장음표시 사용
331쪽
supersunt. Nempe I. quod horum librorum Scriptorsi074 de Mose nori tantum in tertia persona loquatur, sed quod insuper de eo multa testetur: Videlicet D tiaeum Mose locutus est. Deus loquebatur cum Mosede facie ad fraciem. Moses Omnium hominiam erat humillimus. Num. CBP. I 2. vs. 3.) Moses ira captus est in duces exercituS Num. Cap. 31. Us. I Φ. Μο-ses vir divinus Deut cap. 33. Vers. t.' Moses Iervus Dei mortuus est. Nunquam extitit Pro heta in Isrugi stetit Moses etc. At contra In Deuteronomio, ubi lex . quam Moses Populo eXplicuerat, quamquis scripserat, describitur, loquitur, suaque facta naris xat Moses in prima Persoria: nempe Deias mihi lois euius est Deuter cap. 2. Vers I. IT. etc Deum Pre
eatus Jum etc. Nisi quod postea historicus in fine
libri, poli quam Verba Mosis rei lit, iterum in lese ita persona loquendo narrare Perpit, quomodo M ses hanc Iegem squam scilicet . explicuerat populo scripto tradidit, eumque noVissime nionuit et quo- modo tandem vitam finierit. Quae Omnia, ni mps modus loquendi, testimonia et ipse totius his orlao contextus plane suadent, hos libros ab alio, non .ab ipso Μose fuisse conscriptos. II. Venit etiam notandum, quod in hac historia non tantum narratur. quomodo Moses obierit, sepultus fuerit et Hebraeos triginta dies in Iucturi conjecerit, sed quod insupὰr facta comparatione ejus cum omnibus Prophetis, qui φPostea vixerunt, dicitur ipsum Omues excelluisse. Non extitit unquam, inquit, Pro 'heta in Vrtiel. seue Moses, quem Deus noverit de facie ad faelem. Quod sano testimonium non Moses ipse de se, nec alius, qui eum immediate secutus est, sed aliquis, qui multis poli saeculis vixit, dare potuit, pruesertim quia historicus de praeterito timpore loquitur, nempe nunquam extitit ProPheta etc. Et des sepultura, quod nemo illam novit in hunc usque diem. LII. Notandum quod quaedam loca non iis indicentur nominibus, quae vivente Mose obtinebant, sed, aliis,
332쪽
CΑP. VIII. DE ORIGINE PENTATEUCHI ALL. a 3Ialiis. quibus dudum posea insignita sunt. Ut quod
Abrahamus Perfecutus est hostes usque rati Dan. Vid. Gen. 1Λ. vers. I 4. Ouod nomen haec urbs non obtinuit; nisi longe post mortem Iosuae. Vid. Iudi c. cap. I 3. Vers. 29. in IV. Quod Historiae aliquando etiam
ultra tempus Uitae Mosis pro dia Cantur. Nam Exod. cap. I S. Vers. 54. narratur, quod filii Israelis commderunt Man quadraginta annos, donec venerunt ad terram habitandam, donec venerunt ad sinem terrae
Eanalian; nempe usque in tempus, de quo in libro Iosuae cap. 5. vers. ia. In libro etiam Gynes. 08Jcap. 56. vers. 3I. dicitur: Hi sunt reges, qui regna Nerunt in Edom, antequam regnaου it reae in filiis Israὰlis. Narrat sine dubio ibi Historictis, quos reges Idumaei habuerint, antequam David eos subegit et praesides in ipsa Idumaea constituit vid. Samuel.
R. cap. 8. Vers. ΙΔ. Ex bis itaque omnibus luce me. ridiana clarius apparet, Pentateuchon non a Mose,
sed ab alio et qui a Mose multis post saeculis vixit, scii plum fuisse: sed si placet, attendamus insuper ad libros, quos ipse Mosus scripsit et qui in Pentateuia
cho citantur; ex iis ipsis enim conitabit, eos alios, qtiam Pentateuchon fuisse. Primo itaque constat ex EXOd. cap., 7. Vs. 34. ΜΟson ex Dei mandato bellum contra Hama cli scripsisse; in quo autem libro, non constat ex illo ipso capite: at Nuna eri cap. 2I. vers. I a. citatur quidam liber, qui Lellorum Dei vocabatur et in hoc sine dubio bellum hoc contra Haiam a leti et praeterea etiam castra Irietationes omnes qaas etiam author Pentateuchi Numer. cap. 35. vers. a. aestatur a Mose descriptas fuisse narrabantur. Constat praeterea de alio in LXOd. cap. 24. Vers. - .
qui vocabatur ') liber Pacti, quem coram Israelitis legit, quando primum cum Deo pactum iniverant. At hic liber sive listuc epistola pauca admodum Continebat ; videlicet leges sive Dei jussa, quae narrantur
333쪽
libri, quod nemo inficias ibit, qui sano aliquo itidiacio et sine partium studio praedictum caput lex init. Narratur enim ibi, quod, sitnul ac Μoses sententiam populi in Lollexit de ineundo cum Deo pacto. statim Dei eloquia et iura scriptit et matutina luce, quibusdam caeremoniis peractis, universae concioni pacti ineundi conditiones praelegit, quibus praelectis et fine dubio ab universa plebe perceptis, populus se pleno consensu adstri DXit. Quare tam ex Lemporis brevitate, quo descriptus suit, quam ex ratione pacti ineundi sequitur, hunc librum nihil praeter pauca ea, quae inodo dixi, continuisse. Constat denique, anno quadragesimo ab exitu Aegypti Mosen leges omnes, quas tulerat, explicuillo vid. Deuter. Cap. a. Vers. 5. Populumque de novo iisdem obligavisse vide Deuter. cap. 29. Vers. I . et tandeIns I librum, qui has leges explicata S, NOViamque hoc pactum continebat, scripsisse vide Deuter. cap. 53. Vers. 9. et hic vocatus eli liber legis Dei, quem Iosua postea audiit. narratione scilicit pacti, quo suo tempore populus se de integro obligavit. quod quo eum Deo tertio inivit vide Iosuae Ca P. 24. Vers. Ω5. 26. At quoniam nullum habemus libriim , qui hoc pactum Μosis, simul et pactum Jostiae Cori tineat, Decessario concedendum, hunc librum periiss , vel cum Paraphraste Chaldaeo Ionatarie insaniendum et verba Scripturae ad libitum torquenda. Hic enim hac dilficultate motus maluit ScripturRm corrumpere.
quam ignorantiam suam fateri. Nempe hic libri Jo- suae verba vide cap. u4. Vers. 26. scri sique Iosua haec verba in libro Legis Dei, Chaldaice sic tranItulit:
aliud est . qtiam ipsam Scripturam negare et novam ex proprio cerebro cuderet Nos igitur concludimus, liunc
334쪽
CΑP. VIII. DR ORIGINE PENTATE CHI AI L. 233
hunc libriani Iegis Dei. quem Μoses scripsit, non
fuisse Pentateuchon; sed prorsus alium, quem autor Pentateuchi suo operi ordine inseruit, quod cum ex modo dictis, tum ex jam dicendis evidentissime so-quitur. Nempe cum in Deutoronomii loco iam cutato narratur, quod Μolas Ilegis librum scripssi. addit historicus, quod Moses oum sacerdotibus tradidit et quod praetcrea eos jusserit, ut ipsum certo tempore omni Populo praelegerent: quod ostendit. hunc librum longe minoris hiolis fuisse, quam Pen. tateuchon ; quandoquidem in una concione ita perlegi poterat; ut ab omnibus intelligeretur. Nec hic praetereundum, quod ex omnibus libris. quos Μο-ses scripsit. hunc uniim secundi pacti Et Canticum quod postea etiam scripsit, ut id universus populus edisceret in religiose servare et custodiro jusserit. Naim quia primo pacto non nisi praesentes, qui aderanti
obligaverat, at secundo omnes etiam eorum polieros vide Deut. cap. 29. Vers. rq Is. ideo hujus securidi pset; librum futuris saeculis religiose servandum
jussit et praeterea etiam, ut dixin ius, Canticum, quod futura saeclita potissinitim respicat. Cum itaque non constet. Μosen alios, praeter hos libros scripsisse; et ipse nullum alium, praeter Libellum legis cum riCantico posteritati religiose servandum mandaverIt et
denique plura in Pentateucho occurrant, quae aΜola sci ibi non potuerunt; sequitur, neminem Cum fundamento, sed omnino contra rationem assirmare,
Μotari autorem esse Pentateuchi. At hic aliquia forsan rogabit, num Moses praeter haec non etiam scripserit leges. cum ipsi primum revelarentur g hoc est an spatio quadraginta annorum nullas Iegum. quas tulerat, scripserit ι praeter paucas illas, quas
in primi pacti libro contentas fuisse dixi sed ad haeexespondeo: quamvis concederem, rationi conseiath
melim videri, quod Moses eo ipso tempore et loco; quo leges communicare contigit; eo etiani easdem
335쪽
as firmare; stipra enim ostendimus, nobis de similiabus nihil esse statuendum, nisi id quod ex ipsa Scriptura constat. aut quod ex solis ipsius fundamentis
legitima consequentia elicitur, at non ex eo. 'Hod rationi consentaneum videtur. Adde, quod nec ipsa ratio nos cogat hoc flatuere. Nam forsan seria.
tus Molis edicta populo scripto communicabat, quae postea historicus collegit, et historiae vilao Mosis ordine inseruit. Atque haec de quinque libris Mo-
sis: nunc tompus est, Ut reliquos etiam eXam insinus.
Iomae librtim similibus etiam rationibus ostenditur non et Ie autographon: alius enim est, qui de Iosua testatur, quod ejus fama fuerit per totam tellurem vide cap. 7. vers. I. quod nihil eorum omise iit, quae Moses praeceperat Vide Vers. ult. CR P. 8. et cap. xl. Vers. IS. quod senuerit, Omnesque in concionem vocaverit et Dod tandem animam egerit. Deitido etiam quaedam narrantur, quae poli ipsius mortem contigerunt. Videlicet quod post ejus mortem Israelitae Deum coluerunt, quamdiu senes, qui ipsum
novernni, Vixerunt. Et cap. I 6. vers. IO. quod
Ephraim et Manasse non ex uterunt Canahanitam habitantem in Gazer, sed addit) quod Canahanitainter EPhraim habitavit usque in hunc diem et Iuttilibutarius. Quod idem ipsum est, qliod libro Judicum cap. I. narratur et modus etiam loquendi in hunc usque diem ostendit, Scriptorem rem antiquam narrare. Hiiic etiam consimilis est Textus cap. I 5. vers. ult. de filii; Iehudae et historia Halebi. ex vers. I 4. ejusd. cap. Et casus ille etiam, qui cap. 2 a. ex Vers. IO etc. narratur de duabus tribubus et dimidia,
RJ quae laram ultra Iordanem aedificaverunt. postmoetem Iomae contigisse videtur: quandoquidem ita tota illa historia nulla Jo suae sit mentio, sed solus populus bellum gerere deliberat, legatos mittit, eo-riamque responsum eXpectat et tandem approbat. Detiique eX Cap. ro. Vers. l4. evidenter sequitur,
hunc librum multis post Iosuam saeculis scriptum fuisse.
336쪽
CAP. VIII. DE ORIGINE PENTATEUCHI ALL. 235misse. Sic enim testatur, nullus alius scuti ille dies. I it nec autea neque Postea, quo Deus sita) obeclia et CDiquam etc. Si quem igitur librum Iosua utiquam inripsit, fuit sane Iale, qui cap. IO. vers 13. in hac
cadent scilicet hisi oria citatur. Librum autem Iudi- .lim neminsem sanae meritis sibi persuadere credo, ab ipsis Iudicibus esse scriptum : epiloaetis enim totius Bistoriae qui ha b tur cap. 2 i. Clare ostendit, eum totum ab uno solo Historico scriptum fuisse. Deinde qMia ejus Scriptor saepe monet, quod illis temporibus D ullus erat Rex in Israel, non dubitam est, quin scriptus fuerit, postquam imperium rege S obliti uexant. Circa Sanmelis libros non etiam est, cur diu moremur, quandoquidem hi Itoria longe post ejus
vitam producitur. Hoc tamen tantum notari velim,
hunc librum etiam multis post Satiritet In saeculis scriptum fuisse. Nam libr. a. cap. 9. vcxL i. HistOriciis per Parenthesin monet, antiquitus Di Israelse
dicobab quisque, quando ibat ad confidendum Deum,
tige eamus ad Eidentem; Nam qui hodie Propheta,nntiquitias videns vocabatur. Libri denique Regiam, ut ex iisdem constat, decerpti sunt ex libris rerum Salomonis cui de Reg. I. cap. II. vers. 6. Chronico. Tum Regum Iehu dae cuide cap. 34. Vers I9. as. eius- . dem, et Chronicorum Regum Israelis. Concludiisi mus itaque, omnes hos libros; quos huc tisquo reisi sensuimus, esse apographa , resque in iis contentas hi antiquas enarrari. Si iam ad connexionem et ar mentum horum omnium librorum attendamus, i Facile colligemus', eos omnes ab uno eodemqDe Hia
rἱco scriptos fuisse, qui Iudaeorum antiquitates ab eo tum prima origine usque ad primam Urbis va-BA ionem scribere voIuit. Hi enim libri ita invicem
ebnnectuntur, ut.ex hoc solo dignoscere possimus. Os nonni fi unam unius Historici narrationem conatinere. Nam simul ac Molis vitam narrare desinit,
ad historiam Iosuae sic transit: et contigit, Post quia mmortuus est Mosea se in Dei, ut Deus diceret Ioasuae
337쪽
assi TaAcTHUS THEOL. POLITICI suae etc. Et hac morte Ioiae finita, eadem transia
fiἔὸJ lione et coniunctione historiam Iudicum incipit, nempe: Et contigit, A est quam mortuus est Iosia,ue Iilii Israelis a Deo quaererent etc. Et huic. libro, tanquam appendicem, librum Rut sic annectiti Deonligit iis diebus, quibus Iullicles judicabanι, ut fames esset in illa terra. Cui etiam cod in modo librum primum Samuelis annectit. quo sinito solita sitii tra sitione ad secundum pergit; et huic, lii storia Dari
dis nondum sinita, librum primum Regum iungit
et historiam Davidis narrare pergens tandem huic Madum coniunctione librum secunὸum annectit. Con
textus doinde et ordo historiarimi etiam indicat. arium tantum fuisse Historicum, qui certum sibi scopum praefixit: incipit enim primam nationis Hebrae, aes Originem narrare, deinde ordine dicere, qua O salione et quibus temporibus Moses Imes tulerit,iplisque multa praedixerit: Deinde quomodo secunqdum Mosis praedictiones terram promissa in vido p, 7, Deuter. inVaserint, ea vero possessa lagidus valedixerant cDeuter. cap. St. Vers 16. indeque ipsos multa mala consequuta sunt ejusd. vers. 17. Quomodo deinde Reges eligere voluerunt Deuta cap. II. Vers. l4. qui etiam prout Ieges cura Verant ita res ipsis pro ipere vel infeliciter cesserant Deuti ap. 28. Vers. 56. et vers. ult. doneo tandem impurii ruinam, sicuti ipsam Moses praedixerat. nari' Reliqua autem, quae ad confirmandam legem uilii, iaciunt, vel prorsus si Iontio maudavit, vel lecto-xem iid alios hi hioricos abiegat. Omnes igitur 4ii lubri in unum conspirant, nempe dicta et edicis Min
1ὐκ im igitur tribus simul consideratis, nempti sim.
I lxxitii tu argumenti horum omnium librorum, connexione, et que Od i in tapographa multis p osi saeculiast rubus gestis scripta, concludimus, ut modo dixi' - , eos omnes ab uno solo Historico sciti tos fui iais: quisnam autem is suerit, non ita evidenter osten-
338쪽
Cap. VIII DE ORIGINE PENTATEUCHI A . 237dere possum, suspinor tamen ipsiim Hesdram fuisse;
et quaedam non levia concurrunt, ex quibus conjecturam facio. Nam crim Historicus, quem iam Icimus unum tantum fui it e, hili oriam producat usquaad Jolachini lib-rtati m et in s aper addat, ipsum Re Fis mensae accubuisse tola eius Vita hoc est vel Jo-iachim vel filii Nebucadnesoris; nam sensus est plano ambiguris, hinc sequitur eum nullum ante Hesdram
fuistia. At Scriptura de nullo, qui tum floruit, nisi de solo Hel dra telia ur vide Hesdrae Cap. . v o. Α'iquod ipse suum studium applicuerit ad quaerendam Iegem Dei et adornandam et quod erat Scriptor ejusdem Cap. vers. 6. promptus in Lege Μofis Quare nullum praeter Hesdram suspicari possum fuisse, qui hos libros scripselit. Deinde in hoc de Hesdra test
monio Videmus. quod ipse non tantum studium adhibuerit ad quaeretidam legem Dei, sed etiam ad eandem adoptandam et in Nehemiae Cap. I. Vers. 9.etiam dicitur, quod legerunt librum legis Dei e tica turn et adhibuerunt intellectum et tutelieaeerunt Scria Pturam. Cum autem in Deuteronomii libro . non
tantum liber legis Mosis, veI maxima ejus pars con lineatur, sed insuper multa ad pleniorem explicationem inserta reperiantur, hinc coniicio librum Deuteronomii illum esse librum legis Dei ab Hesdra scriptum, adornatum et explicatum . quem tum Ieg runt. Quod autem in hoc libro Deuteronomii mi Lia per parenthesin ad pleniorem explicationem i
Tantur, duo de hac re exempla ostendimus, cum sententiam Abon Hehrae explicaremus, cuius notae Plura alia reperiuntur, ut RX. Gr. in Cap. a. Vers. 12.ee in Sehir habitaverunt Moritae antea, Ilii quiem Hesau eos e ulerunt et a suo cons ectu deleverurit, et loco eorum habitaverunt, scuti Vr i fecie in temra suae haereditatis, quam Deus ii s dedit. Explicat scilicet Vers. 3. et 4. eiusdeni Capi nemPe quod montem Sehir , qui filiis Hesau liaereditate Venerat. Usi eum non inhabitatum occupaverunt, sed quod
339쪽
ipsum invaserunt et Horitas, qui ipsum prius inhabitabant: inde, sicuti lsraelitae post mortem Molis
Cenahanitas, deturbaVerunt et deleverunt. Per P renthesin etiam inseruntur verbis Mosis vers 6, 7, 8.ht 9. Cap. IO. Nemo enim non videt, quod vers. 8. qui incipit: in illa temPore se aravit Detis tribum LeDi. necessario debeat referri ad vers. 5. non autem ad mortem Aharonis, quam nulla alia de causa Hezras hic inseruisse videtur, quam quia Moses in hac na ratione vituli, quem populus adoraverat, dixerat vide Cap. 9. vers. 2 o. se Deum pro Aharone oravis
se. Explicat deinde, quod Deus eo tempore, de quo Moses hic loquitur, tribum Levi sibi elegit, ut
eausam electionis et cur Levitae in partem haeredistatis non fuerint vocati, ostenderet et hoc facto pergit verbis Μosis filum historiae persequi. His adde libri praefationem et omnia loca, quae de Mose in tertia persona loquuntur. Et praeter haec alia multa, quae iam a nobis dignosci nequeunt. sine dubio, ut facilius ab hominibus sui aevi perciperentur, addidit, vel aliis vexbis expressit. Si, inquam ipsum Mosis librum legis haberemus, non dubito, quin tam in verbis, quam in ordine et ratiunt bM.
Praeceptorum magnam discrepantiatu reperiremus.
Dum enim solum Decalogum hujus libri cum Deca. Iogo Exodi ubi eius hi Itoria ex professo narratur consero, eum ab hoc in his omnibus discrepare Video: quartum lenim praeceptum non tantum alium Odo imperatur, sed insuper mulis prolixius φxtenditur: ejus autem ratio ab ea, q'ae in Decalogo Exodi adfertur, toto cocto discropnt. Denique o do, quo bio decimum praeceptum explicatur, etiam nlius est, quam in. Exodo. IIaec figitur cum hic, timi in aliis locis, ut iam dixi ab Hezra facta exilibino , quia is legem Dei hominibus sui tempori si eX-plicuit, atque proinde hunc i,sso Librum Legis Dei ab ipso ornatae et explicatae: et hunc librum omnium.
quos ipsum Icripsisse dixi, primum iussio puto a quod
340쪽
CAP. VIII. DE ORIGINA PENTATEV cIII AI L. 289 hinc coniicio, quia Leges Patriae continet, quibus populus maxime indiget: et etiam quia hic liber antecedenti nulla conjunctione, ut reliqui omnes, annectitur. sed soluta oratione incipit: Haec sunt Nemba Moiss etc. At poli quam hunc absolvit et populum Ieges edocuit, tum studium adhibuisse crodo ad integram lastoriam Hebraeae nationis det cxibendam, a mundo scilicet condito usque ad summam Urbis vastasionem, cui hunc Librum Deuteronomii, Iuo Ioco i'seruit; et forte eius primos quinque libros nomine Molis vocavit, quia in iis prancipue eius Vbia continetur et Nomen a potiore sumpsit. Et hac etiam de causa sextum nomine Josuae; septimum Judicum ; octavum Ruth ; nonum et forto etiam decimum Samuelis; et denique undecimum et duodecimum Regum appellavit. An vero Heaeras huic op ri ultimam manum imposuerit, idque, ut desiderabat, perfecerit, de eo vide sequens Caput.
CAP. IX. De iisdem Libris alia in ii nutur, nemye Gumetras iis ultimam manum im utierit; et dein dout luxu notae marginales. quae in Hebraeis codicibus reperiurastur ι Nariae fuerint leetiones.
Quantum superior disquisitio de vero ho- in
Tum librorum Scriptore iuvet ad eorumdem persectam intelligentiam facilei colligitur ex solis ipsis Ioincis, quae ad nostrain de hac re sententiam confirmari dam attulimus. qqaeque ah Ique ea unicuique debe-xent obscurissima videri. Verum praeter Scriptorematia animadvertenda in ipsis libris supersunt. quae communis super Iulio vulgus deprcthendere non siniti Horum praecipuum est, quod HeEras eum pro Scriptore praedictorum librorum habebo, doneo aliquis alium certiorem ostendat) narrationibus in Ilisce libris contenus ultimam manum non imposuit, nec
aliud feci L, quam hili orias ex diversis scriptoribus colligere et . andoque non nisi simpliciter describe-