장음표시 사용
611쪽
tribuunt, quam, ut tribuerent, voluit, Deus hana reni eos edocuisset. Est etiam tam respectu Prophetarum impossibile, quam respΘctu Dei contradictio. PropnetaS. alium sensum Potuisse habere, quam eos habere voluit Deus. Deum suum ita revelasse Verbum, uti tu vis. parum probas; nempe eum salutem et perditionem tantum resve lasse, certa eum in finem aecrevisse in dia, atque salutem ac perditionem non niti deor torum mediorum essectus esse. Nam profecto, si Piophetae Dei Verbum lithoc sensu acceperant, qua a ioci es, ad alium illi adscribendum sensum, habuissent 8 Sed et nullam adducis probationem, quanos, ut hanc tuam supra Prophetarum sententiam Poneremus, conVinceres. Si vero existimas, hanc ηδε probationem, quod alioquin illud Verbum mutitas impernotiones et contrarietates ines uderet, dico, hoc duntaxat dici, non vero probari. Et quis novit, si uterque sensus produceretur, uter minores
in chideret impersectiones 3 Denique Enti summa perfecto bene perspectum erat, quid populus caperet, quaeque optima esset methodus, juxta quam Pop ius institui deberet. Quantum ad lacundum primae tuae Quaestionis
membrum attinet, quaeris ex te ipso, quare Deus Adamo, ne ex arbore ederet, cum tamen Contrarium. decrovisset, edixit; respondes vero. edictum Adamor I factum in hoc solo consistere, quod nimirum
Deus Adamo revelavit το edere ex arbore mortis essa causam, quemadmodum nobis per naturalem rati nem venenum mortiferum esse revelati Si statuitur. Deum aliquid Adamo interdixisse, quaenam rationes sunt, quo magis crederem modum prohibitionis. quem tu adfers, quam quem adducunt Prophetae.
qui 3 Deus ipsa modum prohibitionis revelavit tramari. mea prohibendi ratio magis naturalis est et ideo
612쪽
Ideo magis veritati, Deoque conveniens. Sed hoc .mne nego. Nec capio, quod Deus per naturalem intellectum nohis, venenum lethale esse, revelavit; Meo rationes video, quibus unquam scirem , aliquid esse Venenatum, nisi malos veneni essectus in aliis vidissem et audivissem. Quod homines, quia Ven num non noscunt, inscii edant et moriantur, quotidiana nos docet experientia. Dices, ii homines scirent, id venenum esse, etiam malum id esse, eos non lateret; sed respondeo, neminem veneni habere
notitiam, aut possu habere , nisi qui vidit. aut audivit, aliquem ejus usu damnum sibi dedisse; et si ponimus, nos ad hunc risque diem nunquam audivisse vel vidisse, aliquem ejus usu sibi nocuisse, non tantum nunc quoque ignoraremus, sed et sine metu in Proprium damnum id usurparemus, quemadmodum tales veritates indies docemur. Quid magis in hac vita candidum atque erectum animum, quam illius perfectae Deitatis contemplatio, delectat 8 Nam quemadmodum circa perfectista Tutim Versatur, ita etiam perfectissimum, quod infinitum nostrum intellectum cadere potost, inVolvere debet. Nec mihi in vita quicquam est, quod cum ea mutarem delectatione. In hac, caelesti instigatus
appetitu , multum temporis insumere pollum; 1ed et sinuit tristitia affici, quando intueor tam multa finito meo intellectui deesse: verum tristitiam sedo spova, quam possideo, quae mihi vita charior est, quod
posthac existam et permanebo et eam Deitatem majori perfectione, quam nunc, intuebor. Vbi bre Yem praetervolantemque considero Vitam, in qua singulis momentis mortem exspecto; si deberem cre dero me finem habiturum , sanctaque illa et prae stantissima cariturum contemplatione, Certe omnium creaturarum, quibus cognitio finis sui deest, nuserrimus essem. Quippe metus mortis ante obitum
adorum me redderet, et post eum plano Diaul et per
613쪽
consequens miser essem, quia divina illa contempla.tione privatus essem. Huc vero me tuae videntur ducere opiniones, quod, ubi hic esse desino, etiam in aeternum desinam, cum econtra inud Verbum et Dei voluntas consolentur interno suo in anima mea restimonio, quod post hanc vitam in statu perfectioris me aliquando: contemplando summo perfectam Deiatat m , , Oblectabo. Profecto licet spes ista aliquando falsa esse deprelienderetur, me tamen, dum spero. heatum reddit. Unicum hoc est, quod precibus. suspiriis ot seriis votis a Deo peto et petam, utinam ad id plus conferre liceret l) quamdiu spiritus hos x get artus, ut ipsi placeat, me sua bonitate tam beatum reddere, ut, quando hoc corpus dissolvitur, Ensistet Iectuale ad perfectissimam illam Deitatem contemplandum maneam, etsi hoc tantum nanciscor, nab-hi, quomodo hic credatur, quid invicem porsuadeatur, an aliquid naturali intellectu fundetur et pesecipi ab eo possit, nec ne, perinde est. Hoc, hoc solarnmodo est votum meum, incum desideriuIri, conmtinuaequa Preces, ut Deus hanc certisadinem in an, ma mea confirmet, et, si emn possideo, ah me miserrimunt, si eo deltituar l) prae desiderio anima mea
exclamet: quemadmodum cemus anhelat aquarum. rivos, ita io, o Doris vivens, anima Diea deiiderati alii quando veniet dies, quod tecum ero et te adspiriciam. Si hoc tantiun obtineo, omnis animao meao
studium set desiderium possideo. Quia vero nostrum opus Doo, dissicet, spem istam . ex tua sententia, non video. me intelligo, Deum, fiquidem de eo
homano riore Io)i liceao si nullam ex opere nostro et Iaudatione capit voluptatem, nos produxisse et e seroasse. Si vero a tua sententia aberro, tuam explicationem expeto. Verum me et forte te solito diutius moratiis sum; qni vero mihi chartam deessa video, simiam. Horuni so utionem videre aveo. For
is hio illle aliquam ex Epistola tua eduxi conclusio-
614쪽
nem, quae fortassis tua non erit opinio 3 sea super
ea re explicationem tuam audire cupio.
Nuper occupatus fui in quibusdam Dei attribuistis perpendendis, in quo me tua non parum juvit Ain pendix. Mentem tuam solii nodo fusius ex- --'Jplicui, quae mihi non nisi demonstrationes exhibere videtur et ideo demiror in Practatione assirmari, te illa non sentire, sed obligatum fuisse, ut ita tuum, uti promiseras, Cartesii PhiIosophiam discipulum doceres; et te longe aliam , tam de Deo, quam de anima, speciatim de animae voluntate fovere Opinionem. Video quoque in illa Praefatione dici, te haec Co2itata Mutaplinica brevi prolixiora editurum, quaEduo avido desidero: nam de iis aliquid singularε
spero. Mea autem non fert consuetudo aliquem laudatis ere tollere. Scripsi haec sincero animo et amicitia non fuca in , prout in epistola tua petiisti, utque veritas det neretur. Excusa nimiam, praeter intentionem, Pr lixitatem. Si ad lias responderis, me tibi summo-Pers devincies. Non recuso, si ea lingita, in qua edticatus sum, scribere animus est, vel stlia, modo Latina, aut Gallica sit; hoc Vero responsum, ut ea dem exares lingua, peto, quia mentem tuam in ea
bene, quod forte in lingua Latina non ficret, percia Piebam. Ita me tibi devincies, egoque ero, ac Per.
IVi Domine, Tibi addictissimus atque asci Ultaua.
615쪽
Quum primam tuam Epistolam Ιegebam, existimabant nostras opiniones fere concordare; sed vero eX secunda, quae ut huius mensis mihi tradita est, VI longo aliter se rem habere intelligo, videoque nos non tantum dissensire de iis, quae longe ex primis principiis sunt petunda, sed etiam do eisdem ipsis principiis: adeo ut vix credam fore, ut nos Epis stolis invicem crudire possimus. Video namque Dubiam demonstrationem, licet pro Demonstrationis Ic-gibus solidissimam, apud te valere, nisi conveniat cum ea explicatione, quam vel ipse, vel alii Theologi, tibi haud ignoti, sacrae Scripturae tribuunt. Verum si deprehendas, Deum per sacrani Scripturam clarius et efficacius loqui, quam per Iumen natUra Iis intellectus, quod nobis etiam concessit, ac assiduo Sapientia sua Divina firmiter et incorrupte conserorat, validas habes rationes, ut intellectum flectas ad Opiniones, quas sacrae Scripturae tribuis; quin ipse haud aliter facere possem. Quod vero me sp ctat, quia planc et sine ambagibus profiteor, me S. Scripturam non intelligere, licet aliquot annos in ea iusiuripsexim, et quia me haud fugit, quando solidam mictus sum demonstrationem, me non posse in tales cogitationes incidere, ut unquam de ea dubitare queam, Omnino in eo, quod mihi intellectus monstrat, acquiesco sine ulla iaspicione, me ea in reici reptum esse, nec Sacram Scripturam, quamvis eam
investigem, ei conta dicere posse; quia Veritas
616쪽
veritati non repugnat, ut jam ante in Appen ice mea caput iudicare nequeo , ncc eraim liber hic ruri penes me est) clare indicavi; et si fructi uia, quem jam ex intellectu naturali cepi, Vel semel falsum esse deprehenderem , me fortiana tum redderet, quoniam fruor et vitam non maerore et gemitu, sed tranquillitate , laetitia et hilaritate transigero studeo et subinde gradum unum adscendo. Agnosco interim id, quod suntinam mihi praebet satisfactionem et metitis tranquillitatem) cuncta potentia Tntis sanune perfecti ac ejus immutabili ita sieri decreto. Ad tuam vero ut redeam epistoIam, dico me tibi summas ex animo agere gratias, quod mihi tuam in tempore Philosopharidi rationem aperuisti; sed qHod tu talia, qualia vis ex mea epistola educere. mihi affingas, pro eo nullas tibi gratias ago. Quam, quaeso , materiam mea praebuit epistola has misIai assingetidi opiniones, homines nempe bestiis
esse similes, homines bestiarum more mori et interire, nostra Deo displicere opera etc. licet in postremo hoc summopere distentiarnus, quia aliter te non percipio, quam quod intelligas, Deum nostris operibus delectari, tanquam qui finem suunt allec tus est, eo quod res ex voto successit). Quantum ad me, ego prosecto clare dixi, probos Deum colere et assidue colenda pertactiores evadere, Deum amare; hoccine en eos bestiis similes reddere; aut eos instar bestiarum perire, vol denique eortim opera Deo non placere ἶ Si meas literas majore cum attentione legis ses, clare perspexistos, nostrum dissensum in hoc solo positum clis; scit icet an Deus, ut Deus, hoc est, ab solute, nulla ei humana attributa adscribendo, perfectiones, quas probi accipiunt, eis communicet;
ut ego intelligo) mve ut judex, quod ultimum tuitatuis; et ea de causa defendis impios, quia juxta Dei decretum, quicquid possunt, faciunt, Deo aeque, ac pios servire. Sed vero secundum mea dicta id Dullatenus
617쪽
latenus sequitur: quia Deum tanquam iudicem non introduco et ideo ego opera eri operiS qualitate, nomvero Ex potentia operatoris Restimo, et merces, qua opus consequitur, tam necessario id conseqriitur. quam ex natura trianguli sequitur, tres ejus angulos duobus rectis aequales esse deberc. Et hoc unuIquisque intelliget, qui tantum ad id, quod summa nostrabeatitudo in amore erga Deum consistit, atteradit, quodque ille amor necessario ex Dei cognitionc, quae nobis tantopere Commendatur, fluit. Hoc autem ν generaliter facillime demonstiari potest, si modo ad naturam Decreti Dei attendatur, quomadmodum in mea Appendice explicui. Verum fateor, eos omnes, qui Divinam Naturam cum humana confundunt, val-clo ad id intelligendum ineptos esse. Hisce literis finem hic imponere animus ercti, me tibi amplius essem molestus iis rebus, quae tantummodo cuti clarum est ex valde devoto additamento fini tuae epistolae assxo pro loco et risu irata viunt, nulli autem usui sunt. Ne vero petitionem tuam omni modo rejiciam, ulterius ad explicationem vocum Negationis et Privationis et hreviter ad id, qnod necessarium est ad sensum praecedentis meae Epistolae dilucidius enucleandum, Progrediar. Dico igitur primo Privationem non esse privaniadi aetum; sed tantum simplicem et meram carentiam, qitae in est: quippe Ens rationis ranis tum, vel modus cogitandi, quem formamus, quum Hs invicEm comparamus. Dicimus, exempli gratia, caecum Visu privatum esse. qtata eum facit , ut videntem imaginamur, sive imaginatio haec hinc oriatur, quod cum aliis, qui vident, sive quod praesentem suum statum cum praeterito, qrium vid bat,
comparamus; et cum hunc Virum ea ratione consideramus, nempe Compnrando suam naturam cum matura aliorum, Vel cum Praetexita sua, tunc assir-
618쪽
marmis, visum ad suam naturam pertinero et pro Pterea dicimus, eum eo privatum esse. Verum quum. Dei decretum ejusque natura consideratur, non magis de illo homine, quam de Lapide possumus affirmaro, eum isu orbatum esse . quin illo temporo non magis Iine contradictione illi homini visus, quam Iapidi competit; quoniam ad hominem illum nil amplius Pertinet et suum est, quam id, quod Divinus
intellectus et Doluntas ei tribuit. Et propterea Deus non magis est causa τῶ illius non videre, quam του non videre Iapidis: id quod mera est Negatio. Ita etiam, cum ad Naturam hominis, qui a Peιitu libidinis ducitur, attendimus, Praeferuemque GPPetitum cum eo, qui in Probis ejt, Tet cum eo, quem ipse alias habuit, cori aramus; cishrmamus, eum homi-riem meliore a Petitu Privatum esse, quia tunc isti mirtutis ametitum comPetere judiciamus. Ouod facere non Pssumus, s ad naturam Divini decreti et intelia lectus attendimus: nam eo res ectu melior ille aρP aitus non magis ad naturam istius hominis eo tem Ore , quam ad Naturam Diaboli, Nel layidis Pertinet, et idcirco Lo respectu melior appetitus non est Privatio, sed Negatio. Adeo ut Privatio nihil aliud fit, quam aliquid de re negare quod judicamus ad suam Naturam pertinere, et Negatio nil aliud, quam aliquid
de re negaro, quia ad suam natur m non Pertinet. Et hinc liquet, quare Adami appetitus rerum terre narum noliri, non vero intellectus Dei, respectu tau- tum malus esset. Licet enim Deus Priaeteritum est
yrraefentem Acta mi stratum sciret, non idcirco Adα- anum Praeterito statu Privatum esse intelligebat, hoc
est, Praeteritum ad suam naturam Pertinere. Nam tunc Deus aliquid contra suam voluntatem, hoc est, contra proprium suum intellectum intelligeret. Hoo
si benis percepisses. simulque me illam Liberta- in Item . quam Cartesus Menti adscribit, non concede- Te, quemadmodum L. M. in Praefatione meo nomine tellatus est, vel minimam in meis verbis non invenirea
619쪽
venires contradictionem . . Sed video, me m Iiria multo facturum fuisse, si in prima mea Epistola Ca tolli verbis respondissem, dicendo, nos non possis scire, quomodo nostra libertas et quicquid ab ea deis pendet cum Dei providentia et liberiato Congruat, sicuti in Appondice diversis locis feci in adeo ut ex Dei Creatione nullam in libertate nostra qucamua invenire Contradictionem, quia capere haud possumus, quomodo Deus res creavit et quod idem est quomodo e8s conservat. Verum putabam, te Praefationem legisse, meque . si ex animi sententia non TE- sponderem, in amicitiae ossicium, quam admonitus offerebam, peccaturum fuisse. Sed haec susque d que fero. Quia tamen video, te Cartesii Mentem hactentis
non bene percepisse, peto, ut haec duo attendas. Primo neque me, neque Cartesium unquam dixisse. quod ad nostram naturam pertineat, ut nostram Voluntatem intra limites intellectus contineamus; sed tantum, quod Deus nobis intellectum determinatum et voluntatem in determinatam dedit, ita tamen, ut ignoremus, in quem finem nos creavit. Porro: quod istiusmodi in determinata, vel perfecta VOIunia S HOS
non solum perfectiores reddit; sed quoque, ut tibi in sequentibus dicam, quod ea nobis sit valde n
Secundo quod nostra Libertas nec in quadam contingentia, nec in quadam indisserentia sita est; sed in modo assirmandi et negandi; adeo ut, quorem aliquam minus indisserenter assirmamus, aut negamus, eo liberiores simus. Verbi causa, si Dei natu ca nobis est cognita, tam necessatio ex natura nostra τὰ assirmare sequitur, Deum existere, quBm ex natura trianguli eius tres angulos duobus reolis aequari fluit; et tamen nunquam magis liberi sumus. quam quum rem tali modo assivmamus. Quae vero hae.
620쪽
EsIsTOLA XXXIV. haec necessitas nihil aliud est, quam Dei Deeretum veluti in mea Appendice clare ostendi; hinc quodammodo intelligere licet, quo pacto rem libere agamus, ejusque causa simus, non obstante, quod eam necensario et ex Dei decreto agamus. Hoc, inquam , aliis quo modo possumus intelligere, cum quid affirmamus, quod clare et distincte percipimus, ubi P Jvero quicquam, quod clare ac distincte non capimus, asseriniux, hoc est, Cum Patimur, ut voluntas extra nostri intellectus limites exspatiatur, tum illam n cellitatem Dei que Decreta non ita percipere possumus, sed nostram quidem libertatem, quam nostra voluntas semper includit. quo respectu opera nostra solummodo bona, Vel mala appellantur . Et si tunc conamur libertatem nostram cum Dei Decreto et continua Creatione conciliare, confundimus iri quod clare et distincte intelligimus, cum eo, quod non percipimus et propterea frustra id conamur. Sufficit ergo nobis, quod scinius nos liberos esse et nos tales esse posse non obstante Dei decreto, nosque mali causam esse, eo quod nullus actus, nisi respectu nostrae Iibertatis, tantum malus nominari potest..Haec sunt, quae Cartesium spectant, ut demonsti ais xeni, ejus dicta .ab ea parte nullam pati contradi
Jam ad ea, quae me attinent, me Convertam, ac primo breviter referam Utilitatem, qUae ex mea
opinione nascitur. quae praecipue in eo est sita, quod scilicet noster Intellectus Deo mentem et Corpu extra omnem Superstitionem offert, nec preces nobis valde utiles esse nego: nam meus intellectus est nimis parvus ad omnia media determinandum, quae Deut, habet, quibus homines ad sui amorem . hoc est, ad salutem perducat; adeo rit tantum absit, hanc opinionem noxiam futuram esse, ut econtra iis, qui nullis praejudiciis nec puerili superstitione praeoccupati sunt, uti icum sit medium ad summum beati tudinis gradum PerVeniendi.