장음표시 사용
131쪽
PRINCIPIA PHILOSOPHIAE CARTES.
minori vi celeritatis, aut celerius, vel maiori mi Celeritatis movebitur, quam corpora. Si Prius, mainnus resistet corporibus, ipsam Versus eandem partem sequentibus per propos. 51. huius . Si posterius, Coi pora , quae manus sequitur, et quibuscum versus eandem partem movetur, ipsi resistent per eandem tiquod utrumque est contra hypothclan Ergo cum neque tardius, neque celerius moveri potest manus, a. quali vi celeritatis, ac corpora, moVebitur. 9 e. d. . Si quaeris, cur aequali Ut celeritatis, non .vero obsolute aequali celeritate dico; lege Scholium coroll. Pror'. 27. hujus: Si deinde quaeris, ara manus, dum m. gr. ab A, Nessus D moVetur , non res tat coryoribus eodem ten ore a B versus A aequali vi motis: Lege ProPU. 33. hujus, ex qua tutelliges, eorum Cim com ensari Ni cor orum 6haec enim LiS Per. I. ikart. hujus Pro . illi ciequalis es), quae ab A Cersus
L cuan manu eodem tem Ore Ius Ceritur. PROPOS. XXXVII. Si eorMus aliquod . Puta A, assu cumque parva Ni vergus quamcumque Partem m Deri otest, illud necessario cingitur a comoribus, quas aenuali inter se celeritata moventur.
DEΜONsTR. Corpus A undequaque a corporibus cingi debet per propos. 6. hujus , iisque versus quamcumque partem aequaliter motis. Si cnim quiescerent, non a quacumque parVa Vi corpus A ersus quamcumque partem, cui supponitura moveri posset; sed ad minimum a tanta Vi. qUae corpora, ipsum A immediate tangentia, secum movere posset per ax. 2 o. hujus . Deinde si corpora a quibus Acingitur, maiori vi versus unam partem moverentur . J quam Versus aliam, puta a B Versus C. quam
a C versus B, Cum un------dequaque a corporibus
motis cingatur cui jamjam demonstravimus); necessario per id, quod Prop. 53. demonstravimus corpora, a B versus C
132쪽
mota, A versus.Eandeminstitem secum ferrent. Ade R Q Dori quaecumque parva Vis sinciet ad A versus B moendum. sed praecise tanta, quae excessummotus corvorum a B versus C Venientium suppleret Pr a c. ao. : quare aequali Vi Versus omnes partes movori dρbent; q. e. d. SCHOL. Cum haec contingant circa Corpora, qua ct Fluida vocantur, sequitur corpora fluida illa esst . quae in .multas eriguaS particulas, et aequalivi vorsus rein nos partes motas, sunt divisa. Et, ria vis illae particulae a nullo vel lynceo oculoci ,r, pici polsiat, non tamen erit negandum id, quod moe o clare demonstravimus Satis enim ex ant H D tis Propp. ro. et II. QVincitur talis naturae su iii as, quae cui iam sensus omittam nulla cogit come determinati potest, aut attingi. Porro, cum etiam ex pi aecedentibus satis constet, quod corpora sol i sua quiete aliis corporibus resistant, et nos in diariti ut sensus indicant. nihil aliud percipiamus, utram quod partes Corporum durorum motui maiam iram nostrarum res stant: clare concludimus, illa Corpora, quorum omNes particuIae juxta se mutuo quiescunt, esse dura; Lege Art. 54. 55. 5o. Pari. a. PrinciP.
133쪽
Principiis rerum naturalium universalissimis sompositis, pergendum nunc est ad illa, quae ex ipsis
sequuntur, eNplicanda. Verumenimvcro, quandoquidem ea, quae εκ iis principiis sequuntur, plura sunt, quam mens nostra unquam cogitatione pe Iustrare poterit, nec ab iis ad una potius, quam alia consideranda, determinemur; Praecipuorum Phaenomenorum, quorum causas hic investigabimus, brevis historia ante omnia ob oculos ponenda est. Hanc autem habes ab Artic. 5. usque ad I 5. Part. 5. Princip.
Et ab Arti sto. usque ad 43. Proponitur hypothesis, quam Cartesius commodissimam iudicat, non tantum ad Phaenomena coeli intelligenda: sed etiam, ad
eorum causas naturales indagandas. . Porro, cum ad Plantarum vel Hominis nat ram intelligendam optima via sit, considerare, quo pacto Paulatim ex seminibus nascant ir et genereri tur: talia principia erunt excogitanda, quae vaIde
simplicia, et cognitu facillima sunt, ex quibus, tanquam seminibus quibusdam, et fid ra. et terra, et denique Omnia, quae in hoc mundo aspectabili deprehendimus, oriri potuisse demonstremus: qua vis ipsa nunquam sic orta esse probe sciamus. Hoc enim
134쪽
mus, quam si tantum, qualia iam sunt, descria
Dico, nos quaerere principia simplicia et e gnitu facilia ; talia enim nisi sint, ipsis non indigeis .
bimus ; nempe quia ea trinium de causa semina ro hus affingemus, ut earum natura nobis facilius f'η innotescat, et Mathematicorum more a clarissimis ad magis obscura, et a simplicissimis ad magis composita ascendamuS. Dicimus deinde, nos talia principia quaerere. ex quibus et sidera, et terram etc. oriri potuisse demonstremus. Tales enim Causas, quae tacitum sufficiunt, ut passim ab Astronomis fit, ad Phaenoamena coeli explicanda, non quaerimus: sed tales. quae etiam ad cognitionem eorum, quae sunt in terra . nempe, quia omnia quae supra terram obseravamus contingere. inter Phaenomena naturas reia censenda judicamus nos ducant. Hae autem ut inveniantur, sequentia observanda sunt in bona
HYPothesi. I. Ut nullam sin se tantum considerata) implicet contradictionem.
II. Ut fit fimplicissima, quae dari potest. III Quod ex secundo sequitur, ut sit cognitu facillima
IV. Ut ommia. quae in tota natura observantur ex ipsa deduci queant. λDiximus denique, nobis Iicere Hypothesin assiimere, eX lilia, tanquam eX Causa, rint irae Phaen mena deducere queamus; quamvis ipsa sic orta non fuisse, probe sciamus. Quod ut intelligatur, hoc 'utar exemplo. Si quis in charta lineam curvam quam Parabolam vocamus, descriptam inveniat, et ipsius naturam investigare velit, sive is supponat. . illam lineam ex Cono aliquo prius sectam. et deinde chartae impressam, sive ex motu duarum Iinearum
rectarum descriptam, sive . aliquo alio modo ortam, fuisse.
135쪽
84 PRINcIPIA PHILOs PHILE CARTEs.fuisse, perinde est; modo ex eo, quod supponit. Omnes proprietates Parabolae demonstret. Imo, quamvis sciat. illam in charta ex impressona secti Coni orium habuisse; poterit nihilominus ad libitum aliam causam fingere, quae ipsi commodissima
videtur, ad omnes Parabolae proprietates explicandas. Sic etiam nobis ad delingamenta naturae e plicanda, hypotliesin aliquam ad libitum assiuneres j licet, modo ex ipsa omnia naturae Phaenomena per Μathematicas consequentias deducamus. Et, quod magis notatu dignum est, vix aliquid assumero Poterimus, ex quo non idem essectus, quamquam, fortasse operosius, per naturas LegeS supra explica tas, deduci possint. Cum enim earum Legum ope materia formas omnes, quarum est capax, successivo assumat: fi formas inas ordine consideremus . tania
dem ad illam, quae est hujus mundi, poterimus devenire: adeo ut nihil erroris ex falsa hypothesi sit
POSTULAT. Petitur, ut concedatur, omnem illam materiam, ex qua hic mundus aspectabilis est compositus, fuisse initio a Deo divisam in partici Ias, quam proxime inter se aequales, non quidem
sphaericas, quia plures globuli simul juncti spatium
Continuum non replent, sed in partes alio modo figuratas, et magnitudine mediocres, sive medias inter illas omnes, ex quibus jam coeli atque altra componuntur; easque tantundem motus in se ha- . buisse, quantum jam in mundo reperitur . et aequaliter fuisse moras; tum singulas circa propria sua, Centra, et separathri a se mutuo, ita ut corpus fluidum componerent, quale coelum esse putamus; tum etiam plures simul circa alia quaedam puncta, 'aeque a se mutuo remota, et eodem modo disposita, ac iam sunt centra fixarum; Deo non etiam circa alia aliquanto plura, quae aequent numerum Planetarum; sicque tot varios Vortices componerent, quot
136쪽
quae sua, sui. tum aequea, aca alia
quot paeiam astra sunt in mundo. Vide Figuram Artic. 47. Pnxt. 5. Princip. Haec hypothesis in se speciata nullam implicat Coritva dictionem; nihil enim materiae tribuit praeleedi visibilitatim, et motum, quas modificationesia m supra demonstrnvinius in materia realiter exiliere. et quia materiam indefinitam, ae coeli et terractraraam eandemque esse ostendimus, has modificationes ira tota maioria fuisse, sine ullius contradictio is sexu pMIO sui onero post mus.
Est deinde haec hypothesis s-Iicissima, f)Π
q aia nullam supponit inaequalitatem, neque dissuxini litudinem in particulis, in quas materia in initici fuerit divisa, neque etiam in earum motu; ex qua smisitur hanc hypothesin etiam esse cognitu facillia mam. Quod idem etiam Patet ex eo, quod nihil per 1arici hypothesin in materia supponitur fuisse, prae tex id, quod cuilibet sponte eπ solo materiae conceptu iunotescit, divisibilitas nimirum, ac motus Iocalis. 3 . Quod autem ex ipsa omnia, quae In natura observantur, deduci queant, reipsa, quoad fieri potest. ostendere conabimur, idque sequenti ordine. Primo fluiditatem Coelorum ex ipsa deducemuS, et, quomodo ea causa sit lucis, explicabimus. Deindo ad naturam Solis pergemi , et smes ad ea, quas in Stellis fixis observantur. Postea de Cometis, et tandem de Planetis, eorumque Phaenomenis dicemus. . DEFINIT. I. Per Eclisericam intelligimus illam partem Vorticis, quae, dum gyrat Girca axem, maximum circulum describit. II. Per Polos intelligimus partes Vorticis, quae ab Ecliptica sunt remotistunae, sive quae minimos describimi circulos. III. Per Conatum ad motum non intelligimus aliquam cogitationem; sed tantum, quod pars materiae ita est sita, et ad motum inCitata, ut revera esset aliquo itura , si a nulla causa impediretur.
137쪽
36 ' ParNcIPIA PHILOSOPHIAE CARTES. IV. Per Angulum intelligimus, quicquid in aliquo corpore ultra figuram sphaericam prominet.
A XIΟΜΑΤΑ. Ι. Plures globuli simul juncti
spatium continuum occupare nequRunt. - ,
II. Μateriae portio in partes angulosas divisae. PqJ si partes ipsius circa propria sua centra moveantur, maius spatium requirit. quam si omnes ipsius Partes quiescerent, et omnia earum latera se invicem
III. Pars materiae, quo minor est, en facilius D eadem vi dividitur. . IV. Partes materiae, quae sunt in motu versus eandem partem, et a se invicem in ipso motu nota , xecedunt, non sunt actu diVisae. . . . . PROPOS. I. Partes materiae, in quas yrimo fuit divissa. yrou erant rotundae, sed angulosae. DEΜoNsΤR. Materia totia in Paxtes aequales et
similes ab initio suit divisa per postulat. : ergo penari. I. et Plop. a. Part. a. non fuerunt rotundae iatque adeo per desin. angulosae, is e. d.
PROPOS. II. Vis, quas fecit, ut materiae Particutae circa Proyria centra moverentur. Iimul esseeit, v Marticularum anguli mutuo occurtu atterereratur.
DEMONsTR. ΤOta materia in initio in partes aequales per postulat. atque angulosas per propos. x. hujus fuit divisa. Si itaque, snvilac coeperint moveri circa Propria centra, anguli earum non auriti suissent, necessario per aritona. 2. tota materia maias spatium occupare dcbuisset, quam cum quiescebat: atqui hoc est absurdum sper prop. 4. Parc. a. : ergo earum anguli fuerunt attriti, sim lac moveri coeΡerint; q. v. d. , Reliqua defrixoritur.
138쪽
IN QUI Busvisseiliores, quae in meta hysceo tam parte Genarali. squam Syeetali, eirca Ens. 60quo Assectiones, Deum. ejusquo Attributa, et mentem humanam occurrunt. quaesiones breviter explicantur.
140쪽
CAP. I. De Enis Reati, Ficto, est nationis.
Da definitione huius Scientiae nihil dico, nec etiam circa quae Versetur; sed tantum ea, quae obscuriora sunt, et passim ab Authoribus in Μethaphy- scis tractaritur, explicare hic est animus.cE-his dinnitio. Incipiamus igitur ab Ente, per gilio in te Iigo Id onine, qu9d, cum clare et districte pem cinitur . necessario' existere, vel ad minimum i osse existere re erimus Εκ hac autem definitione, vel, si mavis, d scriptione sequitur, quod Chima era, Eris fictum, et
rrationis nullo modo ad entia revocari possint. Uni Chimaera Ex sua natura existere nequit.. Ens