장음표시 사용
231쪽
xBO TRAOTATUS THEOL. POLITICI Mira quadam praecipitantia omnes sibi perstia serunt, Prophetas omnia. quae humanus intellectus
alloqui potest, scivisse: Et quamvis loca quaedam
Scripturae nobis quam clarissime dictent, Prophetas quam iam a in oravisse, dicere potius volunt, se Scripturam iis in locis non intelligere, quam concedero Propbetas rem aliquam ignoravisse, aut verba Scri-Pturae ita torquere conantur, ut id, quod plane non vult, db .at Sane si horum utrumvis Iicet. actum ell cum tota Scriptura; frustra enim conabimur aliquid ex octiplura Ostendere si ea . quae maxime clara lunt, intCr obscura, et impenetrabilia ponere Iicci, aut ad libitum interpretari. E. G: nihil in Scria plura clarius, quam quod Iosua, et sorte etiam autor, qui eius historiam scripsit, putaverunt, solem circum tUrram moveri, terram autem quiescere, et
sy'J quod sol per aliquod tempus immotus stetit. Attain men In ulti, quia nolunt concedere in coelis aliquampos Io dari mutationem, illum locum ita explicant, ut nillil smile dicere videatur; alii autem qui rectius philo Iopliari didicerunt, quoniam intelligunt
terram moveri, solem contra quiescere . sive circum turram non moveri, summis viribus idem ex Scri-Plura quamvis aperte recΙamante, EX torquEre nantur: quos sane miror. An, quaeso, tenemur
credere, quod miles Iosua Astronomiam callebat g et quod miraculum ei revelari non potuit, aut quo δὲ ux solis non potuit diuturnior solito supra hori Zontem esse, nisi Iosita ejus causam intelligeret 8 mibi sane utrumque ridiculum viqetur; malo igitur aperie dicere soli iam diuturnioris illius Iucis causam Veram igit oravi lia eumque, o mriemque turbam, quae ad crat simul putavisse soIem motu diurno Circa terram moveri, et illo die aliquamdiu stetisse, idque causam diuturnioris illius lucis credidisse, nec ad id attendisse, quod ex nimia glacie quae tum tem poris in regione aeris erat vide JOsuae cap. ID. Vers.
II. rotractio solito major oriri potuerit, vel aI iud, quid ,
232쪽
CLP. II. DE PROPHETIS. . t 3 quid simile . quod iam non inquirimus. S1c etiam
EI uiae signum umbrae retrogradae ad ipsiuS captum Tevelatum fuit, nΘmpe per retrogradationem solis:
Nam etiam putabat lolem Ino Veri, et terram quiesce
re. Et de p. rheliis sorte nunquam Deo pΘr somnium cogitavit. Quod nobis sine ullo scrupulo Italuero
licet; nam Iix num reVera contingere Poterat, et regiali Esaia praedici, quamVis Propheta veram eius causam ignoraret. De sabrica Salomonis, siquid erra illa. a Deo revelata fuit, id ρm etiam dicendum: nempe qDOd omnes eius mensurae pro captu, et Opinioniabus Salomonis ei revelatae fuerunt: quia enim non tenemur Credere Salomonem Mathematicum fuisse. Iicset nobis assirmare. eum rationem inter periphe-xiam , et circuIi diametrum ignoravisse. et cum vulgo operariorum putaville eam esse, ut 3 ad 1 Quod si licet dicere nos textum illum Lib i. Reg. cap. 7. vers. 25. Mon intelligWre, nescio hercule.. quid ex Scriptura intelligere possuntias, cum ibi fabrica simpliciter narretur, et mere historice; imo si licset fingere scripturam aliter sensisse, sed propter aliquam xationem nobis incognitam, ita scribere voluisse. tum nillil aliud fit, quam totius Scripturae omni- Γλ)I
moda eversio: nam unusquisque aequali jure deo milibus dicripturae locis idem dicere poterit; atque adeo quicquid absurdum, et malum humana malitia excogitare potest, id, salva Scripturae autoritatu, et de ridere et patrare licebit. At id, quod nos statu initis, nihil impietati- continet; nam Salomon, Esaias, Joluaeto. quar IS Prophetae, homines tamen fuerunt, et nihil humani ab iplis alienum existimandum. Ad c pium Noachi etiam revelatum ei fuit Deum humanum genus delere, quia putabat mundum extra PaIaestinam non inhabitari Nec tantum huiusmodi res. sed etiam alias majoris momenti Prophetae salva pietate ignorare potu oriant et revera
ignoraverunt; nihil enim singulare de divinis attributis docuerunt, sed admodum vulgares de Deo ha-
233쪽
huerunt opiniones: ad quas etiam eorum revelatio mea accommodatae sunt, ut iam multis Scripturae testimoniis ostendam: ita ut facile videas, eos non
iam ob ingenii sublimitatem, et praestantiam quam ob pietatem, et animi constantiam Iaudari, et tantopere commendari.
Adamus, primus cui Deus revelatus fuit, igno-xavit. Deum esse omnipraesentem, et omniscium, se enim a Deo abscondidit, et suum peccatum coram Deo, quasi hominem coram haberet, conatus est Excusare: quare Deus etiam ei ad ipsius captum reueis latus fuit, nempe ut qui non ubique est, et ut inscius loci, et peccati Adami; audivit enim, aut visus est audire Deum per hortum ambuIantem, eumque Vocantem, et quaerentem ubi esset; deinde ex Occasione ejus verecundiae ipsum rogantem, num de arboro prohibita comederit. Adamus itaque nullum aliud Dei attributum noverat, quam quod Deus omnium rerum fuit opifex. Eaino etiam Deus re velatus fuit ad ipsius captum, nempe ut rerum humanarum inscius, nec ipsi, ut sui peccati paeniteret, opus erat subIimioreni Dei cognitionem habere. La-hano Deus sese revelavit, tanquam Deus Abrahami, quia credebat, unamquamque nationem suum habere Deum peculiarem. Vide Gen. cap. 3I. Vers. 29. AbrRhamus etiam ignoravit Deum esse ubique. resque omnes praecognoscere; ubi enim sententiam in Sodomitas audivit, oravit, ut DeuS eam non eXequo
UI retur. antequam sciret, nutri omnes illo supplicio essent digni; ait enim vide Gen. cap. i8. Vers. 24. IOrte re eriuntur quinqtinginta justi in illa ciυitate: nec Deus ipsi aliter revelatus fuit; sic enim in Abrahami imaginatione loquitur: nunc descendam ut υLdeam , num juxta furumam querelam, quae ad me Cenit, fecerunt, sit autem minus rem sciam. Divinum etiam de Abrahamo testimonium de quo vide Gen. caP. IB. vers. I9. nihil continet Praeter solam
234쪽
obedientiam, et quod domesticos suos ad aequum,
et bonum moneret, non autem quod sublimes da Deo habuerit cogitationes. ΜOses non satis etiam. Percepit, Deum esse onmiscium. sumanasque actiones omnes ex solo decreto dirigi: Nam, quamquam Deus ipsi dixerat I vide Exod. cap. 3. vers. 13. Ilia Iitas ei obtemperaturos. rem tamen in dubium reis Wocat, regeritque cVide EXOd. cap. q. Vers. a. quid se mihi non credant, nec anthi Obtem erent. Et ideo Deus etiam ipsi ut indisserens, et ut inscius futura-xum humanarum actionum revelatus fuit. Dedit
enim ei duo signa , dixitque; Exod. 4. Vers. 3.) scontigerit, ut Primo signo non credant, crederit tamen ultimo, quod s etiam nec ultimo credent, caPe.tum
inliquantulum tiquae fluvii etc. Et sane si quis sine praejudicio Μosis sententias perpendere Velit, clare inveniet, ejus de Deo opinionem fuisse. quod sitens, quod semper extitit, existi, et semper existet; et hac de causa ipsum vocat IehOυa nomine, quod Hebraice haec tria tempora existendi exprimit: da ejus autem natura nihil aliud docuit, quam quod sit misericors, benignus, etc et summe Zelotypus, ut ex plurimis locis Pentateuchi constat. Deinde credidit . et docuit, hoc ens ab omnibus aliis entibus ita differre, ut nulla imagine alicujus rei visae posset exprimi, nec etiam videri, non tam propter rei repugnantiam, quam propter humanam Imbecillitata em: et praeterea ratione potentiae . singuIare, vel
unicum esse: concestit quidem clari entia, quae citae dubio ex ordine et mandato DeI vicem Dei gor harit, hoc est, entia quibus Deus autoritatem. ius. et potentiam dedit ad dirigendas nationes, et iis
providendum et curandum, at hoc ens. quod soIerct
enebantur, summum et supremum Deum. sive D Jcut Hebraeorum phrasi utar Deum Deorum esse docuit, et ideo in cantico Exodi ccap. 15. vers. II. diaxit: quis inter Deos tuismilis, Ieho Diar et Ietro cap. 45. Vers. II. nunc novi, quod Iehovai major est
235쪽
a 34 ΤaAcTATUS THEOL. POLITICI omnibus Diis, hoc est, tandenΓ cogor Mosi concedere, quod Iehova major est omnibus Diis, et potentia singulari. An vero Moses haec eritia, quae vicem Dei gerebant, a Deo creata osse credicerit, dubitari Potest: quandoquidem de eorum creatione, et Principio nihil, quod scimus. dixerit; docuit praeterea, lioc ens mundum hunc visibilem ex Chao vide cap. I. Gen. vers. 2.) in ordinem redegisse, seminaque nat xae indidisse, adeoque in omnia summum jus et summam potentiam habere, et Vide Deuti cap. io. Vers.
I 4. I 5. in pro hoc sumino suo jure, et potentia sibi
soli Hebracam nationem elegisse, certainque mundi plagam, vide Deut. cap. . Vers. 19. et CaP. 32. Vers. 8, 9. reliquas autem Nationes, et Tegiones curis r
liquorum Deorum a se substitutorum reliquisse; et ideo Deus Israelis, ex Deus vide Libri a Paralip. cap. 32. Vers. I9 Hierosolymae, reliqui autem Dii
reliquarum nationum Dii vocabantur. Et hac etiam de causa credebant Iudaei regionem illam, quam Deus sibi elegerat cultum Dei singularem. et ab aliarum regionum cultu prorsus diversam requirere; imo nec posse pati cultum aliorum Deorum, aliisque regionibus proprium: nam gentes illae, quas reX Aiasyriae in Iudaeorum terras duxit, eredebantur a leonibus dilaniari. quia cuItum Deorum illius terrae ignorabant. Vide Lib. a. Regum C a P. 27. Vers. Ω5, 26. etc. Et Jacobus, ex Aben Hezrae opinione, dixit propterea filiis, ubi patriam petere voluit, ut 1e novo cultui praepararent, et Deos alienos, hoc est, cultum Deorum illius terrae, in qua tum erant, deponerent. vide Gen. cap. 35. Vers. 2, 5. David etiam, ut Saulo diceret, se propter eius persecuti nem Coactum esIe, extra patriam vivere, dixit, se ab haereditate Dei expelli, et ad alios Deos colendos
mitti, vide Sam. Lib. I. cap. 26. vers. I9. DeniqNecrodidit hoc eos . sive Deum, suum domicilium ita coelis habere Vide Deut. cap. 35. Vers. 27. quae OPi
nio inter ethnicos frequentissima fuit. Si jam ad Mosis
236쪽
Μosis revelationes attendamus, eas hisce opinionibus accommodatas fuisse reperientiis; nam quia cre- Mildebat Dei naturam illas. quas diximus, pati condiationes. nempe, misericordiam, benignitatem etc. ideo Deus, ad hanc ejus opinionem, et sub hisce a tributis ipsi revelatus fuit lVide EXOdi cap. 54. Vers G, 7. ubi narratur, qua ratione Deus Mosi apparat is et decalogi vers. . . b.) Deinde Capite 33. Vers. IB. narratur. ΜOsen a Deo petiisse, ut sibi liceret, eum videre; sed quoniam Moses, ut iam dictum ossi, nuti Iam Dei imaginem in cerebro formaverat, et Deus
ut jam ostendi non revelatur Prophetis, nisi prodis politione eorum imaginationis, ideo Deus nulla ipli imagine apparuit: atque hoc contigisse inquam.
quia Mosis imaginationi repugnabat. Nam alii Ptophetae. Deum se vidisse testantur; nempe Esaias EZμclitet, Daniel, eici Et hac de causa Deus Mosi respondit, Non Poteris meam faciem Sidere, et quia moles credebat, Deum esse VisibiIem, hoc est. ex parte divinae naturae nullam id implicare contradiaxtionem calias enim nihil simile petiisset ideo addie
quoniam nemo me et idebit, et vivet; reddit igitur rationem opinioni Molis consentaneam; non enim dicit, id ex parte divinae naturae implicare contrais dictionem, ut res revera se habet, sed id contingere non posse, propter humanam imbecillitatem. Porro ut Deus MoIi revelaret. 1 a litas, qNia vitiali madora erant, reliquis gentibus similes factos esse. ait cap. 33. Vers. 2, 5. se missurum angelum, hoc L Iteris, quod vice stipremi entis Israelitarum cura in haber t. se autem nolle inter ipsos elle. Hoc enim modo nihil Μoli relinquebatur, ex quo ipsi constaret Israelitas Deo reliquis nationibus, quar Deus etiam Curae aliorum entium, sive angeIam Gihas derat, dilectiores esse, ut constat ex in ι 6. eluiadem cap tis. Denique, quia Deus in s 1 habitate credebatur . ideo Deus . tanquam e coq-lsupra moniatem descendens, revelabatur, et MO Etiam auo n
237쪽
336 TRACTATvs THEOL. POLITICItem, ut Deum alloqueretiar, ascendebat, quod mianima opus ei esset, si aeque facile Deum ubiquo imaginari posset. Israelitae de Deo nihil fere noriint, tametsi ipsi revelatus est. quod quia
dem plusquam satis ostenderunt cum ejus hono Tem, et cultum paucis post diebus vitulo tradiderunt, credideruntque illum esse eos Deos, qui eos ex Aegypto eduxerant. Nec sane credendum est, quod homines superstitionibus Aegyptiorum VI assueti, rudes, et miserrima servitute Confecti, aliquid sani de Deo intellexerint, aut quod Moses eos aliquid docuerit, quam modum Vi en-di non quidem tanquam Philosophus, ut tandem ex animi libertate, sed tanquam LegisIator, ut ex imperio Legis coacti essent bene Vivere. Qua-xe ratio bene vivendi, sive vera vita, Deique euutus. et amor iis magis servitus, quam Vera Iibe ras, Deique gratia, et donum fuit; Deum enim amare, ejusque legem servare iussit, ut Deo prael xita bona ex Aegyptiaca scilicet servitute Iibertatemeto. accepta ferrent, et porro minis eos perterrefacit, si illorum praeceptorum fuissent transgressoreS,
et contia, si ea obserVaverint, multa promittit bona. Eos itaque eodem modo docuit, ac parentes Pueros, omni ratione Carentes, solent. Quare certum est, eos virtutis excellentiam, Veramque beatutudinem ignoravisse. Ionas conspectum Dei fugero Ptitavit; quod videtur Ostendere, eum etiam crediadisse, Deum curam caeterarum regionum, extra Iudaeam, aliis potentiis, a se tamen substitutis, tradiadisse. Nec ullus in vetere testamento habetur, qui magis secundum rationem de Deo locutus est, quam Salomon, qui lumine naturali omnes sui secuti s Peravit; et ideo etiam se supra Legem nam ea iis tantum tradita est, qui ratione et naturalis intelIectus documentis carent) existimavit, Iegesque omnes, quae regem spectant, et quae tribus Potistimum constabant cvide Deut. cap. VI. Vs. 16, 17. Pa i PePendit,
238쪽
dit, amo eas plane violavit cin quo tamen erravit. noc quod Philosopho dignum egit, nempe, quod voluptatibus indulserit) Omnia fortunae bona momtalibus vana esse docuit vide EccI. et nihil homines intellectu praestantius habere, nec majori suppliacio, quam stultitia, puniri, Vide ProVerb. Cap. IN.
vers. 23. Sed ad Prophetas reVertamur. quorum discrepantes opiniones etiam notare suscepimus.
Egechielis sententias adeo sententiis Μosis repugnanistes invenerunt Rabini, qiii nobis illos qui jam tam tum extario libros prophetarum reliquerunt, uti tractatu Sabbati cap. I. DI. II. pag. a. narratur ut fero deliberaverint, ejus librum inter canonicos non admittere, atque eundem plane abscondidissent, nisi quidam Chananias in se suscepisset ipsum explicare. . quod tandem magno cum Iabore, et studio ut i hi narratur aiunt ipsum fecisse; qua ratione autem. Non satis constat, nempe, an quod commenta- MIrium, qui sorte periit, scripserit, vel quod ipsa Εκ chielis verba. et orationes ut fuit audacia mutaverit et ex suo ingenio ornaverit; quidquid sit, cap sabieni I l. non videtur Convenire cum Versu T. cap. 34. Exodi, nec cum Vs I 8 cap. 32. Ierem. etc. ShamueIcredebat. Deum, ubi aliquid decreverat, nunquam decreti poenitere vide lib. I Shamuelis cap. I 5. vers. 29. nam SauIo, sui peccati poenitenti, et Deum adorare. Veniamque ab ipso petere volenti, dixit.
Deum suum contra eum decretum Non mutaturum. Jeremiae autem contra revelatum fuit cuide cap. i 8.
vers. 8. Io. nempe Deum, sive aliquid damni, sive aliquid boni alicui nationi decreverit, sui decreti
Poenitere, modo homines etiam a tempore sententiae, vel in melius, vel in pejus mutentur. At Ioel Deum damni poenitere tantum docuit Nide ejus cap. a. vers. I 3. Deniqua ex Capite 4 Gen. Vers. 7. clarinstine conliat, hominem posse peccati tentationes domare, et bene agere; id enim Naino d tur, qui tamen ut ex ipsa Scriptura, et Iosepho constat, eas
239쪽
nunquam domavit. Idem ei iam ex modo allato cap. Ieremiae evidentissime colligitur; nam nit Deum tui decreti in damnum, aut bonum hominum prolati, Poenitere, prout homines mores, et modum vi Ven-d I mutare volunt. At Paulus contra nihil apertius docet, quam quod homines nullum imperium, nisi ex Dei lingulari vocatione, et gratia in carnis tenta tiones habent. Vide Epist. ad Romanos Cap. 9. eae
Vers. 1 o. etc. et quod cap. S. Vers. 6. et cap. 6. Vers.
I s. ubi Deo justitiam tribuit, se corrigit, quod humano more sic Ιoquatur, et Propter carnis imbeciblitatem. Exliis itaque satis superque constat, id, quod ostendere proponebamus, nempe Deum revrlationes captui et opinionibus prophetarum accommodavisse . Prophetasque res, quae solam speculationem, ex qNae non charitatem, et usum vitae spectant. ignorare polriisse; et revera ignoravisse, contraria 'rie habuisse opiniones. Quare longe abest, ut ab iis cognitio terum naturalium, et spiritualium sit petenda. Concludimus itaque nos Prophetis nihil aliud teneri credere, praeter id, quod finis et substantia est TeVulationis; in reliquis, prout unicuique libet, liberum eli credere. Exempli gratia, revelatio Κa ininoS tantum docet. Deum Nainum monuissse ad vexam vitam; id enim tantum intentum et substantIas J revelationis est, non vero libertatem voluntatis, aut res Philosophicas docere; quare, tametsi in verbis
illiu, monitionis et rationibus libertas voluntatis clarissime continetur, nobis tamen licitum est, contra rhum sentire, quandoquidem verba illa, et rationis ad captum tantum Naini accomodatae sunt. Sic etiam Micliaeae revelatio tantum docere vult, quod Deus Michacae verum exitum pugnae Achabi contra Aram revelavit, quare hoc etiam tantum tenemur credere; quicquid igitur praeter hoc in illa revelatione continetur , nempe de Dei Spiritu Vero, et falso, et do
240쪽
exercitu coeli, ab utroque Dei latere stante, et retia quae illius revelationis circumstantiae, nos minimε tangunt: adeoque de iis unusquisque, prout suae r tioni magis consentaneum videbitur, credat. De Tationibus, quibus Deus Iobo ostendit suarn in omnia potentiam. si quidem Verum est, quod Iobo revelatae fuerunt. et quod author historiam narrare; non autem cui quidam credunt) suos conceptus ornare studuerit; iden1 etiam dicendum, Nempe eas ad Eap. tum Iobi, et ad ipsum tantum convincendum aliqta fuisse, non vero quod sint rationes universalis aα omnes convincendum. Nec aliter de Christi rationibus, quibus Pharisaeos contumaciae et ignorantiae convincit discipulosque ad verarii vitam hortatur, statuendum; quod nempe suas rationes opinionibus et principiis uniuscujusque accommodavit. Itil. gr. cuni Phaiisaeis dixit, vide Matth. cap. II: vers. st 6. et si
Satanas Satanam ejicit, adversussei sum divisus est quomodo igitur stare Potest regni in ejus p nihil nisi
Pharisaeos ex suis principiis conumsere voluit, noti autem docere, dari Daemones, a ut aliquod Damoianum regnum. Sic etiam cum disti milis dixit Matth.
3 8. Vert. Io; videte Ne contemriiatis unum eaei Parvis lis. dico enim vobis Angelos et ruin in coelis etc.
Nihil aliud docero vult, quam 'lic sint superbi, et
ne aliquem Contemnant, non Veto aliqua, quae ita ipsius rationibus, quas tantum ari fert ad rem disci Pulis melius persuadendum, continentur. Idem
deniquo de rationibus et signis Apostolorum libχ- Iute dicendum, nec de his opus est fusius loqui: Mati si mihi enumeranda essen t omnia Scripturae Loca quae tantum ad hominem, sive ad captum alteiriit; scripta sunt, et quae non sinct magno Philosophiae praeiudicio, tanquam divina doctrina defenduntur, a bruvitate, cui studeo, longe itiscederem. Sussi' RICiat igitur, quaedam pauca, et universalia attigi , reliqua curiosus lector apud se perpendat. Verum enim vero quamvis haec tantum, quae de Prophetis,