장음표시 사용
631쪽
L VJ Duas abs te hac septimana accepi Epist IRS; Proiterior, o Martii cxarata, tantiun et inser Viebat, ut me de priore, I9 Februarii scripta et mihi Schi amo missa, certiorem redderet. In hac Priore te de eo queri video, quod dixerim nullam n ud te demonstrationem locum habere Posse etc. quali illua mearum rationum respectu, quia statim tibi non fecerunt satis, locutus fuerim, quod o men te mea longe abest: respiciebam propria tua Verba,
quae sic habent. Ee squando Mest diutinam investi
gationem accideret, ut naturalis mea Dientia Tideretur cum hoc Verbo vel Pugnare, Cel nou satis bene etc. illiad Verbum tantae a tau me est aut ritutis. ut concineuS, quos resimo clare Perciseere, mihi Potius sui ecet Die. etc. Adeo ut tua tantum 6 ba breviter repetierim, nec Propterea Credo, me utila in re ixae causam praebuisse, eo magis, quod ea. tanquam rationem, adducebam, quibuS magnum nostrum dissensum Ottenderem.
Porro, quia in calce secundae Epistolae scripseras, te tantummodo sperare et optare, ut in fide ac spe Perseveres, atque reliqua, quae nobis invicem de intellectu naturali persuademus, tibi esse indifferentia; animo volvebam, uia et jam revolvoImeas nulli usui futuras, ruthique ea de causa consultum magis esse, ut studia quae alioqui tamdiu intermittere cogor non. negligerem Propter TeS, quae
. t nullum Diuili se by Cooste
632쪽
nuIIum fructum possunt Iargiri. Neo hoc primae Epistolae meae contruiatur: quia ibi te, ut me- VJrum PhiIosophum, qui sicuti haud pauci, qui se
Christianos autumant, concedunt nullum alium V ritatis Lydium habet lapidem, praeter naturalem intellectum, non Vero Theologiam, considerabam. Sed de hac re me aliter edocuisti, simulque ostendisti, quod fundamentum, cui nostram amicitiam supera dificare animus erat, non, ut arbitrabar, esset jactum. Denique reliqua quod attinet, ea plerumque tali modo inter disputandum contingunt, ut Propterea humanitatis limites non transgrediamur, et hac da cauta in secunda tua Epistola, neci non in hac his smilia, tanquam non animadversa, Praetermittam. Haec de tua ossensione, ut, me ei nullam dedisso Causam, ostenderem, multo minus me ferre haud posse, ut mihi quisquam obloquatur. Nunc, quoad tuas objectiones rursus respondaam, me converto. Statuo ergo primo, Deum absolute et revera causam esse omnium, quae essentiam habent, quaecunque etiam illa sint. Si jam poteris demonstrare, malum, Errorem, Scelera, etc. quicquam esse, quod essentiam exprimit, tibi penitus concedam, Deum scelerum, mali, erroris, etc. causam esse. Videor mihi sussicienter ostendisse id, quod formam mali. erroris, sceleris ponit, non in aliquo, quod essentiam exprimit, consistere, ideoque dici non posse. Deum ejus esse causam. Neronis, verbi gratia, matricidium , quatenus aliquid positivum comprehendebat, scelus non erat: nam facinus externum fecit, simulque inientionem ad trucidandam Matrem Ore stes habuit et lamen, saltem ita uti Nero, non BCcusatur. Quodnam ergo Neronis scelus 8 Non aliud, quam quod hoc facinore ostenderet se ingratum, immisericordem, ac inobedientem esse. Certum autem est,
633쪽
est, nihil horum aliquid essentiae exprimere et idcirco Deum eorum etiam non fibsse causam, licet camsa actus et intentionis Neronis fuerit. . Porro velim hic notari, nos, dum Philosophiace loquimur, non debere Phrasibus Theologiae uti. Nam, quia Theologia Deum passim, nec temere, ut hominem perfectum repraesentat, propterea DPomtutium est, ut in Theologia dicatur Deum quicquam J cupere, Deum taedio operibus improborum assici et proborum delectari; in philosophia vero. ubi clare percipimus, quod Deo illa attributa, quae hominem perfectum reddunt, tam aegre possunt triabui et adsignari, quam si ea, quae elephantum asi numve perficiunt, homini tribueremus; ibi haec et his similia verba nullum obtinent locum, nec ibi line
nostrorum conceptuum summa confusione ea usurpare licet. Quare Philosophice loquendo, dici nequit, Dauni a quoquam quisquam petere, neqNe ei taediosum. aut grabram quid eIIe; haec quippe omnia humana sunt attributa, quae in Deo Iocum non
habent Notari tandem voluissem, quod, quamvis Opera Proborum. hoc est, eorum, qui claram Dei habentideam , ad quam Cluacta eorum opera, ut et cogita- tiones determinantur) et improborum, hoc est, eorum,
, qui Dei ideam haud posIident, scd tantum rerum
terrenarum ideas, ad quaS eorum opera, Cogitationesque determinantur) et denique omnium eorum, quae lunt, ex Dei aeternis legibus ct Decretis ne cestario profluant, continuoque a Deo dependeant, attamen non loIum gradibus, sed et ellantia ab invi- cum diuerunt: licet et enim mus aeque, ac aDgolus et aeque I x illitia, ac Laetitia, a Deo dependeant, D quit tamen mus specios angeli et Tristitiae esse. 1lisco opinor me tuis Objectionibus si cas probe intuliari; quippe interdum dubius haereo, num Conclusio-
634쪽
ῶufiones, quas inde deducis, non disserant ab ipsa Propositione , quam demonstrare suscipis) respondissea Vertim illud clarius patebit, si ad Quaestionis
Propositas ex his fundamentis respondeam. Prima est, an occidere Deo adeo acceptum sit, ao eleemosynas elargiri Τ altera est, an furari Dei respectu aeque bonum sit, ac iustum esse Τ tertia denique est, an, si darem animus, cum cuius singulari natura non pugnaret, sed conveniret, libidinisus obtempeis Tare et scelera perpetrare, an in eo, inquam, ratio Virtutis daretur, quae ipsi, ut bonum faceret et malam omitteret, Persuaderet 8
Αd primam hoc do responsum, me Philosophi Ioquendo) quid his verbis, Deo acc tum esse,
velis, nescire. Si roges, an Deus hunc non odio habeat, illum vero diligat g an Deum alius contum tia, assecerit alius favore prosecutus fuerit 8 re- 'spondeo, quod non. Si vero Quaestio est, nurima , homines, qui Occidunt et eleemosynas distribuunt, aeque probi et perfecti sint τ Rursus negando re
Ad secundam regero: si bonum ref eetu Dei inferat, justum aliquid boni Deo praesiaxe et furem aliquid mali, respoti deo neque justum, Neque furem
in Deo dot clationem, aut taedium posse causari; si vero quaeratur, an utrumque illud opus, quatenus aliquid realo et a DVO causatum eit, aeque sit Persectum g dico, si ad Opera tantum animum advertamus et ad talem inodiam, posse fieri, Ut utrumque aequulit perfectum. Si igitur inici roges, Naimne fur et
iusius aequo sint perfecti, beatique 3 respondeo, nora. I er justum Dumque Pit, uti IiUSquisque, ego in cupiditatem
635쪽
ex cIara, quam de seipsis et Deo habent, comitione necessario originem ducere, demonstro. Et quoniam cjus generis cupiditatem fur non habet, necessario Dei et sui ipsius cognitione, hoc est, primario, quod nos homines beatos reddit, destituitur. Si tamen ulterius quaeras, quid te queat movere, ut magis hoc opus, quod Virtutem nuncupo, quam aliud faciasydico, me non posse scire, qua via, ex infinitis, Deus
utatur, ut te ad hoc OPUS determinet. PosIet esse. ut Deus tibi clare sui ideam impresserit, ut mundum oblivioni propter sui amorem traderes,' reliquosque homines, sicut teipsum, amares; et perspicuunt est hujosmodi aDimi Constitutionem Cum caeteris omnibus , quae malae Vocantur, Pugnare et ea de causa in uno subjecto non posse esse. Porro simdamenta Ethices explicandi et etiam Cuncta mea dicta demon-lirandi non est hic locus, quia tantum in co sum, ut ad Quaeitiones tuas responsum dem et eas a me mer-
quantum denique tertiam Quaestionem attinet, ea contradictionem supponit, mihique aeque videbatur, ac ii quis rogaret: Si melius cum alicujus natura conveniret, ut seipsiuia suspenderet, an rati nes darentur, ut se non suspenderet 8 Vertim, ej-- modi dari naturam, sit possibile. Tunc affirmo, etiamsi liberum arbitrium concederem, sive non concederem m Ii quis videt, se commodius in cruce posse vi-Vere, quam merasae suae accumbentem, eam stultissime agere, si se ipsum non suSponderet; et is, qui clare videret, se scelera patrando revera perfectiore et meliore vita, vel essentia, quam Virtutem sectando, posse frui, is etiam nultus foret, si illa non faceret. Nam scolera respectu istiusmodi naturae hinmanae Perversae Virtus essent.
Ad aliam Quaestionem, quam cales Epistolae amdidisti, quia una hora veI ccntimi eius generis quae
636쪽
Xere Possemus, nec tamen nunquam ad conclufionem unius pecveniremus et ipse responsionem non adeo urges, non respondebo. Hoc tempore tantum dies
EPISTOLA XXXVII. Verso. Viro Clarissimo B. D. S.
Ubi tua honorabar praesentia, ut in ea Perseu rarem , non tempus, multo minus memoria permittebat, ut quae colloquentes tractavimus, ei mari darem ; licet ego quam primum a te discesseram, omnes memoriae Vires, quo audita retinerem, colligerem. In Proximum ergo profectus locum tuas Opiniones Chartae mandare conabar; sed experiebar tunc, me reVera ne quartam quidem tractatorum pax-tem retinuisse; adeo ut tibi sim excusandus, si adhuc semel, tantum quaerendo de iis, in quibus mentem tuam, Vel non bene perceperim, Vel non bene re- iiDuerim, tibi molestus sim. Optem, ut hunc laborem aliquo boneficio tibi comperviandi facultas qJ
Primum erat, quomodo, ubi Principia et Cogitata tua Metaphysica lego, quae tua, quaeque Carte 1ii sit sententia, late Oscere pollini8 Secundum, an proprie detur error, et in M. eonsistat 3Tertium, qua ratione statuas, voluntatem non esse liberam.
637쪽
Quartum, quid his verbis, quae L. Μ. in Prae.
fatione tuo nomine scripsit, intelligas, nempe: cum contra author noster admittat quidem, in Remum naritura esse substantiam cogitantem, attamen neget, illam constituere essentiam mentis humanae, sed statuat, eod- modo, quo extenso nullis limitibus d term iurata est, cogitationem etiam nullis limitibus d terminaris adeoque quemadmodum CO us humanum non est absolute, sed tantum certo modo secundum tiges naturae erue ae Per motum et quietem determinata extenso sc etiam mentem, sυe animam humanam non esse absolute, sed tantum secundiam Idiges naturae cogitantis Per ideas certo modo determinatam cogitationem; quae necessario dari eoncludiatur , ubi Comus Mantinum Misere inemit. Unde sequi videtur, sicut Corpus humanum ex millenis
compositum est corporibus, ita etiam humanam Μen. tem eκ millenis constare cogitationibus; et quemadmodum humanum Corpus in millena resolvitur, unde Componebatur, corpora, sic etiam Μentem nostram, ubi corpus deserit, in tam multiplices, ex quibus constabat, cogitationes resolvi: et sicuti r solutae humani nostri Corporis partes non amplius initae manent, sed alia corpora ira terea se insinuant; ita sequi quoque videtur, Mente Nostra dissoluta, itias innumeras cogitationes, quibUS constabat, non amplius combinatas, sed divisas esse: et quemadmoHiam Corpora soluta corpora quidem manent; sed non humana, ita a morte quoque noliram substantiam cogitantem quidem resolvi, ut cogitationes, vel substantiae cogitantes maneant, non Vero ita, ut essentia erat earum, quum Mens humana dicebantur. Unde
mihi videtur, ac si statueres, subitantiam hominis cogitantem mutari et instar corporum resolvi, quinimo quasdam ita, ut de impiis mi me fassat memoria) affirmabas, omnino perire, nullamque sibi ref sinere cogitationem reliquam. Et sicut D. des Cartes, ut L. M. habet, Μentem ella subitantiam abs
638쪽
absolute cogitantem tantum praesupponit, ita et Tu et L. Μ. praesupponitis maximam partem. Ut milia videmini: quare tuam hoc in negotio mentem clara non percipio. Quintum est, quod tam in colloquio, quam inposironia tua Epistola, 13. Martii scripta, statuis, exclara Dei et nostri cognitione oriri Constantiam, qua, iit quilibet suum sibi habeat, Cupimus. Verum hic explicandum restat, qua ratione Dei et nostri cognitio in nobis cODflantem Voluntatem producat, ut unusquisque, quod suum es, possideat, hoc est, qua via id ex Dei cognitione fluat, vel nos obstringat,
ut Virtutem amemus et ea negligamus opera, quae vitia dicimus; et unda procedat quandoquidem occidere et furari, juxta te, aeque quid positivum, ao eleemosynas dare, comprehendant) cur caedem com- , mittere non tantum perfectionis , beatitudinis et a quiescentiae, quantum eleemolynas distribuere, involvat. Dices forte, ut in postrema, quae 13. Μn tii consignata est, hanc quaestionem ad Ethicam spectare, canique inibi a te moveri; verum quum sine hujus Qtiaestionis, ut et praecedentium elucidatione. ego tuam nequeam percipere mentem , quin semperabsurditates supersint, quas conciliare non possum, amice rogo, ut latius mihi ad eas respondeas ac praecipuas. quasdam Definitiones, Postulata et Axiomata, quibus tua Ethica ct haec' imprimis Quaestio innititur, Proponas e explanes. Forte, quila labor deterret, te excusabis, Verum ut meae satisfacias petitioni saltem hac vice flagito, eo qυod absque ultimae vitaestionis solutione mentem tuam nunquam recte firmpercepturus. Optem, ut laborem tuum aliquo beneficio componsare liceret. Tempus duarum, triumVoseptimanarum praescribere non audeo ; tantum ut ante iter tuum Amstelaedamense ad has responsum
des, requiro. Hoc ubi praestiteris, me tibi lunamCPP a Per.
639쪽
Tuum ad quaevis osscia Paratissmum.
EPISTOLA XXXVIII. Verso. Humanissimo Ornatissimoque Viro
Ubi tua, u7. Μartii ad me data, milii tradeba-PδηJ tur, ut Amsielaedanuini proficiscerer, in Procinctu stabam. Quare, ubi dimidium ejus perlegeram, domi relinquebam, donec rediissem, ut tum Tesponderem; quoniam putabam, eam nihil, nisi Quaestiones , ad primani spectantes contrΟVersiam, ComprEhendere. Ego Vero Postea eam perlegens Ionge aliud ejus argumentiam esse deprehendebam, in eaque non modo probationem eorum, quae in Praefatione mearum Demorastiationiam Geometricaxum in Cartesii Principia curavi Icribi, eo tantum fine, ut meam sententiam cuilibet indicarem, non vero probarem et hominibus persuaderem; sed etiam magnam Ethiccs partem, qUae, Ut cuiViS DOtum, Μetaphysica et Physica fundari debet , desiderari. Qua de causa, ut tuis facerem stitis quaestionibus,' me impetrare non Potui ; sed occasionem exspectare volui,
640쪽
volui, quo amicissime coram, ut postulato desistas, a te Peterem, meae negationis rationem darem et denique ostenderem, eas ad primae nostrae controversiae solutioiaem non facere, sed econtra maximam partem a solutione illius litis pendere. Tantam ergo abest, ut mea opinio, rerum necessitatem spectans, sine iis non possit percipi; quia hae revera Percipi nequeunt, antequam ea in antecessum intelligatur. Antequam vero osserebatur occasio, hac hebdomade altorum adhuc mihi tradebatur epistolium, quod aliquam displi- Centiam, ex nimia mora, prae se ferre videtur. VJ Et ideo haec pauca ad te scribere necessitas me coogit, ut de proposito et decreto meo certioremst ut jam reddidi, te redderem. SPcro te, negotio Perpenso, ultro a tua petitione destiturum et tamen animum in me propensum servaturum. Ego a mea parte Pro viribus meis in omnibus demonstrabo, me esse etc. t .
Demonitrationem Unitatis Dei, hinc nimirum. quod eius Natura necessariam involvit existentiam. quam ponulabas, et ego. in me recipiebam, ante hoc tenipus ob quasdam occupationes mi tere non Potui.. Ut ergo eo deveniam, Praesupponam ΙQ. Veram uniuscuiusque rei definitionem nihil aliud, quam xci definitae simplicem naturam inci