장음표시 사용
541쪽
PRAEsTANTIssIME VIR ET AMICE COLENDISSIME .
' Vix tres quatuoreo dies sunt elapsi, ex quo Epistolam per tabellionem ordinarium ad te dabam. Memineram ibi cujusdam libelli a Domino Boylio
conscripti et tibi transmittendi. Non tum affulgebat spes tam cito nanciscendi amicum, qui eum perser-xet. Ex eo tempore se obtulit quidam opinione mea celerius. Accipias igitur nunc, quod tunc mitti non poterat, imaque Domini Bonii, si ii nunc rure in Urbem reversus est, salutem ossiciosissimam. Rogat ille ut Praefationem in Experimetita ipsius circa Nitrum factam Consulas, intellecturus inde Verum, quem sibi praestituerat in eo opere, scopuiri; ostendore videlicet resurgenti Plailosophiae solidioris 1 Iacita claris experimentis illustrari et haec ipsa sine Scholarum formis, qualitatibus, elementis nugatoriis, Optime e plicari posse; neutiquam autem in se suscepisse natu-xam Nitri docera, vel etiam improbare ea, quae de
materiae homogeneitate, doque Corporum disserentiis, ex motu et ii ura etc. duntaxat eriorientibus, a quoquam tradi pollunt. Hoc duntaxat se voluisse ait, texturaS corporum Varius, Varia eorum discrimina
inducere, ab iisque diseria admodum essecta proficisci, riteque inde, quamdiu ad Priniam .materiam resolutio facta non fuerit, heteros eneitatem aliquam a Philosophis et aliis concludi. Νec putem, in rei fundo inter te et Dominum Bovlium dissensum esse.
stiores sunt, quum ut particulas Nitri continere qυ eant, quorumque parieteS languidi sunt, aptamelle ad motum particularum Nitri sistendum, proin-P- J deque ad ipsinu Nitriun redintegrandum; respon-
542쪽
sceatur, non taemen cum ipIis verum Ν xum compositi 1 iri.
Quoad Ratiocinationem , qua ad evertendum vacuum uteris, attitiet, ait BOylius , se eam at Osso et praevidisse; at in ipsa nequaquam acquiescere: qua de re alibi dicendi locum fore asserit. Petiit, ut te rogarem, an suppeditare ipsi Oxemplum possis, in quo duo corpora odora in unum conflata, Corpiis plane inodorum Nitrum scilices t eomponant. Tales ait esse partes Nitri, Spiritum quippe ipsius teterrimum spargere Odorem, Nitrumque fixum odore non destitui. Rogat porro, ut probe Consideres, an probam insilueris inter glaciem aquamque Cum Nitro ejus-mie Spiritu comparationem: cum tota glacies non nisi in aquam re Datur, glacieSqtie inodora, in aquam Telapsa, inodora permaneat: diScrepantes vero qualitates inter Nitri spiritum, ejusque salem fixum re-
Periantur, uti Tractatus ini pressiis inbunde docet.
Haec et similia inter disserendum de hoc argumento, ab Illustri Authore Nostro accipiebam ; quae
Per memoriae meae imbecilJitatem, cum muIta uitis fraude potius, quam existimatione, me TDPetere Cerintus sum. Cum de rei summa Consensiatis , nolim haec idterius exaggeram; potius author essem, ut
inperii i jungatis uterque ad Philosophiam geni inani solidamque certarim excolendam. H imprimis monere mihi fas sit , ut principia rerimi pro Mathematici iiii ingenii actimine don solidare Pergas: uti No- . bilem meum ni cum Boythmi sine mora pollicio, ut
eandem experimentis et observationibus , pluries et accurale factis, confirmet illustretque. Vides Amice
Charissimo, quid moliar, quid ambiam: Novi nostrates hoc in Regno Philo sub os suo muneri expertatem Ii a tali
543쪽
tali nequaquam defuturos; nec minus persuasum mihi habeo, te quoque proVincia tua gnaviter Perfuricturum, quicquid o ganniat vel criminetur sive Pldlosophorum , sive Theologorum vulgus. Cum litoria praegretns jam te fuerim pluribus ad hoc ipsum hortatuS, nunc me reprimo, Delasstidium tibi creem. Hoc saltem peto ulterius, ut qUaecunque corum typis P ' iam mandata sunt, quae vel in Cartesium es Commentatus , Vcl ox intellectus tui scriniis propriis de-Promsisti, quarito ocius mihi trarasmittere per Dominum Serrarium digneris. Habebis me tanto arctius tibi devinctuam, intelligesquo quavis data Occasioue me esse Londinἱ4 August. 1663.
GaUdebam Iu nopere, Cum ex nuperis Domitii Serram literis intelligerem, te Vivero et valere et Oideriburgii tui memorem esse: sed simul gravi iste fortunam moam si fas cst tali vocabulo uti) accusabam, qua factum est, λὰ per tot mensium spatium. commercio illo suavissimo, quo aD tehac tecum utebar, privatus fuerim. I tam occupationum turba, tum calamitatum domesticari an immanitas culpanda sunt; muum. MisPQ. erga ις stuciumn amplislanum,
544쪽
EPIsTOLA XII. - 49S fidaque amicitia firmo sculper stabunt talo et inconcussa perentiabunt. Dominus Eoylius et cgo non raro do te, tua eruditione et profundis meditationibus confabulamur. Vellemus ingenii tui foetus exiscludi et doctorum amplexibus Commendari, teque hac in re exspectationi nolit ac facturum Iutis confidimus. Non cit, quod Domini Boylii diatriba de Nitro, deque Firmitate et Fluiditate apud vos imprimatur: hic quippe Latino sermolae jam exculta est, nec nisi commoditas deest exemplaria ad Vos transvehendi. Rogo igitur, ne permittas, ut quis typographus veltias tale quid aggrediatur. Idem Boylius Tractatum insi cm de Coloribus in lucem fφ' emisit et Anglice et Latine, simul et Historiam Εxperimentalem de Frigore , Thermona tris etc. ubi multa praeclara, Dirilia nova. Nil nisi bellum hoc infaustuin obstat, quo minus Iibri ad vos transmittantur. Prodiit etiam Tractatus quidam insignis dos exaginta observationibus Micros Opicis, ubi multa audacter, sed Philosophice juxta tamen principia Blechanica ) disseruntur. Spero inibliopolas nostros
viam inventuros , horum omnium exemplaria ad Vos expediendi. Ego quid tu nuper egeris, vel sub manuhabcas, accipere a manu tua propria aVeo, qui sum
i Studios sinus et Amantissimus
545쪽
Paticis ante diebus amicus quidam epistoIam tuamn 3. Aprilis, quam a Bibliopola Amst laedamensi, qui eam sine dubio a D. Scr. acceperat, sibi traditamajebat. Gavisus sum summopere, quod tandem exto ipso intelligere licuit, te bene valere, tuumque
erga me animum benevolum eundem atque olim esse.
Ego sane, quotiescunque data fuit occasio, D. Ser. et Christian. Hugenium L. D. qui etiam to novisse mihi dixerat, do te, tuaque valetudine rogare non desii. Ab eodem D. IIugonio etiam intellexi eruditissimum D. Bonium vivere et in lucem emisisse Tractatum illum insignem de coloribus Anglice, quem ille mihi commodato daret, si linguam Anglicam callerem. 3 tri Gaudoo igitur ex te s cire, himc Tractatum simul
cum illo altero de frigore et Thermometris, de quo nondum audiveram, Latina civitato doriatos et publici juris factos. Liber de obser vationibus microscopicis etiam penes IJ. Hugonium est, sed ni fallor Anglice. Mira quidem mihi de hisce microscopiis narravit et simul de Telescopiis quibusdam in Italia elaboratis, quibus Eclipses in Iove ab interpositione
Satellitum observare potuerunt, ac etiam umbram qitandam iri Saturno , tanquam ab annulo factam. QVorum occasione non satis possum mirari Cartesii praecipitantiam, qui ait causam, cur Planetae iuxta Saturnum ejus enim ansas Planetas esse putavit, forte qUia eas Saturnum tangere nunquam observavit)nori moventur, posse esto, quod Saturnus circa pro-Prium axem non gyret, cum hoc cum suis principiis
546쪽
ΕPIsTOLA. XIV. 49sPArum ConVeniat, tum quia ex suis principiis facili, me ansarum causam explicare potuerat, nisi Praui dicio Iaboraret etc. EPISTOLA XIV., Clarissinio Viro B. D. S.
Facis. ut Virum cordatum et Philosophum deincet, quod Viros bonos amas; nec est, quod dubitos, quin illi ci redament et merita tua, prout par est, aestiment. Dominus Boylius una me m salutem Plurimam tibi nunciat, utque strenue et ακρ phi-Iosophari pergas. te hortatur. Imprimis, si quid tibi lucis assulserit in ardua illa indagine, quae in
eo Versatur, ut cognosci mus, quomodo unaquae que pars Naturae cum suo toto conveniat et qua ratione cum reliquis cohaeroa, , ut illud nobis communices, Peramanter rogamus. Causas, quas m moras, tanquam incitamenta ad Tractatum de Scriptura Concinnandum, omnino probo, in quo 'δd' votis esllictim habeo, me usurpare iam oculis posse, quae in argumentum istud es commen intus. Domianus Serrarius sorto fascicillum aliquem brevi ad me transmittet, cui, si visum ita fuerit, committere luto poteris. quae ea de re iam cornposuisti, et reciprocam ossiciorum nostrorum promptitudinem Pollicori. Nircheri Mundiam Subterraneum. qnadantenus evolvi et quamvis ratiocinia ejus et theoriae non commendent ingenium, Observationes tamen et E
perimenta, nobis ibi tradita, collaudant diligentiam Auctoris, eiusque de Republica Philosophica bene merendi voluntatem. Vides igitur, me plusculum
547쪽
illi tribuere, quam pietatem, facileque dignoscis
eorum animum, qui Benedictam hanc aquam illi adspergunt. Quando verba facis de Tractatu Hugeniano de Motu, innuis Cartesii Regulas motus pabsas fere omnes esse. Non jam ad manum est libel-
Ius, quem anheliac edidisti de Cartesii pxincipiis Geometrice Demonstratib: . non subit animum, num ibi falsitatem istam Ostenderis, an vero Cartesium. in aliorum gratiam, κατα ποδα fueris secutus. Utinam tandem proprii ingenii foetum excluderes et orbi Philosopllico fovendum Et oducandum committerest
Memini te alicubi indigitas Ie multa ex iis, quae Cartesius ipse captum humanum superare aiebat, quinet multo sutilimiora et subtiliora aviden ur posse abbominibus inta iligi et clarissima explicari. Quid ha res. mi Amice, quid metuis g Tenta, aggredere, perfica tanti momonti provinciam et videbis totum vere Philosoplintilium Chorum tibi patrocinari. Fidem meam obstringere audeo, quod non facerem, si liberare me eam posse dubitarem. Nullatenus crediderim, in animo tibi elIe quicquam contra Existentiam et Providentiam Dei moliri;' et fulcris hisce incolumibus, firmo talo fiat Religio, facileque etiam quaevis Contemplationes Philosophicae vel defenduntur, vel excusantur. Dumpe igitur moras, nec scindi tibi penulam patiaris. Brevi putem me accepturum, quid de Comotis nupe as fit statuendum. Disceptant inter se de faciis Observationibris Hevelius Dantiscanus et Auro atus
Gallus; ambo Viri docti et Mathematici. Dispicitur Vi hoc tempore controversia et quando judicata lis
fuerit, mihi, credo, res tota communicabitur et a
me tibi. Hoc asserere jam possum, omnes, qui quiadem mihi cogniti sunt, Astronomos iudicare, non unum, sed duos Cometas fuisse, nec in quemquam hactenus incidi , qui ex Hypotnesi Cartesiana, ipso-
eum Phaenomena sonatus fuerit explicave. . Rogo,
548쪽
Rogo, si quid porro acceperis de studiis et Iab ribus Domini Hugenii, deque successu pendulorum, ut et de ipsius transmigratione in Galliam, mihi
quamprimum significare non graveris Adjungas ea, rogo, quae apud Vos forte dicuntur de Tractatu pacis, de Suedici exercitus, in Germaniam transvecti, consiliis, deque Episcopi Monasteriensis progressu. Totam oredo Europam sequenti aestate bellis itiv Iutum iri et omnia videntur ad mutationem inusitatam vergere. Serviamus nos sumnio Numini casta mente et Philosophiam veram, solidam et utilem excolamus. Nonnulli ex Philosophis nostris, negem orionium secuti, non raros ibi coetus agitant et depxo movendis studiis Physicis consulunt. Inter alia in Sonorum naturam inquirers nuper coeperunt. Experimenta. credo, facient, ut eriplorent, qua Proportione augenda sint pondera ad extendendam chordam absquo ulla vi alia, ut intendatur eadem ad Notum ejusenodi acutiorem. quae facit assignatam consonantiam cum lano priori. De his plura alias. Optimo Vale et vive memor
B. D. S. Res Oiso ad Praeeederistam.
Quod me ad Philosophandum tu et Nobilissim D. BoyIius benigne hortamini. maximas habeo P gr.
549쪽
gratias; ego quidem pro tenuitate mei ingenii, quantum queo, pergo, non dubitans interim de vestro auxilio et benevolentia. Ubi quaeris, quid sentiam
circa quaestionem, quae in eo versatur, ut cognoscamus, quCmodo unaquaeque Para Naturae cum suo toto conυenirat et qua ratione cum reliquis coha reat, Puto te rogare rationes, quibus persuademur unam lusinque Naturae partem cum suo toto convenire et cmu reliquis cohaerere. Nam Cognoscere. quomodo reverti cohaereant et unaquaeque ParS cum suo toto conveniat, id me ignorare dixi in antecedenti mea Epistola; quia ad hoc cognoscendum re quireretur, totam Fflturam omnesque ejus partes cognoscere. Conabor igitur rationem ostendere, quae me id alii. mare cogit; attamen prius monere Vel lim, me Naturae non tribuere pulchritudinem, deformitatem, Ordinem, neque confusionem. Nam res nota,
nisi respective ad nostram imaginationem, possunt dici pulchrae, aut deformes, ordinatae, aut confusae. Per partium igitur cohaerentiam nihil aliud intelligo, quam quod Ieges, sive natura, unius partis
ita sese accommodarit leuibus, sive naturae alteriuν, ut quam minime sibi contrarientur. Circa totum et partes considero res eatenus, ut partes alicujus totius, quatenus earum natura invicem se accommodat, ut, quoad fieri potest, inter se consentiant, quatenus vero inter se discrepant, eatenus unaquaeque ideam
ab aliis distinctam in nostra Μente format, a GProinde, ut totum, non ut pars. consideratur. Ex. gr. Cum motus particularum lymphae, chyli, etc. invicem pro ratione magnitudinis et εgurae ita se accommodant, ut plane inter se consentiant, unumque fluidam sinul omnes constituant, eatenus tantum chylus , lympha, etc. ut partes sanguinis considerantur: quatenus vero concipimus particula. Iymphatica, ratione figurae et motus, a particulis chylidiscrepare, eatenus eas, ut totum, Don ut Partem, eonsideramus. Finga-
550쪽
Fingamns iam, si placet vermiculum in sangui. .
ne vivere, qui visu ad discernendas particulas sanguis
nis, Iymphae, etc. valeret et ratione ad observandum, quomodo unaquaeque particula ex alterius ocis cursu vel resilit, vel partem sui motus communicat, etc. Ille quidem in hoc sanguine. ut nos in hac Parte universi, viveret et unam quamque sanguinis particulam , ut totum, non Vero ut partem, consideratet, nec scire posset, quomodo Partes omnes ab universali natura sanguinis moderantur et invicem, prout universa Iis natura sanguinis eri igit, se accommodare coguntur, ut certa ratione inter se consen tiant. Nam si fingamus, nullas dari causas extra sanguinem, quae novos motus sanguini communicarent, nec ullum dari spatium extra sanguinem, nec alia corpora, in quae particulae sanguinis suum motum transferre possent, certum est, sanguinem in suo statu semper inansurum et ejus pa ticulas nullas alias variationes Passura8, quam eas, quae POL sunt concipi ex data ratione motus sanguinis ad lympham, chylum etc. et so sanguis semper, ut totum, Non vero ut Pars, considerari deberet. Verum quia Plurimae aliae causae dantur, quae leges Naturae sanguinis certo modo moderantur et vicissim illae a sanguine, hinc fit, ut alii motus, aliaeque Variationes in sanguine oriantur, quae consequuntur non a solaxa fione motus ejus partium ad invicem, sed a ratione motus, sanguinis et causarum ρxternarum simul ad invicem: hoc modo sanguis rationem partis, non vero totius habet. De toto et parto modo dixi.
Iam cum omnia naturae corpora eodem modo
possint et debeant concipi, ac nos hic sanguinem
concepimus: omnia enim corpora ab aliis circum-
cinguntur et ab invicem determinantur ad exi- ψ Jstendum et operandum certa ac determinata ratione.
servata semper in omnibus simul, hoc est, in toto tiniverso eadem ratione motus ad quietem; hinc sequitu r