장음표시 사용
171쪽
ad Philosophiam. Il3Ita in hac propositione , Petrus amat sne tripe in eadem resoluta Petrus es se mans, Subjectum est Petrus; ro amans , quod nobiὲ esset astirmata relatio amo
ris , appellant Attributum , quod per copulam es coniungitur subjecto, si ve subjecto convenire affirmatur: & ideo hane propositionem dicunt esse assirmantem ;negantem autem, si negante aliqua particula negaretur idem Attributum comvenire subiecto , sive a subiecto disiungeretur , ut in hac propositione , Petr
non amat: vel eandem resolvendo, P trus non est amans.
IN hac propositionum idea mittimust
ea, quae ad priesentem rem nostram non faciunt nimirum nullam a Philosophis haberi rationem circumstantiarum tum temporis, tum Ioei 3. 3. 3 neque, quod magis interest, termini conseque iis, cuius unicὶ respectu , Attributum, nempe assirmata relatio, convenit , Vel non convenit subjecto. Notangum vero est in eadem propositio
172쪽
x 4 , Introductis lanum idea non fatis elucescere actum illum animi nostri, quo relationem, at-itributumve subjecti percipientes, inter. me adsentimur, assirmamus, judicamus veattributum ipsum , ipsam ve relationem Con Uenire, vel non convenire subjecto;quique internus actus in qualibet proin post tione semper exprimitur per eam assirmationem, quam Uerba omnia sem-
ideoque ad eandem constantem assidimationem expressε notandam non. dici.
mus cum aliis Philosophis , in qualibet propositione semper aliquid de aliquo affrmari , vel negari' sed explicatius dicimus semper aliquid a firmari convenire,
vel non convenire alicui . Imo quo inexplicanda propositionum idea, ratio exini es si habeatur etiam Wrmini consequentis enunciatae relationis; s/tius , & consultius eis dicere, in qualibet propositio- .ne somnes is irmari Paliquam relationem .ntercedere , Vel non inpercedere inter
Cum igitur constante illa Verborum
omnium affirmatione c*. 73. semper exprimatur in qualibet propositione praesa
173쪽
satus ille animi noliri motus , sine quo nulla relatio, nullumve attributum percipi potest convenire , Vel non con Uenire 1ubjecto, necesse est, ut eadem affirmatio Constans, & immutabilis probe distinguatur ab illa mutabili propositionum assectione , ob quam aliae propositiones dicuntur firmantes , aliae autem negantes ἰ quaeque variabilis propositionum affectio unicὶ respectat non quidem descriptum animi nostri motum, sed convenientiam attributi , affirmataeue relationis cum subjecto, 3c disconvenirntiam ejusdem attributi ab eodem subjecto.
tionum firmationem, & negati vom, de quibus in hoc capite acturi sumus , non aliud esse , quam cou venientiam Attributi , affirmataeue relationis cum SubjeEho ; & discrepantiam ab eodem. Atque ideo ad proposi t ion es mantes eae tantummodo referri debent, in quibus posthabita omni apparentia phra' sis , sub qua enunciantur, affirmatur e-
174쪽
146 Introductio nunciatam relationem re ipsa conven re Subjecto, nempe intercedere inter suos terminos correlatos; negantes autem propositiones habendae sunt illae tantummodo, in quibus posthabita similiter omni apparentia phrasis , item affirmatur e
nunciatam relationem rei pla non convenire Subjecto , nempe non intercedere inter terminoS correlatos.
Quamobrem cum in judicanda propositionum amrmatione , & negatione Videantur Philosophi nimis veluti abripi ab incostante, variabili , & saepe arbitraria propositionum phrasi, tanquam si ab hoc cortice, sensus, & natura propo sitionum penderent, pauid diligentius inquirendum nobis est in earundem phrasium originem , quo ea detecta rectius de affrmatione, & negatione, hoc est de convenientia, & discrepantia, judicemus .
l. 88. - TR ia itaque videntur es e proposis
tionum munera. Primum, & praecipuum est, ut propositio peractum, in
ternumque judicium c*.7o. fideliter ex-
175쪽
ponat. Alterum est ut eadem accommodetur inopiae linguarum sq. 17. I 8. I9. saepe aptis propriisque Vocibus carentium , quibus assirmandae relationes f*.87. enunciandae forent. Tertium est ut propositio sermoni , ad quem pertinet , nempe in quem interponitur , accom
Ad primum quod attinet, meminisse
oportet duo esse judiciorum genera , hoc est duplicem esse rationem, qua re lationes percipi possiant. Aliquando enim quaesita relatio percipitur ex immediata terminorum suorum comparatione ; aliquando vero percipitur, eam deducendo ex alia , pluribusve jam perceptis relationibuS .Ex. ca. Ad primum perceptionis genus pertinent relationes omnes cujusvis saporis , odoris, sonitus, coloris, doloris 3cc. utpote quae percipiuntur ex immediata
comparatione objecti sapidi , odorati , sonori &c. cum sensatione, quam ipsum
in nobis excitat quae mutua compara
tio interdum : essicitur per applicationem expositionemque objecti corporei ad sensus nostros ; interdum vero sine Κ a ulla
176쪽
x48 In νοductistilla objecti applicatione, veluti cum senaritim , Sc binarium simul considerantes, percipimus relationem differentiae , quae inter ipsos intercedit, esse quatuor uni,
Relatio autem , quae non ex immediata terminorum suorum comparatione, sed ex alia pluribusve relationibus de ducta percipitur, esset e X. ca. relatio aequalitatis inter duos circulos , quando ipsa percipitur , eam deducendo vel ex unica relatione aequalitatis intercedentis inter i plorum diametros; vel ex duabus relationibus aequalitatum , quas iidem Circuli singillatim habere deprehenduntur
Quando igitur relatio , quam propori sitio enunciat , percepta fuit ex Immediata terminorum suorum comparatione, i. Zo. num. I. 8. J ostendemus propositionem ipsam esse semper realiter affirmantem, nempe relationem, quae in Propositione affirmatur, semper intercedere inter suos terminos correlatos f*. 86. JQuando Vero enunciata relatio percepta fuit eam deducendo ex alia pluribulve
relationibus, ostendemus propositionem, in
177쪽
ad Philosophiam. 2 9 in qua relatio enunciatur, esse posse tum sirmantem, tum neganrem; hoc est, relationem , quae in propositione assirmatur, posse tum intercedere, tum non intercedere inter suos terminos correlatos
f. 89. E Niniverb dum mens nostra in mu
tua comparatione duorum obje Elo-Tum unice occupatur , assici non potest nisi ab eo, quod inter ipsa duo realiterantercedit; proindeque sit in ea comparatione relationem aliquam percipit , percipit relationem , quae inter comparata objecta intercedit . Sed propositio perceptum judicium, perceptamve rela tionem fideliter exponere debet Ergo propositio omnis , quae relationem perceptam ex immediata comparatione duo-Tum enunciat, eandem enunciare debet ut .ntercedentem inter suos terminos correlatos : atque ideo secundum declarationem amrmationis f. 87. assirmativa
semper reipsa esse dςbet proposiAio.
178쪽
positione exprimitur, percepta fuit non ex immediata comparatione duorum sed per illationem ex alia , pluribusve relationibus, tunc, sicuti diximus, propositio aeque assirmativa, ac negativa essse potest. Siquidem relatio hac ratione percepta , nulla necessitate determina rur, ut inter terminos correlatos propositionis intercedat, vel non intercedat intercedere igitur aeque ac non interce de re potest inter eosdem : adeoque Pro positio prout illatam relationem fideliter exponere debet, debebit quoque eandem enunciare ut intercedentem inter termi nos correlatos, si per illationem perce pia fuerit inter eosdem intercedere, velut non intercedentem, si inter ipsos non intercedat . Ex quo constat hujusmodi propositiones seque amrmantes , ac negantes esse posse ; hoc est in affrman tes, & negantes distingui. Exempli caula. Si ex percepta relatione dulcedinis inter Saccarum & Pa.
179쪽
latum deduceretur Saccarum non esse amarum, nempe relationem amaritudinis non intercedere inter SacCarum, & Palatum; propositio , quae deduEtam relationem amaritudinis exprimeret , nimirum Saccarum non est amarum, esset negativa, cum eandem relationem dulcedinis assirmaret ut re ipsa non interceden-
.rem inter Saccarum, & Palatum. . Si verδ ex percepta relatione aequalitatis intercedentis inter diametros circulorum A, & B deduceretur relationem aequalitatis intercedere inter eosdem circulos; propositio , quae relationem hanc exprimeret, nimirum Circulus A aequatur circulo B, esset assirmans, quia deductam relationem aequalitatis assirmaret ut reipsa intercedentem inter suos terminos correlatos , nempe circulos A ,
f. 9 a SI autem considerentur propositiones relatὶ ad alterum ipsarum munus g. 88.) quo scilicet ipsae accommodari debent inopiae Linguarum saepe aptis spropriisque vocibus carentium , quibus K aliar
180쪽
affirmandae relationes exprimendae serent .s, inquam , secundum hunc adspectum
expendantur propositiones, plurimae ip-1arum Inveniuntur, quae licet negantes videantur, reipsa sunt affirmantes.
Siquidem relatio , quae ob praefatum linguarum desectum propria Voce enu clari non potest, frequenter exprimitur Voce aliena , oppositam scilicet relatimnem significante , eaque Vox ad propositum accommodatur praefixa ipsi negante aliqua particula. Ex. gr. Si ex comparatione hominis cum equo percipiatur relatio illa, quae opposita relationismi- Iitudinis propria voce caret, praesertim apud Latinos , eaque relatio sit exprimenda ; usurpatur quidem ad eam exprimendam impropria vox soulitudinis, sed eidem voci, quo ad propositum accommodetur , negans particula praefigitur, qua disimilitudinis vox componitur; eademque Vox ita composita adhibetur ad exprimendam relationem propria voce carentem, quae inter hominem, & equum intercedere percepta fuit . Ubi uerb ejusmodi relationes propria voce caren tes affirmandae occurrunt in propositio