장음표시 사용
501쪽
jure tecum agere nunc aggrediar, ac peramanter ro- :garo, ut circa subiecta praememorata tuos conceptus nonnihil fultus mihi exponere, imprimis vero in hi iace duobus me edocere non graVeris, Videlicet, priunio, qua in re Kxtensionis et Cogitationis verum discritnen ponas; secundo, quos in Cartesii et Baconis Philosophia defectus observes, quaque ration eos e medio tolli ac solidiora substitui posse judices. Quo liberalius de litiae et similibus ad me scripseris. eo arctius me tibi devincies et ad paria, si modo pota sint, praestanda vehementer obstringes. Sub praelo hic jam sudant Exercitationes quaedam Physiologicae a Nohiti quodam Anglo, egregiae eruditionis viro, perscriptae. Tractant illae d8 aeris indole et proprietate Elastica, quRdraginta tribus Oxperimentis comprobata, de Fluiditate item et Firmitudinis et sinulibus. Quamprimum excusae fuerint, curabo, ut per Amicum, mare fortassis traiicientem. tibi exhibeantur. Tu interim longum vale et amici tui memor vive, qui est ,
EPISTOLA II. Viro Nobilissmo, ac Doctissmo
D. D. S. RUMonso ad praecedeutem.
Quam grata sit mihi tua amicitia, ipse iudicare
poteris, modo simul a tua humanitate impetrare possis, ut tibi ad virtutes, quibus abundas, T . flectere
502쪽
lectere Iiceat, et quamvis . quamdiu ipsaq contem- Plor, non parum mihi videar superbire, δε-mpe quod eam tecum inire audeam, praesertim dum cogito Hmicorum omnia, praecipue spiritualia , debere ei Ioco mimunia: tameh hoc tuae humanitati potius, simuIet benevolentia ρ, qmm mihi, erit tribuendia m. Sum mitate enim illius ete d-primere et copiii huius adeo me locii pletare voluisti. ut arctam amicitiam . quam mihi constanter polliceris et a me reciprocam digna tus es Potere, intre non Verear, ea luct ut sedulis cooIatur, enixe litia curaturus. Ingenii mei dotes quoa
attinet, si quas possiderem, eas te tibi vindicare tiationi iis me sinerem, quanquam scirem, id non sino
meo magno detrimento futurum. Sed ne vidΘae
hoc modo tibi, quod a me jure amicitias petis, vel Ie denegare, quid circa illa, de quibus loquebamur,
Lentiam, Conabor explicare; quanquam non Putem,
mili tria benignitas intersit, hoc medium futurum. 1t mihi arctius devinciaris. De Deo itaque incipium breviter dicere; quem definio esse Rns , continns infinitis attributis, quorum unumquodque est infinitum, sive surrime perfectum in suo genere. Ubi notandum, me per attributum intelligere omne id quod concipitur per se et in se ; adeo ut ipsius conceptus
non involvat concρptum alterius rei. Ut ex. gr. ΚX-
tensio per se et in se concipitur; at motus non itμm. Nam concipitur in alio, et ipsius conceptus involvit Extensionem. Verum, quod haec sit vera Dei f)' Idefinitio, constat ex hoc, quod per Deum intelliga mus Ens summe perfectum et absolute infinitiam. Quod autem tale ens existat, facile est ex hac dρfiniatione demonstrare; sed, quia non est hujus loci, de niori stratione supersedebo. Sed quod hic demori lira Te debeo, ut primae quaestorii V. Clari satisfaciam, sunt haec sequentia. Primo. quod in rerum Dat ira non possunt existere duae subitantiae, quin tota essentia disseram. Secundo, substantiam Don posse
produci; sed quod sit de ipsius essentia, exissero. Te tio, '
503쪽
tio, quod omnis substantia debeat esse infinita, suo summe perfecta in suo genere. Quibus demonstratis facito poterit videre Vir. Clar. quo tendam, modo simul attendat ad definitionem Dei, adeo ut non sit Opus apertius de his Ioqui. Ut autem haec clare et breviter demonstrarem, nihil melius potui excogita xe, nisi ut ea more Geometrico probata examini tui ingenii subjicerem; ea itaque hic separatim mitto. tuumque circa ipsa iudicium exspectabo. Petis a masecundo, quosnam errores in Cartesii et Baconis Phia
Io sopitia observem. Qua in re, quamvis me HS mos non sit aliorum errores detegere, volo etiam tibi morem gerere. Primu S itaque et maximus est, quod tam longe a cognitione primae causae et originta omnium rerum abρrrarint. SecunduS, quod veram naturam humanae Mentis non cognoVerint. Tertius, quod veram causam erroris nunquam assecuti sint; quorum trium quam maxime necessaria sit Vera cognitio, tantum ab iis ignoratur, qui omni studio eν disciplina prorsus destituti sunt. Quod autem a Cognitione primast causa o et humanae Mentis aberrave xint, facile colligitur eX veritate trium propositio num supra memoratarum: qua ra ad solum tertium errorem ostendendum me converto. De Bacone pMxum dicam, qui de hac re admodum confuse loquitur et fere nihil probat; sed tantum narrat. Nam Primo supponit, quod intellectus humanus Praeter fallaciam sensuum sua sola natura fallitur, Omnia que fingit ex analogia suae naturae et non ex analogia universi, adeo ut fit instac speculi inaequalis ad radios rerum , qui suam naturam naturae rertam tm-miscvt, etc. Secundo, quod intellectus humanus fertur ad abstracta propter naturam propriam, Rique ed,
L pd quae fluxa sunt, fingit ella constantia, etc. Tertio, quod intellectus humanus gliscat, neque consistere, aut acquiescere possit; et quas adhuc alias
causas Iido Ethicas partam I. ab initio usquo ad Pr'. 44
504쪽
causas adsignat, facile omnes ad unicam Cartessi reduci possunt; scilicet quia voluntas humana est libera et latior intellectu, sive ut ipse Verulam ius Aph. 49.) magis confuse loquitur, quia intellectus ) luminis sicci non est; sed recipit infusionem a Voluntate. Notandum hic, quod Verulam ius saepe ca- piat intellectum pro Μente, in quo a Cartesio dissert
Hanc ergo causam, caeteras ut nullius momenti parum curando , Ostoridam esse fallam; quod et ipsi facile vidissent, modo attendissent ad hoc, quod scilicet voluntas: dissert ab hac et illa volitione, eodem modo ac albedo ab hoc et illo albo, sive humanitas ab hoc et illo homine; a Jeo ut aeque impostibile sit
concipere, Voluntatem causam esse huius, ac illius volitionis, atque humanitatem esse causam Petri et Pauli. Cum igitur voluntas non iit, nisi ens ratio- Dis et nequaquam dicenda causa hujus et illius volitionis; et particulares Volitiones, quia, ut eXistant, egent causa, non possint dici liberae, sed necessarici sint tales, quales a suis causis determinantur; et de nique secundum Cartesium, ipsissimi errores sint paristiculares volitiones, inde necessario sequitur, erro res, id est, particulares volitiones, non esse liberas. sed determinari a causis externis et nullo modo a V Iuntate, quod demonstrare promisi. etc.
EPISTOLA III. Clarissimo Viro B. N. S.
Redditae mihi sunt perdoctae tuae Iiteras URI et inagna cum voluptate perlectae. Geometricum tuum probandi morem valde probo; sed meam simul hebetudinem incuso, quod, quae tam accurate do Ces, ego
505쪽
ego haud ita promptu asse litar. Patiaris igitur, oro, iit documerii a istius mese tarditatis tibi p odam, dum i sequentes quaestiones movco, carumque solutiones a te peto. Prima est, an claro et in diabitanter in leb fligas, ex sola illa definitone, quam de Dio tradis. demonstrari, tale Kns exiliere ἶ Reo sane. cum meis cum perpendo, definitiones. Don Diti conceptus Meniis nostrae conlinere; Metit In autem nostram mulinta conci Pere, quae non existunt, et foecundissimum esses in rerum s mel conceptarum multiplicatione et augmentations, Dec dum video, quomodo eta eo
conceptu, quem de Deo habeo, inferre possim Dei existunt iam. Possum quippe ex mentali congerio omnium perfecti antim, quas in hominibus, animalibus, vegetabilibus, mini ratibus, etc. deprehendo, colici per c et formare substantiam aliquam unam, quae omnes illas virtutes solide possideat, quin imo mens mea valet easdem in ira finitum natalii plicare et augere; adro lite Kns quod clam persectissim uin et eviculi Entissimum apud iste Liugia re, cum iam on Diallainterius inde concludi possit hujusmodi Entis existe tia. Secunda Quaestio est, an tibi sit indubitatum. Corpus non terminari Cogitatio DE, Deo Cogitatio-Dom Corpore 8 cmn adhuc sub iudice lis lit . quid sit
Cogitatio, si me motus corporeus, an actUS quid B m. spiritualis, corporeo plane contradisiim ius 8 Tertia est, an adiicitata illa, quae mihi conatarianicalii, habeas pro Principiis itidi mons rabilibris et Naturael ce cognitis, nulliaque probatione egeritibus 8 Foris LM J ta Ilia primum Axioma tale est; sed non video. quomodo tria ro liqua in tali tim numertim referri queant. Secundum quippe supponit, nihil existersio rerum Natura praeti r Substaritias et Accidentia, cum tamen multi statuant, tempus ot locum rationem habere neutrius. Tertium tuum Axioma , Res nempe, quae uiuerja habe0t nitribtitia, nihil habere inter Ie commune, tantum abest, tit clare a me coricipiatur, ut Potius contrarium ejus tota Rerum uniis
506쪽
versitas uideatur evincere. Des enim omnes nobis cognitae, tum in nonnullis inter se disserunt, tuin
in quibusdam conveniunt. Quartum denique, Res scilicet, quae nihil commvue habent inter se, unam citerius causam est e non P se, non ita perspicuum est inteIlectui meo caligino IO, quin luce aliqua Perfundi egeat. Deus quippe nihil larua aliter commuin
rae habet cum rebus Creatis, earum tamen Causa a nobis fere omnibus habetur. Haec igitur Axiomata, Cum apud me non videantur extra omnem dubitatio-mis aleam posita, facile coniicis, Propolitiones tuas iis superstructas non posse non vacillare. Et quo magis eas considero, eo pluribus super eas dubitationibus obruor. Ad primam quippe expendo, duos homines esse duas Substantias et eiusdem attributi, Cum et unus et alter ratione valeant; inde concludo, Bari duas Substantias eiusdem attributi. Circa secundam confidero, cum nihil postit esse causa sui ipsius, vix cadere sub captum nostrum, quomodo Verum esse possit, Sub tantiam non posse Araduci, Meqυe Gl ralita quiacunque Substant in. Haec enim Propolitio omnes Substantias causas sui statuit, easdem quo omnes et singulas a se invicem indupendentes, toti dem alie Deos facit et hac ratione primam omnium Rerum causam negat; quod ipsum lubens faveor me non capere, nisi hanc milii gratiam facias, ut Sententiam tuam de sublimi hoc argumenio nonnihil enucleatius et plenius mihi aperias, doceasque, quaenam lit Substantiarum origo et productio. rerumqucta se invicem dependentia et mutua subordinatio Ut hac in re libere et fidenter mecum agas, Per eam, quam inivimus, amicitiam te coniuro, rogoque erit Nissime, ut persuasum tibi habeas quam maxime, omnia ista, quae milii impertiri dignaberis, integra et salV .
fore, meque nullateritis commissurum, ut eorum quippiam in tui noxa tu aut fraudem a me evulpetur. In Collagio nostro PhiloIopilico expetimeritis et observationibus faciendis gnaviter, quantum per
507쪽
per facultates licet, india gemus et concinnandas Artium Mechanicarum Histoliae immoramur, rarum habentes ex Primi piis Μ chanicis formas et qualitates rerum optime polle expli 'ari et per motum, si u-xam. atque texturam et Varias eorum complicationes omnia Naturae essecta Produci. nec opus esse, ut ad formas inexblicabiles et qualitates occultas, ceu ignorantiae asylum, recurramus. Librum, quom promisi, tibi transmittam, quam prirnum Legati vestri Belgici, qui hic agunt, nuncium aliquem, ut saepe iacere solent Hagam Comitis expedient. aut quam primum Amicus quidam alius, cui tuto eum committere possim, ad VOS eXcurret. Veniam peto mea θ prolixitati et libertati, atque unice rogo. ut quae sine ullis involucris et elegantiis It heres ad tuas reposui. in bonam Partem , ut amici solent. a εipias , meque credas sine fuco et arte
Londini. Die a7. Septemb. 166 I.
EPISTOLA IRViro Nobibissimo ae Doctissimo
B. D. S. Reoonsio ad praededentem
Dum paro ire Amstelaedamum, ut ibi hebὁ
madam, unam ac alteram commorer, triam 'cti quam
gratam epictolam accepi, tuasque objectiones in tres, '' J quas mist, Propolitiones vidi; quibus solis. caeteris propter temporis brevata tem 'umillis, conabor satisfacere. Ad primam itaque dico, quod non
508쪽
EPIsTOLA IV. 457 ex Asefinitione cuiuscunque rei sequitur Existentia reῆ definitae: sed tantummodo ut in Scholio. quoatribus Propositionibus adjunxi, demonstravi sequiatiar ex definitione sive idea alicuius attributi. id est. uti aperte circa definitionem Dei explicui rei, quael per se et in se concipitur. Rationem vero hujus di ferentiae etiam in memorato Scholio satis clare . ni
fallor. proposui, praecipue Philosopho. Supponitur Enim, non ignorare disserentiam, quae est intex fictionem et inter clartim et distinctum concep iam a. neque etiam veritatem huius Axiomatis, scilicet. qDod omnis definitio sive clara et distincta idea fiuvera. Quibus notatis non video, quid ad primaoqtiaositionis solutionem ultra desideretur. Quare ad isolutionem secundaes perpo. Ubi Videris concedere, quod si Cogitatio non pertineat ad Extensionis nat
Tam, quod tum Exteraso non terminaretur Cogitatione, nimirum cum de ρxemplo tantum dubites.
Sed nota, amabo, si quis dicat ExtensionΡm nori Extensione terminari, sed Cogitatione, an non idem clicet, Extensioni in non esse ab lolute infinitam, sed tantum quoad Extensionem y Hoc est, non absoluto mihi concedit Extensionem, sed quoad I xtensionem, id esst, in suo genere essti in sinitam 8 At ais, forta Cogitatio est actus corpore is. Sit . quamvis nullua concedam; sed hoc tinum non negabis, Exthrasio nem, quoad Extensionem. Don esse Cogitationem, quod ad meam desinitionem explicandam et ad ter tiam Proi,ositionem demonstrandam sufficit. Pe gis tertio in ea, quae proposui, obiicere, quod Axio
mata non sunt inter Notiones Communes numeranda. Sed de hac re non disputo. Verum etiam de ipsorum veritate dubitas, imo qnasi videris velleos ieradere eorum contrarium magis esse vero simile.
Sed attende, quaeso, ad definitionem, quam Sub stami aes et Accidentis dedi. ex qua haeC omnia concludiantur. Nam cum per Substantiam intelligam
id, quod per se et in se concipitur, hoc est, cuius
509쪽
conceptus non involvit conceptum alterius rei: per
modificationem autem, sive per Accidens id, quoa in ullo est, et per id, in quo eli, concipitur Hinc Elat e constat Primo , quod Substantia sit prior natu-PP' ra suis Accidontibus. Nam haec sine illa Deo existere, nec concipi pollunt. Secundo, quod Prais ter Substantius et Accidentia nihil detur realiter, si vaextra intellectum. Nam quicquid d8tur, vel per se, vel per aliud concipitur et ipjius conceptus vel inis
volvit conceptum alterius rei, vel non involvit. Te tio, quod res, quae diversa habent attributa, nihiI 'habent inter se commune. Per attributum enim explicui id. cujus conceptus non involvit cono P tum alterius rei. Quarto denique, quod rerum, quae nihil commune habent inter se, una alteriua causa esse non potest. Nam cum nihil sit in effecita Commune cum causa, totum, quod haberet, habereta nihilo. Quod autem adfers. quod Deus Dihil formaliter commune habeat cum rebus creati S, etc. ego
Prorsus contrarium statui in mea dfienitione. Dixi enim, Deum esse Rns constans infinitis attributis, quorum unumquodque est infinitum, sive lamnio Perfectum in suo genere. Quod autem adfers, in
rimam Propositionem; quaeso, mi amice, ut conis ideres homines nori creari, sed tantum generari. et quod eorum corpora jam antea existebant, quamvis alio modo formata. Verum hoc concluditur, quod Iibenter etiam fateor, scilicet quod si una pars mate-xiaρ annihilaretur, simul setiam tota I xtensio evane. sceret. Secunda autem Propositio non multos Deos
facit; sed tantum unum, scilicet conflantem infiniatis attributis, etc. EPI.
510쪽
Libellum, quem promiseram, en accipe, mihiaque tuum de eo iudicium, imprimis circa ea , quae de Nitro, doque Fluiditate ac Firmitudine inierit Specimina, rescribe. Gratias tibi maximas ago pro eruditiΑ tuis literis secundis, qreas heci accepi. ἴμη Doleo tamen magnopere, quod iter tuum Amstela da mense obfuerit, quo minus ad omnia mea dubia responderis. Quod tiun praetermissi uri, quali primuni per otium licuerit, eripedias, oro. Multum quidem milii lucis in pol teriori hac epistola assiadisii, non tamen tantum, ut omnem caliginem dispulerit; quod tum, credo, fiet feliciter, quando distincte et clare de Vera et prima rerum Origine me instruxeris. Ouamdiu enim Perspicuum mihi non est, a qua causa, et quomodo res Coeperint esse, et quo nexu a Prima causa, si qua talis sit, dependeant: Omnia, quae audio, quaeque lego, scopae mihi dissolutae videntur. Tu igitur, Doctissitie Domine, Di facem hae in re mihi praeeas, deque mea fide et gratitudinerion dubites, enixe rogo, qui sum