장음표시 사용
581쪽
confundantur, Dnquam recte intelligi poterunt. Nam cum id facimus, eos a Substantia et Μodo, quo ab aeternitate fluunt, separamus; sine quibus tamen re ete intelligi nequeunt.
Ouod ut adhuc clarius videas, cape hoc exemplum: nempe, ubi quis Durationein abstracte con- Ceperit, eamque Cum Tempore confundendo in pasetes dividere inceperit, nunquam poterit intelligere, qua ratione hora ex. grat. transire possit. Nam ut
hora transeat , neeesse erit, eius dimidium prius transire et postea dimidium reliqui et deinde dimidium, quod huius reliqui superest; et si sic porro
infinite dimidium a reliquo subtrahas, nurὶquam ad finem horae pervenire poteris. Quare multi, qui Entia rationis a realibus distingucro assueti non sunt,
Durationem ex momentis componi, ausi sunt asseveraro et sic in Scullam incidorunt cupientes vitare Charvbdim. Idem enim est Durationem Qx momentis componere, quam Numerum ex sola nuditarum additione. . Porro cum ex modo Rictis satis pateat, nec Nu- me in , Π Mensuram, noC Tempus, quandoqui
dem non niti auxilia imaginationis sunt, posIe esse
infinitos. Nam alias Numerias non esset numerus, nec Mens ira mensura, neC Tompus tempus. Hinc Haro vidore ost, cur multi, qui bacc tria cum rebus apsis confundebant, propterea qUOd Veram rerum naturam i orabant, Infinitum actu negarunt. Sed quam misere ratiocinati sint . iudicent Μathoniatici, quibus huius sarinae Argumenta nullam INOPam inisiicere potuerunt in robus, ab ipsis clare distinct que perceptis. Nam practerquam quod multa inve- ierunt, quae nullo Numero cxplicari pollunt; quod satis numerorum defectum ad Omnia determi nandum patefacit: multa etiam habent, quae nullo
munero adaequari possimi; sed omnem, qui dari Potest,
582쪽
potest, numerum superant. Nec tamen emcludunt, talia omnem numerum superare ex partium multit dine i sed ex eo, quod rei natura non sine manifestaeontradictione numerum patia potest , ut ex. grat. omnes inaequalitates spatii duobus cir inlis ABet CD, interpositi, omnesque Variationes, quas materia, in eo mota, pati doboat, omnem numerum superant. Idque non concluditur, ex Dimia spatii interpositi anagnitudine. Nam quantumVis ploam ejus Portionem capiamus, hujus tamen parvae portionis inaequalitates Ouinem numerum superabunt. Neque etiam idcirco concluditur, ut in aliis contingit, quod ejus maximum et minimum non habeamus: Utrumque enim in hoc nostro exemplo habcmus, marimum nempe A B, minimum vero C D. Sed ex eo tantum concluditur, quod natura spatii inter duos circulos , diversa centra habentes, interpositi nihil talo pati posIit. Ideoque siquis omes illas inacquisitates Certo aliquo Lumero determinare velit , silues efficere debebit, ut circulus non sit circulus. Sic etiam, ut ad nostrum propositum reVertar, si quis omnes materiae motus, qui hu Sque fuerunt, determinare volet, eos scilicet, eorumque Durationem 1id certum Dumerum et tempus redigendo; is certo nihil aliud conabitur, quam Substantiam corpoream , quam non nisi existentem concipere potamus, suis Assectionibus privare et ut naturam, DBm habet, non habeat, essicere. Quae clare demonstrare hic possem, ut et alia multa, quae in hax ΕΝ- stola attigi, nisi id superfluum judicarem. Ex omnibus iam dictis clare videre est, qua dam sua Natura esse infinita, nec ullo modo finita concipi posse; quaedam vero vi causae, cui inhaerent,quao tamen, ubi abstracte concipiuntur, in Partes Pollunt
583쪽
quod nullo numero adaequari queant, quae tamen majora et minora possunt concipi; quia non sequitur, illa necessario debere esse aequalia, quae nUmero aequari nequeDrat, ut ex allato exemplo et aliis multis latis eli manifestum. D. Diquq caulas Orrorum et confusionum, quao
circa Piaestionem de Infinito ortas furit . breviter ob oculos posui, easque, ni fallor, ita explicui
Omnes, Ut non putem ullam superesse circa infiniintum uua stionem, quam hic non a Misi, aut quae EX dictis facillime Icti vi non queat uuale in his te deintinere diutius, operae pretium , sie non iudico. Verum hic obit r adhuc notari velim, quod Peripatetici recentiores, ut qDid Mna puto, malo In te, Iexertini demonstrationem Veterum, qua ostendere nitebantur Dei existentiam Nani, ut ipsam apud Judaeum quendam Rab Ghatani voCatum . reperio, sic locat. Si datur progressus causarum in infinitum. erunt omnia, quae sunt, etiam causata. Atque nulli, quod causatum est, Compelit. vi suae Datuta necessario existere. Ergo nihil est in natura, ad cuius es tiarn pertinet necetIario existero. Sed hoc est absurdum: ergo et illud. Quare vis argumenti non
in eo si a est, quod impossibile sit, clari actu infiniatum, aut progressus causarum in infinitum; sed tantum in eo, quod stapponatur, res, quae sua natura non necessario existunt, non determinari ad existendum a re sua natura necessario existente.
Transirem iam, qMia tempus me festinare cogit, ad secundam tuam Epiuolam: sed ad ea, quae isthac continentur, commodius, cum dignatus fueris me invisere, respondero potero. Quaeso itaque, si fieri potest, ut quamprimum venias; riam tempus inbgrandi sesinanter accedit. Tantum est. Vale, meisque memor vive, qui sum etc.
584쪽
Postrema tua, 26. elapsi mons s. ni fallori scri-Pta, recte ad meas manu S pervenit. Non exi. tW lgua me ea tristitia, ac sollicitudine assecit, licet eadem valde decreverit, ubi tuam prudentiam et animi sortitudinem perpendo, quibus fortunae, vel
Potius opinionis incommoda eo tempore, quo Vallis dissimis te oppugnant armis, contemnere nosti. Noa tamen in clies accrescit sollicitudo; et propterea per nostram ego te amicitiam Oro, atque ob te Cro. D. multis ad me scribere tibi grave sit. Vuantum Omina, quo rvin mentionem l 'cIS, attinet, Dempe quod infante tuo adhuc sano ουt valento tales gestiatinis audiveris. quales Euebat, quum aegrotabat et paulo postiatis coiicedebat; exiitima iens ego . hanc verum non fuisse gcinitiam, sed rion Diti tuam 1inaginatio Dem; quia ais, quod, quum is levaba S et . Ut audirεS, te componebas, tΘm Clare eos non audiveris, filiamant a Vel postea, quum In sorianum relapius fueris. Profecto hoc ostendit, eos gemitus non nisi meram fuisse Imaginationem, quae toluta et libera certos
gemitus efficacius et vividiuου imaginari potuit, quam eo tempore, quo te erigebas, ut ad certum locum audiit, in dirigeris. Uuod hu: dico, alio casu, qui/ nulli elapia hieme Rheno burgi accidit, confirmare, simulque explicare possum. Quum quodam mBne, lucescente jam coelo, ex sommo gravit limo evigil rem, imagines, quae niihi in somnio occurrerant, tam vivisse ob oculos versabantur. ac ii res fuisserit verae et praesertim cujusdam nigri et scabioli Ibraliliani, quem nunquam antea videram. Haec imago
585쪽
' partem maximam disparebat, quando, ut moalia re oblectarem, oculos in libium, veI aliud quid defigebam: quam primum vero oculos a tali objecto rursus avertebam, sina attentione in aliquid oculos defigendo, mihi eadem eiusdem Aethiopis imago eadem vividitate, et per ViceS, apparebat, donec paulatim circa caput dispareret. Dico ι idem , quod mishi in sensu meo interno visias occurrit, in tuo ocCur risse auditu. Sed quoniam causa longe diversa sitiit.
casus tuus, non Vero meus omen fuit. Ex eo quod jam narrabo, res clare deprehendetur. Effectus imaginationis ex constitutione vel Corporis, vel Mentis oriuntur. Hoc, ut omnem evitem prolixitatem, impraesentiarum sola eriperientia probo. Experbmur febres, aliasque corporeas attorationes deliriorum causas esse et eos, qui tenacem habent sanguinem, nihil aliud, quam rixas. molestias, caedes, hisque similia imaginari. Videmus etiam imaginaiationem tantummodo ab animae constitutione det r- minari; quandoquidem, ut eNperimur, intellectus vestigia in omnibus sequitur et suas imagines, ac verba ex ordine, sicuti suas demonstratio es intellectus, concatenat et invicem connectit; adeo ut fere
nihil possimus intelligere, de quo imaginatio non
aliquam e vestigio sormet imaginem. Hoc cum ita sit, dico, omnΘs imaginationis estoc tu S, qtiae a comporeis causis procedunt, nunquam rerum suturarum posse esse omina; quia eorundem causae nullas res futuras involvunt. Sed vero imaginationis essectuc vel imagines, quae Originem suam ab Mentis constitutione ductant, possunt alicujus rei futurae osse omisia; quia Mens aliquid, quod futurum est, confuse potest praesentire. Quare id adeo firmitex et vivide potest sibi imaginari, ac si eiusmodi res es et praesens; nempe, Pater sui tui simile adducam ex- . mplum) adeo filium suum amat, ut is et dilectus filius quasi unus idemque sint. Et quoniam juxta id, quod alia occasione demonstravi) filii esset, tias allectio
586쪽
assectionum et quae inde sequuntur . necassario in Cogitatione dari clebet idea et pater, ob unionem, quam cum filio suo habet . pars mi morati silii oti, etiam necessario putris anima de essi nita idoali filii et ejusdem affectionibus et iis, quae inde sequuntur, participare debet, ut alibi prolixius demonstravi. Porro, quoniam Patris anima id liter de iis. J quae essemiam filii consequuntur, participat, ille ut dixi) potest interdum aliquid ex iis, quae ejus essentiam consequuntur, tam Vivide imaginari, ac si id coram se haberet, si nimirum sequentes concurrunt conditio ues. I. Si casus, qui filio in vitae decursu accidat. notabilis erit. II. Si talis erit, quem facilis limo imaginari possumus' III. Si tempus, quo hic
continget casus, non admodum remotum est. Iri Denique si corpus bene constitutum est, non tantum quod lanitatem spectat, si d etiam si liberum et omnibus curis et negotiis vacuum est, quae externe senissus turbant. Huic rei in servire quoque potest, quod ea cogitemus, quae ut plurimum his similes excitantideas. Exempli gratia ; si, interea dum cum hoc, illove loquimur, gemitus audimus, Plerumque fiet ut, ubi de eodem homine iterum cogitamus, ii gemitus, quos auribus percipiebamus, quuui cum ipto loquebamur, in memoriam sint venturi. Haec, amice dilecte, mea de tua Quaestione est sententia. I revissimus, fateor, fui; sed dedita opera, ut materiam prima quavis occasione ad me Icribendi tibi
587쪽
Iam saepiusculo tuum TrActatum, una cum eius Appendice, nuper in lucem editum, attente evolvi. Alagis me decebit, ut aliis, quam tibi narrem iuri niam . quam in eo reperi, soliditatem et quam inde percepi voluptatem: id tamen reticere nequeo, quod, quo si mucratius cum attentione eum percur- To, eo magis mihi placeat et continuo aliquid observem, quod antea non animadverteram. Verum-
enimvero ne hac in Epistola Adulator videar nolo
ejus Auctorem nimium admirari. Novi. Deos omnia laboribus Vendere. Ne autem te in admira
tione nimis diu detineam, quis fit et qui fiat, ut tibi ignotus tanta ad te scribendi libertate utatur, dicam tibi, eum esse, qui desiderio purae et sincerae veritatis impulsus, in brevi hac et fragili vita pedes suos in scientia, quantum humanum nostrum patitur ingenium, figere studet: quique nullum alium, ad indagandum veritatem, scopum sibi praefixit, quam ipsam velitatem: quique scientia nec honores, nec divitias; sed meram veritatem, tranquillitatemque, tanquani Veritatis effectum, sibi acquirere conatur: et qui ex omnibus veritatibus, ac scientiis, nullis magis, quam Metaphysi is, si non omnibus, saltem aliqua earum parte se oblectat: et qui omnem suam vitae delectationem in eo collocat, ut horas otiosas et subcisivas in iis tran ligat. Verutri nec quivis adeo beatus est, nec tantum adhibet studium, quantum mihi psrsuadeo, te adhibuisse, et propterua qui iS e Perfectionis non pervenit, quo te larii pervesisse, EX Opera tuo perspicio. Verbo ut absolvam, is ipio est, quem familiarius cognoscere tibi licti bit, si eum
588쪽
tibi tantopere devincire placeat, ut aperias et quasi Perforos haerentes ejus cogitatione 3. Sed ad Tractatum tuum rodco. Quemadmodum inibi multa inveni, qua o su nam opere palato arridebant, ita etiam quaedam obtulerunt sese concoctu disiicilia, quaeque mihi tibi ignoto ita objicere haud aequum foret, eoque magis, quod grata, nec ne haec sint futura, me natet: et haec est causa, cur haea praemittam et rogem, an liceat, Ii his vesperis hiemalibus tempus superfuerit, tibique placuerit, ad meas dissicultates, quae mihi in libro tuo adhuc Tastant, respondere, nonnullas earum transmittere ;hac tamen lege et obtestatione, ne ego rei magis necessariae. tibique magis imp Θdimento sim: quoniam mihil in te alius, iuxta promissa in libro tuo, facta, quam latiorem opinionum tuarum explicationem ac editionem desidero. Ipse I . quod tandem Icalamo et chartae credo, coram salute impertita, Praestitissem; quia vero primo tuum hospitium mihi ignotum erat, dein morbus contagiosus et denique munus meum impediebant, hoc ipsum in aliud ac aliud tempus dilatum est. Nec vero haec epistola planct sit vacua, et quiasmul spe ducor, non tibi forti ingratum, unicum tantum tibi proponam: nempe, te passim tam in Principiis, quam in Cogitatis Μetaphysicis statuere, sive ut propriam sententiam, sive ut Cartesium, cujus Philosophiam docebas, explicares, Creare et Cori servare unum et idem e , quod per se adeo clarum est iis, qui eo suas cogitationes direxerunt, ut etiam prima sit nolio et D cum non modo Substantias; sed etiam motum iri Substantiis creaste. hoc est, Deum non soΙum Substantias in statu suo continua creatione, Verum etiam earundem motum, BC conatum Conservare. D us, verbi causa, non tantum esticit,
ut anima, immediata Dei voluntate atque opera-Μ m tions
589쪽
odiistat, inque suo perseveret statu; Vorum etiam causa est, Di tali modo sese ad animae motum habeat: hoc est, quemadmodum continua Dei creatio inicit, ut res diutius existarit, ita quoque conatus vel reriani moti S per eandem causam fit in rebus; quandoquidem extra Deum nulla motus datur causa. Sequitur igitur, Deum non tantum causam .ine Subia stantiae Mentis. sed etiam cujuscunque conatus vel motus Mentis, quem voluntatem nunc pamus, veluti passim statuis: ex sitia assertione etiam necessario sequi videtur, vel Dil mali in motu sive monistis voluntate MIe, vel Deum ipsunt illud malum lin- mediate operari. Nam ea qUOque, quae mala appellanaris, per animam et consequenter per ejusmodi immesdiatiim influxum et Dei concursum fiunt. Ε
empli pia iiii, Anima. dami vulsedero de fructu proinhibito; efficitur erpo. iuxta supcrius tradita, Dontantum ut illa Adarni voluntas per Dei influxum velit; sed etiam quemadmodi, in Italim ostendetur, ui tali modo velit; adeo ut ille Adami prohibitus
actus. quatenus Deus non modo voluntatem ejus movebat, sed et quatenus eam tali modo movebat.
vel in se non sit malus, vel ut Deus ipse illud ope
ψ ς J tu aut D. Cartesius hianc nodum solvere vid iis, dicendo malum esse Non Eus, cuin quo Deus non concurrit: unde enim V Iunias edendi, aut voluntas Diabolorum ad superbiam procedebat δNam quoniam Voluntas lut ret te animadvertis) non
sit divexsum qo id ab ipsa Mente; sed sit hic antille motus vel MentiS,conatus, tam ad hanc, quam ad illam motionem concursu Dei et Opus erit; jam vero Dei concurluS, ut ex scriptis tuis intelligo, nihiΙ aliud est, quam rem per luam voluntatem hoc vel illo pacto determinaro: sequitur, ergo Deum aeque cum m. la Voluntate, quatenti S mala est, occum bona, quatenuS bona est, concurrexe , hoc vij,
590쪽
eam determinaIe. Nam voluntas Dei, qNae causa absoluta est omnium, quae existunt iam in substantia. quam in conatu, videtur etiam prima causa esle malae Voluntatis, quatenus mala est. Deinde nulla in nobis sit voluntatis determinatio, quin Deus eam ab aesterno scivorit; alioquin, si nesciverit, in Deo imperfectionem itatuimus. Sed qui Deus illam aliter sciverit, quam ex suis Decretis 3 Sunt igitur eius Decreta noli rarum determinalionum causa; et diarur sum sequi videtur. malam voluntatim vel non sie xinatum quid, vel Ucuim illius inali causam esse immediatam et id operari. Neque ilic Distinctio Theo- Iogorum de disserentia inter actum et malium actili adhaerens locum habere potest: Dam Deus cumactum, tum moduni actus decrevit. hoc est, Deus non solummodo dccrevit, ut Adam US ederet, verum etiam iit necessario Contra mandatum ederet. Adeo ut iterum so trii Vid 'atur, vel το edere Adami adversus praeceptum Mon est e malum, vel Deu vi ipsuin illustuperari. Haec sunt, Vir Clarissime, quae in praesentia in Tractatu tuo perciPere nequeo: extrema namque utrinque statuere durum est. Tale autem responsuma perspicaci tuo iudicio et industria, quod mihi faciat satis, ex specto et spero, me sequentibus mois ostensurum, quantum tibi propterea debeam. Certo tibi, Vir Clar. persuadeas, me haec nulla alia docausa, quam studio veritatis quaerere: liber sunt, nulli aditi ictus professioni, honestis mWrcaturis meato et tempus, quod mihi reliquum est, hisce rebus impendo. Submisso quoque xogo, ut meae difficultates tibi non ii tit ingratae; s ad hasce responclere