장음표시 사용
281쪽
st 3o ΤRΑcTATVs THEOL. POLITICI esse, imo vulgo beatiorem, quia praeter Veras opuniones , clarum insuper et distinctum habet conceptum. Denique sequitur, eum: qui has historias Scripturae ignorat, nec lumine naturali aliquid D vit, si non impium, sive contumacem, inhumanum tamen esse et pene brutum, nec ullum Dei donum habere, Verum hic notandum, nos cum dicimus, notitiam historiarum vulgo summe esse necessariam, non intelligere notitiam omnium prorsus historia-xum, quae in sacris I iteris continentur, sed tantum earum, quae Praecipuae sunt, et quae solae, sinareliquis, doctrinam, quam modo diximus, evidentius ostendunt, hominumque animOS maxime movexe possunt. Nam, si omnes Scripturae historiae n cellaria μ essent ad ejus doctrin8m probandam, nec conclusio elici posset. Misi ex universali consideratione omnium prorsus historiarum, quae in ipsa cotitianentur; tum sane ejus doctrinae demonstratio, et conclusio non tantum plebis, sed absolute humatium captumGet Vires. superaret; quis enim ad tam magnum numerum historiarum simul attendere posset et ad tot circumstantias et partes doctrinae, quae ex
tot tamque diversis historiis deberet elici. Ego sal-- tem mihi non possum persuadere, quod homines illi,
qui nobis Scripturam , prout eam habemus, ' relique xunt, tanto ingenio abundaucrint, ut talem demonstrationem investigare potuerint et multo minus.
quod doctrina Scripturae non posset intelligi, nisi auditis litibus Isaaci, Achitophelis consiliis Absolo-mo datis. et bello civili Iudaeorum et Israelitarum et aliis ad hunc modum Chronicas; aut quod primis Iudaeis. qui tempore Mosis vixerunt, ipsa doctrina ex historiis non aeque facile demonstrarit Τ J potuerit, ac iis qui tempore Hesdrae vixeroni. Sed de his fusius ini sequentibus. Vulgus
itaque eas tantum historias. quae maXime eorum animos ad obedientiam et devotioriem movcre ponsunt, scire tenetur. At ipsum vulgus non satis aptum
282쪽
esi ad faciendum de iis iudicium, utpote quod in
gis narrationibus et rerum singulari et inexpectato eventu. quam ipsa historiarum doctrina delectatur; atque hac de causa praeter lectionem hilioriarum Patioribus sive Ecclesiae ininiliris insuper indiget . qui ipsum pro imbecillitate eius ingenii doceant. Attamen ne a nostro proposito divagemur, sed id, quod praecipue intendebamius Ostentiore, concludamuS, neminpe fidem historiarum, quaecunque demum eae sint, ad legem divinam non pertinere, nec homines per se beatos reddere, neque ullam utilitatem, nisi ratione doctrinae. habere, qua sola ratione aliae historiae aIiis praestantiores possunt esse. Narrationes igituxio Vetere et Novo Tostamento contentae, reliquis Profanis, et ipsae etiam inter se. unae laliis praestam tiores sunt, pro ratione salutarium opinionum, quae ex iis sequuntur. Quare si quis hictorias S. Scripturae Iegesrit, eique in omnibus fidem habuerit, nec tamen ad doctrinam, quam ipsa iisdem docere intendit, attenderit nec Vitam emendaverit, perinde ipsi est, ac si Alcoranum, aut Poetarum fabulas Scenicas, aut saltem communia Chronica ea attentione, qua vulgus solet, Iegisset; et contra, uti diximus, is. qui eas Plane ignorat et nihilominus salutares habet Opiniones, veramque Vivendi rationem, is absolute beatus est, et revera Christi Spiritum in se habet. At Iudaei contra plane sentiunt; statuunt enim V TRS Opiniones, veramque xivendi rationem nihil prodesse ad beatitudinem, quamdiu homines eas eri solo lumine naturali amplectuntur et non ut documenta Mosi lprophetice revelata: hoc enim Mainion, des cap. 8. Regum lege i I. aperte his verbis audet
283쪽
s J diligenter exequutus fuerit, is eae se iis Nationum et haeres jutura mundi; videlicet s i a susce erit eo
equiatus fuerit, ProPterea, quod Deias ea in legre raec erit et quod uobis Per Mosen revelaverit, quoia
filiis Noae eadem antea Prnec ta Juerunt, sed si ea
a ratione ductus exequutus fuerit. hic non est incola, nec ex Piis . nec eae scientibus Nation mi. Haec sucit
verba Maimonidis, quibus R. Ioseph filius Shem Tob in suo libro, quem vosat Nebod Εlohim, seu gloriam Dei addit, quod quamvis Aristoteles quem
surumam Rihicam scripsisse putat et supra omnes aestimat Dihil eorum . quae ad veram Ethicam spectant ei quae ei iam in sua Ethica amplexus est. omisisset, sed omnia diligenter exequutus fuisset, hoc tamen ipsi ad salutem prodesse non potuit, quia ea, quactdocet, non amplexuS est, ut d Osumenta divina pro phetice revelata. sed ex solo dictamine rationis. V xum haec omnia mera esse figmenta et nullis rationibus , neque Scripturae aut horitate sussulta, unicui- que haec attente legenti satis conflare existimo. quare ad eatidem rem refutandum, ipsam recensuisse sus-ficit; nec etiam eorum sententiam hic refutare in antimo est, qui nimirum statuunt, lumen naturale nihil sani de iis, quae ad Veram salutem spectant, docere possis, hoc enim ipsi, qui nullam sanam rationem sibi concedunt, nulla etiam ratione probare possunt; et si aliquid supra rationem se habere venditant, id mecum est figmentum et longe infra rationem, quod jam satis eorum communis vivendi modus indicavit. Sed do his non est opus apertius loqui. Hoc tanis
tum addam, nos neminem . nisi ex operibus co-
uti osce te posse, qui itaque his fructibus abundaverit, scilicet charitate, gaudio, pace, Ionganimitate, b nigni
a. Itidaeor nutaro. Deam Νsast se tem Praece in dedisse, et iis folis omnes nationes toneri: mbraeas autem Dii alia parplurima praetorea dedisso, ut eam beatisrom reliquis Iararet. Di ii ipso by Co le
284쪽
CAP. V. DE CEREMONIIS ET FIDE HISTOR. ς 33Mignitate, bonitate, fide, mansuetudine, continentia, o cluersus quos cui Paulus in Epistola ad Galatas cap. a. vers. 22. ait) lex non est posita, is, sive ex lola ratione, sive ex Iola Scriptura edoctus sit, a Deo ruVera Ecloctus est et omnino beatus. His itaque omnia, quae circa legem divinam agere constitueram, absolvi.
Sicuti scientiam illam, quae captum huma- irinum superat divinam. lic opus, cujuS causa vulgo ignoratur, divinum, sive Dei opus vocare consum verunt homines. Vulgus enim tum Dei potentiam est providentiam quam clarissime constare putat, cum aliquid in natura insolitum et contra opinionem, quam ex consuetudine de natura habet, Contingere videt: praesertim si id in ejus lucrum aut Commois clum cellerit et ex nulla re clarius existem iam Dei probari posse exiitimat, qtiam ex εο, quod natura, ut putant, suum ordinem non scrVot; et propiesri a illos omnes Deum, aut salti in Dei providentiam tollere putarat, qui res et miracula per causas natura-
Ius explicant, aut intelligere student. Uxistimant scilicet, Deum tamdiu nihil agere, quamdiu natura
solito ordine agit, et contra. potentiam naturae et causas naturales tamdiu esse otiosas, quamdiu Deiis
agit; duas itaque potentias numero ab invicem di- sinctas imaginantur, scilicet, potentiam Dei et po-
. tentiam rerum naturalium, B Deo tamen Certo modo determinatam vel cui plerique magis hodierno. tempore sentiunt in creatam. Quid autem per Utramque, et quid per Deum et naturam intellligant, nesciunt sane, nili quod Dei poteritiam tanquam regiae cuiuidam majestatis imperium; Daturae autem
tanqllam vim et impetum imaginentur. Vulgus itaque opera naturae in plita vocat miracula, sive Dei opera et partim eX devotione, pnitim ex Cupiditate adversandi iis . qtia scientias natiarales Colliri t. reriam causas naturales nescire cupit et ea tantum audire
285쪽
234 TRAcTATVs THxOL. POLITICI gestit, quae maxime ignorat, quaeque Propterea m xime admiratur. Videlicet, quia nulla alia ratione. nisi causas naturales tollendo, resque extra natura Ordinem imaginando. Deum adorare, omniaque ad ejus imperium et voluntatem referre potest, neo
Dei potentiam magis admiratur, nisi dum potentiam Naeturae a Deo quasi subactam imaginatur, quod quidem originem duxisse videtur a primis Iudaeis,
qtii ut Ethnicos sui temporis, qui Deos visibile
adorabant, videlicet Solem, Lunam, Terram, Aquam, Aerem etc. cor, Vincerent, iisque ostenderent, Deos
s J illos imbecilles et in conflantes, sive mutabiles et sub imperio Dei invisibilis esse, miracula sua nar
Tabant, quinus insuper conabantur ostendere, totam naturam, ex Dei, quem adorabant, imperio in eo um tantum commodum dirigi, quod quidem hominibus adeo arrisit, ut in hoc usque tempuS miracula fingere non cessaverint, ut ipsi Deo dilectiores xeliquis, causaque finalis, propter quam Deus omnia creavit et continue dirigit, crederentur. Quid sibi vulgi stultitia non arrogat, quod nec de Deo, Nec de natura ullum sanum habet conceptum, quod Dei placita cum hominum placitis confundit et quod denique naturam adeo limitatam fingit, ut hominem eius Praecipuam partem esse credat. Hic vulgi dedatura et Μiraculis opiniones et praejudicia satis
Prolixe enarravi: attamen, ut rem ordine edoceam.
Ostendam I. Nihil contra naturam Contingere, sed . ipsam aeternum fixum et immutabilem ordinem se vare, et simul, quid per miraculum intelligendum sit. II. Nos ex miraculis, nec essentiam nec existentiam et consequenter, nec providentiam Dei posse cognoscere, sed haec omnia longe melius percipi ex fixo et immutabili naturae ordine. III. Ex aliquot Scripturae exemplis ostendam. ipsam Scripturam per Dei
decreta et volitiones et Consequenter per ProViden
tiam nihil aliud intelligere. quam ipsum naturare ordinem, qui ex ejus aeternis Iegibus necessario sequituri
286쪽
CAP. VI. DE MI LAC LIs. 235quitur. IV. Denique de modo miracula Scripturan interpretandi et de iis . quas Praecipue circa mira culorum narrationes notari debeant, agam. Et haec Praecipua sunt, quae ad huius capitis argumentum spectant et quae praeterea ad intentum totius huius Operis non parum inservire existimo. Ad primum
quod attinest, id facile ostenditur ex iis, quae in
cap. 4. circa legem divinam demonstraVimus. nempe; omne id, quod Deus vult sve determinat aeterianam necessita tem et veritatem involvere. Ostendiis anus enim ex eo, quod Dei in tollectus a Dei volun- rate non distinguitur, idem nos affirmare, cum diarimus Deum aliquid velle, ac cum dicimus, Deum ad ipsum intelligere; quare eadem necessit a te, uua ex matura et perfectione divina sequitur, Deum remoliquam, ut est, inteIligeris, ex eadem sequitur, Deum eandem. ut est, velle. Cum autem nihiInisi ex solo divino decreto necessario verum sit, hinc clarissime sequatur, leges naturae universales mera elle decreta Dea, quae ex necessitate et perfectio- sserime naturae divinae sequuntur. Si quid igitur in natura comitigeret, quod ejus universalibus legibus xepugnaret. Id deεreto et intellectui et naturae divi-mae necessario etiam repugnaret; aut si quis flatue-xet, Deum aliquId contra leges naturae agere is simul etiam cogeretur statuere, Deum colatra suam naturam agere quo nihil absurdius. Idem etiam fac1Ie ex hoc posset ostendi, quod nimirum potentia naturae sit ipsa divina potentia et virtus; divina au
tem potentia sit ipsissima Dei essonita; sed het iri a
sentiarum libentius omitto. Nihil igitur ici ) natu xa contingat, quod ipsius Iegibus universalibus repugnet; at nec et Iam aliquid, quod cum iisdem non CODVen It aut eri rasdem non sequitur: nam quicqui si, Per Dei voluntatem et aeternum decretum sis
287쪽
hoc est, ut jam ostendimus, quiequid fit, id secundum Ie es et regula S, quae aeternam necessitatem et veritatem involvunt, fit; natura itaque lege, et regialas, quae aeternam necessitatem et veritatem involvunt, quamvis omnes nobis notae non sint, semper tamen observat, adeoque etiam fixum atque immutabilem ordinem; nec ulla sana ratio suadet, naturae Iimitatam opotentiam et virtutem tribuere, ejusque I es ad certa tantum et non ad omnia aptas. statuere'; nam cum virtus et potentia naturae, sit ipsa Dei virtus et potentia, IegeS autem et regulae naturae, ipsa Dei decreta. omnino credendum est, PO-tem iam naturae infinitam esse, ejusque Ieges adeo latas. ut ad omnia, quae et ab ipso divino intellecta concipiuntur, se eXtendant; alias enim, quid aliud statuitur, quam quod DeuS naturam adeo impotentem Creaverit, eiusque leges et regulas adeo steriles statuerit, ut saepe de novo ei subVenire cogatur, ieam conserVntam Virit et ut res ex voto succedant.
quod sane a ratione alienissimuni esse existimo. Ex his itaque, quod in natura nihiI contingit, quod ex eius legibus non sequitur et quod ejus leges ad omnia. quae et ab ipso Divino intellectu concipiuntur, suextendunt et quod dΘnique natura fixum atque immutabilem ordinem servat; clarissime sequitur, nomen miraculi non nisi respective ad hominum opiniones posse intelligi, et nihil aliud significare, quams J opus, cujus caulam naturalem exemplo alterius rei solitae explicare non possumus, vel Ialtem 1plenon potest, qui miraculum scribit aut narrat. Ponsem quidem dicere, miraculum esse id, cυ ius causa
ex principiis rerum naturalium lumine naturali notis explicari nequit; verum, quoniam miracula ad
captum vulgi facta fuerunt, quod quidem principia
verum naturalium plane iς norabat. Certum ost, an inti quos id pro miraculo habuisse, quod explicare non poterant eo modo, quo VHlgus res naturales explicare solet, recurrendo scilicet ad memoriam, ut alterius
288쪽
CAP. VI. DE MIRACULI s. 237.xius rei similis, quam sine admiratione imaginari
solet, recordetur; tum enim vuleris rem aliquam se satis intelligere existimat, cum ipsam non admiratur. Antiqui itaque et omnes fere in hoc usque tem-Pus nullam praeter hanc normam miraculi hab eis Tunt; quare non dubitandum. quin in sacris literis
multa tanquam miracula narreDtur. quorum caritae
CX principiis rerum naturalium notis facile possunt explicari, ut iam supra innuimus in cap. a. cum de eo, quod Sol steterit tempore Iosuae et quod rotrois gradatus fuerit tempore Actia Z, loquuti sumus; sed
de his mox prolixius agemus, nempe CircR mirat uiniorum interpretationem, de qua in hoc capite a erepromisi. Hic iam tempus est, ut ad securi dum
transeam, nempe ut ostendam. nos ex miraculis
nec Dei essentiain nec existentiam, nec provideritiam posse intelligere,' sed contra haec Iorige melius percipi ex fixo atque immutabili natura ' ordine; ad quod demonstrandum sic procedo. Cum Dei exilientia non fit per se nota, debet necessat o concludi ex notionibus, quarum veritas adeso firma est ininconculsa sit, ut nulla dari neque concipi possit potentia, a qua postini immutari. Nobis Ialtem ab eo
tum pore, quo ex iis Dei existentiam con Cludimus, ita apparere debent, si eri iplis eam extra omnem dubitationis aleam concludere volumus. N im si pos semus concipere, ipsas notiones ab aliqua poteritia, quaecunque demiam ea fuerit, mutari posse. tum de earum veritate dubitaremus et consequ-t Pr etiam de nostra conclusione, nempe de Dei exili eritia. 33ecde ulla re unquam poterimus esse certi. Deinde nihil cum natura convenire. vel ei repustriore ni
mus, nisi id, quod ostendi nitis, cum istis print iapiis convenire, vel iis repugnare; quare, si concipere possemus aliquid in natura ab aliqua potentia quaecunque demum ea fuerit) posse fiHri, J J quod naturae repugnet, id primis illis notionibus repugnabit, adeoque id ut absurdum rejiciendum. Vel
289쪽
vel de primis notionibus cui modo ostendimus et
consequenter de Deo et de omnibus quomodocunque perceptis, dubitandum. Longe igitur abest, ut miracula. quatenus per id intelligitur opus, quod ordini naturae ropugnet, nobis Dei existentiam ostendant; cum contra nos de eadem dubitare facerent, quando absque iis absolute de ipsa possemus esse cer. ti, nempe quando scimus, omnia naturae Certum atque immutabilem ordinent sequi. At ponatur, id esse miraculum, quod per causas naturales explicari non potest, hoc quidem duobus modis potest in tetiligi, vel quod causas naturales quidem habet, quae tamen ab humano inteIlectu investigari non possunt; vel quod nullam causam, praetcr Deum, sive Dei voluntatem agnoscit. Verrim quia omnia, quaeipercaulas naturales fiunt, ex sola Dei potentia et voluntate etiam fiunt. necessario huc tandem perveniendum. nempe miraculum , sive id causas naturales haheat sive minus, opus esse, quod per causam explicari non potest; hoc est opus, quod captuIn humanum superat; sed ex opere et absolute ex eo, quod nostri neaptum superat, nihil intelligere possumus. Nam quicquid clare ut distincte intelligimus, id per se. vel per aliud, quod per se clare et distincte intelli.
pitur, nobis debet innotescere. Quare ex miraculo. sive opere, quod nostrum captum superat, nec Dei essentiam, nec eXistentiam, nec absolute aliquid do Deo et natura intelligere possutinis sed contra, cum omnia a Deo determinata et sancita scimus esse et opexat ones naturae ex Dei essentia consequi, naturae vero legos Dei aeterna decreta et volitiones esse, absolute concitidendum, nos eo melius Deum, Deique voluntatem cognoscere, quo melius reS natura-Ies cognoscimus et clarius intelligimus, quomodo a prima sua causa dependent et quomodo secundum
aeternas Daturae legPS operantur. Quare ratione nostri intellectus, longe meliore jure ea opera, qua oclare se distincte intelligimus, Dei opera vocanda
290쪽
et na Dei voluntatem referenda, quam ea, quae PIarie ignoramus, quamvis imaginationem Valde o QMPErit et homines in admirationem sui rapiant; quandoquidem ea sola naturae opera, quae Clare et Histincte intelligimus. Dei cognitionem reddunt f yJ sublimiorem et Dei voluntatem et decreta qtiam cla-xinime indicant. Ii igitur plane nugantur, qui . Muixem ignorant, ad Dei voluntatem recurriant; ridicu- Ius sane modus ignorantiam profitendi. Ρoiro quamvis ex miraculis aliquid concludere possemus, niti otamen modo Dei existentia inde po Isset coni ludi. Na m, cum miraculum opus limitatum sit, nec u Dq uam misi certam et limitatam potentiam eXprimat. Certum est, nos ex tali effectu noti posse concludere exiItontiam Carisae, cujus potentia sit infinita . sed ad Iuminum Causae cuius potentia maior sit. Dico ad somnium; Potest enim etiam consequi ex multis causis simul concurrentibus opus aliquod, cujus quidem Vis et potentia minor sit potentia omnium causarum simul, ac Iouinge major potentia unius cujusque causae. At quoniam naturae leges ut iam ostendimus ad infinita se extendunt et sub quadam specie aeternitatis a nobis concipiuntur, et narura secundum eas certo atque immutabili ordine procedat, ipsae nobis eatenus Dei infinitatem, aeternitatem et immutabilitatem aliquomodo indicant. Concludimus itaque, nos Per mis' xacula Deum. ejusque exist pntiam et providentiam cognoscere non posse, sed haec Ionge melius conincludi ex naturae fixo atque immutabili ordine. Loquor in hac conclusione de miraculo, quatenus .per id nihil aliud intelligitur, quam opus, quod hominum cRPtum superat, aut superare creditur. Nam quatenus supponeretur ordinem naturae destruere, sive interrumpere , aut ejus legibus repugnare. ea te nus ut modo ostendiariis non tantum nullam Dei cognitionem dare posset. sed contra illam, quam naturaliter habemus. adimeret et nos de Deo et ominnibus dubitare faceret. Neque hic ullam agnosco, da