장음표시 사용
81쪽
PRINCIPIA PHILOSOPIIIAE CARTES.
cessario existant sper propos. 5.); ergo causa veritatis et necessitatis ideae iplius B, quae est in A, est ipsen; et contra causa veritatis, et necessitatis ideae ipsius Α, quae est in B, est ipse A; quapropter erit aliqua perfectio in A, quae Don est ab A; et in B. quae non est a Be ideoque sper praeced. nec Anec Berunt Dii; adeoque non dantur plures. q. e. d. Nota iam hic, quod eae hoc Iolo, quod aliquα res eae se necessariam involvit ex tentiam, qualis es Deus, necessario sequatur, illaru esse tinicam: ut uti quisque a ud se niterata meditatione de rehendere poterit . atque etiam hic demonstrare potuissem: sed modo non ita ab omnibus Meremtibili, quema Gmodiam in hac Propostione factum est. PROPOS. XII. Omnia quao existunt. a Iola vi
DEMONSTR. Si negas; supponatur aliquid seipsum contervare; quare per Leni m. a. propos. 7. eius natura necessariam involvit existentiam; ac β'J proinde per corollar. Lem. i. eiusdem esset Deus, darenturque pluros Dii, quod test absurdum per praec.). Ergo nihil extitit, quod sola vi Dei
non conservetur q. e. d. COROLLAR. I. Deus es omnium rerum Creator. DEΜoNsTR. Deus per praec.) omnia conservat. hoc est per ax. Io. omnia, quae existunt, creavit et adhuc continuo Creati
COROLLAR. II. Res nullam ex se habent essenticvr, quaeso ca0a cognitionis Dei: sed contra. Deus ese rasa rerum, etiam quoad earum scutiam.
DEΜoNsaen. Cum nihil persectionis in Deo reperiatur, quod a Deo non sit. per propos. io ); nullam res ex se habebunt essentiam . quae possit elleeausa cognitionis Dei. Sed contra, cum Deus omnia non ex alio senerarit, scd Prorsus crearit
82쪽
per Prop. 12. cum cor . et actio custandi nullam a gra Olcat causam praeter efficientem, fCAnim creationem definio 3 quae Deus Θst: sequitur, res ante ereationem prorsus nihil fuisse: ac proinde etiam Deum causam sui Ise earum essentiae, q. e. d. Notari diam, hoc Corollarium ex eo etiam patere. 'quod Delis sit omnium rerum causa si v Creator per coroll. I. . et quod cfusa omnes esseCtias perfectiones in se continere debeat sper axiom. d. , quemadmodum unusquisque facile videre potest., COROLLAR. ΙΙΙ. Hinc clare sequitur, Γ JDeum non sentire, nec proprie percipere: nam illitis intellectus a nulla τε extra se determinatur: sed omnia ab eo profluunt. COROLLAR. IV. Deus est causalitate prior feriam essentia et exissentia. ut clare ex I. et 2.eorollar. hujus proposit. sequitur.
PROPOS. XIII. Deus es summe verax. minia
DΕΜ orcsTR. Deo per def. 8.) nihil assngere possumus, in quo aliqiiid imperfectionis deprehen
dimus: et cum omnis dirceptio ut per se notum , aut fallendi voluntas, non nili ex malitia vel metu procedat: metus autem diminutam potentiam stipis ponat; malitia vero privationem bonitatis: nulla deceptio, aut fallendi voluntas Deo, stiti scilicet summo potenti et summo bono orit adscribenda: sed contra summe verax minimeque decoptor diceridus, q e. d. Vide Responsion. ad secundas Objectu es, Num. 4.PRO-
θ Πoe axioma inter axiomata nciri recensui. quia minime optas fuit. Nam eo Dori ossint,am . nisi ad solam hane Piopr. denioristr. eL etiam qraia, qtia irid in Dei ε&istorii tarn ignora natii , nolui aliqua pio Veii' alliam te. Mili quae poteram ori primo coanito σgo j-m dedi cero. ut in t iov 4. Schcilio nis arati Porim do. finitior es metria, et malitiae non etiam intea obliti iti Des posui. 'Dia ncnio eas ignStat, et ita non egeo, nili ad solam hausPr pollinori .
83쪽
PRINCIPIA PHILOSOPHIAE CARTES.
PLOPOS. XIV. Quidquid elare. et disinete Porci imus,
Facultas veri a falso dignoscendi, qua a cutunusquisque in se comperit, et ex omnibus, quae jam cl- monstrata sunt, videre est in notus est, a Deo es creata est, et continuo conservatur per prOP II. cum Coroll. , . hoc est per praec. ab ente summo veraci minimequω deceptore, DeqUe ullam facultatem cui unusquisque in se comperil nobis donavit abstinendi. sive non assentiendi iis, quae clare et distincte percipimus; quare si circa ea deciperemur. omnino a Deo essemus decepti, essetque deceptor,
quod per praeo. est absurdum; quidquid igitur
clare et distincte percipimus, vertam est, q e. d. SCHOL. Cum ea, quibus necessario C tibi a nobis clare et distincte percipiuntur, assentiri debemus, necessario sint vera: atque facultatem habe.amus iis, quae obscura et dubia sutat, sive quae ex ' certissimis principiis non sunt deductη, non assentiendi, ut unusquisque in se comperit: clare sequitur nos semper posse cavere, ne in errones incidamus, et De unquam fallamur quod idem adhuc clarius ex sequentibus intelligetur , modo sexto apud nos constituamus, nihil affirmare, quod non. lare et distincte percipimus. sive quod ex per se claris et certis principiis non deductum est. PROPOS. XV. Error non es quid Postivum. DAN ONsin. Si error quid positivum esset, so- Ium Deum pro causa haberet, a quo continuo deberct procreari per propos. ia . . Atqui hoc est abiurdum sper propos. 15. . Ergo error non est, quid
SCHOL. Cum error non si quid positivum in ' J homine, nihil aliud poterit esse, quam privatioiecti usus libertatis per Schol. Propos. l4.): ideoque D On, nisi eo sensu, quo dicimus absentiam Solis
causam esse tenebrariina, Vel quo Deus, Propterea
84쪽
quod infantem, excepto visu, aliis similem iacit. causa caecitatis dicitur; Deus causa erroris dicendus; nempe quia nobis intellectum ad pauca tantum so extendentem dedit. Duod ut clare intelligatur, et simul etiam quomodo error a solo abusu nostrae voluntatis pendeat, ac denique quomodo ab errore cavere possimus: modos, quos cogitandi habemus,
in memoriam revocemus, nempe omnes modos per
cipiendi ut sentire, imaginari, et pure intelligere
et volendi ut cupere, aversari, affirmare, negare, et dubitare); nam omnes ad hos duos referri possunt. Circa eos aulam venit notandum: i R. quod mens, quatenus res clare et distincte intolligit, iisque assentitur, non potest falli sper propos. i. : neque etiam, quatenuS res tantum percipit, neque iis assentitur. Nam, quamvis iam percipiam eqrium alatum, certum est, hanc perceptionem nihil falsitatis continere, quamdiu non assentior, verum esse. dari equum alatum, neque etiam quamdiu dubito, an detur Eqrius alatus. Et cum assentiri nihil aliud sit, quam voluntatem determinare, sequitur, erro-xem a solo usu voluntatis pendere. Quod ut adhuc clarius pateat, notandum 20 quod nos noti tantum habeamus potestatem iis assentiendi, quae clare et distincte percipimus; verum etiam iis, quae quocumque alio modo percipimus. Nam nostra voluntas nullis limitibus determinataeae Quod clare unusquisque videre potest, modo ad hoc a Mundat, nempe quod, si Deus facultatem nostram intelligendi infinitam reddere vellet, nori ipsi opus esset, nobis ampliorem facultatem assentiendi dare. quam ea est, quam jam habemus. P'Jut omnibus a nobis intellectis assentiri pollemus. Sed hae eadem, quam jam habemus, rebus ins nitis assentiendis lassiceret. Et re ipsa etiam experimur, quod multis assentiamur, quae sita certis principiis non deduximus. Porro ex his claro videre est, quod si luteuectus aeque se latius extenderet ac Volendi
85쪽
34 PRINci Pr A PHILOsOPHIAE CARTES. facultas. sive, si volendi facultas non latius se extemdere possit, quam intellectus, uni denique si faciaItatem volendi intra limites intellcelus continere possemus . nunquam iri errorem incideremus per Propos. 34. . . Verum ad duo priora praestanda nullam ha b naris pote litatem: nam implicat, rit Voluntas non si infinita et intellectus creatus finitus. Restat igi. tur tertium considerandium: nempe an habeamus potestatem, facultatem nostram volendi intra limites intullectus continendi. Cum autem voluntas liberast ad se determinandam: sequitur nos potestatem habere, facult ptem assentiendi intra limites intellectus continendi, ac proinde emcrendi, ne in errorem. incidamus; unde evident me patet, a solo usu libertatis voluntatis pendere, ne unquam fallamur. Quod autem nostra voluntas libera sit; demonstratur Art. 39. Part. I. Princ. et in Φ. Μ editatione, et a nobis in nostr. Append. cap. ultimo fuse etiam ostenditur. Et quamuis, ubi rem clare et distincte Percipimus, non possimus ei non assentiri; necessarius.iste assensus non ab infirmi in te, sed a sola libem a te et persectione nostrae voluntatis pendet. Nam
assentiri vero est in nobis persectio ut per se satis
Notum . nec Voluntas unquam perfectior est, nec
magis libera, quam cum se prorsus determinat. Quod cum contingore potest . ubi mens aliquid clare et distincte intelligit, necessario eam perfectionem fatim sibi dabit sper ax. 5. . Quare Ionge abest, Ut per id. quod minim se indisserentes simus in amia Plectendo vero , nos minus liberos esse intelligamus. Nam contra pro certo statuimus, quo magis indiss
Terites sumus, eo nos minus liberos esse.
Restat itaque hic tantum explicandum , quomodo error respectu hominis nihil sit, nili privatio, si j respectu vero Dei. mora nogatio. Quod facito videbimus, si prius animadvertamus, NOS EX eo, quod multa percipimus praeter ea, quae clare in-ieli,
86쪽
telligimns, persectiores esse, quam si ea non perciperemus: ut clare eri eo constat, quod, si supponeretiir, nos nihil clare et distincte posse percipere; sed tantum confuse, nihil perscctitis haberemus, quam res confuse percipere . nec aliud nostrae naturaedesderari posset. Porro rebus, quamvis consulis, assentiri quatenus etiam actio quaedam est, Per fectio et . ' Quod etiam unicui lue maritialium erit. si, ut supra, supponat, naturae hominis repugnare, ut res claro et dili incte percipiat; tum enim perspicuum evadct, Ionge melius thomini esse, rebus, quamvis confuIis, assentiri, et libertatem exercere,
quam semper indisserentem, hoc est ut modo ostendimus) in insimo gradu libertatis manere. Et si
etiam ad usum, et utit itatem vitae humanae alten dere volumus, id prbrsus necessarium reperi mus, ut quotidiana experientia unumquemque satis docet. Cuiu igitur omnes modi, quos cogitandi habemus, quatenus iri se soIis spectantur, perfecti sint: non potest eatenus in iis esse id, quod formam erroris constituit. Verum si ad modos ivolendi, prorit ab invicem disserunt, attendamus, alios aliis perfectiores inveniemus, prout alii aliis voluntatem mimis indisserentem, hoc est, magis liberam rex diant. Deinde etiam videbimus, quod, quamdiu rebus confusis assentimur, emiciamus, ut mens minias apta fit ad verum a salso dignoscendum: Proinde rit optima libertate careamus. Quare rebus coram lis assentiri, quatenus quid positivum est, ni-BiI imperfectionis, nec formam erroris continet: sed tari iam quatenus eo optima libertate, quae ad nostram maturam spectat, et in nostra potestate est, Mos Mosmet privamus. Tola igitur imperfectio e ororis ira sola optimae libertatis privatione consistet.
racio CVxor Vocatur. Privatio autem dicitur, quia o I iuria Noricctione, quae nostrae naturae Competit. P π1 rixamr; Error vero, quia nostra Cri: Pa ea per
locvi ino caremuS, quatenus, quemadmodum Pini possin
87쪽
Sε PRINcIPIA PHILO OPHIAE CARY s. Possumus, voIuntatem non intra limites inteli Ctus continemus. Cum igitur error nihil aliud
sit respectu hominis, quam privatio perfecti sivo Tecti usus Iibertatis; sequitur illam non in ulla fa-Cul a te, quam a Deo habet, nec etiam in ulla facuutatum operatione, quatenus a Deo dependet. sitam esse. Nec dicere possumus, quod Deus nos majori intellectu, quam nobis dare potuerat, privavit. ao proinde fecit, ut in errores incidere postemus. Nam nullius rei natura a Deo aliquid exigere potest, neo
aliquid ad aliquam rem pertinet, praeter id, quod Dia voluntas ei largiri voluit; nihil enim ante Dei OIuntatem extitit, nec etiam concipi potest ut fuse in nostr. Appendio. CaP. 7 et B explicatur, Quare Deus non magis nos majori intellectu, sivo
perfectiori facultate intelligendi privavit, quam circulum proprietatibus globi, et peripheriam proin
Prietatibus sphaerae. Cum itaque nulla nostrarum facultatum, quo modocumque consideretur, ullam in Deo imperinfectionem ostendere possit: clare sequitur, quod imperfectio illa, in qua forma erroris conlistit, non, nisi respectu hominis, sit privatio; verum ad Deum. ut ejus causam relata, non privatio, sed tantum
PROPOS. XVI. Deus est incoryareus.
DEΜoNsTR. Corpus est subiectum immediatum motus Iocalis per dei. 7. : quare si Deus esset coris Poreus . divideretur in partes, quod Cum clare inis volvat imperfectionem, absurdum est de Deo perdes. 3. affirmare. ALITER. Si Deus esset corporeus, posset in
s 7J partes dividi sper def. 7. . Iam vel unaquaequis pars per se possut subsistere, vel non posset sublistere:
si hoc, esset similis caeteris, quae a Deo creata sunt, - - ac proinde, ut Omnis reS Creata, consinuo cadesivi a Deo procrearetur per Propos. Ita. et ata. II. et ad
88쪽
ad Dei naturam non magis, qURm Caeterae rea creatae, Pertineret, q. e. abs. Per Prop. 6 . Verum si unaquaequo pars per se exiliit, debet etiam unaquaeque necessariam existentiam involvere per Loni. I. Propos. I. . et Consequenter unaquaeque ens esset summe pcrfectum pcr coro I. lena. ' Ω. Prop. 7 : Ied hoc etiam est absurdum per Prop. i I. t ergo Deus est incorporeus. q. e. dem.
PROPOS. XVII. Deus es ens sinplicissimum. DEMONsTR. Si Deus eri partibus componero tur, deberent partes ut facile Omnes concedent Priores ad minimum natura Deo esse, quod est a surdum sper corol. 4. prop. II. ; Est igitur ens siminplicissimum. q. e. d. COROLLAR. Hinc sequitur, Dei intelligemtiam. voluntatem . seu Decretum et Potentiam, non distingui, tilli ratione, ab ejus essentiar PROPOS. XVIII. Deus es immutabilis. DEMONSTu. Si Deus esset mutabilis, non f)'Iposset ex parte, sed deberet secundum totam essentiam mutari per pro p 7. ; At essentia Dei necessario existit per prop. 5. 6. et 7. z ergo Deus est immutabilis. q. e. d. PROPOS. XIX. Deus es aeternus.. DEMONs1n. Deus est ens summe persectum
per def. is . , ex quo sequitur per prop. 5.), ipsum Decessario existere. Si jam ipsi limitatam existentiam tribuamus, limites ejus eXilientiae necessario. si non a nobis, saltoni ab ipso Deo debent intelligi per Prop. 9 , qui' est summe intelligens; quare Deus ultra illos limites se, hoc est per def. B. in ens summe Perfectum, non eXistentem intelliget . quod est ab-Atrdum Per Prop. 5.): ergo Deus non limitatam, sed infinitam habet existentiam, quam aeternitatem
89쪽
38 PRINCIPIA PHILOSOPm AE CARTES. vocamUs. Vide Cap. t. parti a. nostr. Append. Deus igitur est aeternus, q. e. d. PROPOS. XX. Deus omnia ab aeterrio Praeordiuavit.
DEΜoNsin. Cum Deus sit aeternus cper praeced.), erit eius intelligentia aeterna, quia ad ejus aeternam essentiam pertinet Per corol. Prop. 17.): 3φJ atqui ejus tutellectus ab cjus voluntate sive decreto in te non dissert Per corol. prOP. t T.); ergo cum dicimus Deum ab aeterno res intellexisse, simu diacimus eum ab aeterno res ita voluisse, sive decrevisse, q. e. d.
COROLLAR. Ex hac Propositione sequitur
Deum esse sumine constantem in suis operibus. PROPOS. XXI. Sabstantia extensa in longum, latum.
Res extensa. prout a nobis clare et distincte percipitur, ad Dei naturam non pertinet pur propos. Id. . Sed a Deo creari potest per corol. pro- POL T. et per Prop. 8. . Deinde clare et distincte percipimus, cui unusquisque in se . quatenus cogitat , reperit substantiam extensam causam susscientem esse ad producendam in nobis titillationem, dolorem . similesque ideas, sive sensationes, qriast con tinuo in nobis, quamvis invitis, Producuntur: at,
si praeter substantiam extensam, aliam nostrarum sensationum Cctusam, puta Deum, aut Angelum fingere volumus, sia tini nos clarum ac distinctuin quem habemus. Conceptum destritimus. Quapropter, O quamdiu ad nostras Perceptiones rectes attendimus, ut nihil admittamus. Disi quod clare et distincte percepimus, prorsus propen Ii, seu minime indisserentes erimus ad assentiendum , quod stili stantia extensa sola sit causa nouraratu sensationum; ac
90쪽
proinde ad assirmandum; quod res extensa a Deo Creata , existat. Atque in hoc sane falli non possi mus cper pro p. r4. cum Scholio . Quare vere assi r- matur, quod substantia extensa in longum, 3IIatum, et profundum existat. Quod erat primum. Porro inter nostras sensationes, quae in nobis ut iam demonstravimus a substantia extensa proinduci debent, magnam disserentiam observanHis, nempe tibi dico, me sentire , seu videre arborem, seu ubi dico. me sitire, dolere, etc. Hujus autem disserentiae causam clare video iue non posse percipere, nili prius intelligam, me uni parti materiae arcte esse unitum, et aliis non item. Quod cum clare et distincte intelligam, nec ullo alio modo amo percipi possit: verum est per Propos i 4. cum Scholio', me uni materiae parti unitum esse. Duoderat secundum. DemonstravimuS igitur. q. e. d. Nohar Nis Iector hic se consueret tantum , verem cogitantem, et cor ore carentem; et omnes ra
tiones, quas aranea' hiabia It credendi, quod corpus existae, tauqus in Arctuu uicia de Onat, frustra hane uetuonstrationem intelligere conabitur.