Nova et generalis introductio ad philosophiam auctore Claudio Fromond ..

211쪽

ad Philosophiam. 183

I. Primum corpus aequatur secundo. Sed secundum aequatur tertio. Ergo primum aequatur tertio. a. Primum corpus aequatur tertio. Sed tertium aequatur quarto . Ergo primum aequatur quarto . De ratiocinatione composita agemus,

quando de simplici satis actum fuerit.

SEcundd cum omnis ratiocinatio semis

plex consistat in ea cogitandi ratione , qua relatio quaesita immediate infertur ex unica pluribus ve assirmatis re, lationibus fg. xo7. J videtur eadem ratiocinatio distingui posse in varios gradus pro numero assirmatarum relationum, ex quibus consecutio immediatἡ infertur , vocando nimirum ratiocinationem primi gradus eam, in qua ex unica relatione consecutio, nempe quaesita relatio, infertur : ratiocinationem secundi gradus eam , in qua relatio quassita insertur ex duabus relationibus: & sic de Μ re

212쪽

184 Introductio reliquis ratiocinationum gradibus secuti, dum numerum relationum ex quibus consecutio insertur . Sint exempla , δοPrimo ratiocinationis primi gradus.

I. Diameter circuli A aequatur Dia. metro circuli B. Ergo circulus A aquatur circκIo B.

Haec ratiocinatio simplex est primigra dus, quia aqualitas inter circulos A , &B immediate infertur ex unica assirma ta relatione aqualitatis inter ipsorum diametros. idem dicas de sequenti . I. Aqua in aquam impetu demissa resilit. Ergo aqua es eustiea. Nam elasticitas aquae ex unica resilitionis relatione infertur in ratiocinatione . Secundi gradus est haec ratiocinatio. I. Altitudo trianguli A aequatur a

ritudini trianguli B. I. Bois trianguli A aequatuν bastrianguli B .

213쪽

Ergo triangulum A aequatur triano gulo B . Siquidem aequalitas inter triangula A, R B deducitur ex duabus relationibus , aequalitatis scilicet inter altitudines ipsorum, necnon aqualitatis inter eorundem

hases. Idem dicas de sequenti. 1. Titius es Vir probus. a. Titius es perirus in iis , quae

narrat.

Ergo Titio fides habenda es. Nam relatio fidei habendae Titio infertur ex duabus relationibus probitatis , di peritia . Ratiocinatio tertii gradus est. I. Altitudo corpor s A aequatur a tieudini corporis B. 2. Longitudo corporis A aequatur Iongitudini corporis B. 3. Latitudo eorporis A aequatur Ialitudini corporis B. Ergo corpus A aquatur corpori B.

214쪽

186 Introductio Hic relatio aequalitaris inter corpora A , & B deducitur ex tribus relation, bus , I. aequalitaris scilicet inter altitudines, a. aequaluaris inter longitudines, 3. aequalitatis inter latitudines ipsorum. Quarti gradus ratiocinatio simplex est, quae s equitur . I. Cajus e se Ianus mente, a. Cajus es sanus corpor , 3. Divitiis abundat, . Ab omnibus diligitur. Ergo Cajus fataiciter vivit. Relatio enim vitae scelicis immediat insertur ex quaxuor relationibus , quae sunt sanitas mentis , sanitas corporis , abundantia divitiarum, Sc dilectio , qua ipsum omnes prosequuntur. Octavi gradus ratiocinatio simplex sit.

I. Densitas corporis A aequatur densisari corporis B. a. Volumen corporis A aequatur volumini corporis B. 3. Durities corporis A aquatur duritiei corporis B. . Celeritas corporis A αquatur c

215쪽

ad Philosophiam. 187leritati corporis B.

I. Figura eorporis A smilis es f.

gura corporis B.

6. Eadem eorpora smili suarum 'gurarum positione impingunt. . Similibus directionibus impingunt. 8. AEqualiter ressentia sunν obsacula, impingunt . Ergo ictus corporis A aequabitur ictui corporis B. In hac enim ratiocinatione aequalitas ictuum immediate infertur ex odio relationibus, quae sunt r. HS qualitas densi. tatum. a. AEqualitas Voluminum. 3. AEqualitas duritierum . 4. AEqualitas celeritatum . I. Similitudo figurarum . 6. Similitudo positionum . 7. Similitudo directionum . 8. AEquatiras resisentia.

Septimi verb gradus esset ratiocinatio ejus , qui ex. ca. solarium Planetarum genus lumen a Sole recipere, inferret ex eo quod Mercurius , Mars, Luna, Terro , Venus, Iupirer , & Saturnus singi, latim assirmarentur lumen a Sole reci-

Quod

216쪽

1 Introdusio Quod si eadem consecutio deduceretur ex ipsis quidem seprem relationibus, sed singillatim additis illustrationibus ,

quas a Sole recipiunt tum quatuor Planetae dicti Satellites Jovis, tum quinque , Satellites, qui circa Saturnum revolvuntur ratiocinatio fieret sexdecim graduum .

Atque ita facile intelligitur dari pos

se ratiocinationes simplices cujuscunque gradus , cum ex quovis relationum numero quaesita relatio pro varia ipsius natura possit immediate inferri.

De Fundamentis Ratiocinationum a C Uni Depe in ratiocinando ex eadem, iisdem ve praemissis, affirmatisque relationibus alii quaesitam relationem etiam inviti evidenter inserant ; alii vix pro babiliter eandem inferant; alii verδ nihil inde inferre possint; alii denique interdum contrariam inferant relationem rhinc operae praetium est, ut horum esse ctuum varietatem , & Originem inqui-

217쪽

ad Philosophiam. 18'

vamus expendamusque , ut ad bene ratiocinandum magis apti essiciamur. f. Ios.

Uemadmodum igitur corpora exis

ternis sensibus admota sensationem quandam in iisdem excitant , ob quam peculiares ipsorum corporum affectiones percipiuntur , cujusmodi sunt durities , 'viditas , dulcedo &c. ita quoque in Omni ratiocinatione affirmatae relationes, ex quibus consecutio deducitur , habendae lunt tanquam objectum incorporeum, quod incorporeae menti nostrae admotum, exhibitumve sensationem illam in animonsistro procreat , in qua consecutionis perceptio consistit. Est enim deductare. latio, conseCutiove, velut I assestio quae- .dam earum relationum , ex quibus in- .

fertur.

Veruntamen scuti corporearum assemctionum perceptio plurimum avaria sensuum externorum dispositione pendet; ita pro varia interni sensus , animi ve n O. itri dispositione plurimum in nobis immutatur perceptio ejus relationis , quae η prae-

218쪽

Isto Introductio a praemissis relationibus esset inserenda . Hinc mirari non debemus, si ex iisdem relationibus nullam consecutionem alius inferat , ex quibus ob diversam in terni sensus dispositionem alius aliquam, sed probabiliter; eandem alius, & qui dem evidenter ἰ alius .denique oppostam inserat, percipiatque: cum in corporum quoque affectionibus percipiendis idem plane contingat. Et sane si quis susce. pti frigoris causa male assicitur , inter dum nullum percipit saporem ex corpo ribus, quae sano sapida sunt: si quiq ve. ro febri laborat, aliquando etiam ama. ra iudicat corpora , quae a sano dulcia iudicantur. Attamen . licet mirari non debeamus de summa varietate consecutionum, quae ab iisdem praemissis relationibus inferuntur ; tamen cum ab ipsa innumeri scateant errores s quibus humana ratio tur piter labitur, sedulo inquirendae sunt cauis tantae varietatis, ut iisdem amotis , emendatisve, bene dc uniformiter ratio

cinemur. l. IIO.

219쪽

Porrd duo videntur esse genera caua sarum , ob quas male ratiocinamur, nimirum pravae animi passiones, & falsa ratiocinationum fundamenta , quibus in ratiocinando utimur. Illae quo facilius saltem in aliis deteguntur, eo dissicilius ob malam indolem hominum, a qua dependent, emendantur: haec verδ, nemperatiocinationum fundamenta, cum a pra

va hominum indole minime procedant, eo facilius corrigi possunt ubi fuerint detecta, quo magis hactenus occulta, vel saltem neglecta suisse videntur. Ne igitur oleum , di operam nolentibus lita re Videamur , pravas animi passiones multiplici verborum apparatu exponendas Declamatoribus relinquimus; & sun damenta ratiocinationum pro viribus unice declarabimus.

g. III.

220쪽

1 92 Introduct os. III. II aque Fundamentum ratiocinationis generatim appellatur a nobis ratio illa , ob quam ex datis relationibus , quas imposterum simpliciter vocabimus praemi fas , ad hanc potius quam illam consequutionem inserendam interuὰ moevemur. Nunquam enim sine ullo pen, tus fundamento consecutiones ex praemissis relationibus inserimus. , sed semperam liqua seu vera, seu falsa ducti ratione, qua interne movemur , determinamurque , licet ratio ipsa ut plurimum non advertatur, quia ob oscitantiam , socordiam , vel imperitiam saepius ex usu , nempe naturaliter , .& Veluti per machinam, brutorum more , potius quam humano modo, nempe scienter, debitaque attentione, ut faciendum esset, ratiocinamur .

Varia porrδ sunt ratiocinationum Fundamenta pro variis ratiocinationum generibus. Si ratiocinationes considerentur relate ad eam animi nostri motionem , suasionemve, quam in animo nostro be-