장음표시 사용
401쪽
55o ΤBAeTATUS THEOL. POLITICI divina tenetur admitterct et iisdem mentem occuparae et obcaecare; adeoque uterque, hic scilicet sine ratione . ille vero cum ratione in tamet. Primus, qui inter Pharisaseos aperte statuit Scripturam rationi esto accommodandam. fuit Maimonides cujus quidem sententiam Cap. VII. recensuimus, multi uoarnumentis refutavimus et quamvis hic author magnae inter eos fuerit authoritatis, eorum tamen maxima pars hac iri re ab eo recedit et pedibus it in senistentiam cuiusdam R. Jehudae Alpakhar. qui errorem J Iairnonidis vitare cupiens iri alterum ei contrarium
incidit. Statuit scilicet ratiora em Scripturae anctu Iari debere. eique prorsus submitti; nec aliquid in Scriptura propterea metaphorice explicandum sensi quod litoralis sensus rationi, sed tantum, quia ipsi Scriptitiae, hoc est cIaias ejus dogmatibus repugnat; atque hinc hatic universalem regulam format; vid licet, quicquid Scriptura dogmatice docet et expressis verbis assirmat, id ex sola eius authoritate, tan-qriam Verum absolute admittendum; nec ullum aliud dogma in Bibliis reperietur, quod ei directe repugnet, sed tantum per consequentiam, quia scilicet modi loquetidi Scripturae saepe videntur supponere aliquid contrarium ei, quod expresse docuit: et Pro-
Pterea tantiam, eadem loca metaphorice exPlicanda. Ex. Gr. Scriptura clare docet, Deum esse unicum
vide DHut. Cap. s. vers. 4. nec ullibi alius Iocus x peritur directe assirmans, dari plures Deos: at quidem plura, ubi Deus de se, et Prophetae delDeo in
plurali numero loquuntur, qui modus tantum loquundi sopponit, non autem ipsius orationis intenis tum indicat, plures esse Deos, et ideo ipsa omnia m tapborice explicanda, scilicet non quia rationi x
Pugnat, plurus dari; sed quia ipsa Scriptura dirocta
402쪽
CAP. Xv. DR RATIONE AT THEOLOGIA. SI Iamrmat. unicum esse Deum. Sin etiam quia Scri-Ptura Deut. Cap. q. Vers. I 6. directe cui putat) assi mat, Deum esse incorporeum; ideo, ex sola scilicet
huius loci et non rationis authoritate, tenemur credere, Deum non habere corpus, et consequenter ex so-Ia Scripturae authoritate omnia loca metaphorice exisPIicare tenemur, quas Deo manus, Pedes etc. tria
buunt, quortimque solus modus loquendi videtve Deum corporeum supponere. Haec est huius autho. xis sententia, quem quatenus Scripturas per Scri-Pturas explicare viat laudor at miror, quod vir ratione praeditus ipsam destratere studeat. Verum quidem est Scripturam per Scripturam explicandam ΓΤ Τ3Jesse, quamdiu do solo orationum sensu et mente Prophetarum laboramus, sed postquam verum sensum eruimus, necessario iudicio et ratione utendum, ut ipsi assensum praebeamus. Quod si ratio, quamvis reclamet Scripturae, tamen plane submittenda est, quaeso an id cum, Vel sine ratione, ut caeci facere
debemus y Si hoc, stulte sane et sine iudicio agimus: si illud, ex solo igitur rationis imperio Scripturam
amplectimur, quam igitur, si eidem repugnaret, non amplecteremur. Et quaeso, quis mente aliquid amplecti potest reclamante ratione8 quid enim aliud est mente aliquid negare. quam quod ratio reci mat8 et proiecto non satis mirari possum, quod rationem, donum maximum et lucem divinam moris tuis Iiteris et quae humana malitia depravari Potuerunt, submittere velint, et quod nullum exillimetur scelus, contra mentem. verum Dei verbi sun graphum, indigno loqui, eamque Corruptam, Caecam et perditam statuere, at maximum habeatur scelus,
alia de litera et verbi Dei idolo cogitare. Pium esse putant, rationi et proprio iudicio nihil fidere, at impium de fide eorum dubitare, qui nobi , I ibros Sa cros tradiderunt; quod quidem mera stultitia est, non
Pietas. Sed quaeso quid eos sollicitat Τ quid tim0ntgati Religio et fides defendi non possunt, nisi homi-
403쪽
552 TRΛCTATUS THEOL. POLITICI nes data opera omnia ignorent et rationi prorsus valedicant 8 profecto, si hoc credunt, Scripturae magis timent, quam fidunt. Sed longe absit, quod Re- Iigio et pietas rationem , aut quod ratio Religionem sibi ancillari velit et quod utraque situm regnum
summa cum concordia obtinere nequeat; qua de Tostatim. Nam hic ante omnia illius nabini Negulam examinare Iibst. Is, uti diximus, vult nos id omne, quod Scriptura affirmat aut negat, tanquam Verum amplecti, vel tanquam falsum reiicere teneri: deinde Scripturam nunquam aliquid expressis verbis assirmare veΙ negare. Contrarium ei quod in alio Ioco assirmavit vel negavit. Qua o duo quam temero dicta sint, nemo ignorarinpoteli. Nam ut jam omi tam quod non animadverterit, Scripturam diversis libris constare, diversis temporibus, diversis homia Dibus et clenique a diversis authoribus scriptam esse, tum hoc alterum, quod haec ex propria authoritate, et ratione et Scriptura nihil tale dicentibus, statuat; U'J debuisset enitii ostendere omnia Ioca, quae non nisi per consequentiam aliis repugnant, posse ex natura linguae et ratione Ioci commode metaphorico explicari; deinde, Scripturam ad nostras manus in
corruptam VenitIe. Sed rem ordine examinemus et quidem circa primum rogo. quid si ratio reclamet, an nihilominus tenemur id, quod Scriptura affirmat Vel negat, tanquam verum amplecti, Vel tanquam
DII uiri rejicerer at sorte addet, nihil in Scriptura reperiri, quod rationi repugnet. Verum ego inIto,
ipsa in expresse affrinare et . docere, Duum esse Telo
typum snempe in ipso Decalogo et Exod. q. Vers. I 4. Et Deut. 4. vers. 24. et pluribus aliis locis) Atqui hoc
rationi repugnat; Ergo nihilo minui tanquam Verum ponendum. Imo si quaedam in Scriptura reperianis tur, quae supponant Deum non esse Zelotypum, ea necessario metaphorice essent explicanda. ut nihil tale supponere videantur. Sic etiam Scriptura expresse vicit, Deum in montem Sinai descendisse
404쪽
CAP. XV. DE RATIONE ET THEOLOGIA. 353
vide Exod. Cap. I9. vers. Io. etc. ipsique alios motus Iocales tribuit, nec ullibi docet expresse, Deum
Mori moveri, adeoque hoc etiam omnibus tanquam
verum admittendum, et quod Salomon dicit, Deum nullo loco comprehendi vide 1 Reg. Cap. 8. Vers. 27. quandoquidem non expresse statuit, sed tantum indos eqMitur, Deum non moveri, id necessario ita expli-Candum, ne videatur Deo motum localem detrahere.
Sic etiam coeli pro Dei habitaculo et solio sumendi essent . quia Scriptura id expresse assirmat. Et ad hunc modum plurima secundum opiniones Prophetarum et vulgi dicta, et quae sola ratione et Philolain Phia, non autem Scriptura, docet falsa esse, quae
tamen Omnia ex opinione istius authoris, quia nulla in his rationis consultatio est, tanquam vera essent supponenda. Deindd falso assirmat, unum locum alteri per consequentiam tantum repugnare, non autem directe. Nam Moses directe assirmat Deum
esse ignem vide mul. 4. vers. z4. et directe negat, Deum ullam habere similitudinem cum rebus. vi libi- Iibus vide Derit. 4. vers. Ia.ὶ et, si regerat, hoc non directe, sed tantum per consequentiam negare Deum esse ignem, adeoque tui accommodandum, ne id ne gare videatur; age concedamus, Deum esse ignem, vel potius, ne cum ipso infamamus, haec missa faciamus et aliud exemplum in medium Proferamus. Nempe Salo uel directe negat, Deum sententiae VJ
Poenitere vide 1 Samuel. Cap. 15. Vers. 89. et Iere mias contra affirmat, Deum poenitere boni et maliquod decreverat vide Ierem. Cap. IB. Vors. 3, 3O.
quid 3 an ne haec quidem sibi invicem directe oppos nuntur g quem igitur ex istis duobris metaphorice ex plicare vult 8 Utraque sententia uniorsalis est et utriinque contraria, quod una directe assii mat, id altura directe negat. Adeoque ipse ex ipsius regula. hoc ipsum tanquam verum amplecti et simul tanquam fallum reiicero tenetur. Deinde quid reteri. quod locus aliquis non directe, sed tantum per consequentiam
405쪽
tiam alteri repugnet, si consequentia cIara sit, et I ci circumstantia et natura metaphoricas inplicationes non patiantur, qUorum plurima in Bibliis reperiuriis tur, de quibus vide Cap. Si cundum cubi ostendimus Prophetas diversas et contrarias habuisse opiniones et praecipue omnes illas contradictiones, quas in . Historiis tisse ostendimus nempe Capitibus IX. et X. Nec opus habeo, hic omnia recensere; nam dicta suia ficiunt ad absurda, quae ex hac sententia et regula sequuntur, eiusque falsitatem et authoris praecipita tiam ostendendum. Quare tam hanc, quam iIlam IMaimonidis sententiam explodimus et pro inconcusso statuimus, quod nec Theologia rationi, nec ratio Theologiae ancillati teneatur. sed unaquaeque suum regnum obtineat. Nempe, uti diximus, ratio re gnum veritatis et sapientiae; Theologia. autem pi tatis et obedientiae: nam rationis potentia. ut jam ostendimus, non eo usque se extendit, ut determis nare possit, quod homines sola obedientia absque rerum intelligentia possint esse beati. Theologia vero
nihil praeter hoc dictat, nihilque praeter obedientiam imperat et Contra rationem nihil vult, nequo
potost. Fidei enim dogmata cui in praecedente capiate ostendimus eatenus tantum determinat, quatenus obedientiae susscit, quomodo autem praecise ration veritatis intelIigenda sint, rationi determinandum relinquit, quae revera meritis lux est, sine qua nishil vidit praeterint omnia et figmenta. Atque ilic per Theolooiam praecise intelligo revelationem, quatenus indicat scopum, quem diximus Scripturam intendere nempe rationem et modum obediendi, sive Verae pi tatis et fidei doxia ta) hoc est id quod proprie vocatur syr J Dei verbum. quod in cello numero Iibrorum non consiliit qua de re vide Cap. XII.). Theologiam enim sc acceptam si eius praecepta sive documenta
vitae spectes, cuni ratione convertite et si ejus in tentum et finem, nulla in re eidem repugnare com
Peries et proPterea omnibus universalis est. Quod
406쪽
CAP. XV. DE RATIONE ET THEOLOGIA. 355 a totam Scripturam in genere attinet, jam etiam Ca P. VII. ostendimus, eius sensum ex sola eius hist xia et non ex universali historia Naturae, quae so-
Iliis Philosophiae fundamentum est. determinandum esse; nec nobis moram injicere debet, si postquam ejus verum sensum sic investigavimus, ipsam hic illie Tationi repugnare comperiamus. Nam quicquid huius generis in Bibliis reperitur, vel quod homines salva charitate ignorare possunt, id certo scimus
Theologiam sive verbum Dei non tangere et consequenter unumquemque de iis quicquid velit, sentire Posse absque scelere. Absolute igitur concludimus, Dod nec Scriptura rationi, nec ratio Scripturae ac commodanda sit. Verum enim vero quandoquidem Theologiae fundamentum, quod scilicet homines ve1 sola obediensia salvantur, ratione non possumus demonstrare, Verum sit, an falsum. Potest ergo no
his etiam objici, cur igitur id credimus Τ fi litie xatione, tanquam caeci, id ipsum amplectimur, ergo nos etiam stulte et sine iudicio agimus. Quod si contra statuere velimus, hoc fundamentum rationa demonstrari posse, erit ergo Theologia Philosophias Pars, nec ab eadem esset separanda. Sed ad haeo respondeo me absolute statuere hoc Theologiae fun- amentale dogma non posse lumine naturali investigari, vel saltem neminem fuisse, qui ipsum demon liraverit et ideo revelationem maxime necessariam fuisse: at nihilominus nos iudicio uti posse, ut ad
jam revelatum morali saltem certitudine amplectamur. Dico morali certitudine; nam non est quod exspectemus, nos de eo certiores esse posse, quam ipsos Prophetas, quibus primo revelatum fuit et qUOrum hamen certitudo non nisi moralis fuit, ut jam ostendimus Cap. II. huius Tractatus. Ii igitur tota errant via, qui Scripturae authoritatein math maficis demonstrationibus ostendere coriuntur. Nam Bybliorum authoritas ab authoritate Prophetarum dependet, adeoque ipsa nullis fortioribu3 argumenia
407쪽
356 'Ta1cTAT vs THEOL. POLITICI iis demonstrari potest, quam iis quibus Prophetas I VJ olim suam populo persuadere solebant; imo
nullo alio fundamento nostra de eadem certi trado fundari potest, quam eo quo Prophetae suam certitudinem et authoritatem fundabant. Nam totam Prophetarum certitudinem his tribus conlistere ostendinius. Ni rupe Ι. distincta et vivida imaginatione Il. Signo Ill. Denique et praecipue animo alaequum et bonum inclitato; nec ullis aliis rationibu S fundabantur, adeoque neque etiam populo , cuisΙim viva voce, nec nobis. quibus scripto loquuntur, ullis aliis rationibus suam authoritatem demonstrare poterunt. At primum, quod scilicet res viviis de imaginabantur, Prophetis tantum constare poterat, quare tota noltra de revelatione certitudo in reliquis duobus iantum, nempe Signo et Doctrina
fundari potest et debet. Quod quidem Μoses etiam expresso docet. Nam Deuter. Cap. 28. iubet populum obedire Prophetae, qui nomipe Dei verum
signum dedit, sed ii salso aliquid . etsi nomine Dei,
Praedixerit, mortis tamen eundem damnare, ut si iam eum, qui populum a vera religione seducere voluerit, tametsi tuam authoritatem signis et portentis confirmaverit: qua de re vide Deut. Cap. II. unde sequitur verum Prophetam a falso dignosci ex doctrina et miraculo finiui. Talem enim Moses vexum osse declarat, eique absque ullo fraudis timore credere jubet: atque eos salsos esse ait et reos ut Ortis.
qui fallo, etsi nomine Dei, aliquid praedixerint. vel qui falsos Deos, etsi vera miracula fecissent, do-
cu'runt. Quare nos etiam hac tantum de causa Scrupturae, hoc est ipsis Prophetis cxedere tenemur, ni mirum propter doctrinam signis confirmatam. Nam quoniam videmus Prophetas Charitatem et Iustitiam supra omnia commendare et nihil aliud intendere, hinc concludimus, eos non dolo malo, sed ex vero. animo docilisse , homines obedientia et fide beatos fieri et quia hoc insuper signis confirmaverunt, hinc nobis
408쪽
CAP. XV. DE RATIONE ET THEOLOGIA. 56'nobis persuademus, eos non temere id dixisse, neque deliravisse, dum prophetabant; in quo etiam
n agis confirmamur, dum attendimus quod nihil morale docuerunt, quod cum ratione planissime non Conveniat; nam non temere est, quod verbum Dei
in Prophetis cum ipso verbo Dei in nobis loquent omnino conveniat. Atque haec, inquam, nos aeque eerti ex Bibliis, ac olim Iudaei ex viva voce Prophetarum haec eadem concludebant. Nam supra in sine Cap. XII. ostendimus, Scripturam ratione doctri- ίδη Imae et prasecipuarum historiarum incorruptam ad nostras manus pervenisse. Quare hoc totius Theologiae et Scripturae fundamentum, quamvis mathematica demonii ratione ostendi nequeat, sano tamen judicio amplectimur. Nam inscitia quidem est id, quod tot Prophetarum testimoniis confirmatum est et ex quo magnum solamen iis, qui ratione non ita pollent. Oritur et Reipublicae non mediocris utilitas sequitur et quod absolute sine periculo aut damno credere Possumus, nolle tamen amplecti: idque ea sola de Causa, quia mathematice demonstrari nequit: quasi vero ad vitam sapienter instituendam, nihil tanquam erum admittamus, quod ulla dubitandi xatione in dubium revocari queat, aut quod pleraeque nostrae actioncs non admodum incertae sint et alea plenae.
Equidem fateor, qui putant Philosophiam et Theo
Iogiam sibi invicem contradicere, et proptera alter utram e suo regno deluxbandam existimant et huic aut illi valedicendum, eos non absque ratione studeri Theologiae firma fundamenta jacere, eamque
mat ematice deirionstrare conari; quis enim nisi desperatus et insanus rationi temere valedicere vellet. vel artes et scientias contemnere et rationis Certi iudinem negare 3 At interim eos absolute ex cras; ve non possumus, quandoquidem rationem in auxilitim vocare volunt ad eandem repellendam et certa ratione eandem incertam reddere conantur. Iino dum si dent mathematicis demonstrationibus Theologiae vexitatem
409쪽
353 TRACTATvS THEOL. POLITICI ritatem et authoritatem ostendere et rationi et Iumini naturali authoritatem adimere, nihil aliud faciunt quam ipsam Theologiam sub rationis imperitim trahere et plane videntur supponere. Theologiae authoritatem nullum habere splendorem . nisi Iumine naturali rationis illustretur. Et, si contra iaciant se interno Spiritus Sancti testimonio Omnino acquiescero
et nulla alia de causa rationem in auxilium vocare,
quam propter in s deIes, ad eosdetri scilicet convici-cendos, nil tamen fidei eorum dictis habendum; nam iam facile ostendere possumus, eos vel ex assectibus, veI vana gloria id dicere. EX praecedente enim capite evidentissime sequitur. Spiritiam Sanctum non nisi de bonis operibus testimonium dare; quae etiam Paulus ideo in Epist. ad Galat. Cap. 5. Vers. 22. Vn fructus Spiritus Sancti vocat, et ipse revera nihil aliud est, praeter animi acquiescentiam, quactex bonis actionibus in mente oritur. I e veritate autem et certitudine rerum, quae solius sunt specu-1ationis, nullus Spiritus testimonium dat praeter rationem, quae sola, ut jam ostendimus, veritatis regnum sibi vindicavit Si quem ergo, praeter hunc, Spiritum contendunt habere, qui ipsos de veritate certos reddit, id tali jaciant et non nisi cx assectuum
praejudicio loquuntur, vel prae magno timore, no- a Philosoplus vincantur et publice risui exponantur, ad sacra confugiunt; sed frustra, nam quam aram
sibi parare poteli, qui rationis majestate111 laedi tyVerum eos missos facio, quandoquidem me meae causae satis secisse puto, quod ostenderim, qua ratio isne Philosophia a Theologia separanda sit et in quo
utraque potissimum cori sistat et quod neutra neutri ancilletur, sed quod unaquaeque sui ini r 'gnum sine ulla alterius repugnantia obtineat et quod denique, tibi d&a fuit occa so , etiam ostenderim a bsurda, incommoda et damna, quae secuta sunt ex eo, quod homines has duas facultates miris modis inter se Gonfuderint, nec accurate inter ipsas dis inguera
410쪽
CAP. XV. DE RATIONE ET THEOLOGIA. 35stinamque ah alia separare sciverint. Iam antequam ad alia pcrgam, his expresso monere Volo, tametsi jam dictum sit,) circa utilitatem et necessitatem sacra ascripturae. sive revelationis, quod ipsam permagnam statuo. Nam, quandoquidem non possumus lumino naturali percipere, quod fimpleta obedient a via aasalutem sit. sed sola revelatio doceat, id ex singulari Dei gratia, quam ratione assequi non possumus, fi xi, hinc sequitur Scripturam magnum admodum so Iamen mortalibus attulisse. Quippe omnes absoluto Obedire possunt et non nisi paucissimi sunt, si cum. toto humano genere comparentur, qui virtutis habitum ex solo rationis inctu acquirunt, adeoque, nisi hoc Scripturae testimonium haberemus, de omnium fere saIute dubitaremus.cΛΡ. XVI. Da I ei ublieae Nudamentis; de jure unitis
e tuque naturali et civili; de quo Summarum Potari satum Iure.
Huc usque Philosophiam a Theologia sepa- ΓΠβJrare curavimus et libertatem philosophandi ofundere. quam haec unicuique concediti quare tempus est, ut inquiramus, quo usque haec libertas sentiendi et quae unusquisque sentit, dicendi in optima Republica se extendati Hoc ut ordine examinemus , do fundamentis Reipublicae disserendum et prius de iuro naturali uniuscujusque, ad Rempublicam et Religi
Per jus et institutum naturae nihil aliud intelligo, quam regulas naturae uniuscujusque individui. secundum quas Unumquodque naturaliter determinatum concipimus ad certo modo existendum et op xandum. ΚX. Gr. Pisces a tiatura detorminati sunt adnatandum, magni ad minores Comedendum, adeoque pisces summo naturali iure aqua potiuntur et magni minores comedunt. Nam certum est naturam absolute consideratam jus summum habere ad Omnia,qua.