Nova et generalis introductio ad philosophiam auctore Claudio Fromond ..

261쪽

ad Philosophiam. 233Nam sundamentum ratiocinationis , quod subauditur, est uidquid etairaν, Spiritus est. a. Aliquando subaudiendae omittuntur

Priemissae , expresso tantummodd. Fumdamento cum consecutione. Sit exem

plum.

Guidquid eogitat, es Spiritus. Ergo mens es Spiritus. Subaudita praemissa , ex qua insertur

consecutio, esset . lmens cogitor.3. Interdum omnia exprimuntur, sed confuse ut in hac argumentatione con

cludente .

Evangelium spondet salutem Chri

stianis .

Quidam impii suns Christiani. Ergo Evangelium sponder salutem quibUdam impiis.

262쪽

et 3 Iutroductio Ei enim haec argumentatio clarius explicanda esset, diceretur in ea sponsito 1alutis tanquam facta quibusdam impiis , qui Christiani sunt , inferri ex sponsione salutis ut facta quibusdam Christianis, nempe piis. Et fundamentum.ratiocinationis , quod continetur in propositione, Suidam impii sunν Chrisiani, eundem sensum habet, ac si explicatius diceretur: Sponsio salutis ut facta Chri

stianis, qui sunt impii , es inseparabilisa sponsolis Ioiaris facta Chrisianis qui sunν pii.

- 4. Interdum consecutio insertur reipsa ex unica relatione, quae licet ideo uni.

ca propositione luculenter exprimi po sit , pluribus tamen propositionibus obscure enunciata invenitur. Sit exemplum.

u ita materiae divisibilitas comprehendi non pore'. Infinita materiae diυsbilitas es cer-rissima. - Ergo sunt quaedam cortissima , qua nequeunς comprehendi

In hac argume*tatione licet consecutio

263쪽

ad Philosophiam. 23svideatur deducta ex duabus praemissis ex unica tantummodo relatione reipsa infertur. Nimirum existentia eorum, quae certissima sunt, & incomprehensibilia , infertur ex unica exi lentia diυVibilitatis materiae in infinitum , quatenus eadem divisibilitas certissima est , & in somprehensibilis. 3. Contra nonnunquam sub unica propositionς composita , vel simpliciter complexa , vel composita simul δc complexa exprimi possunt in ratiocinatione plures relationes , ex quibus infertur consecutio , quaeque relationes adhibitis totidem propositionibus invicem distinctis, luculentius exprimerentur. EX. Sri hac ratiocinatione et Titius reteroquin Vir probus, peri-

rus es eorum, quae narrat:

Ergo fides habenda est ipsi

videtur consecutio inferri ex unica relation ς peritiae, quae in praemissa e pressE, & data opera assirmatur de TDtio ς cum tamen reipsa inferatur ex dua

bul relationibus, peritiae scilicet, & pr

264쪽

α36 Introductiobitatis, quae sub unica propositione comoplexa ita de Titio assirmantur, ut altera explicite, & data opera, altera ve-rd, nempe probi as, implicitὶ tantummo-dd, di incides ter assirmetur de eodem et adeo ut eadem ratiocinatio clarius exprimeretur dicendo: .. Titius es Vir probus. Titius es peritus eorum, quae nar

raro

Ergo Ades habenda es Titio.. g. 13 .QVinque igitur videntur esse supreis

ma veluti capita obscuritatum , quae in distinguendis Praemissis a Fundamento ratiocinationis , iisdemque determinandis occurrere. possunt . Quare ad easdem diluendas iterum monemus , Fundamentum ratiocinationis non aliud esse , quam propositio quaedam , in qua ostenditur relatio non quidem intercedens , sed quae a ratiocinante ponitur intercedere inter deductam contecutionem, & Praemisiam, vel Praemissas , si pluis

265쪽

ad Philosophiam. 23

plures fuerint . Ideoque tum ex perce-Pta consecutione cum Fundamento de. terminari possunt praemisia relationes , ex quibus ipsa infertur e tum ex percepta consecutione cum Praemissis determinari potest Fundamentum, cui ratiocinatio innititur . Quinimo si fortasse consecutio ipsa , quae ceteroquin aperte solet enunciari, obscura videri posset , eadem illustrari, & explicatius determinari , comprehendique poterit ex percepto Fundamento cum Praemissis. Enim verδ cum, ejus relationis, quae in Fundamento e nunciatur , termini correlati sint ex parte Consecutio , & ex parte aggregatum Praemissarum , ex quibus bpsa infertur , hinc necessario sequitur , ut datis duobus ex itidem tribus , tertium semper determinari possit . Nimirum determinabitur Fundamentum , si ambo termini correlati ratiocinationis, . nempe consecutio , & praemissae , fuerint perspectar: determinari poterit consecutio, si Fundamentum cum Praemissis cognoscatur: si verb cognoscantur Fundamen-rum, & consecutio, inde determinari po

266쪽

et 38 Introductio hujusmodi determinationibus tollitur omnis amphibolia, omneque aequivocum, quae in ratiocinatione latere possunt. Regulam hanc fateor facilius intelligi, & perscribi posse , quam observari, si usus deficiat . Veruntamen non parum mihi fecisse videor dum ratiocinandi artem , quae in scholis saltem intricatissima tradi solet , ad hanc simplicitatem, & claritatem summo labore , animique contentione reducere conatus suu

cem Praemissis , cum Fundamento ratiocinationis , deveniendum est ad examen singularum propositionum , quibus eaedem praemisiae , idemque Fundamentum continetur , utrum Verae sint , vel falsae, vel dubite . Nam si propositio, quae Fundamentum enunciat, suerit falsa, vel dubia, ratiocinatio erit inconcludens ; licet singulae Praemissae fuerint verae, & ceteroquin vera quoque propositio , quae ex ipsis infertur. Quia validi-

267쪽

ad Philosophiam. 339

ditas ratiocinationis requirit ut consecuistio ex suis praemissis rite , hoc est vero Fundamento inferatur : nimirum ut in. ter Praemissas, & Consecutionem ea reis latio intercedat, quae in Fundamento ratiocinationis ponitur intercedere. Ideo inconcludens esset haec ratiocinatio:

Aqua es fluida.

Ergo ignis adurit. Quia licet verum sit aquam esse fluidam, ra verum sit ignem adurere , tamen falsum est usionem ignis inseparabilem esse a fluiditate aquae , sicuti ponitur in Fundamento ratiocinationis reipsa esse inseparabilem: potest enim ignis adurere, licet aqua in glaciem esset con

Item invalida , R inconcludens erit ratiocinatio , si altera ex Praemissis fuerit falsa, vel tantummodδ dubia, licet verum sit Fundamentum si tamen in hoc casu Verum vocari potest & cum: ipso ceteroquin vera quoque sit propositio ex iisdem Praemissis deducta. Quia deficiente quovis modo Praemissarum veritate ,

268쪽

eodem modo deficit alter ex terminis eorrelatis ejus relationis, quae in Fundamento g 133. ponitur intercedere inter praemissas, & consecutionem. Exemplo si argumentatio , in qua praemissarum altera est dubia. I. Gravia naturaliter feruntur ad centrum Univers. a. Sed experientia constat Gravia

ferri ad centrum Terrae.

3. Ergo idem es centrum Terra cum centro Universi. Relatio , quae in hac argumentatione infertur, est identitas inter centrum Terrae, & centrum Universi . Et cum haec illata relatio identitatis nulla ratione inveniatur in prima, neque in altera propositione, ideo nulla ipsarum erit Fundamentum ratiocinationis f. 129. n. 3. 4.)sed ambae ad Praemissas pertinebunt. His verh diligenter expensis , & comparatis cum ipsa consecutione , invenietur lub- audiendum Fundamentum contineri in hac propositione : Centra, in quae eadem . corpora naturaliser ferantur, eadem Iunx. Haec

269쪽

ad Philosophiam. 24 IHaec enim propositio ostendit qua ratione ponitur in argumentatione se habere consecutionem ad aggregatum Praemissarum : nimirum identitatem inter centrum Terrae, & centrum Universi esse inseparabilem ab eo quod eadem Gravia naturaliter ferantur tum incentrum Torrae , tum in centrum Universi. His probe perceptis , ii deveniatur ad expendendam veritatem primae propositionis , Gravia naturaliter ferunis tur ad centrum Univorsi, invenietur eam maxima incertitudine laborare: licet enim experientia constet Gravia se ri ad centrum Terrae, non ideo constat experientia, vel alia ratione quod eadem

Graυia naturaliter ferantur ad centrum

niversi: neque ut vera admitti potest haec propositio, nisi pro vero ponatur illud ipsum, quod ex eadem, tanquam si esset vera, infertur. Ob hanc igitur incertitudinem ejusdem Praemissae, inco cludens est ratiocinatio. Necessarium est igitur ad validitatem ratiocinationis, ut verum sit Fundamentum ejusdem, & similiter verae sint Q. singu-

270쪽

242 Introductio singulae Praemissa , ex quibus insertur

consecutio.

ΡOrro quo veritas tum Fundamenti,

tum Praemissarum ritὸ expendatur, pauca quidem, sed maximi momenti ,

monenda occurrunt.

Generaliter enim magnoperὁ necessaria est peritia in iis rebus, in quibus expendenda ratiocinatio versatur , cum ab hac unicε peritia ritε comprehendi possit natura earum relationum , de quibus agitur in ratiocinatione , quaeque iud, cari debent utrum reipsa intercedant ,

vel non intercedant inter suos terminos correlatos, prout inter eosdem enuncian. tur intercedere, vel non intercedere o

SPeri tim vero quo de Fungament;

veritate recte judicemus, notandum

est, deductam relationem se habere ad Praemissas simul coeptas HSersa ratio