I. p. i. is Medic lib. a. r. g. r. p. 3s. 4erlib. s.

706쪽

M. De Notione morbi.

g. a. biodus perveniendi ad notio- is

nem morbi duplex est. Alteritiesu f β' ponit notionem sanitatis,alter vero eam vita non supponit unus adeo mediatus est. . immediatus est alter Mediatus faei et limus est de eo igitur dicemus primo loco. Constat itaque morbum esse si 'nitatis oppositum etenim vulgo pro synonymissunt, laborare morbo seuesse aegmtum non esse sanum. Quare ubi sanitas definita praesupponitur a grotus definiri potest per eum, quis nus non est, consequenter de aegroto removenda sunt, quae de sano assirmam tur Iam constatiu, sanitatem dici eum corporis statum, quo singulae ejus partes ad usus suos omnes, quibus d stinantur, aptae sunt, meam corporis partem dici aptam, quae ad munus suum obeundum, cui destinatur,apta est. Morbus igitur est is corporismtus,quo una vel plures ejus putes ad usiis suos, quibusdestinantur, aptae non sunt. Ita oculus non erit sanus, quando ad visum deprehenditur ineptusci ventriculus non amplius sanus erit, quando ad cibos digerendos fuerit ineptus manus

707쪽

48 IR De Notiane morbi. non erit sana, quando non sine dolore movetur, aut is ejus status est, quo motus quidam alias possibiles prorsus coll- sequi nequeunt. Quare si quis illaruae

partium corporis status obtinuerit; corpus aliquo morbo laborat. Hanc viam ingressus est etiam Senueritis. tenimis ianitatem definit per potentiam cor' poris humani eas, quae lecundum natu ram sunt, actiones exercendi a partium omnium naturali constitutione prore nientem Mothum vero definit per im potentiam naturales actiones exercendi. Removet igitur in definitione morbi λCorpore aegroto, quae affirmaverat, do corpore fano. tenim cum corporisa'no tribuisset potentiam certas quasdam actiones exercendi ab aegroto potest'tiam illam removet, eidemque impo tentiam actiones istas exercendi tribuit, Actiones, quae secundum naturam sunt,& actiones naturales sunt una eadem que actiones. Quamobrem exerci'tium illarum actionum a corpore aegro toremovet, quod corpori fano concel'

serat. quidem Galenus eodem trassi te non incessisse videtur in definitioni

morbi investiganda. Etenim santu

708쪽

IV. Demtione morbi. ratem vocat naturalem omnium partium constitutionem, vel dispositionem secundum naturam actionum naturalium autorem. Ergo hinc eolligi debebat morbum esse maternaturalem stir-tis unitas vel plurium constitutionem, vel dispositionem praeter naturam actionum naturalium autorem. Vidimus tamen salom definire morbum peractionum naturalium cessationem, at , que ideo censuram incurrere Sennerti autoritati saleni alias multum tribuentis Enimvero cum non ex verbis judicium serri debeat de mente autoris, sed ex notionibus, quae verbis respondent, quemadmodum in opere Logico stabis livimus an investigandis notionibus juris naturae, gentiuma civilis ex mente Iciorum Romanorum syὶ exemplo do cuimus i nulli dubitamus assirmaret quod definitio Galem mea, quae ex e jusdem definitione sanitatis colligitur, sint una eademque Etenim cum non hilrequens fit, ut subinde pauciora discantur, quam que notio animo obve sens continet, igitur aequum est, ut ea suppleamus verba, quae praetermissa pia

709쪽

48 IV De otione morbi. notio suggerit observavit Galenus, ill corpore sano locum habere actiones, quae in aegroto cessant, Vin aegroto eat cessare ob rationem intrinsecam, sem'pe quia organum seu pars corporiό non amplius ita disposita est, ut eadem inde consequi possint. Quare cum morbum dixerit actionum naturalium cessatis' nem,dum in dispositionem seu consti tutionem partium animum intendit, adeoque rationem cessationis in pisparte, non extra eam supponit dicen dum omnino erit, eum intelligere cessationem actionum ob rationem pars, cujus actio est, intrinsecam, consequia ter id definitioni Gale adjicienduae,pimentem ejus adaequale exprima .nimvero hoc facto nulla amplius di e rentia est inter definitionem Galles eam,quae ex notione ianitatis, quam Pdit, eruitur. Immo tunc non ampla valebit adversus eam objectio, qu moverat Sennenus cum enim cessivo actiones m sequatur ex eo, quod Mit Corporis ad eas edendas non ampli dispositae sint, morbus utique consili in impotentia actiones naturales e τ'

cendi etiam juxta Gaurum. JμV

710쪽

otirem Senninius eandem prorsus cum Gisiano notionem morbi habet, nisiqisod clarius enunciet, quae ab hoc o scorius dicta videntur, ubi verba extra

contextum leguntur Boerhamius, io notionem morbi non formavit prosesias hoc modo, uta corpore aegrototam trammodo removeret sanitatem etenim

genus superaddidit, quod nec ipsum indefinitione sanitatis habetur, nec myias contrarium in ea ponitur. Cum enim sanitatem definiresset per facultatem corpori omnibus actionibus perinsecte exercendis aptam, morbum demnit per statum corporis viventis, qui tollit facultatem exercendae actionis cu-jiascunque id quod perindeest ac si diaceret, morbum esse statum corporis viventis,inin sanitas tollitur. Quodsi sanitatem definiuncti per statum comporis quo ipsum ad omnes actiones exercendas aptum est eadem via ad definitionem morbi pervenisset, quam hic ingressi sumus, quod nempe fit status corporis viventis,quo ad actiones quasciarique ineptum est. Quod definistionem sanitatis, montanam cum definitione morbi contuleris apparet