장음표시 사용
241쪽
xso TRACTATVS THEOL. POLITICI et Prophetia egimus, ad scopum, ad quem intendo. Praecipue pertineant, nempe ad separandam Philosophiani a Theologia, attamen, quia hanc quaesitora m tiniversaliter attigi, Iubet adhuc inquirere, num do tim Propheticum Hebraeis tantum peculiarctfiterit, an vero omni bris nationibUS commune; tum etiam quid de vocatione Hebraeorum statuendum, de quibus vide caput sequenS.
CAP. III. Da Hebraeorum Noeatione. Et an Donum ' Prophetieum Hebraeis Meeuliare fuerit.
i Vera foeticitas et Beatitudo uniuscuiusque in sola boni fruitione consistit, non vero in ea gloria, qui d soIus scilicet, et reliquis exclusis, bono fruatur; qui enim se propterea beatiorem aestimat, quod ipsi fili, caeteris non item bene sit, aut quod in liquis sit beatior, et magis fortunatus, is Veram foetici ia-tem, et beatitudinem ignorat, et laetitia, quam inde concipit, nisi puerilis sit, ex nulla alia re oritur, quam ex invidia, et malo animo. Ex. gr. Vera ho- initiis foelicitas, et beatitudo in sola sapientia, et Pri cognitione consistit. at minime in eo, quod sapientior reliquis sit, vel quod reliqui vera cognitione careant; hoc enim eius sapientiam, hoc est, Vexam ejus f elicitatem nihil prorsus auget. Qui itaque propter hoc gaudet, is malo alterius gaudet,
adeoque an idus est, et malus, nec veram novit sari P entiam, neque verae vitae tranquillitatem. Cum
igitur Scriptura, ut Hebraeos ad obedientiam legis hortetur, clicit Deum eos prae caeteris nationibus sibi elegisse vide Deut, cap. i C. Vers. i5. ipsis propinquum esse, aliis non item, De uti cap. q. vers. 4. 7.) iis tantum leges justas praescripsisse, eiusdem Cap. vers. 3. ipsis denique tantum, caeteris posthais bilis, innotuisse, vide eiusdem cap. Vers. 32. etc. ad eorum captum tantum loquitur, qui, ut in sup xiore capite ottendimus, et Moses etiam tectatur svido in I Deuti cap. 9. vers. 6, 7. Veram beatitudinem
242쪽
CAP. III. DE DONO PROPHETICO HEBR. Is I
non verant; nam sane ipsi non minus beati fulti sent, si Deus omnes aeque ad salutem vocavisset: nec ipsis Deus minus foret propitius; quamvis r Hinquis aeque prope adesset, nec leges minus iustae, nec iipsi minus sapientes . etsi omnibus praescriptae fuissent, nec miracuIa Dei potentiam minus ostendissent, fi etiam propter alias nationes facta fuissent;
nec denique Hebraei minus tenerentur Deum dolere, si Deus haec omnia dona omnibus aequaliter largitus
fuisset. Quod autem Deus Salomoni dicit, cuide
Reg. Lib. I. c. I. Vs. I 2. neminem post eum aequo sapientem, ac ipsum futurum, modus tantum loquendi videtur esse ad significandam eximiam sapie tiam: qui equid sit, minime credendum est, quod Deus Salomoni. ad majorem ejus felicitatem, proin miserit, se nemini postea tantam sapientiam largiaturum fore; hoo enim Salomonis intellectum nitidaugeret, nec prudens Rex, etsi Deus se eadem sapientia omnes donaturum dixisset, minores pro tanto munere Deo ageret gratias. Verum enim vero, etsi dicamus Μosen in Iocis Pentateuchi modo citatis ad Hebraeorum captum locutum fuisse, nolumus tamen negare, quod Deus
ipsis solis Ieges illas Pentateuchi praescripserit, neque , quod tantum iis locutus fuerit, nec denique quod Hebraei tot miranda viderint, qualia nulli aliinacioni contigerunt; sed id tantum volumus Μωsen tali modo, iisque praecipue rationibus Hebraeos monere voIuisse, ut eos ex ipsorum puerili captu ad Dei oestum magis devinciret; deinde ostendere V Ivimus, Hebraeos non scientia, neque pietate sed plane alia re supra caeteras nationes excidiuisse; sive ut cum Scriptura ad eorum captum loquar Hebraeos non ad veram vitam et sublimes speculationes, quanquam saepe monitos. sed ad aliam plane rem electos
a Deo prae reliquis fuisse. Quaenam autem ea fuerit, ordine hic ostendam.
243쪽
Verum antequam incipiam, explicare paucis volo, quid per Dei directionem, perque Dei auxi Iliam externum ot internum, et quid p.r Dei electionem. quidque denique per fortunam in sequentibua intelligam. Per Dei directionem intelligo fixum
illum et immutabilem naturae ordinem fise reriam Naturalium concatenationem. Diximus enim sit pras *j et in alio loco iam ostendimus, leges naturae
universales, secundum quas omnia fiunt et determinantur, nihil esse nisi Dei aeterna decreta, quae semper aetornam veritatem et necessitatem involvunt. Sive igitur dicamus omnin secundum leges naturaeseri, sive ex Dei decreto et directione ordinari. idem . dicimus. Deinde quia rerum omnium naturalium
potentia, nihil est nisi ipsa Dei potentia, perquam1Olam omnia fiunt et determinantur; hinc seqititur, quicquid homo. qui etiam pars est naturae, sibi in auxilium, ad suum esse conservandum parat, vel quicquid natura, ipso nihil operante, ipsi offert, id omne sibi a sola divina potentia oblatum esse, vesqualentas per humanam naturam agit, Vel per re extra humanam naturam. Quicquid ita quo natura humana ex sola sua potentia praestare potest ad suum esse conservandum id Dei auxilium int-rnum,' et quicquid praeterea ex potentia Causarum EX ternar im3n ipsius titile cadit, id Dei auxilium externum me. Hici vocare possumus. AtqΠe ex his etiam facile col.
digitur quid per Dei electionem fit intelligenduim
Nam cum nemo aliquid agat, nisi ex praedeterminato naturae ordine, hoc est, ex Dui aeterna directiois ne et decreto, hinc sequitur, neminem sibi aliquam vivendi rationem eligere, neque aliquid essicere, nisi ex singulari Dei vocatione, qui hunc ad hoc opus. vel ad hanc vivendi rabionem prae aliis elegit. Deni que per fortunam nihil aliud intelligo . quam Dei directionem, quatenus per cariny externas et inopia natas res humanas dirigit. aelibatis ad nostrum intentum revertamur, ut Videamus quid id fuerit, Propteν
244쪽
CAP. m. DE DONO PROPHETICO REBR. Is 3 propter quod Hebraea natio dicta suerit a Deo pras reliquis electa. Ad quod ostendendum, sic procedo. Omnia, quae honeste cupimus, ad haec tria potissmum reseruntur, nempe res per primas suas Cauistis intelligere; Passiones domare, sive virtutis habutum acquirere; Et denique secure, et sano corpore vivere. Media . quae ad primum et secundum directa inserviunt, et quae tanquam causeo proximae, et .essicientes considerari possunt, in ipsa humam a natura continentur; ita ut eorum acquisitio a sola nostra potentia, sive a solis humanae naturae legibus praecipue pendeat: et hac de causa omnino statuendum
est. haec dona nulli nationi peculiaria sed toti hum Do generi communia semper iiiisse; nisi somniare t 4Jvelimus. Daturam olim diverse hominum genera procreavisse. At media, quae ad secure Vivendum, et corpus conservandum inserviunt, in rebus externis praecipue sita sunt; atque ideo dona fortunae vocari. tur, quia Nimirum marii me a directione causarum externarum, quam ignoramus pendent, ita, ut hac in re stultus fere aeque felix et infelix. ac prudens sit. Attamen ad secure vivendum, et injurias aliorum hominum, et etiam brutorum, evitandum. humana cli recito, et vigilantia multum juvare potest. Ad quod nullum certius medium ratio et experientia docuit . quam societatem certis legibus formare; certamque munui plagam occupaae et omnium vires ad unum quasi eorpus. nempe socistatis, xodigere. Verum enim vero ad societat in formaridam et conservandam, ingenium et vigilantia non mediocris requiritur; et idcirco illa. socio as securior erit, et magis constans, minusque fortiunao
obnoxia, quae maxime ab hominibus prudentibus et vigilantibus fundatur, et diligitur; et contra, quae ex hominibus rudis ingenii constat, maxima ex parte a fortuna pandet, et minus est constatis.
Quod si tamen diu permanserit, id alterius directio-
245쪽
r acTATVs THEOL. POLITICE non suae debetur; imo si magna pericula exsupera verit, et res ipsi prospere successerint. Non poterit ipsa Dei directionem,' nempe quatenus Deus peccausas latentes eXternas, at non quatenus per humanam naturam, et mentem agit) non admirari.
et adorare; quandoquidem ipsi nihil nisi admod timin expectatum et praeter opinionem contigit ; quod revera etiam Pro miraculo haberi potest.
Per hoc igitur tantum nationes ab invicem dias inguuntur, nempe ratione societatis, et legum, sub quibus vivunt, et diriguntur; adeoque Hebraea n tio, non ratione intellectus, neque animi tranquillia talis a Deo prae caeteris electa fuit. sed ratione societatis. et laetunae, qun imperium adepta est, qua que id ipsum tot annos retinuit. Quod etiam ex ipsa Scriptura quam clarissime constat: si quis enim ipsam vel leviter percurrit, cΙare videt, Hebraeos in hoc solo Caeteras nationes excelluisse, quod res suas, quae ad vitae securitatem pertinent, feliciter gesserint, magnaque pericula exsuperaverint, idque maxime solo Dei Qxterno auxilio, in reliquis autem caeteris aequales f. fuisse, et Deum omnibus aeque propitium. Nam Tatione intellectus constat, ut in superiori capite ostendimus) eos de Deo et natura vulgares admodum cogitationes habuisse ; quare ratione intellectus non
fuerunt a Deo prae caeteris electi; at nec etiam rati ne virtutis, et verae vitae; hac enim in re etiam reliquis Gentibus aequales fuerunt, et non nisi paucissimi electi; eorum igitur electio, et vocatio in sola imperii temporanea felicitate, et conunodis constitit; nec vid us, quod Deus Patriarchis, aut eorum successoribus aliud praeter hoc promiserit; imo in Lege pro obedientia nihil aliud promittitur, quam iimperii continua felicitas, et reliqua hujus vitae commoda, et contra pro contumacia, pactique ruptione, imperii ruina, maximaque incommoda. Nec miruin; nam suis universae societatis, et imperii est ut ex modo
246쪽
C p. In DE DONO PROPHETIco HEBR. 195 cmodo dictis patet: et in sequentibus fusius ostenderimus) secure et commode vivere; imperium autem mon nisi Legibus, quibus unusquisque teneatur, sub- .sistere potest: quod si omnia unius societatis membra Iegibus valedicere velint, eo ipso societatem di IIouvent, et imperium destruent. Hebraeorum igitur societati nihil aliud, pro constanti legum observa tione, promitti potuit, quam vitae securitas. eiunque Commoda. et contra pro contumacia nullum Certius supplicium praedici, quam imperii ruina, et mala, quae inde communiter sequuntur, et pra Rerea alia, quae ex eorum singuIaris imperii ruina ipsis peculiariter suborirentur; sed de his non est Upus impraesentiarum prolixius agere. Hoc tantum .ddo, Leges etiam veteris testamenti tantum Judaeis Te velatas et praescriptas fuisse; nam, cum Deus ipsos ad singularem societatem, et imperium Constituendum tantum eIegerit, necessario lingularea etiam leges habero debebant: an vero aliis etiam nationibus Deus leges peculiares praescripserit, et earum Legislatoribus sese prophetice revelaverit, nempe
sub iis attributis, quibus Deum imaginari solebant, mihi non satis constat; hoc saltem ex ipsa Scriptura
patet, alias etiam nationes ex Dei directione externa
imperium, legesque singulares habuisse: ad quod
ostendendum, duo tantum Scripturae loca adferam. cap. 34. Gen. vers. I 3, I9 2O. narratur, quod Μathit&dela rex fuit Hierosolymae, et Dei altissum pontifex; et quod Abrahamo, ut jus erat Pontificis vide sinῆJ Numeri cap. 6. vs. a 3. benedixit, et denique quod Abrahamus Dei dilectus decimam partem totius praedae huic Dei pontifici dedit. Quae omnia satis ostendunt, Deum, antequam Gentem Israeliticam Londiderit, reges, et pontifices, in Hierosolyma constituisse; iisque ritus, et Ieges praescrip Iisse; strii Vero prophetice, id, uti diximus, non satis constat. hoc milii saltem persuadeo, Abrahamum, dum ibi vixit, religiose secundum illas 1eges vixisse; nam
247쪽
et 96 TRAcTATUS TIIEOL. POLITIcI Abrahanuis nullos ritus particulariter a Deo accepit, et nihilominus dicitur Gen. cap. 26. vers 5. Abra ha in Diti Observa Visse cullum, praecepta, instituta, et Leges Vei. quod sine dubio intelligendum eli de cultu, praeceptis, institutis, et legibus regis Μab Liti delii. Malachias cap I. Vebs. Io, i I. JudaeOS. his verbis increpat . quisnam est inter Nos, qui claudat
ostia scit. templi) ne meae arae frustra ignis i nyoniatiar, ira TobiS λι On delector etc. Nam eae ortu solistisque in ejus occasiam meum nomen magnum es in
ιer gentes, et ubiqtie suggitus mihi adfertur , et mu-HMS Viariam; meum enim Nomen magnum est inter gentes, ait Deus exercitia um. Quibus. sane Verbis.
quandoquidem nullum aliud tempus quam praesen' nisi iis vim inferri velimus, pati post urit, satis su-
Perque tellatur. Iudaeos illo tempore. Deo non magis dilectos fuisse quam alias Nationes: imo Deum aliis Nationibus miraculis magis innotuisse . quam tum temporis Iudaeis, qui tum sine miraculis imperium iturum ex parte adepti fuerant: deinde Nationes ritu S, et Caeremonias, quibus Deo acceptae erant, habuisse. Sed haec missa lacio, nam ad meum in tetitum sust icit ostendisse electionem Judaeorum nillil aliud spectavi sic, quam temporaneam corporis felicitatem, et liber atem: livo. imperium, et modum, et media, quibus ipsiuri adepti sunt, et consequenter etiam Leges, quatenus ad illud singulare imperium stabili dum necessariae erant, denique an Odutu, quo ipsae revolatae suerunt; In caeteris autem, e L in quibus vera hominis felicitas conlistit, eos reliquis aequales fuisse. Cum itaque in Scriptura Nido D viat, cap. 4. Vers. 7. dicitur, nullam Nationem Deos sibi nequo Propinquos, ac Iudaeo si qJ Deum habere, id tantum ratione imperii, et de illo solo tempore, quo iis tot miracula contigerunt, intelligendum etc. ratione enim intellectus, et vittalis, hoc est, ratione beatitudinis Deus, Dii jam diximus, et ipsa ratio uc ostendimus, omnibus aequa
248쪽
propitius est, quod quidem ex ipsa Seriptura satis
etiam constat. ait enim Psaltes Psal. 145. vers 13. ProPinquus est Deus omnibus, qui eum vocarit, Omniabus, qui eum Nere Cocant. Item in eodem Psal. vs. 9.Bcuigrius est Deus omnibus, et ejus misericordia test
erga omnia . quae jecit. In Plat. 35. V. I S. clare diacitur Deum omnibus eundem intellectum dedisse, his sciufei verbis : qui format eodem modo eorum cor. Cor enim ab Hebraeis sedes animas et intellectus credebatur, quod Omuibus satis esse notum existimo. Deinde ex Cap. a 3. Vt 23. Iobi constat, Deum toti humano generi hanc Legem praescripsisse ; De iura TeVereri, ri a malis operibus abstinere, sive bena agere, et ideo iobus, quamvis gentilis, Deo omnium acceptissimus fuit, quoniam omnes Pietate, et relugione luperavit. Deinde ex cap. 4. vers. 2. Ionas clarissune constat, Deum non solum Iudaeis, sed omnibus propitium, misericordem, longanimem, et amplum benignitate, ac poenitentem mali esse. Ait
enim Ionas, ideo antea statui fugere Tharsum, quia
'NOυeram nempe ex Verbis Molis, quae habentur Clip.
34. vers 6. l xodi) te Deum ProPitium, misericor dem etc. ese; adeoque gentilibus Ninivitis condonaturum. Con Cludimus ergo i quandoquidem Deus
omnibus aeque propitius est, et Hebraei, non nisi ratione societatis et imperii a Deo electi fuerint unum quem liae Iudaeum extra societatem, et imp rium solum coia sideratum nullum Dei donum supra alios habere, nec ullum discrimen inter ipsum, et gentilem esse. Cam itaque verum sit. quod Deus omnibus aeque benignus, misericors etc. sit, et Prophetae ossicium Don tam fuerit leges patriae peculia-TeS, quam veram Virtutem docere, hominesque de ea mouere, non dubium est, quin omnes nationes
Prophetas habuerint, et quod donum propheticum Iudaeis peculiare non fuerit. Quod revera etiam tam prolanae, quam sacrae historiae teliantur. Et quamvis ex sagris historiis Veteris Testamenti nou
249쪽
xs3 GAcTATUS THEOL. POLITICI constet alias Nationes tot Prophetas, ac Hebraeos. 47J habuisse, imo nullum prophetam gentilem a Deo nationibus expresse missum, id nihil refert. Nam
Hebiaei res suas tantum, non autem aliarum gentium scribere curaverunti Suffiit itaque . quod invetere testamento reperiamus, homines gentiles, et incircumcisos, Noach. Chanoch, AbimeIech, Bd-ham, etc. prophetavisse; deinde Hebraeos Prophetas non tantum suae , sed etiam multis aliis nationibus a Deo missos fuisse. ΕZechiel enim omni hus gentibus tum notis vaticinatus est. Imo Hohadias nullis, quod scimus, nisi Idumaeis: et Ionas Nitii viatis praecipue vates fuit.' Esaias non tantum Iudaeo- . Tum calamitates Iamentatur, et Praedicit. eorumque
xestaurationem canit, sed etiam aIiarum gentium; ait enim cap. 16. Vs. s. ideo fletu de lorabo Iaheterem, et cap. i 9 prius AegyPtiorum calamitates, et postea eorum restaurationem praedicit; Vide ejusdem cap. Vers. 9. 2O, a I, R5 Nempe quod D us iis SaIvatorem mittet, qui eos liberabit, et quod Deus iis innotescet, et quod denique Aegyptii Deum sacrificiis,
et muneribus colent, Et tandem Vocat hanc nationem
Benedictum Aegratium Dei POPulum: quae omnia
Profecto valde digna sunt, ut notentur. Ieremias denique non Hebraeae gentis tantum, sed absolut gentium Propheta vocatur. Vide ejus cap. I. Vers. 5. Ilio etiam nationum calamitates praedicendo deflet. et earum restaurationem praedicit; ait enim cap. 45. vers. II. de Moabitis idcirco Pro ter Moabum eblabo.
et ProPter totum Moabum clamo etc. et vers. 56. idcirco cor meum Pro ter Moabum, scut tymyana, obstrePit; et tandem earum restaurationem praedicit; ut et etiam restaurationem Aegyptiorum, Uanionitaruni, et Helamitarum. Quare non dubium est aeis
teras gentes suos etiam Prophetas ut Iudaeos sabuisse. qui iis et Iudaeis prophetaverunt. Quamvis tamen Scriptura non nisi de uno Bilhamo, cui res futura
Judaeorum et aliarum nationum revelatae fuerint,
250쪽
CAP. ΠI. DE DONO PROPHETICO HEBR. 199 mentionem faciat, non tamen credendum est, Bilhamiuri sola illa occasione prophetavisse, ex ipsa enim historia clarissime constat eum dudum antea Prophe, etia et aliis divinis dotibus ianuisse. Nam, cum Balali eum ad se accersere iubet, nil Num. cap. ga. vers. 6. ι quoniam scio enim, cui benedicis, benediactum, et cui maledicis, maledictum esse. Quare is s)'Jitiam eandem virtutem, quam Deus Abrahamo vido Genes caP. 1 a. vers. 5 largitus est, habebat. Balamus deinde. ut assuetus prophetiis, legatis respondet, ut apud ipsum manerent, donec ei Dei voluntas revelaretur. Cum prophetabat, hoc est, cum veram Dei mentem interpretabatur, haec de se dice-xe solebat: dictum ejus, qui audit dicta Dei, qui inO- ωie Icientiam veΙ mentem, et praescientiam excelse,
Nisonem omniyotentis Nidet, excidens, sed retectus oculis. Denique postquam Hebraeis ex mandato Dei Benedixit, inimirum ut solebat aliis gentibus pro- Phetare, resque earum futuras praedicere incipit. Quae omnia satis superque indicant eum semper Pro
phetam fuisse, aut saepius prophetavisse, et quod adhuc hic notandum id, quod praecipue Prophetas
de prophetiae veritate certos reddebat, habuisse, nempe animum ad solum aequum, et bonum inclismatum, non enim cui ipse volebat, benedicebat.
meo cui volebat maledicebat, ut Balali putabat, sed tantum iis, quibus Deus benedici, aut maledici vo- Iebat; ideo Balalio respondit, qua-υis Balalias mi
hi daret tantiam argenti, et auri, quantum ejus domum adiu tere Rosset, non Potero transgredi edictum Dei, ad faciendum eae meo arbitrio bonum aut Ualum; quod Deus loquetur, loquar; quod autem Deus ei, dum erat in itinere, iratus fuerit, id etiam Mosi, dum in Aegyptiuii ex Dei mandato proficisc
balur, contigit bide Exodi cap. q. vs 24 j et quod
argentum ad prophetandum accipiebat, idem citi inuel faciebat ivi de SamucL Iib. a. caP. 9. Vers. 2, 8