장음표시 사용
461쪽
Io TRACTATUS THEOL. POLITICI nisi mo3iantibus 4isdem concipere possumus, Deum in homines rego are, resque humana S si cundum iustitiam et aequitatem dirigere quod ipsa etiam experientia comprobatur; nam nulla divinae justi Gad vestigia reperiuntur, nisi ubi justi regnant. alia, ut Salomonis verba iterum repetam) cundem casum imsto. ac injusto, puro, ac impuro contingere videmus; quod quidem plurimos. qui Deum in homines immediate regnare et lotam naturam in eorum
usum dirigere putabant, de divina providentia dubitare fecit. Cum itaque tam experientia, quam ra-Py.J tione constet jus divinum a solo decreto sum-
aenarum potestatum pendere, sequitur, easdem etiam ejusdem esse interpretes; qua autem ratione, jam videbimus; nam tempus est, Ut ostendamus, cultum religionis externum et Omne pietatis exercitium reia publieae paci et conservationi debere accommodari, si recte Deo obtemperare velimus. IIoc autem d
monstrato facile intelligemus, qua ratione summas potestates interpretes religionis et pietatis sint. Certum est, quod pietas erga patriam summa fit, quam aliquis praestare potest; nam, sublato imperio, nihil boni potest consistere, sed omnia indiscrimen veniunt, et sola Ua et impietas maximo is omitium metu regnat; unde sequitur nihil proximo
pilam praeliari posse, quod non impium sit, si itida
damnum totius reipublicae sequatur,' et contra nihil in e tandem impium committi, quod pietati non tribuatur, si propter rei PublicRe Cori Iervationem fiat. Ex. Gr. pluria est. ei, qNi mecum contendit et meam tunicam vult capere, pallium etiam dare; At ubi judicatur, hoc reipublicae conservationi perniciosum esse, pium iontra est, eundem in judicium vocare. tametsi mortis damnandris sit. Hac de causa Mari tius Torquatus celebratur, quod salus populi plus apud ipsum valuerit, quam erga filium pietas. Cum
hete ita sit, sequitur, salutem Populi summam esso
462쪽
CAP. XIX. Ivs CIRCA SACRA AP. MAGISTR. ESSE. 4IIIegem, cui Omnos. tam humanae, quam divinae, accommodari debent. At cum solius summae potestatis os scium sit. determinare, quid saluti totius populi et imperii securitati necesse sit, et quid necesse esse judicaverit, imperare; hinc sequitur, solius
etiam summae potestatis officium esse, determinare, qua ratione unusquisque debet proximum pietate colere, hoc est, qua ratione unusquisque Deo obedire tenetur. Ex his clare intelligimus, qua ratione sumismae potestates interpretes religionis sint; deindo quod nemo Deo recto obedire potest . si cultum pi tatis. qua unusquisque tenetur, publicae utilitati non accommodet, et Consequenter, si omnibus summae potestatis decretis non obediat. Nnni quandoquidem ex Dei mandato omnes cri ullo excepto pietatem Colere tenemur, neminique damnum inferre, hinc sequitur, nemini licere, OPem alicui cum alterius et multo minu S cum totius reipublicae damno ferre; adeoque neminem posse proximum pietate colere lacundum De mandatum, nisi picta tem Pinet religionem publicae utilitati accommodet. At nullus privatus scire potest, quid reipublicae utile sit. nisi ex decretis in nrinarum potessatum, quarum tantum est, negotia publica tractare; ergo nemo pietatem recte colere, nec Deo obedire potest, nisi omnibus summae potestatiS decretis obtemperet. Ab que hoc ipsa etiam Praxi confirmatur. Quem enim, sive civem, sive eXiraneum, privatiam, vel impe xium in alios tenentem summa potestas reum mortis vel hostem indicavit, nemini subditorum eidem auxilium ferre licet Sic etiam, quamvis Hebraeis dictum fuerit, ut unusquisque socium tanquam seipsum amaret Vide Levit. cap. I9. Vers. II. I 8.) ten bantur tamen eum, qui contra edicta legis aliquid commiserat. Iudici indicare vide Levit. Cap. 5. vers. L. et Deut. cap. 13. Vers. 9. et eundem, si reus mortis iudicabatur, interficere. vido Deut. Cap. 17. vers. 7. Deinde ut Hebraei libertatem adeptam
463쪽
4Ia TRAcΥAT S THEOL. POLITICI possent conservare et terras, qDas OCCUParont, imperio absoluto retinererit, necesse fuit, titi Cap. XVII. ostendimiis, ut religionem suo soli imperio accommoda restit, seseque a reliquis Dationibus separarent; et
imo iis dictum fuit: dilige proximum tuum et odio habe inimicum tuum; vide Matth. Cap. 5. vers. 43. Postquam autΡm imperium amiserunt et Babiloniam captivi dii iti fiant, Jeromias eosdεm do cuit, ut incolumitati etiam illius civitatis, in quam captivi ducti erant, consulerent; et postquam Christus eos per totum orbem dispersum iri vidit, docuit, ut omnes absoluto pietatem colerent; quae omnia evidentissime ostendrint, religionem rei piablicae utiis litati accommodatam semper fuisse. Si quis autem
jam quaerat, quo ergo jure Chri siti discipuli, qui viri scilicet privati, religionem praedicare poterant' eosdem id feci isse dico iure potestatis, quam a Christo
acceperant, adversus Spiritias impulos; vide Matth. Cap. t O. Vers. I. SUPra enim in fine Cap. 16. EX- presse monui, onmes fidem 'oranno etiam servare teneri, excepto eo, cui Deus certa revelatione sin gulare contra Tyrannum auxilium promiserit; qu Te Nemini inde exemplum sumere licet, nisi etiam Potestatem habeat an facienda miracula, quod hinc etiam conspicuum fit, quod Christus discipulis etiam dixerit, ne metuerent eos, qui occidunt Corpohas Ri vide Matth. Cap. iii vers. 23. Uuod ii hoc uni cuique dictum fuisset, frustra imperium statueretur et illud Salomonis Prov. Cap. 24. vers. 2I. fili mitime Deum et regem l impie dictum fuisset, quod longe a Vero abest; atque ad Po necessario fatendum, authoritatem illam, quam Christus discipulis dedit. iis tantum singulariter datam suisse, nec inde exemis plum aliis sumi pom . Caeteriim adversariorum rationes, quibus itis sacrum a iure civili sis parare vo-Iunt, et hoc tantum p n s summas potρstates, illud
Butem Penes universam eεclesiam esse contendunt,niliu moror; adeo namque frivolae sunt, ut ne
464쪽
CLI. XIX. Ivs CIRCA SACRA AP. ΜAn ISTR. ESSE. 4IS refutari mereantur. Hoc unum silentio praeteriro nequeo, quam misere ipsi decipiantur, quod ad hanc seditiosam opinionem iveniam verbo duriori precor confirmandam exemplum sumant a summo Hebraeorum Pontifice, pestes quem olim jus lacra
administrandi fuit; quali Pontifices illud ius a Mose
non acceperint qui, ut supra ostendi uiu stinimum solus imperium retinuit ex cuius etiam decret O Hodem privari poterant; ipse enim non tantum Rharonem, sed etiam filium eius Elea arum et nepotem 'in aliam elegit et authoritatem pontificatum admini strandi dedit, quam postea Pontifices ita retinuerunt,
ut nihilominus Mosis, id est, summae potestatis substit uti viderentur. Nam, ut jam ostendimus, Moses nullum imperii successorent elegit, sed ejus omnia ossicia ita clistribuit, ut posteri rjris vicarii vili fuerint, qui imperitim, quasi rex absens esset. non mortuus, administrabant. In secundo deinde imp xio hoc ius absolute tenuerunt Pontifices, postquam cuin pontificatu jus Principatus etiam adepti sunt. Quare jus pontificatus ex edicto summae potesatis semper dependit . nec Pontifices id ii quam Dili cum Principatu tenuerunt. Imo ius circa sacra penes I eges absolute fuit ut ex mox uicendis in fine huius capitis patebit praeter hoc unum, quod manus sacris
in templo adnimi strandis admovere non licebat, quia omnes, qui suam genealogiam ex Aharone non ducebant, profani habebantur, quod sane in Clistiano imperio locum nullum habet; atque ideo dubitare non possumus quin hodierna sacra quorum admini stratio singulares mores. non autem familiam reqMirit; unde nec ii, qui imperium tenent, tanquam profani ab eadem secluduntur Iolitis iuris summarum po- l' 'testatum sint; et nemo, nisi ex eorum authoritate, Vel concessu ius potestatemque eadem administrandi, eorum ministros eligendi, Ecclesiae sundamenta , eluseque doctrinam determinandi et stabiliendi, de moribus et Pietatis actionibus judicandi, aliquem etai Om
465쪽
4 4 IAAcTATVs THEOL. POLITICI municandi, vel in Ecclesiam recipiendi, nec deni- quo pauperibus providendi habet. Atque haec non tantum demonstrantur ut iam fecimus vera; sed etiam apprime necessaria, tam ipsi religioni, quam reipublicae conservationi esse; norunt enim omnes, quantum jus et authoritas circa sacra apud populum valeat; et quantum unusquisque ab ejus ore pendeat, qui eandem habet; ita ut affirmare liceat eum maxume in animos regnare, cui haec authoritas competit. Si quis ergo hanc summis potestatibus adimere vult, is imperium dividere studet; ex quo necessario, ut olim inter Hebraeorum Reges et Pontifices contentiones et discordiae oriri debebunt, quae nunquam sedari possunt. Imo qui hanc authoritatem sumin
viis potestatibus adimere studet, is viam ut jam diximus ad imperium assectat. Nam quid ipsae dece nere possum, si hoc iisdem jus denegatur g nihil profecto nec de bello, nec de pace, nec de ullo quocunque negotio; si sententiam alterius expectare tenentur, qui ipsas doceat, num id, quod utile judicant, pium lit, an impium; sed contra omnia potius eπillius decreto sent, qui jus habet iudicandi et decrotandi, quia pium vel impium, fas, nefasque. C
jus rei exempla omnia viderunt secula, quorum unum
tantum, quod instar omnium est, adferam. Quia nomano Pontifici hoc jus absolute concessum fuit, tandem omnes paulatim neges sub potestate habere incepit, donec etiam ad summum imperii fastigium ascenderit; et quicquid postea monarchac et praecipue Germaniae Caesares Conati sunt, eius authorutatem vel tantillum diminuere, nihil promoverunt, sed contra eandem eo ipso multis numeris ala Nerunt. Verum enim vero hoc idem . quod nullus Monarcha nec ferro, nec igne, Ecclesiastici solo tantum calamo facere potuerunt; ut vel hinc tantum ejusdem vis. et potentia facile dignoscatur et praeterea, quam Deincesso sit, summis potestatibus hanc sibi auctoritatem reservare. Quod, si etiam ea, quae in superiore ca-
466쪽
Cap. XIX. Ivs CIRCA SACRA AP. ΜAG1STR. ESSE. 4ISPite notavimus, considerare velimus, vidρbimris hoc ipsum religionis et pietatis incremento non pa λῆ Irum etiam conducere. Vidimus enim supra, ipsos Prophetas, quamvis divina virtute praeditos, tamen quia privati viri erant. libertate sua monendi, iri Cr pandi et exprobrandi, homines msgis irritavisse, quam correxilia, qui tamen a RHgibus moniti vel
castigati facile flectebantur. Deinde ipsos regμs ob Iloc tantum , quod ipsis hoc jus non absolute competebat, saepissime a religione des ivi illa et cum ipsis fere totum populum; quod etiam in Christianis imperiis ob eandem causam saepissime contigisse constat. At hic forsan me aliquis rogabit, quil nam ergo. ait, qui imperium tenent, impii esse velint, pietatem iure vindicabit 8 an tum etiam iidem eius interpretes habendi sunt 8 Verum ego contra ipsum rogo, quid si Ecclesiastici, qui etiam homines sunt Et Privati, quibus sua tantum negotia curare incumbil) vel alii, Penes quos ius circa facra elle vult. impii esse velint; an tum etiam ejusdem interpretes habendi sunt 8 Ce tum quidem est, quod si ii, qui imperium tenent, qua juvat, ire velint, sive jus circa sacra habeant, sive minus, omnia tam sacra, quam profana inid
terius ruent: et longe citius, si qui viri privati seditiose jus divinum vindicare velint. quapropter hoc iisdem jus denegando nihil absolute promovetur, sed
Contra malum magis augetur; nam hoc ipso fit, ut necessario oecuti Hebraeorum Reges, quibus hoc ius non absoIute concessum talo impii sint, et conseque ter ut totius Reipublicae damnum et malum ex in-
Certo et contingente, certum et necessarium redda
tur. Sive igitur rei veritatem. sve imperii securiatatem, sive denique Pietatis incrementum spectemus, statuere cogimur, jus etiam divinum, sive ius circa sacra a decreto summarum potestatum absolute Peridere, ea 'u' ejusdem interpretes esse et vindices;
quibus sequitur, illos Dei verbi ministros esse, qui populum M authoritato summarum potustatum Pi
467쪽
416 GAcTATUS THEOL. POLITICItatem docent. Prout ipsa ex earum deereto publicae utilitati accommodata est.
Superest iam causam etiam indicare, cur sempeT in Christiano imperio de hoc jura disceptatum fuit; eum tamen Hebraei nunquam, quod sciam de eodem ambegerint. Sane monstro simile videri posset, quod de re tam manifesta, tamque necessaria quaestio semper fuerit, et quod lanimae potestates hoo jus nuM quam absque controversia, imo nunquam nisi magno seditionum periculo et religionis detrimento habuerint. Profecto, si hujus rei nullam certam causam assignare possemus, facile mihi persuaderem, omnia, quae in hoc capite ostendi, non nisi theo retica esse, sive ex earum speculationum genere, quae nunquam ex usu esse possunt. Etenim ipsa primordia Christianae religionis consideranti hujus rei causa sese omnino nianifestat. Christianarumstingue religionem non reges primi docuerunt, sed viri privati, qui, invitis iis, qui imperium tenebant et quorum subditi erant, privatis Ecclesiis concion xi. sacra ossicia instituere, administrare et soli omnia ordinare et decreta xe, nulla imperii ratione habita, diu consueverunt. Cum autem multis iam elapsis an nid religio in imperium introduci incepit, EccIeIiastici eandem, sicuti ipsa in determinaverant, ipsos Imperatores docere debuerunt. ex quo facile obtici re Potuerunt, ut eius doctores et interpretes et praeterea Ecclesiae pastores et quasi Dei vicarii agnoscerentur et ne postea Reges Christiani hanc sibi autoriatatem Capere possent, optime sibi caverunt Ecclesi si ci. prohibendo scilicet matrimonium supremis Εωclosiae ministris summoque religionis interpreti. Ad ' 1od praeterea accessit, quod Religionis dogmata ad
tam magnum numerum auxerant et cum Philosophia ita confuderant, ut sumntua ejus interpres suririnus
Thilosophus et Theologus esse et plurimis inutilisbus speculationibus vacare deberet, quod tantum viris
468쪽
viris privatis et otio abundantibus contingere potest. At apud Hebraeos longo aliter res sese habuit. Nam eorum Ecclesia simul cum imperio incepit et Moses. qui id absolute tenebat, populum religionem docuit,
sacra ministeria ordinaVit, eorumque ministros elegit. Hine igitur contra factum est, ut autoritas regia apud. Populum maxime valuerit et ut jus circa sacra Reges maxime tenuerint. Nam quamvis post mortem Μο- sis nemo imperium absolute tenuerit, ius tamen deis cretandi tam circa sacra, quam circa reliqua, Penes
Principem sui jam ostendimus) erat; deinde, ut populus religionem et pietatem edoceretur, non magis Pontificem, quam supremum Iudicam adire tenebatur- Vide Deut. cap. II. versi s. Q. Reges deri, quo quamvis non aequale ao Moses jus habuerint. omnis tamen fere Iacri ministerii ordo et ele- f*-Ictio ab eorum decreto persebat. David enim fabrucam templi totam concinnavit, Vide Paralip. I. . Cap. 28. Vers. I, 12, etc. eae omnibus deinde. Levitis
viginti quatuor millia elegat ad psalIendum et sex
millia, ex quibus ludi s et praetores eligerentur, quatuor deinde millia ianitorum et quatuor denique miIlia, qui organis canexent. Vide ejusdem librica P. 25. vers. q. 6. Porro eosdem in cohortes quarum etiam primarios eIegit divisit, ut imaquaequo suo tempore, servatis vicibus, administraret Vide vers. s. ejusdem cap. Sacerdotes itidem in tot eolio tos divisit. Sed ne omnia singulatim recensere tenear, Iectorem refero ad lib. a. Paralip. cap. 8. ubi Vers.
scit. IS. dicitur, eulium Dei, scuti eundem. Moses instituerat, fuisse eae mandato Salomonis in tem loiadministratum, et vf. r. quod i se Salomon tes sacerdotum in suis miniseriis et L itarum etc.
constituerit, , secundum jussum viri disini Davidis.
Et versu denique I 5. testatur Historicus, quod non recesserunt a Praece eo Raego in osto Sacerdotibus et Levitis in nulla re. neque in aerariis administrandis, ex quibus omnibus et aliis Regum historiis sequitur
469쪽
413 GAcTATVS THEOL. POLITICI quitur evidentissime, totum religionis exercitium. sacrumque ministerium a solo Flegum mandato dependisse. Cum autem supra dixi, eosdem jus non habuisse, ut Moses, summum pontificem eligendi, Deum immediu te consulendi, et Prophetas, qui ipsis viventibus prophetarent, damnandi; nulla alia docausa id dixi, quam quia Prophetae ex alitoritate. quam habebant. novum Regem eligere Poterant et vetitam parricidio dare, at non quod Regem, si quia contra leges audebat, in judicium vocare licerer et jure contra eundem agere. Quapropter si nulli fuissent Prophetae, qui singulari revelatione veniam parricidio possent tuto concedere , ius ad omnia absolute tam sacra, quam ei vilia omnino habuissent;
quare hodiernae summae potestates, quae nec Pro phetas habent. nec recipere jure tenentur, Hebraeo-xum enim legibus addicti non sun Q hoc lus. tametsi
caelibes non lint, absolute habent et semper retineia hunt, modo tantum Religionis dogmata in magnum numerum augeri, nequo cum Icientiis coniundi
CAP. XX. Osrenditur, tu Libera Ra ubliea leuique est sontire, quae Delie, et quae sentiat dicere licere.
Si aeqne facile esset animis, ac lin'uis imperare,
' J tuto uriusquisque regnarot et nullum imperium viOIentum foret. Nam unusquisque ex imperantium ingenio viveret et ex solo eorum decreto, quid Vertini vel falsum, bonum vel maIum, aequum vel iniquum
esset, judicaret. Scd hoc, ut jam in initio Cap. XVII. notavimus, fieri nequit, ut scilicet animus alterius juris absolute sit; quippe nemo ius suum naturato, sive facultatem suam libere rasiucinandi et doxebus quibuscumque iudicandi, in alium transferre, neque ad id cogi potest. Hinc ergo fit, ut illud imperium violentum habeatur, quod in animos est, et ut limina majestas injuriam subditis facere, eorumque
470쪽
CAP. XX. DE LIBERTATE DOCENDI. 4 Isque ius usurpare videatur, quando uniciesque Praeseribere vult, quid tanquam Vertim amplecti et tarmquam falsum rejicere, et quibus porro opinionibus MDiuscujusque animus ergo Deum devotione moveri debeat. Haec enim uniuscujusque iuris sunt, quo Memo, etsi velit, cedere potest. Fateor, judicium multis et paene incredibilibus modis praeoccupari Posse, atque ita, ut, quamvis sub alterius imperio directe non sit, tamen ab ore alterius ita pendeat, it merito eatenus ejus juris dici possit. Verum qui qi id ars hac in re praestare potuerit, nuDquam tamen eo perVentum est , ut hominis unquam non emperirentur unumquemque suo sensu abi dare, totque Capitum, quam palatorum esse discrimina. MO-1es, qui non dolo, sed divina virtute judicium sui Populi maxime praeoccupaverat, utpote qui divinus credebatur et divino alliatu dicero et facere omitia, ejus tamcn rumores et sinistras interpretationes fugere non potuit; et multo minus reliqui Monarchae; et si hoc aliqua ratione *cisset concipi, conciperetur saltem in monarchico imperio at minime in democratico , quod omnes, Vel magna populi pars collogialiter tenet; cujus rei causam Oninibus Patero exissimo.
Quantumvis igitur sunmae potestates ius ΓΠqJad omnia habere et juris ot pietatis in tarpretes Credantur, nunqriam tameri facere poteriant, ne homines iudicium de rebus quibuscunque ex proprio suo ingenio ferant, et ne sentcnus hoc, aut illo assectu assi- Ciantur. Verum quidem est, eas iure posse omnes, qui cum iisdem in omnibus absolute non sentiunt,
pro hostibus habere; sed nos dos ipsarum jure iam
Dori disputamus, sed de eo, quod utile est; concedo enim easdem iure posse vioIentissime regnare et cives levissimis de causis ad necem ducere, at omnes
negabunt, haec salvo sanae rationis judicio, fieri Posse et imo quia haec non fine magno totius imperii V . Periculae