Commentarium de jurepatronatus Caroli Gagliardi 1

51쪽

stuum jus patronatus sit temporale spirituali adnexum,in ob rem abiit opinionem illud veluti quamdam servitulam Mele- sine imposilam censeri, quasi in hiseo bouoficiis nee Eeclesia ipsa, nec palmoatus liberiale liantur. At quum sit dispar utriusque juris ratio. comparationem inter patronatum, et aerub tutem non rocle insululam luculentissime patet. Nimirum Iuspatronatus ab Ecclesia fuit concessum, ut suam gratitudinem piis landatoribus ostenderet aliosque fideles ad beneficia instituenda excitaret: uti pallim eruitur ex pluribus sacris sanctionibus i). Ad rem quoque Gregorius M. ad Ecclesiae sumdatorem diserte scripsti a): es vi intelligaa qualem tibi. elleredibus ruis honorem, et mmmoditatem eaehibeι Melesia, aesas m -situdinem ipsam ad fundatores ostendit 'quod a S. Patriotis ammtum etc. Quare ex innotum 'indulgentia inculamentium, non detrimentum , gratitudinis monumentum , nouservitulis onus Ecclesias impositum colligera datur. Ρι aeterea sorvitutes striole acceptae. uti sanxere leges, i poni nequeunt loco sacro , saneso , et religioso , quippequae res sunt extra hominum commerciρm 3ὶ. At in illis utiquai patronatus constituitur. Rursus servitutes adquiruntur paelis, stipulationibus, ullimis voluntatibus M. Verum jus patronalus Ecelesiae landaloribus inesse ipso iure, nullaque inlarve niente stipulatione nemini impervium s5). Porro' ipsam beneficiorum collationem patronis haud complere explorata res est. Hi enim dumtaxat Uclesiam juvant, o quo favent iuxta Canones dum idoneos Clericos quaerunt, quos Episcopi in illis instituunt. Hinc Gratianus aperte leslatur s6): fundaIorea Melesiarum habere santum δεδ pronidendi, conmastilendi, sinensendi MeerHMem. At manus auxiliatricos inhonesteiorum collatione Ecclesias liberi alam infringere quis imde colligero audest

52쪽

Certe quidem non ignotamus beneficia juripatronaliis obnoxia omnino libera haud censeri: id vero improprio intelligendumosi, quod scilicet Episcopi juxta canones Clericorum idoneam presentationem a patronis fieri sinant, ae ista sensu ea liberae collationis nyn existimari. Quamquam autem Ecclesia in voleri disciplina sanxerit dignitates et occlesiastica munera minime conserenda esse priusquam

Populi vola postularentur si),haud inde inforas illa in quamdaui populi servitutem fuisse aliquando redacta. Hue quoque reser . si lubet, plures Deerelatium sanctiones, quibus caulum Clericos nec institui, nec degradari posso ab Episcopis, nisi consensionis Canonicorum Collegio Al inde ne colligas beneficia esse in C, pituli servitutem deducta. Non negaverim suisso honores ei jura quae passim Ecclesia publiea suadente utili lato tributi: at vol exploras iuris ost illa a servitulis consillusione longo distare. Quamobrem in dii ropolronatus cum Episcopi ad Patroni praesentationem ocelesiastica conserunt twnescia nemini serviunt, nee aliena potestate Clodi eos in illis instituunt, sed suo proprioque jure uluntur. Ex his igitur, quas hactenus odisserui apertissime liquet nubiam Ecelesiae servitutem in jurispatronatus institutione suisso

impositam.

DS ADQUIRENDO PATRONATU.

I. Communi jure adquiritur patronarus Dalilsae. II Speciali autem a quiritur pagronatus gratiae. III, Patronatus justitiae competis eae fundatione, vel eo

cap. 6.

53쪽

I. Duplici jure goneratim adquiritur pnlronatus . Vel comis inimi scilicet inc publico, vel veciali. ac privato. E jure communi profluunt onerosi justitiae lutuli fundulsenis, ac dotati stus, itemqus praeSeriptionis. II. E speciali autem situlus mirilegii gratiosus , ol lucra

III. Qui vis ocelesiam vel cappellam standaverit, construxerit, dolaverit, eo ipso nunc patronalum adquirero, coni perlimi-ma res csi ex decretali Clomontis III 1ὶt Patrosque Tridentini situlum patronatus nedum ex landalione, vel dolatione, sed ex multiplicalis quoque praesentalionibus per tempus ini memora- rabi se, aliasve seeundun iuris dispositionum apertissime com- robarunt set). Quibus Romanae Sedis, ol Oecumenicae Syn i canonibus saelum ost, ui landalores ecclesiarum in nova. Ecelesias disciplina patronatum justitiae nequaquam O gratia speciali, seu privato jure, sed communi, ac publico agnoscant, quod oliam Rota Romana fassa est ι'.

Iationes Decretalium docursis palponatus jura litulo speciali, et arbitraria Episcoporum concessione indulgerentur, et citra injuriam denegarentur aliquando, inuos ligari, ae desii uiri valet ex traditis si). Quae enim relatae inibi sunt servalo temporum ordino Synodorum constitutiones, Patrum seni sentiae, Summ0rum Pontificum epistolao una cum placilis laicorum Principum ; salis superque ostendunt in prioribus Ecclesiae saeculis perantiqua, et multiformia landalorum jura sensim moribus, ei constitutionibus inducta conniventibiis Pontificum, ol Ρalrum oculis, quibus alioquin, et impium videbatur gratiam piis orga Ecclesiam hominibus non habero nec bona retribuere. et grande peccatum retrahere fideles a sacrificio Domini, et oblationibus , quod laeerant filii IIuli 5), quin et necessarium pios hominos variis praerogativis ad ecclesias dolandas . el con struendas allicere. Tametsi pro ratione lemporum, et locorum et personarum Pontificos Maximi eiusmodi praerogativas modo i) In eap. nobis fuit 25. de jurop. - et) Sess. XXV. cap. 9.

54쪽

larziri, modo coarctars,modoque ponitus denegare et uerunt V. Ul illo rem ingenuo lateat verilati litandi studio. Ρatressere damnasse videntur abusum, noII vero legitimum usum praerogativarum, fundantibus ecclesias eorumquct successori bus concesshrum quolies eas ultra modum sinosque constitutas extenderentur per laicos potestatem spiritualem temere simul,ehsacrilege usurpantes ij. Istoque sensuEcelesia malinurras P tronos n potestate, qua abutebantur, dicta est a sortim Lateranensibus sub Alexandro VI congregalis.lur pacis probaripolerit eorum sententia, qui asserum pauon ius aura indiscriminatim ex arbitraria indulgentia, et contra reaulas Patrum indueta Quis recto assirmavetii liodlar- nam patronorum potestatem veteribus conuiluuonibus omnino advorsari, camquo a canonibus exorbilaret . VI. Ε eommuni ergo jure iam veloci, quam recentiori pro manasse patronatus praerogativas agnoscera oporte , G cum

Patribus Tridonlinis set) legitima patronorum aura distingue ab exorbilantibus; situlosque adquiremu ot invisi abiles a speciali, ot privato privilegii Ata obe . UT

gratioso conceditur aliquando sine ullo lundalionis,. vel Otatiouis merito. De quibus edisserendum est Sigillatim.

In illis. quae ex Iuris sanctione proficiscuntur hominis v luntate n0n opus esse, nemo unus ignorat. pelit beneficio jiu o competit. Quare cum Ecclesiae nonos, et Pontificum Constitutiones landaloribus Juspatron ius concesserint,nperto colligitur illud Et sano interrogatus Clemens Ill. nn aliquis esticiatur sola construelione patronus; idest si notronalus, aperte rescripsit: quod ει utiquissenεu DBeeesani Episeopi conyimaeerit, rectione Ecclesiae, rei, ut egregie observat Danciscus te Ru, solam dolationem

sui licere nee requiri specialem juris illius reservationem 4).

Pal. cap. XV.

55쪽

sndo Glossa discrio tradii frenua patronatus ipso Iuro debetur, etiam si non petat, vel in paetum de eas si).

Nec alia reor Innocentio Ill. mens fuit, quippe qui ad rem sanxit: cum constat alsquem fundaδge EccleSiam 8alis probratur eum esse illius patronum, et evre8sa renunciat sene Opus esse, tit ab eo jure asimoveatur j. Et idem Pontifex cum aliqui landatares vellent Ecclesiam patronalui minime soro obnoxiam, ac proinde huic juri expresso renunciaverint, praescripsit, ut renuncialiὰ isti laec in publico instrumento redigeretur s3). Quod sane inutile laret, si landaloribus probandi onus incumberet iuspatronalus ab iuilio sibi csso reservatum. Praeterea si juspatronatus ex mera gratia duntaxat fundat ribus foret concessum, nullo pacto ad heredes transmitti posset,

quippe quod in duro hujusmodi privilegia personas non egredi inuntur 4O. Alvoro in heredes etiam juspatronatus transferri ora plorata res est li), atque adeo illud Ecclesia luetur, ut patronis dissidentibus, velit potius cessaro divinum ossicium , quam jus tu Iud overti aut huic derogari s). igitur ex canonum indulgentia patronalias fisidaloribus, et ex iis causam habentibus ipso jure compelli. , ita mobrem sicut duro Civili qui ad rem reliciendam pecuniam crodidit, licet in ea privilegium sibi stipulatus non lacri l. ipso lamen jure illud adquirit s7ὶ: ita duro Canonico qui Leelo Uam Iundavit, etsi patronatum sibi minime reservarit,eX ipsa la- mea landalione eodem poliri ex praemissis luculentissime Palel.

I. Fundare idem, quod is fundo aedem stabiliter eo tueare.

II. Fundus tamen a golo , areave distinguitur, non seeulae torum a parte. 13 Ad cap. IX. δε eonsecras. disi. r. aὶ In cap. simi emit 41. ex. de testibus. - 33 Ibidom. - L. privilegis I96. D. de rog. Jur. - 5ὶ can. Considerandum est 35; ci ean. ει heredes 36. XVI. q. 7. cap. I; et seq: et

56쪽

III. Fundis Melesiae apud auetores modii aevi distus est

IV. Fundas, o hine pro eonstructione , ac dotatione Gela. 8sae param accepta. V. Irim eae fiandatione, quam eae dotatione adquiritur pitronatus justitiae. VI. Metis eae nuda Ditis areae dati . VII. Nos aream una eum aedi alore, ac dotiore per a- . ctum simulsaneum qui eoutulerit.

atissae, qui aream, aedi alisuem, aestatrinem, vel copulatiost. rei simultaneo contribuunt. IX. Didistiliates eae antiquis eanonibus erutae diluuntur. x in εimultaneum ejusmodi concurrum dominus tam titilia. quam Greetus fundi,et δoli valent patronatum sibiadροὐ rere in solidum.

XL mmmodo fundum libere aine ulla lorustum retarent. XII. Diamsi construotionem Gel suo ae inaeso faetam dominus soli rati eaverit. XIII. Eo tamen invito solum aedi eis cedis orem onere Pr ire persolvendi. XIV. Capellae intra Melessem furadamo Reetor ecclesias ob patiensium maestitam non adipiscitur patronatum, Sincus at eaerea Melesiam in actio ipδis. XV. Quemadmodum nee patronua jugdem Me 3λθ. XVI. Discopus quippe in eooDSia etsam do jurepatron tua potest aliis permittere jundati onem, ac dotationem Cinpellarum et benesiosorum. XρII. Dummodo jura nou laedantur fundationis, neo Smeristiae.

XVIII. Aedi alia sola, aeque ast areae conce88 8sne con cursu dolantis, et fundaloris non se uis aoliatim parem

nasum.

XIX. Sed sola dotalis patronatum ipso jure pro est inimstrum, et privativum, vel in golidum cum eo, qui Gel iam

ante conStruaeerat.

XX. Quidquid aliter Pisonisa senseris, qui dot fori mae termsiam patronalua partem in eoelesia sibere eonalmeta indulget. XXI. Pisonii argumenta αδδolvuntur.

57쪽

bemr in Eolidum, aestus vero ainerciliam.

XXIII. Congruae dolo quantitas arbitrio Diseopi fore δε-

sinienda. XXIV Quae mo eathedramst Melesiis ducatos mille,pronum hialibus centum redditura eat. V. Pro regularibus vero, et estigialibus annua duodecim personarum alimenta.

simplicibus tandem ducatos v0isti cisciter. . XXVII. Semel aiamosa per Episcopum dos construra prae- . 'mitur. etiam sectat deterserationem. XXVIII. Maed eatinis,et redolationis istuma primigenias constrissioni, ae dotat ni aequipollet. XXIX. Quin et favorabilsor rat. XXX. Dummodo urgeat Meleaseo ne apstas, et faetitistes

XXXI. Ad esto fias do jurepatronatus restaurau Spaω - 'nus ant0uua debet ante requisi. ALI. γι patronarum fere retinet una cum novo patraucte oleasam funditua restaurante. XLII. Amilia patronatus antiquis, Meletia diruta, ves te in Mila, cur nonnullis videatar8XXXIV. in illius durationem probabisitis madebus λα- vri mn Patronatus, et Ira aderescendi. XXXV. De utamenso dotis, et nova construetisne quid c roris PridentiatimγXXXVI. Augmentum antiquae doti aaltem aequale pres runt Innocentius VIII, et Adrianus VI. XXXVII. Quod eausam adquirendi patronalua OnersSam, titulumque rugistiae praeaefert. XXXI m. Illud tio adserati in narii probari valet. XIX. Si vero tenue, et mmtia antiqua dote, vel haud neceδSarium fueris augmentum, nequiti uiger atronatus. XL. Benefactoris . non patroni titulus debetur eae Perseola fundatione, net dote incongrua, vel tenui augmento,

58쪽

XLIII. Oui bonis suis edet iam Dudet, doletne, patronus ossisitur.

XLV. Moepto Brede, qui in jus etiam paDonatus d

XLVI. Ad eum proinde patronarus p rUML cujud rebus, rei redditibus, pel decimis construela δis eccle a. XLVII. Eleemosynus tamen fundata erigitur lige re. XLVIII. Ob reei emta e demetis hostibus bona eookasa

Sisca non adquiritur patronarus justitiae. XLIX. Neque ob neeenariam, et coactam e Structionem, aut dotalsonem. . Indignua proinde patronam eidemr heres, qui demanda- Iam a te3lator undationem Urexerit.: Ι. Vocabulum dotasionis in re nostra planum est, nsto quemquam moratur. Allerii injundasse ias aliquantisper nogolium sa-

cessit. Apud latinos nilare idem sonat, quod aedom infundo ponere ot firmiter stabilire. Quo sensu fundata urbis Agillinae sedes dicta est apud poetarum principem, etfindatι3arvita lambli pro ditissima apud Tullium si 'j. Pariter in sacris canonibus

qua antiquis, qua novis furtilator moesiae passim nuneupalus, non modo qui eam construeret, simul no dolaret; verum ollam qui ecclesiae ab alio aediscalae sufficientstm doloin, ac patrimonium iu landis 'eonstitueret, ut videre est in locis supra laudatis. 2): ubi verba suntlandi. construendi, nedificandi ubcissitu, et promiscue usurpaulur ad unum idemquo significandum. Et qui innuis fundatio strictius pro fundi datisne saepi sinio usurpetur; at vulgus IIJ perperam fundum accipit pro area, seu loco lanium ad oeclesiam aedillsandam dato. Latior prinsecto p alet molio fundi: significat enim tolum agrum una cum aedificio, et plantis, in quo nedum locus oeclesiae aedificandas 1ὶ In orat. pro dom. sua. - Uis adde: quem Virgilius VII.

Aou. Praeis linae urbis landalorent appellat, cuin Servius conditorem nominat. Et a pud Vopiseum traditu urelianum Imperatorem

templum Solis fundasse, idost acdiscasse. - 23 Cap. n. 15, et Sm. in Cap. quoniam 4: et cap. nobis suu 25. de Drγ: et cap. nos quidem 3. de testamentis.

59쪽

ait da volenus si): proptereaque fruetus pendente3 Parasituli videntur Cayo sa). Ei juxta clariorem Florontini explica--- itione uni appellatione omno aedificium, et omnis asser comi tur: εed tu usu urbana aeriseia aedes, rustiea villae ricuntur. Locus vero sino aedificio in urbe areae rure autem

ager appellatur. Idemque ager eum aedifiei undis dieitur 3J. Quibus Jureconstillis consonat Vlpianus s4M, qui locum a fumdo distinguens Deum dicit portionem aliquam esse fundi sive magnam, sive modicam: fundum vero osso integrum aliquid. v etiam sadi) magnitudo locum a fundo aestarat, Sed n εtra GUfectio, et quaelibet portis poterit fundus

di esῖθι em . Hane disserentiam nuper illustravit Alexiu SIm- machus Magochius , praeclarissimum hujus Archigymnasii Neapolitani ornamentum M. Iuro hino merito Isidorus 6ὶ putat fundum ideo dielum, quod in eo fundetur, et stabilialue trimoni uin. Aptior autem ad rem hano v etur olymologia Varronis sib. 4 de lingua, vocabulum fundi exinde derivantis, quod quolauuis mulla fundat. Et Festi opinantis agrum planum ad similitudinem Dodi vasorum appellari fundum . dubbus ita se habentibus lusisse videtur Tullius, dum cecinii: Fundum Parro vocas. quem possit mittere sunda. M mmen emideris, qua cava standa patθέ. III. duod autem latini oleganter fundum dicebant, sequi ribus saeculis mausum appellarunt. Mansus autem apud Italos significat eam terrilorii sertilis quantitatem , quam duo boves uno anno solent arare sti: ita dictus quasi mensu' ager. Eu quo Justinianus nuncupavit s8). Statuit sane Synodus Jvormaciensis circa annum 868 s9ὶ: ut tino quo Γ c Sias unua mansus integer ab3que ullo aervitio tribuatur 1ὶ In L. qua tio est D. de sorb. Hynis set In L. fructus 44 D. de rei vindieat. - 3 L. fundi arr. D. de verb. asyni f. - In L. locus 6o. eod. Ist. - 5ὶ Epist. de dedicasons sub ascia n. 390 , et se h- ' Lib. XV. orig. 13. - et Glos. in cap. I. docensibus ver. minaria - 8ὶ Nov. LXVII. cap. a. s In cap. do

60쪽

declaravitqno praeter ecclesiasticum inruitium do domibus donrois, do hortis iuxta ecclesiam positis, quae mansi praedicti partes videntur, nihil aliud faciendum. IV. Morilissimo hinc jure nodum in antiquis canonibus, verum etiam in nuperis Decretalibus, et Conciliis passim fundatio

accipitur promiscue pro constructione, ne dolatione occlesiarum ol capellarum, ut modo dicitum est sub ni . I.

V. Duos proinde siluim praecipuos fundationis, et dolationis potissimum in adquirendo patronatu agnovit Synodus Tri dolina i), quae sic decrevit: cujusvis Gynitatis estote.

εὐείseae, vel gaecularia qua tingue ratione nisi eeelegiam, hori seitim. aut capellam de nono standaverit, et construxerit, δeu jam erectam, quae tame sine ausPsenti dolo fumrit, de reis propriis, et patrimoniali a bonis competenter. dotaverit, juspatronatus impetrare, aut oblinere possit, aut debeat. Ubi particulam astu disjunctivam semel adhibuit, seiungendi gratia donationem tantummodo a fundatione,et constructione per copulativam et enuncialis, Et pressius sa) decrevit, ut illulus jurispalronatus sit ex fundatione, vel dotatione: li-lulum aedificationis penitus relicendo lanquam hindationi nil- noxiam inseparabiliter.Fundatori enim incumbit necessitas nedum nodificandi ecclesiam, et construendi in area Sua, verum praefiniendi otiam quae ad luminaria, ei custodiam, et in crum mi nisterium , et alimonia ministrantium in ea elericorum sussiebant s3): calonus, ut constructor ecclesine, ejusve heres compet Ii queat ad eam dolandam, volεupplendam dolem insussicientem si. I am non levis culpa mi ista temeritas. Si amno Omlaariis, vel aine Dbatantiali gustensatisne eorum qui

cis3m, uni Patros in Synodo Bracarensi 5ὶ. Ob id Honorius III. ad Reginam Hungariae roscripsit eam teneri dolom Ecclesiae Dradiensi daro, quam ipsampi consecrari curaverat 6). Et qui se