장음표시 사용
61쪽
io PaIN cIPIA PHILOSOPHIAE CARTEI.
sed quaindiu eius claram et distinctam ideam non habemus. Quare si quis contra me argumentari velit. tale debebit esse arpumentum. De nulla rapossumus esse certi, antequam Dei claram et diis hinctam ideam habeamus: Atqui claram et distinctam Dei ideam habere non possvnaus, qDa rudi in
nescimus. an nostrae naturae autor nos decipiat rEreto de nulla re possumus esse certi, quamdiu nescinius, an nostrae naturne nutor nos decipiat etc. Ad quod respondeo, coracedendo maiorem, Et Nepaiido minorem: Habemus enim claram et distincti in ideam Trianguli, quamvis nesciamus, an nostrae naturae autor nos decipiat; et modo talem
Dei ideam, ut modo fuse ostendi, habeamus, nec dis eius existentia,' nec de ulla veritate mathematica dubitare poterimuS. Haec praefati, rem ipsam nunc aggredimur. DEFINITIONES. Ι. Cogitationis nomine com ploctor omne id, quod in nobis est, et cujus immeditae conscii sumus. Ita omnes Noliaritatis, intellectus, imaginationis, et sensuum OPerationea sunt cogitationes. Sed raddidi: immediate, cid excludenda ea, quae ex iis conje-quuntur, ut motus Noliaritarius cogitiationem qiaiciem
pro νrinclyto habet, sed i se tamen non est cogitatio. II. Ideae nomine intelligo cuiuslibet cogitationis formam illam, per cujus immediatam perceptionem ipsius ejusdem cogitationis conscius sum.
Adeo ue nihil possim verbis e rimere, intelliacendo id, quod dico, quin ex hoc imo certum se in Die esse ideam ejus, quod Nerbis illis significatur.' Atque ita non solas imagines in Phantasia cimictas
ideas Coco: imo tuas hic nullo modo voco ideas, quatenus Junt in Phantosa coryorea, hoc est, in Marte aliqua cerebri de ictrae, sed tantum qiati temis mentem ii alia in illam cerebri Partem conTergam
62쪽
no Henique modo diei potest Perfectio objectira
octZ orti icium objectivia u etc. Nom quaecurique Per- cmrν'Ms , tanquum in idearum objectis, ea sunt in inins tricis objective. V. Eadem dicuntur esse fori inliter in id earum Ohaec is , quando talia sunt in ipsis, qualia illa por- civimus et Et eminenter, quando non quidem taliasis x, sed tanta, ut talium vicem supplere possint. Nota, cum dico carasam Eminenter Perfectiones fiat essectus continere. tum me signiscare Telle, quod cra a Perfectiones e sectus excellentius, quam ipso essectus continet. Vide etiam Axiom. 8. V. Omnis res, cui inest immediate, ut in subiecto, sive per quam existit aliquid, quod percipi- mos, hoc est . aliqua proPrietas, sive qualisas . sive attributum, cujus realis idea in nobis est, vocatur Substantia.
Νeqtie enim Osus substantiae, Praecise furariae ciliam habemus ideam, quam quod sit res, in qua formaliter vel eminenter Misit illud aliquid, quod percipimus, sue quod est Objective in aliqua eae nostris ideis. VI. Substantia, cui inest immediate cogitatio,
Loquor autem hic de mente Potius. quam de anima, quoniam animae nomen est aequi Dociam, et . saepe Pro re corporea MD atur. 4 VII. Substantia, quae est subjectum immediar tum extensionis, et accidentium, quae eXtensionem ii, pyaesupponunt, ut figurae, situs, motus localis etc.
An vero una et eadem sub tantia sit, quoetiis vocatur meris, et corPus, an duae diversae, Postea a .rit laquirendum.
63쪽
IaPRIN cIPIA PHILOSOPHIAE CARTES.
VIII. Substantia, quam per se summe perfectam esse inteIligimus, et in qua nihil plane concipimus, quod aliquem defectum sive perfectionis limitationem involvat. Deus vocatur. IX. Cum quid dicimus in alicujus rei natura sive conceptu contineri, idem ost, ac si diceremus. id de ea re verum esse, sive de ipsa posse vere assise
X. Duae substantiae realiter distingui dieuntur. VJ cum unaquaequo ex ipsis absque alia potest
Cartesii Postulata hic omismus, quia eae iis
nihil in sequentibus concludimus; attamen lectores serio rogamus. ut i a Perlegant atque attenta meis ditatione consde erit. AXIOΜΛΤΑ. Ι. In cognitionem et certitudinem rei ignotae non pervenimus, nisi per cognitionem et Certitudinem alterius, quae ipsa prior est certitudine et cognitione. II Daritur rationes, quae nos de nostri corporis existentia dubitare faciunt. IIoc re i a in Prolegomeno ostensum est, ideoque tari quam axioma hic Ponitur. III. Siquid praeter mentem, et corpus habemus, id nobis minus, quam mens et CorPus, nomtum est. Notandum, haec naeiomata nihil de rebus extra nos firmare; sed tantum ea, quae in Nobis, quatenus sumus res cogitantes, rePerimMS. PROPOS. I. De nuIIa re Moissumus absolute esse eerei,
DEΜONsΤR. Propositio haec per se patet: Nam qui absolute nescit se esse. simuΙ nescit se esse affirmantem, aut negantem, hoc est, certo se affirmare,
tandum autem hic. quod, quamvis multa magna certitudine affirmemus, et negemus, ad hoc, quod
64쪽
diabitrato Loc Praefureonatur, omnia in dubium sy*JUOcciri r Osent. PROPOS. II. Ego sum debet esse Mer se notum.
DEI Io IesΥn. Si negas, non ergo innotescet, Crin P ex aliud, cuius quidem spee ax. I. cognitio, et Cexti octo prior erit in nobis hoc enunciato, ego fiant. A qui hoc est absurdum per praec.); ergo Per se Aebet esse notum, q. e. d. TROPOS. III. Ego. quatenus res constans eo ore, sum, non est primum, nee Per se cognitum. DEMO STR. Quaedam sunt, quae nos de exi stentia nostri corporis dubitare faciunt per. ax. 2 ; ergo per ax. I. in eius certitudinem non perveniemus, nisi per cognitionem et certitudinem ait xius rei, quae ipsa prior est cognitione, et certitudine. Ergo haec enunciatio, ego, quatenus res constans corpore, sum non est primum, nec per se cognitum, q. e. d. PROPOS. Iv. Ego sum non Motest esse μrimum cognitum,
DEIIDNsaen. Hoc enunciatum, ego sum rese0rporea aut constans co ore non est primum cognitum per praeo.); nec etiam de mea existentia, quatenus conito alia re praeter mentem. et CDrPus, sum certus: nam si aliqua alia re a mente, et cori pore diversa constamus, ea nobis nainus no id est, quὸm s0rpus per aX. 50: quare ego Ium non Potest , esse primum cognitum, nisi quatenus cogitamus. q. e. d. :a C0R0LLAR. Hinc patet mentem sive rem cogiit, tantem n0tiorem esse corpore.
65쪽
Verum ad uberiorem eae'licationem legantur
Art. 11. et I a. Par I. PrinciPiorum. . .
SCHOLIUM. Unusquisque certissime Pere1p1t, quod assirmat, negat, dubitat, intelligit, imaginatur et c. sive, quod existit dubitans, intelligens.
affirmans, etc. sive uno verbo, Cogitaris: neque
potest haec in dubium revocare. Quare hoc enunciatum Cogito, sive sum Cogitans unicum sper proP, i. et certissimum cst fundamentum totius Philosopitiae. Et cum in scientiis nihil aliud quaeri, nequo desiderari possit. ut de rebus certissimi simus, quam omnia Ox firniissimis principiis deducere, eaque
aeque clara et distincta reddere. ac principia, e quibus deducuntur: clare sequitiir, omne, quod nobis aeque evidens est, quodque aeque esare et distincle, atque nostrum jam inventum princip1um percipimus. omneque . quod cum hoc principio Ila convenόt, et ab hoc Principio ita dependet, ut si doeo dubitare volimus, ei iam de hoc principio ellet dubitandum, pro verissimo habendum esse. Verum, ut in iis rccensendis quam cautissime procedam, eatin tum Piso aeque evidpntibus, proque aeque claro et distincte a nobis perceptis in initio admittam, quae unusquisque in se, quatenus cogitans, obserVnt. Ut ex. grat. se hoc, et illud velle, se certas talus habere ideas, unam uo ideam plus realitata' eperfectionis in se continere, quam aliam; λscilicet, quae objectavo continet esse, et PerIoctIOnem subitantiao longe perfectiorem esse, quams J illam, quae tantum objectavam perfectIonem alicujus accidentis continet; illam denique omnium. esse perfectissiniam, quac est entis su pane periecta.
Ιlaec inquam non. ..tantum acque . QVIdenter, et
aeuus clare, sed forte otiam magis diltincte percipimus. Nam non tantiam assirmant riOS CO Itare; .
sed etiam quomodo cogitemus. Porro etiam illa cum . hoc PrincipioAconvenire dicenatis, quae Donnotant in dubium revothia. mli simul hoc nostrum:
66쪽
P A n s 1. ISicussum fundamentum in dubium revocetur. N. Grat. si quis dubitare velit, an ex nihilo id fiat, simul poterit dubitare, annOS quam- ogitamus, simus. Nam si de nihilo aliquid an re Possum. nempe quod potest esse causa alias rei e potero sint ut eodem iuro cogitationem deo as firmare ac dicere me nihil esse, quamdiu
O. Quod cum mihi impossibile sit, impossibilo a mihi erit cogitare, quod ex nihilo aliquid
His sic consideratis, ea, quae nobis impraetaxiam, ut ulterius pergere possimus, necessaria rivor, hic ordine Ob oculos ponere constitui, lexoque Axiomatum addere; quandoquidem a clio. in fine Besponsionum ad secundas Objectio- tanquam Axiomata Proponunxur, et ucori ratior, in ipse, osse nolo. Attamen, ne ab ordine iam
apto recedam, ea utcumque Clariora reddere . et, modo unum ab alio, et Omnia ab hoc principio, fiam cogitans, dependent, vel cum ipso evi-itia. et ratione ConVeniunt. Ostendere conabor.
AxIOMATA eae Carteso de romta. IV. Sunt orsi gradus realitatis . sive entitatis: nam sub-citia plus habet realitatis, quam accidens, vel ,dus; et substantia infinita, quam finita; ideoque is est realitatis objectivae inridea substantiae,am accidentis; et in idea substantiae infinitae,am in idea finitae. IIoe axioma ex sola contemplatione nostrarum earum, de quarum existentia certi sumus, quia
ope modi sunt cogitandi, innotescit: scimus rivi, quantum realitatis, sue Perfectionis idea Jub antitie de substantia rassi mat quantum Nero idea rodi de modo. Quod cum ita si, necessario etiam inperimus ideam substantiae νlus reali titis Objectiae continere, quam ideam alicujus accideratis etc.
ide Scholium Proposit. 4. V. Res cogitans, si aliquas persectiones NOVit, qui-gis careat, sibi statim ipsas dabit, si sint in sua potestate.
67쪽
16 PEII cIPIA PHILOSOPHIAE CARTES,
ὸ me unusquisque in se, quatenus est res emiataris, Observat: quare Per. Schol. Prop. 4. de ipso Graiismi sumus; et eadem de causa non minua certi sumus de sequenti, Hem e VI. In omnis rei idea sive conceptu contineis tur existentia, vel possibilis, vel necessaria Vido Axiona. Io. Cartesii). Necessaria in Dei. sve entis
fiamme Perfecti conceytu; nam alias con meretur im-μerfectum, contra quod supponitur conciyi. Continis gena Cero sine Possubilis in conce tu rei limitatae. VII. Nulla res, neque ulla rei perfectio actu exissens pol est habere nihil, sive rem non existentem, pro causa suae existentiae. Hoc axioma nobis aeque Peroicuum esse, ac est, ego sum cogitans, in Scholis Propost. .. demonstravi. III. Quicquid est realitatis, sive Perfectionis 1nes iqua re, est vel formaliter, vel eminenter in Prima, et adaequata ejus Causa. ter eminenter intelligo, cum ea a Perfectius continet omnem retilitatem esectus. quam esectua lyse: Per formaliter vero, cum aeque Perfecte illam continet. Huc axioma a yraecedenti dependet: nam, IJ ινο
Neretur nihil, Nel minus esse in causa, quam in euectu; uihil in cauisti eget eausa effectus.in hoc est cibis i dum Per praec. ἰ quia re non quaecunque res potest esse camso alicujus eseetus; sed praecije illa, in qua eminenter. Nel ad minimiam formaliter es omnis perfectis, quasses in eseetu.
Φ ΤJ causam, in qua eadem ipsa realitas, non tantiam objective, sed formaliter, vel eminenter
Hoc ariolam apud omnes, quamvis multi eo abus sunt, in confesso et t. Ubi enim ali tiis aliquid novi concuit, Nullus est, qui non quaerat causam illius conceptus, sue ideae. Ubi vero aliquom Us gnare possunt, in qu4 formaliter vel eminenter ιautrem reali-ιatis
68쪽
meis contineatur, qua utum est Objective in illo eone tu, M leo me Quod Memylo machinae Art. l .Pare. r. Princ a Crartesio allato satis explicatur. Sic etiam sqMis qMGErrat, undenam homo ideas stiae cogitationis Et cor oris habeat; nemo non videt illum eas ex se, fortis liter nimirum continente omne, quod ideae ob-Jective continent, habere. Quare se homo aliquam haberet leseram , quae plus realitatis Objectivae cori tineret.
quam lue formatis; necessario, lumine naturaIi impuls,
citiam cra iam eaetra hominem iesum, qurae omnem illam perfectionem formaliter ωel eminentes' contineret, qua Feremus. Nec ullus unquam at iam priaeter hanc causam rasignavit, quamae lue clare et dist. ncte conc Perit. Forro qucd ad veritatem hujug nae omatis alti-riet , ea a praecedentibus pendet. Nempe yer 4.ciae. dantur divers gradus reablatis sDe entientis in ideis: ac Proinde Per 8. ax pro gradra perfecti onia, Perfectiorem causam requirunt. Veriam cum gradus realitatis, quos in ideis advertimus, non ein ideis, quatenus tanquam n. Odi cogitandi conisderuntur; sed quatenus una substantiam, alia motium tantum substantiae r raesentat, seu uno Terbo, quatenus ut imagines rerum considerantur: hinc clare sequitur idearum riuuam aliam Primam causam possedari, praeter illam, quam omnes lumine naturali elare et distinete intelligere, modo ostendebamus, nempe in qua eadem ipsa realitas, quam habent objective. mel formaliter, vel eminenter continetur. Hanc con elusionem, ut eIarius inteIligatur, uno aut allem exempla explicabo. Nempe s quis libros aliquos, s uia unumi Geujus insignis Philosophi, ralterum alicujus nugatoris)i umi eademque manu scriptos videt, nec ad se sum Nemborum hoc est, quatenuo veluti imagines sunt a sed
tantum ad delineamenta characterum, et ordinem literati rum attendit: nullam inaequalitatem, quaei uiam cogat,
i,s diversur causas quaerere, inter illsos agnoscet; sed in s
69쪽
tib eadem enufa eodemque modo processisse Nidebim ur. s 7J Verum s ad sensum verborum, et ora. istium
tittendae, magK.am inter i cs inaequalitatem re eriet,iae nroinde curicludet unius libri causam primam valde
diversam a rima causa alterius fuisse, unamque aliden neὰ perfectis ε m roera fuisse, quantum sensum om-rionum υιitusque libri, sDe quantum verba, quatenus veluti imagi res consuerantur, ab in Dicem differrere erit. Loquor Gutem de prima causa librorum. quae necesario debet dori, quamvis concedam, imo suρ nam, unum librαm eae alio deforibi posse, ut per se esynanis efflum. Idem etiam clare e licari potest ememploesygiei. prata alicujus Princi is. Nams ad ii sus mat
3 talia tantum attendamus. n illum inaequat talem inter Ufam, et alias usigies reyeriemus, quae rios cogat di-τersas causas quaerere: imo nihil ob tabit, quin pu mus cogitare. illam eae citia imagine fuisse depictam ;et Uiam rursus eae alia, et si in fultum. Nam ad ejus delineamenta nullam aliam causam requiri satis digno femus. Verum s ad imaginem, quatenus imago
est, attendamus, fatim causom primam cogemur quae rere, qtiae foran aliter, Nel emineriter contineat id, qu id illa imago repraefentati De continet. Nec video. quid ad coi firmandum eι dilucidandum hoc axioma ulte ius desderetur. X. Non minor causa requiritur ad rem conservandam, quam ad ipsam primum Producendam. Ex eo, quod hoc tempore cogitamus, non necessa rio 1 equitur, nos vostea cogitaturos. Nam corice tuS. quem nostrae cogitationis habemus, non inmolυie, sue non continet uecessariam cogitationis existentiam ; pnisti enim cogitationem, qua inυi3 Iunonam eam Non Pinistere, clare, et disi Kcee ccrici ere. Cum autem urii-υserajusque cratisne naturn debeat in se continere aut in Doloere perfectionem sui effectus cher Aae. B. . hinc claro fequitur, ali iaid in nobis, aut extra rius, quΠd nondum intelleximus, adhuc necessario dari, cujus
70쪽
aeonceptus sve natura involvat existentiam, qu0 que se crausa, cur nostra cogitatis incute existere, et Eeiram, ut existere pergat. Nam quam Dis Nostra co-sieratio incepit existere, Nori ideo ejias natura, et e critia necessariam existentiam magis involvit, quam oratequam existeret, ideoque eadem Ni eget. ut in
existendo perseveret, qua eget, utHexistere δ' Iincipiat. Et hoc, quod de cogitatione dicimus, dicen. Eram etiam de onarii re, cujus essentia non involvio necessariam existentiam. X s. Nulla res existit, de qua non possit quaeri, quaenam sit causa clive ratio , cui existat. Viderim. I. Cartes i.
Cum existere si quid Postitiam, non possutnus Hicere, quod habeat nihil pro causa Oer an ergoraliquam posuiυam causam, sυe rationem, cur eaeistae, ait ignare debemus. eamque externam, hoc est, quiae extra rem iun est, vel internam, hoc est, quae in natura et desιnitione rei ipsus existentis comi r
Proposito es quatuor sequentes eae Carteso defurniae.
PROPOS. V. Dei misentia ex fota ejus naturae corris sideratione cognoscitur.
DΕΜoNsῬR. Idem est dicere, aliquid in rei alicuius natura sive conceptu contineri, ac dicere, id ipsum de ea re esse Verum per def. 9. : Atqui existentia necessaria in Dei conceptu continetur per Ax. 6.): Ergo verum est de Deo dicere, nocellariam existentiam in eo esse, sive ipsum existere. SCHOL. Ex hac propositione multa praeclara sequuntur; imo ab hoc solo, quod ad Dei naturam pertinet existentia, sive, quod Dei conceptus involvit necessariam exilientiam, sicut conceptus trianguli, quod ejus tres anguli sint aequales duobus rectis; sive, quod ejus existentia, non secus atque ejus: estentia, sit aeterna veritas: omnis fere Dei