Commentarium de jurepatronatus Caroli Gagliardi 1

41쪽

. quod Episcopi eaussas Golesiasticaaestrum Foro co-O-εoerent, atque de illis sensentiam ferrent. Illud autem hic observandum rostat quod in caussis bonesi-eiariis de patronatu ecclosiastico, ol laicali Rogiis quoque Rescriptis Episeopalis jurisdictio apertissime agulla suit. Sane cum quaestio promoveretur de Primicorialy hujusco Metropoli lanae Ec-c siae juripatronalus obnoxio inter agnatos, et cognatos ox Ἀ- milia do Januario descondentes squao lis adhue sub judice est), Regio Reseriplo sub dio lX. Nov. 18i9. illam ecclosiastico jud cio definiendam osse 'presso decretum. Idom quoque recentioribiis floscripsis constitulum logimus in similibus caussis de Pr, miceriatu cavensis Ecclesiae, aliisque.

, DE VARIIS PATRONATUS SPECIEBUS.

aetum.

datur.

II Intuitu vero peraonarum est frequensior. III. In dubio praesumitur Iaseatis. IX. Larcalis non εn sertur ponti ossa coetionibus, reSe

42쪽

acopali.

Q. Quibus praerogativo caret patronatus privsitorum. XVI. Dividituri item patronatus in hereditarium, gentia fium. Jamiliarem , et mistum. XVII. Hereditarius ad heredes etiam eaetraneos pertinet. XVIII. Gentilitius ad personas eorti generis, vel Stirpis. XIX. Familiaris adtinam pluresve familiaS. . Mistus ad defeendentes certi generis , certaeve famAVae, qui sint etiam heredes honorum. L Adprimogenituram, vel majoratum quandoque reSIrimitur Ventitativs, reι familiaris.

II Et modo agnatilius pro agnalis, modo evnmitiua pro eognatis instituitur. XXIII. Pro familia uel esseetisa, rei contentisa, XXIV. Disiditur tandem patronatus in ael ium,e GSicum. I. Post agnitam patronatus naturam in olus desinitione, ordo postulat, ut variae ejusdom specios in suis divisionibus disquirantur. In primis Vero operae prolium est triplicem patronatum dispicero ; scilicet ecclesiasticum, laicalom, et mixtum. lI. Gelesiastieus dicitur, quoties pertinet ad occlesiasticos non Simpliciter, sed rations Ecclesiac, monasterii, vel dignitalis, vel benescii, cui adnexum sit jus patronatus , vel quia reservatum in limino landalionis ipsis seelosiasticis : vel quia translatum alio quovis titulo ad eos a patronis oliam laicis. Namque nulli mode refert originem habuisso do bonis saecularibus, -l de standalione per laicos peracta : dummodo ad occlosiasticos translatum sit testamento, vel donationo , vel quovis alio

III. Lasealis vero patronatus appollatur , ubi nodum laicis , Verum ceclesiasticis .eliam personis competit, non qui dom intuitu Ecclesiae, vel bonpileii,sed ratio io profani patrimonii, vel jurolandalionis, vel successionis, vel juro sanguinis. Itemque laicalis putatur, qui confraternitalibus laicorum compelli, uti post Feliquum sentit Couar. a).

43쪽

lv. Niatus deniquo dieitur. qni ex utroque constat: vel qui pertinet ad laicos proiniscite, et ecclesiasti eos ratione tam patrimonii , quam riclesiae : vel qui landatus est de bonis partim profanis, partim ecclesiasticis. Non semel quippe contingit in praxi, ut in uno eodemque benescio duo adsint patroni, ecclesiasticus allor, si alter laicus. V. Qualitas igitur occlesiastica duplieiter emorgil, vel n bmnis ecclesiasticis, quibus sunt alio; nut dolatio laeta sit: vel accelesiasticis intuitu Ecclesiae. ol boneficii obtinontibus patronalia m. lianc distinctionem in primis adhibuit Conrilium Documenicum III , seu Concilium Constantinopolitanum I. anni 8ss) si in his verbis: Si Diaevus eo serus fueris conglmaecae monasterium de redditibuy eeelesiasticis, tradaι ipsum idem Molossae Monasterium: ai vero de Prosersis rebu3, aut alii a quibusdam eondientionibus, habeat id aeeundum propriam pote3tatem, et voluntatem omni vita sua, et mal sinem vitae dimittat, et conferat hoc quibuscumque volueris, non famen saeculare diveraorium fiat. Isti constitutioni consonanthodiorni oliam mores. Si enim quaelibet ecclesiastica persona construat, vel dolet beneficium de patrimonialibus , profanisque bonis, juspatronatus censebitur laicale. Si autem bona su rint ecclesiastica , vel intuitu Ecclesiae quaesita, in quibus riclesiam heredem haberet ipso jure, tunc juspatronalus erit e

clesiasticum. .

VI. N ilominus rarissima est ictaee patronalus occlesiastici ratione bonorum species: quoniam ex transactionibus inter C moram, Apostoli eam, si Capitula Cathedralium initis, quas exposui in crasti. do bene solis su), vel ex indullo speciali taedis Apostolieas soloni, ac possunt beneficiarii de bonis intuitu Ecclesino . . quaesitis disponere. ac testari, ut animadvertit doctissimus Enimnu uel Gonetaleg 3ὶ: Nee interest, quod patrimonium illud adquisitum sit intuitu Meleaiae; quia cum eae generali commetudine ait Gonetalog sed roclius dixisset ex frequentibus pontifieiis indullis j ele ei de talibus bonis testari possint, et in illo ab intratato eisdem auecedatur, Rictui instafri mons , libra, videtur elemi a dolans, vel eaetruena Melesiam albi, i in Can. XV. - a) 8ap. XVIII. de spolio n. 27.- 3ὶ Ad Cap.

44쪽

mis ste heredibus, vel e Sanquineis jumatronatus ratisne patrimonii reae mane, et ita Dieale Iudicatur. Vll. Frequentius lamen occurrit juspali onalus occlesiasticumraliono personarum illud possidentium, vol ex primitiva landalionis lege, vel ex accidentali paleon aliis ipsius do saecularibus ad ecclesiasticas personas transilii. Quum iu S. Pancratii elesia porsbylori saeculares ministerium suum nogligeroni, adeo ut sacrificia populus diebus ollam dominicis desiderarot, divus Crogorius V. in ea monachos cum Abbato constituit cum juro accersendi presbyterum, quem vellent . inibi sacrifica ludum, et congruum ei adsignandi stipendium. Praecipimus si) tit pere-yrinum illio debeas habere preδbyterum, qui gaera missarum ponit δolemnia celebrarer quem tamen et in mona3Ierso suo habriare, et eaeinde vatae subgidia habere nccesso eat. En .perspicuum patronatus ecclesiastici exemplum respectu personarum in veteri disciplina. dui frequentissimus suit circa Alexandri III. tempora. 9uum e uim laici quamplures bona ecclesiastica usurpassent, atque a Principibus Ecclesias et monastoria in laudum, et alodem accepiSseni, seq. dominos et patronos earnm nuncuparent cum lacullate instilusindi ol destituendi clericos servientes; poenitentia postmoduin adducit in monasteria et Capitula cathedralium usurpata transtulerunt, unde laclum psi ut monachi et presbyteri praesentarent clericos ii dom Ecelestis servientes; sicque in oleret juspatronatus ecelesi sticum ratione personarum. Iu0d origine inspecta supral laicale. VIII. In dubio autem potius laicale, quam ecclesiasticum es- se praesumitur, quia Secundum regulas canonum transitoriumosi ad lilios, ot heredes, ut docet Franciseus te Boyo et :el quia ut plurimunt laici sunt Ecclesiarum laudatores , ut opinatur Guiliolmus de Benedictis s3J.

IX. Istiusmodi distinctio nedum utilis, veru metiam necessaria est ad intelligendos notabiles, variosque esseelus ab allori tra patronatus specie promanantes. Praeger lim vero quod latente Sodis apostolicao assectionibus , reservationibus , derogationibos, et Cancellariae regulis mi uime subjacet lacu lale in i) Epist. XXVIII. lib. 3. - 2 In prolesomenis ad sil. de iureP.

cap. 6.- 3ὶ Ad cap. Rainultus ver, et uinorem nomine Melaaramdec. I. u. 24. Vau espeu Par. a. iit. 25 de jureP. n. 9 et a Q.

45쪽

quo cumulandi plures praesentatos tribuit si , Ecclesiastieum

vero secus: ut alia discrimina omittam suis in locis insorius Oxplananda. Per simpli dem sane collationem Pontiliciam cense-lur patrona lui occlesiastico derogatum, quamvis nulla derogationis, vel ipsius patronalus mentio fiat quum maximo a II ieiatur apostolicis reservati ovibus, et contineat implicitam deroga

X. Et quoniam in mixto patronalia dubitari solol, utra qualitas praevaleat, debeat quo nil pndi ad eosdem osseelus modoli rosicuos, modo advorsos; Card. de Luca hane tradit roguam 3): ut scilicet, si mixtura qualitatum ecclesiasticae, ol laicalis sustrii aequalis, se in per nitendenda sit qualitas patrono favorabilior, qualenus unus. idum lite patronalus divorso jure censoptur, modo scilicet occisiasticus, et modo laicalis, prout patronus sibi magis Oxpedire putabit. Ubi vero mixtura quali- latum sit inaequalis, clitia scilicet major pars sit laicorum, quam e etesiasti eorum , . et e contrario; alii leneni nitendendam se partem praeponderantem 4M. Sed probabilius alii doeoni favorabiliorem adhue partem allendi debere, post Vivian. 5)Iisdem utique rationibus, propter quas privilegialus unus snum pivilegium pluribus collogiis communicat, ut notat Card. do Lucadiso. 59. Glossa ': vel propici individuitatem patronatus, qui re- si dot poties singulos, it aul aliis praesentare negligentibus, volindignum milliter nominantibus unus patronus idoneum pra men- laus lolum jus exorreat. Similitor loca pia ab administratoribus mixtim laicis, et occlesiasticis gubernata merito subjecta osse loci Concordaturum, neque ac mere laicalia, plurios sonsit Tribunal Mixtum, pradsertim vero in causa pro Civitato Fundorum

die XI. Aprilis, et pro 'l'erra Trajecti Dioecesis Criolae dio 2. Maii 17 42. 9uamobrem rectissima docet Fagnanus sy) si agatur de prae-

46쪽

. . 4rscriptione patronalus m xli, in qua Leclesia majori politur privilegio, quam laicus, censetur patronatus totus ecclesiasticus , ut requiratur ad eius praescriptionem idem lempus , qu0d r qui ritur contra Ecclesiam. Similiter cum patronus laicus haheat ad praesentandum quadrimestre, eccleSiasliciis Semestre ;Si mixtus sit patronatus , uterque patronus habebit semestro: quia hoc casu melior est conditio patronatus ecclesiastici, quam laicalis. E contrario, si versantur in materia, in qua patronalus laicorum sit firmior, et amplior, quam ecclesiasticus patron lus mixtus ex utroque tolus censetur laicalis. Et ideo quod . ad praerogativas patronornm laicorum, juspatronalus mixtum censetur laicale, tametsi multo pluros essent occloat lici patroni, quam laici: quoniam in mixtis praovalere qualitatem magis s vento in senti uni BD. communiter, per quam jus allerius nou laeditur in communione, etiamsi quali lates contrarias sint numero

XI. Secundo dividitur jus patronatus lareale, es perlonale. Reale appellatur, quod adnexnm est alicui sun do, vel castro, vol praedio, vel laudo; el competit possidentibus talo landum , vol castrum, vel laudum si ): ibi desinitur juspalronatus Εeclosiaolandalae in quadam villa, et curia transiisse ad conductorem ad firmam ejusdem villae, atque ad pignoratarium ejusdem eurias cum universi late illius rei tempora is, cui adbaorobat juspatronatus. Phulius s2) legos imperiales recensuit sancientes. ne quis Catholicorum Judaeo , pagano, haeretico, Samari lano Venderet, locaret, oppignoraret, in emphileusim concederet iraedia sua, in quibus Ecclesiae fuissent construelao, alias ea celesiae parochiali adjudicarentur, quoniam in Ecclesiis orientalibus ui conjicere licol in domini agrorum patronalus jura

oblinobant in Ecclesiis inibi nodificalis. Pergonale autem com- polit personis indopendenter,ab aliqua re quovis alio liluto ;nulli lite praedio , vel lando inhaeret.

XII. Tertio. Reale. itidem subdividitur in rectium, seuduleel privatum.

XIII. Regium diei lur, quod ad Imperatorem, et ReyeR Seu

47쪽

1um Imperii A. miaria suis habentes perlinet si): modo eum plenario collationis jure , modoque simplieiter quod ad

nominationsem et pra sentationem. Primo casu comprehendit tib ram, plenamque eollationem Ecclesiae, et bonosicii sino ulla Episcoporum institutione, vel auctoritate; quae in dheretalibus appellari solet donatio, qualenus litulo collativo Rex nbsoluto donet, et conserat lacullatem Iust capiendi possessionem tribuat et . Ibillonorius III. roscripsit Episcopo, et Prasposito Cameracon-

si, quod dilecta in Christo stia Comitissa Flandrensis fe-

cecit promissiones de non vacantibus benesosis Ecelesimrum , in quibus jus obtinet patronatus, et donationes eorum in manibus posuerit alienis. Et Innoc. IlI s3ὶ memorat eam 8am quae tuter Ariensem Praepositum, et Conutis gam Flam ensem auster donatione 3eae praebendarum sacerdotalium visabatur. Idemque Ponti sex 4; rescripsit. quod Itiae Anglise, et Progenitores conferebant. Dioecesano. Episcopo etiam ineongulto, Decanalum. et Praebendas Gelesiae S. Petrido Curia Cenomanensi Thour sinus s5) meminit a Bonifa-eio VIII indullum suisse Philippo Pulero Regi Galline , quod ad avum beneplaestum in qualibet Gelesia Cathedrali, et

Collegista Mons aut una idonea per3ona poneretur. B. Chio arellus 6) recenset collationes Ecclesiae Archipresby- toralis Civitatis Allamurae in hoc Regno sacris ab Imperatore Fridorico II an. I 23ae a Carolo I. Andegav. anno I 269, alii Mquo sequentibus Principibus. Itidem sit. 1 ejusdem comicollationes Prioratus, et Canonicaluum, aliorumque beneficiorum ol capellaniarum Ecelesiae S. Nicolai Baren. auctoritate Bonisaeli Papao Vli I. incoeptas a Carolo II. Andegaven. , qui eandem Ecclesiam standavi l. ac dolavit. In aeq. sit. 3 in primis refert novam Cathedralis Ecclesiis Lucerinae dolationem consectaman. I 3o2. ab eodem Carolo II. cum expreSsa res rvatione conserendi canonicatus pro medietato, salva Episcopo facultate conserendi reliquos pro altera medietate. Alia insuper beneficia 1 Trident. Sess. XXV. de resor. cap. 9. 2ὶ Cap. sin. de necessi praeb. - δὶ in cap. dilecto Ilio 4ο.

de testibus. - 43 In Cap. cum olim v. de consuet. tu tertia Cominpilat. penes Anion. August. - 5ὶ Fragmentum hujus epist. rescr-tur in cap. cum olim 6. de consuet. -- Q Par. IV. lib. 2. cap. 2I. - Τ) Tom. VII. Geli. tit. R. per totum.

48쪽

lam aimplicia, quam curata conlari Rex noster vel iuro fundalionis, vel consuetudinis inii nemorabilis , vel privi logii apostolici, quo madi nodum quotidiana docet Oxperientia diplomalum Bogiorum, quae in Regia Camera S. Clarae expediuntur super collationibus bonosiciorum ad Regiam collatiouom perlinenlium. Alia vero beneficia, et Ecclesiae sunt de regio patronatu si inplici. , sine jure collationis, in quibus Rex nominalionem, et praesentationem praetor alia jura honorisca oblinet per Episcopos locorum 0rdinarios , vel Summum Pontificem explendam, qualenus auelori late ecclesiastica instiluatur praesentalus, vel nominalus per Regem, et possessionem accipiat canonicam, quolios inveniatur idoneus.

X ly. Foudate juspatronatus appellatur, quod laudo, rdique

laudati adnexum est, ol seuda lario competit ratione investit rae laudatis, vel universae laudi possessionis, non vero intuitu personae: ideogue ad laudi posssessorem transit cum univorsi

talo illius 1). Ei quoniam diroclum laudi dominium ad Regem inlaudantem perlinet, atque ad Rogem ipsum non semel dovolvitur ob desicientes laudatarii successores, personasve in investitura comprehensas, vel ob in delitatum, laesamqtio Primcipis Maiestatem, patronatus laudatis relinet semper intrinseem patronatus regii qualitates, et praerogativas, de quibus inserius. Eamque ob rem Concordata Movissima an . I 741 2) ab ordinaria Episcoporum jurisdictione eximunt causas patronatus regii, vel laudatis, quoties controvertitur, utrum laudo sit adndxus, necne lana uam pertinentes ad regium Magistratum. XV. Privatum denique nuneuphlur . ubi non propter sei dum, vel investituram laudatem, sod alio quovis illulo possidetur nedum a personis privatis, sed etiam a laudatariis tanquam allodialo. seu burge a salicum.

XVI. 4. Dividitur ilom in hereditarium, gentilissum, fama

XVII. Hereditarium cum univorsa hereditate laudatoris, vol patroni ad quoscunque transit heredes iam extraneos, quam de sanguine, sive ab inleslato, sive ex testamento tanquam pars accessoria, et membrum hereditatis 3), ex qua rogulam desu- 1 cap. cum saeculam II. do jurep. - in cap. VI. ari. 4. - δὶ Cap. I, et cap. cum 3amulum de j ii rep: et Clementina plures de

49쪽

mlini Doctores unanimiter quod iiispatronaliis in dubio praμ sumatur hereditarium, nisi aliam sitialitatem aperto laudator

volnerit.

XVIII. consiliatum poeuliari notions dieitur, quod uni, uri

pluribus personarum generibus, vel stirpibus re ruatum est sine ullo agnalionis, vel cognationis discrimine, qualenus istaelicol qualitatem hereditariam non habentes,praesentare, et munia patroni obire valeant. ι

xl X. Familsare autem quod uni, vol pluribus familiis. aut

nationibus sine quali tale hereditaria reservatum est,cognatis exelusis. Pariter familiaria a pulera evnmr, psae gris εὐδί, familsaeque auae eonstituit: hereditaria autem, quae 3ibs, heredi aque ruis renasiluit, ait Crius si). Nihilo lamen minus gentililium pro lamiliari promiscue, sest perperam usurpari Solei set). Nam familia strictim accepta hete seriem omnium Agn

lorum , qui ex eadem domo, ac gente propagati sunt, unoquo designatur cisnomine. Pontinet. Gens vero univereum genus in plures familias proditum, ac distinctum: ut pula Gens Julia , quae alteram Iuliorum familiam , althramque Caesarum Compldelebatur, ab ingentiis oriundam , iisquo elarissimis. Gentiles quippe ab ingem Mantiqui Messiicti vide nil . Vediba tosta loris reservantis pro illis de Gomo, vel es o, vel trunmes, Vel ganguine, vel parentela , vel familia solent qhalii lem indiearo gentilitiam, et familiarem, quae aliquando agnatos tantum , aliquando erenatos quoque complectuntur s3). Id-rue circumstantiis casuum peculiaribus et adminieulis definiemum est hoc sane pacis, ut ubi qualitas patronalus per land torem clare sit praeseripta, omnis dubitatio sonoseat. Ubi vero landalio non habeatur; vel ambigua suerib, tunc observam liae nimium deseratur, alque interpretationibus, ot adminiculis XX. Mistum ex familiari,seu ex gontililio ol hereditario heio appellatur, quod competit porsonis obtinentibus utramque qua- Iilalom heriaitariam, sanguinis videlicet, seu generis, seu s miliae, seu doseondentiae, et rei familiaris: illis pula, qui e samguine landalaris, vel patronorum propagati hereditatem quoquo bonorum consequuntur; i) In L. familiaria 5. D. de relisiosis, et sumptibus funerum. αὶ card. do Luca in aurum. juris . n. 29. et disc. 6 I. n. 3O. - 3ὶ Loller. quaesi. Ir'. lib. s: Vivian. Ge. 7i: card. de Lum dise.

50쪽

XXI. Ei ubi si indulor iamluerit patronatum primogenitis, vel nalii ninioribus coriae familiast, vel generis reservare, tunc Soloni vocabuIo primogeniturae, vel majoratus pragmaliel praesignare hujusmodi patronatum, non aliter , quari fidei com

los tantum, et descendentes masculorum Oxclusis Dominarum stirpibus landator vocaverit: et eo atritum e converso. ubi

lineas iam masculinas, quam foemineas comprehenderit. Et ubi ad masculos tantum plurium linearum de cognatione exclusis Dominis perlinoal, patronalus dicitur saltatorius, quia sali lim de una ad aliam lineam , in qua sit musculus , pertransil-XXIlI. In familiari insuper patronatu distingunt familiam essetis'm landalaris, quae ad dus descendentes tantum rose tur, a familia eontentisa, quae collatotales oliam svndaloris , eorumque descendentes unius ejusdemquo progeniet comple-elitur. Quemadmodum in gentilisse distingunt patronatum Vi eate, a gentilita familiari. Primus restruatur liberis, descendent, bus, lineis, progeniebus, seu generationibus per collectivam vocalionem plurium peruinarum, et graduum, a distiliciis stipitibus, et lineis descendentium. Secundus vom competit agnulis,et cognatis omnibus unius sejusdemque familiae si uehIla stidi. pium, si linearum distinelione si). XXIV. Ad Oxlromum modo actisum, modo prasinum jus- patronatus dimitur. Aetivum, ubi lacullatem nominandi, et praesoniandi clericum idoneum in vacanti occlesia, vel bene cio patronus oblineal. μδSivum, quoties aliquis de certo genere, vel sanguine jus habet in fundaliono praeseriplum, ut nominetur, ac praesentetur a patronis ad vaeantem ecclesiam vel calpellam: iisque praesentare negligentibus, aut nolentibus, institutioilom ab ordinario Loci ' et possessionem beneficii ea-nonicam adipiscatur, tanquam ab ipso fundalore praesentatus. Quonam jure competia patronatus , mox diecudum est in eop. IV, et Seqq.