장음표시 사용
601쪽
errorem eundem hominem constituas. Ante errorem eum describis, quod non plus ipli essentiae rompetit, quam quantum ei Divinus intellectus et potentia tribuit et revera Confert, lao C est , nisi a mente tua aberrem l quod homo nec plus, nec minus per D. tionis potest habere quam quantum emolia EDous in ipso posuit: hoc vero est hominem tali modo a Deo dependentem facere, quemadmodum et menta, lapides, herbas etc. Si autem haec tua sit sententia, quid sibi velint verba Princip. Ρ. I. Prop. 13 non percipio. Cum auteΠι et Omnias, inquis,
Iiberti si ad se determinandum: Iequitur nos Potest tem habere facultatem assentiendi intra limites in teia
lectus continendi, ac Prsiride Usciendi, ne in erro- rem incidamus. Annon Videtur Contradi Clio, v Iuntatem tam liberam, ut se ab errore possit prae se vare, et una a Deo dependentem faccre, ut Dec plus, nec minus Perfectior is queat proferre, quam quan tum essentiae Deus ipsi dedit' Ad secundum, nempe quo modo hominem constituas post errorem, discis, hominem subita nimis actione, nimirum vo-Iuntatem nori Consiliendo intra intellectus limites, se ipsum perfectiore conditione privare: Verum mihi videtur, tibi et hic et in Principiis utraque hujus Privationis extrema propius fuisse explicanda, quid ante privationem pollirieret, quidque post alnissio- inem persecti istius status i ut eurn appellasin sibi se varet. Dii itur quidem, quid perdiderimus; sed non quid retinuerim iis Princ. Ρart. I. Prop. I 5. Totta igitur in erfectio erroris in sola o limae libertatis
privatione coris set, quiae error Uocatiar. Examineismus utcumqtie hoc ea ratione, qua a te statuitur. Statuis non solum tam diversos cogitandi modos in nobis dari, quorum alios volendi, alios qu intellugendi nuncupamus; sed etiam inter eos talem es ordinem, ut res non debeamus velle, antequam eas clare intelligamuS.; affirmas enim, quod, si voluntatem nostia tu intra limites intellectus continemus,
602쪽
nunquam errabimus et quod denique in nostra potestate est volutitatem intra limites intellectus conti ne res. Cum haec serio mente agito, alterutrum ut
verum sit, necessum est; vel omne id, quod ponitur, ε si siclum, vel Deus eundem ordinem nobis ina pressit. Si impressit, an non absurdum est et, ns limniare id filio sine factum esse, Deumque, ut i β J
illum ordinem observorius et sequamur, non eXipe
re: nam illud in Deo contradictionem poneret. Et si ordinem in nobis politum debemus obiervare, quomodo adeo a Deo dependentes possumus et Esso et manere: si enim nemo nec plus, nec minus Per fectionis habet, quam quantum essentiae accepit, etsi haec vis ex essectibus debeat eo olci, ille, qui
voluntatem suam iit tra limites intellectus extendit, non tantum Virium a Deo accepit, alioquin eas in essectum deduceret; et per conlequens is, qui errar, Perfectionem non emandi a Deo non accepit; alias
nunquam erraret. Narii secnndum te tantum essentiae clatum cst, quantiam perfectionis efficitur. Deinde si Deus nobis tantum es Ientiae tribuit, Ut eu In observare queamus ordinem, ut tu DOS eum Posso servare astirmas, et si tantum persectionis produciamus, quantum essentiae nacti sumus, qui sit, ut eum transgrediamur, qui, ut eum possimus transgredi ordinem , utque voluntatem non semper intra limites intellectus contineamus. Tertio, s. a Deo tantopere dependeo, ut sit pra te statuere ostendi, ut Neo intra, nec qxtra limates intellectus voluntatem. continere postiiri, nisi mihi Deus in antecessum tamium dederit ellantiae et sua voluntate prius alterutrum determinaverit: quomodo ergo mihi, si hoc penitius consideremus, voluntatis libertas usu veni re potest. Nonne in Deo contra ictionem ponere videtur, nobis Praescribere ordinem nostra rn Voluntatem intra limites nostri intellectus continendi et non praebere tantum essentiae vel perfectionum, ut eum observemus; et si, juxta tuam sententiam,
603쪽
tantum persectionis nobis concellit, nunquam profecto errare possemus : quantum enim essentiae possidernus, tantum perfectionis Producere oportet, semperque concessas vires in nostris operationibus ottendere: nostri autem errores sunt argumentum, noscjusmodi potentiam a Deo ita depstidentem ut Ita tuis non possidere; adeo ut alterutrum verum esse debeat, vul Dos non adeo a Deo dependore, veI nos in nobis potentiam nori curandi non habere; at poteritiam errandi habemus, prout statui S. Ergo a Deo non adeo dependemuS.
Ex dictis jam claro patere videtur, hia possibile esse, ut malum, aut meliori statu privari respectu Dei estet Negatio. Quid eo im significat privari, aut
perfectiorem statum amittere 3 Donne est a majori ad minorinia periactionem et per cons quens a majori ad minorem essentiam transire; ct a Deo in certa mensura perfectionis et essentiae collocarit Donne est velle, nos alium, praeter sui perfectam notitiam, non postis acquirere statum, nili aliter decrevisset, ac voluisset Τ Fietine potest, ut illa creatura ab omnis scio et sumnie perfecto Ente producta, quod Voluit, ut talem essentiae stat in retineret, imo, Cum qua Deus, ut eam tu eo flatu retineret, continuo Cori currit; tit, inquam, in essentia declina rot, hoc est, in Persectione praeter Dei notitiam minor sieret 8 Haec res absurditatem in Volvere Videtur. An non abii dum eli dicere, Adamum periectiorem auillisse conditionem et consequenter ineptum fuisse ad eum. Ordin6m, quem Deus in anima ejus posuerat, Deumque nullam habore nolitiam, qualis quantaeque persectionis A damus jacturam secerati Potcstne comprehendi, Deum Ens aliquod consili uero ita de- .Penden S, ut non nisi ejusmodi opus producerei et tum propter illud opus Perfectiorem purderet statum: pras torquam quod ejus absoluta eslet caula) et tamennuliam ejus haberct nolitiam 3 Concedo intur actum
604쪽
aer malum actui adhaerens dari discrimen; sed vero Malum ref ectu Dei esse Negationem superat meum
capitam. Deum actum scire, eundem determinare, et cum EO CODCurrere et tamen malum, quod in illo
actu est, eiusque exitum non cogri oscere, mihi in Deo impossibile videturr Adverte niectim, Deum in actu meo progignendi cum rixore mea concurrere: est enim positivum quid et per consequens claram ejus habet Deus scientiam; Verum quatenus eo actu abutor et cum alterius uxore contra datam fidem et jusjurandum meum rem habeo, illum actum malum
comi tur. Quid iam hic respectu Dei esset Nigativum 8 non quod actum progignendi faciam: quat
mus etenim is positivus est, cum eodem Deus concurrit. Debet ergo istud malum, quod ilItim actum comitatur, tantummodo esse, quod ego contra proprium foedus vel Dei mandatum cum aliena congredior, cum qua non licet. Iam vero . potes nacapi, Deum nostras scire actiones, cum iis con Curinxere et tamen ignorare, quacum illam actionem producimus, eo magis quod Deus etiam cum illius ΓΑ 'foeminae actione, Cum qua rem habebam, concurrit' Id de Deo sentire durum videtur. Attende oc cidendi actum ; quatenus est actus positivus, cum eo Deus concurrit; sed vero istius actionis effectum, nempe alicujus Εntis destructionem et Dei creaturas di lutionem anne ignoraret 8 quasi proprium opus
Deo foret incognitum. Metuo ne mentem tuam bene percipiam: Conceptus quippe tui, quam ut tam Ioedum Committas errorem, perspicariores sunt Fortasse instabIs, eos actuS, prout ros pono, mero esse bonos et nullum eos comitari malum; sed tum, quid malum nUncuPes, c8Pere nequeo, quod Per fectioris conditionis privationem 1equitur; et tum mundus in aeterna et perpetua poneretur confusione, nosque bestiis similes redderemur. Vide qua so. quam utilitatem ea sententia mundo consocreti
605쪽
ErisTOLA XXXIII. Vulgarem hominis descriptionem rejicis et unia cuiquo homini tantum tribuis Perfectionis, quam- tum 1 eus ipsi, ut operetur, largitus est. Sed ea 'xatio De mihi videris statuere impios Deum aeque. ac pios, suis operibus colereia quaret quia utruque perfectiora nequeunt producere opera, quam quantum utrisque essentiae datum est et suis d*more strant effectibus. Nec mihi Quaestioni satisfauere infecunda responsione videris, dicendo, Quo res ciliqua plus Perfectionis habet, eo ςtiam magis, de Deitate Partic at, Dcique Persectionem e rimit magis. Quum ergo Probi inaestimabiliter Mius Perfectionis, quam in robi habeant, Uirtus eorum cum imProborum virtute comparari nequit. In Probi, quia Deiam non cognoscunt, non furit uiis infrumentum in manu arti icis, quod inscium Ierυit et serviendo consumitur: Probi contra consscii serviunt et seri te,ndo perfectiores evadunt. In utrisque tamen hoo verum est, eos amplius non posse operari; quanto eteo impius persectionis hic prae illo esticit, tanto plus essentiae unus prae alio accepit. Annon igitur e igua sua perfectione impii aeque, ac pii , Deum-colunt g Nam, secundum tuam sententiam, nihil amplius ab impiis Deus flagitat, alioquin plus essentiae in eos contulisset; sed vero plus essentiae Don dodit, uti ex essectibus liquet. Ergo amplius ab eis non Petit. Et siquando unusquisque in speete, nec plus, Dea rius, quam Deus vult, facit, cur is, qui parum λ/J operatur, sed tamen tantum, quantum Detis
ab ipso exigit, Deo aeque, ac probus, non esset a ceptus' Insuper, quemadmodum per malum, quod actum comitatur, nostra imprudentia ex tua sentemtia, perfectiorem perdimus statum, ita et hic videris statuere, quod, continendo voluntatem intra limbxes intellectus, Non tantum adeo persecti manemus,
ac sumus, sed quod praeterea serviendo perfectiores evadimus; quod contradictionem involvere mihi persuadeo, si modo tantopere a Deo deyendemus, ut
606쪽
ut nec plus, nec minus persectionis queamus esse Te, quam quantum essentiae accepimus, hoc ost, quam Deus voluit, ut tunc per imprudentiam priores, aut per prudentiam meliores fiamus. Adtio ut
nihil aliud statuere videris, quam, si homo talis sit,ac eum describis, impios suis operibus, aeque a opios suis. Deum colere et hac ratione ita, ut elemenista, herbas, lapides etc. a Deo dependentes rod dimur. Cui rei igitur in serviet noster intellectus η cui voluntatem intra limites intellectus continendi potestas' qua de causa ordo ille nobis infixus est y Et vide quaeso ab alia parte, qua re nos Priverniis.
nempe anxia et seria meditatione ad nos ipsos secuniadum regulam perfectionis Dei et ordinem nobis impressum perfectos reddendum : nosmet precatione et ad Deum suspiriis, quibus tam saepe extra Ordinais xiam confortationem accepisse percepimus, orbamus: nosmet tota Religione ac omni illa spe et a Dia-scentia, quam ex precibus ct Religione speramus. orbamus. Enimvero, si nullam mali habet Deus Cognitionem, multo minus Credibile est, eum ma- Iram puniturum. Quaenam ergo supersunt rationes,
qtio minus facinora quaevis sit modo iudicem effugio) avide perpetrem g cur non detestandis mediis divitias mihi acquiro 8 cur absque discrimine et quo Caro nos trahit, id , quod lubet, non perpetroy Diaces, quia virtus Propter se est tmanda. Qui vero virilitem amare possum g mihi tantum essentiae ac perfectionis non est tributum; et si tantum acqui scentiae et ex hoc et ex illo habere licet, cur mihi vim, ut voluntatem intra limites intelloctus contineam, infero' cur id non facio, quo me assectus trahunt 8 cur non hominem, qui mihi alicubi obest. clam occido' etc. Ecce quam cunctis impiis et impietati demus occasion m 8 nos truncis, omne L lqM nostras actiones motibus horologiorum similes xeddimus.
607쪽
Ex diciis vaIdo durum 'mihi videtur, quod im-Proprie tantum in Deum peccare possimus dici: cui enim rei data nobis voluntatem intra limites intellectus continendi potensia inservit, si, ubi eam transgredimur, contra eum non peccamus ordinem8 Rege-xes forte, id non es e peccatum in Deum; sed in nos ipsos: nam si proprie erga Deum peccare diceremur, etiam dicendum est et, aliquid contra Dei voluntatem fieri; quod iuxta te est impossibile. Ergo letiam
Peccatum. Interim alterutrum verum sit necesse est,
Deum vel velle , vel nolle. Si Vult, quomodo nostri respectu malum esse potest 8 Si non vult, id, ex
tua opinione, non seret. Quamvis autem hoc aliquam, ut tua fert sententia, involveret absurditatem, praedictas tamen absurditateS admittere pericuis
Iosissimum videtur. Quis novit, si anxie inquirorem, annon remedium posset inveniri liis aliquo modo conciliandis. Atque sic tuae epi solae examen juxta Regulam
meam primam generalem finiam. Antequam vero ad examen juxta secundam Regulam accedam, duo adhuc proponam, quae epistolam tuam spectant, qua que scripsisti Princ. Par P I. Prop. I 5. Prius est, quod inmas, nos Potestatem Notendi et ji dicandi intra limites intellectus retinere Posse: quod absolute concedere nequeo. Nam hoc si foret verum , certe ex imnumerabilibus vel unus reperiretur homo , qui se capraeditum potestate O1tenderet: etiam quivis apud se experiri potest, se quantas etiam impendat vires, eum scopum attingere non posse. Et si quis de lioc negotio dubitat, suipsum examinet, quoties invito intellectu passiones rationem suam vincant, etiam tum quum summis obnititur viribus. At dices, quod hoc ira inus praeliamus, non est, quia nobis imposibile est, sed quia sussicienteiri non adhibemus diligentiam; regero. quod, si hoc possibile esset, s Diem ex tot millibus vel unus inveniretur; sed ne
608쪽
unus omnium hominum extitit, Vel existit, qui auderet gloriari, se in errores haud incidisse. Quaenam vero hujus rei certiora, quam ipsa exempla, possunt adduci argumenta 8 Si pauci essent, unus esset; iam vero quum mullus sit, nulla ejus quoque datur probatio. Insta
bis et dices; si fieri potest, ut iudicium suspen- Pri
dendo et voluntatem intra terminos intellectus Ontinendo, semel, ne errem, essicere queo, quare, ubi
eandem adhibeo diligentiam, semper id essicere non possem 8 Respondeo, me Videre non Posse, nos hodie tantum virium habere, ut in eo semper persevexemus; semel una hora, quando omnes intendo nervos , iter duorum milliarium Conficere potis sum, verum semper id praestare non possum; ita me suminino studio ab errore semel praeservare possum, sed vires ad id semper praestandum deficiu t. Clarum mihi videtur, primum hominem, e manu perfecti
illius artificis prodeuntem, iis praeditum fuisse virisbus ; scd ut in hoc tecum sentio) eum, illis viribus
non satis utendo, vel abutendo, statum suum amisit Ie perfectum ad praestandum, quod antea sui erat arbitrii. Haecque multis rationibus, ni nimius es seni, firmarem. Et hoc in negotio omnem Sacrae Scripturae essentiam, quae propterea apud nos in honore esse debet, sitam esse opinor, quoniam nos id, quod tam clare intellectus noster naturalis Coninfirmat, docet: nempe, lapsum ex nostra prima Perfectiona nostra imprudentia factum esse. Quid igitur inius Iapsus emendatione magis necessarium g Atque hominem Iapsum ad Deum reducere Sacrae Scripturae unicus quoque est scopus. Posterins est. Princip. Part. I. Prop. Is quod in as: Res eIare et di tincte intelli ere r gnare Naturae hominis, unde tandem concludis, Onge
melius esse rebus, quamvis confusις sentiri et liberistratem exercere, quam semyer indisserentem. hoe est, in in imo gradu libertatis manere, quam ut conc
609쪽
dam conclusionem, impedit in me obscuritas: nam suspensum iudicium nos in eo statu, in quo a Creatore sumus Creati, conservat; Verum rebus confusae assentiri est rebus Dori intellectis et ita aequo facito vero ac falso assecitiri. Et si sui D. Des Caries ali ubi docet eum Ordinem in assentiendo non usurpa
mus, quem Deus inter uostrum intelIectum nosti an Me voluntatem coram tuit, nempe ut Dori ni 2 clare perceptis allentiamur: quamvis luno casu invexitatem tricidamus, tamen quia Vorum non eo, quo Deus voluit ordine, amplectimur, peccamus, et per consequems, ut assensus cohibitio nos in statu ini quoe a Deo constituti sumus, Conservat, ita CO
'NJ fusus assensus nostrum statum pejorem reddit prenoris. quippe ponit fundamentum, quo perfectum. deinceps amittimus statum. Sed te dicentem audior nonne praestat. Ut. nos Perfectiores reddamus, rDbus Iicet confusis milentiendo, quam ut non assentiendo semper in tufiino perfectionis et libertatis gradinmaneamus 8 At posterquam quod hosi negaVximus ut aeliquo modo ostendarietuus, noS n Smettnon meliores, , sed deverioris reddidille; nobis etiam impostibilo. et quasi contradictio videtur, Deum CO gnitionem rerum, ab ipso determinatarum, longius eNiondere, ac eam ι quam nobis dedit; imo Deum tunc ad sol am nostromuri errorum Causam involvere. Nec huic contrarium est, quod nos Deum, ut plura in nos conferret, quam contulit. non possvrmis accusare; quia ad id non tenebatur. Verum quidum est, Deum non terimi, ut plura,
quam dedit, daret; sed summa Dei etiam inferti pe
fectio , ut creatura ab ipso procedens nullam contradictionem involveret, prout tuin. vidaretur seqUi. Nullibi namque, in creata natura, praeteriunm iri,
nostro intellectu, deprehendimus stilentiam. In quem alium finem ille nobis concessus esset, nisi ut, ei opera contemplaremur et cognosceremus 8 Et qui α- euidensitas sequi vidatur, quam quod har monia
610쪽
ninnia inter res cognoscendas, nostrumque intelle. etum dari debet 8
Si tuam Epistolam circa ea, quae modo diXimose ad meam secundam Regulam generalem exam Din rem, magis, quam in prima, discreparemus. Mihinarii- quo videtur, taberra uti commonstra viam) te Sacrae Scripturae eam in fallibilem veritatem et divinitatem non adscribere, quam ego in ea esse mihi perluadeo. Verum quidem est, quod te credere ais, Deutia res
Sacrae Scripturae Prophetis revela GV sed modo adeo imperfecto, ut, si factum est, prout tu statuis, in Deo contradictionem involveret. Si enim Deus suum Verbum ac voluntatem hominibus manifestavit, certum in finem, idque clare iis manifestavit. Si jam Prophetae ex illo verbo, quod acceperant, Parabo Iam finxissent, id Deus vel voluisset, vel noluisset Si voluisset, ut exin Parabolam fingerent, hoc est, ut ab ejus mente aberrarent; Deus istius erroris esseticausa, aliquidque quod contrariaretur sibi. VeIlMTSi noluisset, impossibile erat, ut Prophetae inde Pa-Tabolam estingeronti Praeterea credibile est, si p''Isupponitur, Deum Verbum suum Ρrophetis dedisse. quod ita eis dedit, ut illud accipiendo non errave Tint: nam Deus in Verbo suo revelando certum finem habere debebat. At sibi finem, ut homines in: errOvem duceret, proponere nequiv. Id enim in moesset contradictio. Etiam homo contra Dei volunta tem errare non poterat; nam id, secundum te, fieri mequit. Praeter haec omnia. de illo sumnae persecto Deo credi non potest, eum po mittere, ut suo Ver
ho . Prophetis dato G ad illud postilo explicandum
alius a Prophetis tribueretne sensus, quam Deus, Vo 1 tiit. Si enim statuimus. Derim Prophetis suum smidessisso Verbum , fimul asserninis, Deum modo extraordinario Promotis apparuisse, vel cum iis I
quutum fuisse. 8i jam Prophetas do hoo tradit Verbo Parabolam fingunt', hoo est, alium ei sensum