장음표시 사용
71쪽
αo PRINCIPIA PHILOSOPHIAE CARTE f.
attributorum cognitio, per quam in illius amorem. svo summam beatitudineui ducimur, dependet. Quare δ'J magnopere desiderandum esset, ut humanum genus tandem aliquando haec nobi Icum amplecteretur. Fateor quidem, quaedam dari praeiudicia, quae impediunt, quo minus unusquisque hoc adeo facile intelligat. Verum fi quis bono animo, et solo veritatis, sua equo verae utilitatis amore impulsus, rem exami- Nare Velit, eaque secum perpendere . quae in Medit. 5. quaeque in fine Responsionum ad primas obiectiones habentur, et simul quae de aetornitate, Cap. I. Part. a. nostrae Appendicis tradimus; is procul d hici rem, quam clarissime intelliget et nullus dubitare poterit. an aliquam Dei ideam habeat qivid sane primum fundamentum est humanae beatitudinis)8 Nam simul clare videbit, ideam Dei longe a
caeterarum rerum ideis differre: ubi nempe intelliget Deum. quoad essentiam. et eXistentiam, a caeteris rebus toto genere discrepare. Quare, circa haec Lectorem diutius hic detinere, non est opus. PROPOS. VI. Dei existentia eκ eo solo, qtiod ejus ideo Ist in nobis , a poseriori demonytratur. DEMONSTR. Realitas objectiva cuiuslibet ex nostris ideis requirit causam, in qua eadem ipsa realitas, nori tantum objective, sed formaliter, vel eminenter contineatur per ari. B. . Habemus autem ideam Dei per def. g. et 8. , hujusque ideas realitas obiectiva nec formaliter, nec eminenter in nobis continetur per ax. 4 , nec an ullo alio, Praeteris
quam in ipso Deo potest contineri per def. 3. :Ergo haec idea Dei, quae in nobis est, requirit Deum pro causa, Unusque Proinde existit per ax. 7. . SCHOL. Quidam sunt, qui negant, se ullam *ψJ Dei ideam habere, quem tamen, ut ipsi aiunt, colunt et amant. Et quamvis ipsis Dei definitionem
72쪽
22Deique attributa ob oculos ponas, nihil tamen proficies; non hercle magis, quam si virum a nativitate caecum colorum disserentias, prout ipsos videmus, docere moliaris. Verum . nisi eos, tanquam pro novo animalium genere, medio scilicet iniet homines et bruta, habere velimus. eorum verba parum curare debemus. Quomodo quaeso alio modo
alicujus rei ideam ostendere possumus, quam ejus definitionem tradendo, ejusq. attributa explicando gquod, cum circa Dei ideam praestemus . non est. qucd verba huminom, Dei ideam negantium. Propterea tantum, quod nullam ejus imaginem in cerebro formare possunt, moram nobis injiciant. Deinde notandum, quod Cartesius, ubi citato Ax. 4. ad ostendendum, quod realitas obiectiva ideae Dei, nec formaliter, nec eminenter in nobis continetur, supponit, unumquemque scire, se non esse substantiam infinitam, hoc est, sumnie intelligentem, summe Potentem, etc. quod supponero
potest. Qui enim scit se cogitare, scit etiam se de
multis dubitare, nec omnia clare et distincte inistelligere. Denique notandum, quod ex def. 8. etiam clare
sequatur, non posse dari plures Deos, sed tantum
unum, ut Propos. I. hujus, et in a Parte nostrae Appendicis cap. a. clare demonstramus. PROPOS. VII. Dei existentia demonstratur etiam ex eo, quod nos imi habentes ejus ideam ex samus.
ScROL. Ad hanc propositionem demonstranis dam assumit Cartesius haec duo Axiomata, nempe
a. seuod Potest esscere id, quod majus est, sue s ' I
dissicilius, potest etiam sicere id, quod minu M. Majus est creare sue cyer tiae Io. couserbore su stantiiam, quam attributa, sue proprietates subseantiae; quibus quid significare velit, nescio. Nam quid facile, quid vero dissicita vocati nihil enim
73쪽
aa PRINCIPIA PHILOSOPHIAE CXLIVS.
absolute sed tantum respectu causae. facile, aut dissicile dicitur. Adeo . Ut una. et eadem res eodem tempore respectu diversa ruin causarum faci-
Iis . et dissicilis dici possit. Vorum si illa dissicilia
vocat, quae magno labore; facilia autum, quae minori labore ab endem causa confici queunt; ut eX. g. vis. quae sustollere potest fio libras, duplo faciliussu sollere poterit 25 libras: non erit sane axioma absolute verum, nec ex eo id, quod intendit, demonstrare poterit. Nam ubi ait, si haberem vim me i iam conservandi. etiam haberem Ῥim mihi dandi omnes Perfectiones, quae mihi defunt quia scilicet non tantam potestatem requirunt); ipsi concederem, quod Vires, quas impendo ad me conscrvandum, possent alia plura longe facilius efficere.. nisi iis eguissem ad me conservandum: sed, quamdiu iis utor ad me conservandum, nego me posse eas impendere ad alia, quamvis faciliora, efficienda, ut in nostro exemplo clare videre est. Nec dissicultatem tollit, si dicatur, quod, cum suri res cogitans, necessario deberem scire, num Ogo in me conservando omnes meas Vires impendam, ct etiamnum ea fit causa, cur ego mihi non dem caeteras
perfectiones. Nam praetorquam quod de hac re jam non disputatur, sed tantum quomodo ex hoc axiomate necessitas hujus propositionis sequatuo; si id
scirem, major essem, et forte majores vires requirerem . quam quas habeo, ad me in majori illa perfectione conservandum. Deinde nescio, an maior sit labor substantia ira, quam attributa creare sive conservare , hoc est, ut clarius, et magis Philosophice Ioquar, nescio, an substantia non indigeat tota sua virtute, at essentia, qua se forte conservat. ad conservanda sua attributa. Sed haec relinquamus,
74쪽
et quae nobilissinius Autor hic vult, ulterius examiis DCIMUS, videlicet. quid per facile, quid per difficiIairitelligat. Non puto. nec mihi ullo modo ΓπJPersuadeo, eum per difficile intelligere id, quod impossibile ac proinde nullo modo potest cCngipi, quomodo fiat , et per facile id. quod nullam implicat cora tradictionem ac proinde facile concipitur, quomodo fiat): quamvis in 3 Medit primo obtutu id videatur velle, ubi ait, Nec putare debeo, illa fossari. iane mihi deyum, disscilius racquiri ys se, quum illa, qtarae jam in me sunt. Nam contra πιanifestiarn est,
Ionge di scilius fiasbe, me. hoc est, rem sve substan
eiam cogitantem, eae Nihilo emergere. qtium etc. Nam id nec cum verbis autoris conveniret, nec etiam eius ingenium redoleret. Etenim, ut primum
omittam, inter possibile. et impossibile, sive intexid, quod intelligibile est , et inter id. quod non ira tolliei bile est, nulla datuF ratio; siculi neque intexa Iiquid ot nillil, et potellas ad impossibilia non magis quadrat, quam crea iiD et generatio ad non entiat ideoque nullo modo inter se comparanda. Adde quod illa tantum inter se comparare et eorum rationem cognoscere possum , quorum onmium clarum et dillinctum habeo conceptum. Nego igitur
sequi, quod qui potest impossibile facere, polsit etiam facere id, quod possibile est. Quaeso enim quaenam esset haec conclutio 8 si quis potest facere
circulum quadratum, Poterit etiam facere circulum, cujus omnes lineae, quae a centro nd circumferentiam possunt duci, lint aequales: Aut, si quis poteli facere, ut το Nihil patiatur, eoque riti, tanquam materia, ex qua aliquid producat, etiam habebit potestatem, ut ex aliqua re aliqDid faciat. Nam, uti dixi, inter haec et similia nulla datur convenientia, neque nnalogia, neque Comparatio, neque ulla quaecumque ratio. Atque hoc unusquisque videre pol cst. modo ad rem parum nitendat. Quare hoc ab ingetito Carteiii prorsus alienum exilii trio.
75쪽
24 PRINCIPIA PHILOSOPHIAE CARTES.
Verum si ad et axioma ex duobus modo allatis attendo, videtur, quod per maius et difficilius intelligero vult id, quod perfectius est, per minus vero et facilius. id, quod imperfectius. At hoc etiam valde obscurum videtur. Nam eadem hic est dissicultas, quae superius. Nego enim, ut supra. eum, qui potest v J majus facere, posse simul, et eadem Opera, ut in Propositione debet supponi, quod minus est, sacere. Deinde ubi ait, majuε est creare. sve conservare substantiam, quam attributa, itane per attribbuta non intelligere potest, id, quod in substantia
formaliter Continetur, et ab ipsa substantia non nisi ratione distinguitur. Nam tum idem est creare subsantiam, quam creare attributa. Nec etiam, propter eandem rationem, intelligere potest proprietates substantiae, quae ex ejus essentia et definitione necessario sequuntur. Multo etiam minus intellia gere potest . quod tam ori videtur Velle, proprietates et attributa alterius substantiae, ut ex. gr. si dico, quod potestatem habeo ad me, substantiam scilicet cogitantem finitam, conservandum, non ideo possum dicere, quod habeam etiam potestatem mihi dandi perfectiones substantiae inlinitae, quae tota essentia a mea differt. Nam vis ) sive essentia, qua in meo Esse me conservo, toto genere dissert a vi sive essentia, qua subsantia absolute infinita se conservat, R qua ejus Vires. et proprietates, non nisi ratione distinguuntur Ideoque quamvis Ripponerem me meipsuin conservare) si vellem concipere, me mihi posse dare persectiones substantiae absolute infinitae, nihil aliud supponerem, quam quod possem totam meam essentiam in nihilum redigere, et denuo subinitantiam infinitam creare. Quod sane longe majus esset, quam tantum supponere, quod possem me subis
Nota. quod vis, qua tabstantiis se eonsorvat, nihil hst praeter ejus essetitiam. et non nisi nomine ab eadem dissert . quod ni .ixime locum habebit, ubi in Appendico da Dei potenti
76쪽
rubstantiam finitam conservare. Clam itaqrio nihil hocum per attributa sive proprietates intelli perupossit, nihil aliud restat, quam qualitates, quia Sipsa substantia eminenter continet. ut haoc, et it a Coctitatio in mente, quas mihi deesse, clare pExcipio , non vero quas altera substantia eminent rcontinet, ut hic, et ille motus in extentione: Nam tales perfectiones mihi, rei scilicet co Gitanti, non sunt perfectiones, ideoque non mihi desunt . S dium id, quod Cartesus demonstrare vult, nullo triodo ex hoc axiomate concludi potest. Nempe quod, si me conservo, etiηm habeo potestatem U--Janilai dandi omnes perfectiones, quas ad ens summo
Perfectum clare reperio Pertinere; ut eri modo dictis satis constat. Verum ne rena in demonstratam Telinquamus, et omnem confusionem vitemias; visum fuit sequentiu Lemmata in antecessum demori-strare, ac postea iis demonstrationem hujus 7 Propositionis superit ruere. LEMMA I. Quo res sitia natur di perfectior 'es, eo majorem existentiam. et magis necessariam in Dolvit; est contra. quo magis necessariam exisentiam res sua natura involiait, eo Aerfectior es.
DΕΜoNsTR. In omnis rei idea sive conceptu continetur existentia spee ax. 6 . Ponatur igitur A esse res, quae decem gradus habet perfectionis. Dico, quod ejus conceptus plus existentiae involvit, quam si supponeretur, quinque tantum gradus permiectioniq continero. Nam cum de nihilo nulls ira pollimus aflirmare existentiam svide Schol. Propos. 4. . quantum eius persectioni cogitatione detrahimus, ac Proinde magis ac magis dst nihilo participare conci P nrit S. tantum etiam possibilitatis existentiae de ipso Negamus. Ideoque, si ejus gradus perfectionis in infinitum diminui concipiamus usqite ad O, sive ci-Pbram: nullam existentiam, sive absolute impossibilem existentiam continebit. Si autem contra olus gradUS
77쪽
PMI cIPIA PHILOSOPHIAE CARTES.
in infinitum augeamus, summam existentiam, ac proinde summe necessariam involvere concipiemus. Quod erat primum. Deinde cum haec duo nullo modo separari queant ut ex a X. 6. totaque prim Spario hujus scitis constat): clare sequitur id , quod secundo loco demonstrandum proporaebatur. Nota I. seuod, quamvis multa dicantur necessario existere ex eo solo, quod datur musa determinataria lima Producenda: de iis hic non loquamiar, sed tantum de ea necessistite et Ptiytbilitiate, quae eae sola naturae, sue rei essentiae consideratione, nulla L-il habita ratione caussae, sequitur. Nota II. Quod hic non loquimur de pulchritu
dine, et 'de aliis Perfectionibus, quas homines eaesu ersitione, et ignorantia Perfectiones Nociare voluerunt. Sed Per Perfectionem intellιgo tantum re
litatem, sue esse Ut eae gr. in substrantia Plus re
litatis contineri Percmis, quam in modis, sive acci- cientibus. Ideoque ii am magis Necessariam et Perfectiorem existentiam continere clare intelligo, quam accideritia , ut eae Axiom. 4. et G. satis con fiat. COROLLAR. Hinc sequitur, quicquid n eo sariam existeritiam involvit, esse eos sumtiae Perfectum, seu Deum. LEMMA II. Qui Potentiam habet se confervandi, utis
natura necessaria- λυOiυie existentiam.
DE 'ioNsTn. Qui vim habet se conservandi, vini etiam habet se creandi per ax. IO.), hoc est, i ut facito omnes conceden v) nulla itidiget causa externa ad exiliendum, sed sola ipsius natura erit causa sufficiens, ut existat, vel postibiliter . vel necessario. Ai non possibiliter. Nam per id. quod circa ax. io. dc1DOD stravi tum e X eo, quod iam exisseret, non sequeretrix, ipsi im postea caeti turtiiti quod est contra Hyp.ὶ: Ergo Heccssario; l: oc est, ejus natura nectis Diana involvit utatuentiam, quod cr. dem.
78쪽
DEMONsΤR. Pro Uuionis VII. Si vim haberem me ipsum conservandi, talis essem naturae, ut necessariam involverem exilientiam per Lem. u.): ergo per corol. Lem. I. mea s* Jnatura omnes contineret Persestiones. Atqui in me, quatenus suin res a gitans, multas imperfectiones invenio, ut quod dubitem, quod cupiam etc. de quibus sper Schol. Propos. 4. sum certus; ergo nullam vim habeo me conserVandi. Nec dicera possitan . quod ideo jam careo illis Perfectionibus, quia eas mihi iam donegare volo; nam id clare primo Lemmati et ei, quod in me sper a T. 5. clare reperio.
Deinde non possum iam existere, quin cons. μver, quamdiu exilio, sive a me ipso. siquidem habeam istam vim, sive ab alio, qui illam habet per iax. Io. et II. . Atqui uXili O Per Schol. Propos. 4. . et tamen non habeo Vim me ipsum conservandi, ut jam iam probatum est; ergo ab alio conservor. Sed noti ab alio, qui vim non habet se conservandi spereandem rationem, qua modo me meipsum conseris vare non posse demonstravi): ergo ab alio, qui vim habet se conservandi, hoc est, per Lem m. a. cujus Datura necessariam involvit exilientiam, hoc est, per corol. Lenim. I. qui omnes persectiones, quas ad ens summe perfectum clare pertinere intelligo. continet; ac proinde ens laurine perfectum, hoc est per def. 8.ὶ Deus, existit, uter. dem. COROLLAR. Deus potest efficere id omne, quod Haro Meret imus. Proue ιἁ i sum Percoimus. DEΜoNsTR. Haec omDia clare sequuntur ex praecedenti Propositione In ipsa enim Deum exissere ex eo probatum est, quod debeat ali uis EXistere, in quo sint omnes persectiones, quartimiden aliqua eli in nobis. Est autem in nobis idea tanta o alicuius potentias, ut ab illo solo, iti quo ipsa est, coulum, et terra, et alia etiam omnia, si a quo e
79쪽
23 PRINCIPIA PHILOSOPHIAE CARTES.
quae a me, ut possibilia, intelliguntur, fieri possint I ergo simul cum Dei existentia haec etiam omnia de ipso probata sunt.
PROPOS. VIII. Mens et comus realiter disinguuntur.
DEMONsΥn. Quidquid clare percipimus, a Deo fieri potest, prout illud percipimus sper coroll. Praec . Sod claro percipimus mentem, hoc est, per def. 6. substantiam cogitantem absque Corpore, hoc est per def. I. absque substantia aliqua extensa
per propos. 3. et q.), et vice Versa Corpus absque mente ut facile omnes concedunt . Ergo saltemper divinam potentiam mens esse potest sine corpore, et corpus sine mente. Iam vero substantiae, quae esse possunt una
absque Via, realiter distinguuntur c per def. Io. ;atqui mens et corpus sunt si bstantiae spor def. 5.6. 7. , quae, una absque alia, esse possunt ut mox probatum est : ergo mens et corpus realiter distinguuntur. Vide Proposit. 4. Cartesii in sino IIo sponsio mini ad a Objectiones; et quae habentur I. Parte Principiorum ab Art. 22. usque ad AI t. 29. Nam ea hic describere non operat' pretium judico. PIIOPOS. IX Deus es summe tuteli rus. DEMONSTR. Si neges; ergo Deus aut nihil. Rut non omnia, seu quaedam tantum intelligit. At quaedam tantum intelligere, et Caetera ignorare, Iimitatum et imperfectum intellectum supponit, quem Deo adscribere absurdum est per desin. 3.). - Deum autem nihil intelligere, vel indicat in Deo carentiam intellectionis, ut in hominibus, ubi nihil intelligunt, ac impersectionem involvit, qua oin Deum cadere non potest sper ea Dd. defluit veIindicat, quod perfectioni Dei repugnot, ipsum aliquid intelligere. At, cuin sic in tollectio do ipso
Prorsus negetur, non poterit , ullum intellectum creare per axi Orii. S. . Cuin autem intellectus claro,
80쪽
PARSI. et 'at distincte a nobis percipiatur, Deus illius eausa esse poterit per coroll. propos. I . . Ergo Iongo abest, ut Dei perfectioni repugnet, ipsum aliquid
intelligere. Quare erit su tu me intelligens, R. e. demon sit r. SCHOL. Quamvis concedendum sit. Deum essae incorporeum, ut Propos. 16. demonstratur; hoc tamen non ita accipiendum, ac si omnes Extensionis Persectiones ab eo removendae sint; sed tantummodo quatenus eXLensionis natura et proprietates imperfectionem aliquam involvunt. Quod idem etiam de Dei intellectionu dicendum est, quemadmodum omnes, qui ultra vulgiis Philosophorum sapero volunt, fatentur, ut fuse explicabitur in nostri append. Part. a. cap. 7. PROPOS. X. Pilioquia Merfectionis in Deo reyeritur, a Deo es,' - DEMONsTn. Si neges : ponatur in Deo aliquam Perfectionem osse, quae a Deo non est. Erit illa
in Deo. vel a se, veI ab aliquo a Deo diverso. Si a se, ergo necessariam, sive minime possibilem habebit existentiani per Lemna. 2. PrOP. 7. , adeoque per Corol. Lemm. i. sius dom) erit quid summe perfectum, ac proinde sper desinit. s ) Ueus. Si itaque dicatur aliquid in Deo csse, quod a se est . simu Idicitur id olle a Deo, i e. demonstr. Si voco ab UyJaliquo a Deo diverso sit, ergo Duus non potest con-4 ipi per se sui re perfectus contra desinit. G. Ergo quicquid perfectionis in Deo reperitur, a Deo est.
q. e. d. PROPOS. XI. Non annitir plures Dii.
DEmONSTR. Si neges; concipe, si fiexi potest, Plures Dcos, ex. grat. A et B; Ium necessario per Pr POL 9. tam Α, quam B erit surrime intelligens, hoc est A intelliget omnia, se scilicet, et B; et vicissim n intelliget se, et A. Sed cum A et B ne si