Nova et generalis introductio ad philosophiam auctore Claudio Fromond ..

51쪽

Introductio g. I 8. Liquando ad enunciandam relationem quae nomine proprio caret, non unicam, en unctandaeque proximam relationem exprimimus, sed duas eidem proximas, quibus ipsa enuncianda relatio veluti circumscribitur. Verum ut improprietati vocum occurramus, iisdem singillatim negantem particulam praefigimus , cujus ope de improprietate vocum admoniti auditores, exprimendam relationem licet obscure, aliquo modo percipere Valeant. Ita nonnunquam ad explicandam relationem , quae inter aliquem cibum , palatum nostrum intercedit , si eadem propria voce careat, e X primitur dicendo cibum ipsum, sive saporem ejus e ge

OUod si ad exprimendam relationem

nomine proprio carentem, usurpari non valeant voces designandis relationibus eidem

f. I p.

52쪽

ad Philosophiam - 33

eidem proximis destinatae , tunc eligitur relatio, quae relationi exprimendae opposita videtur, nomenque proprium hujus ad usum accommodatur, eidem negantem aliquam particulam praefigendo. EX.G si ex mutuli comparatione Canis, &Hominis percipiatur relatio illa, quae nomine proprio carens cognoscitur Opposita relationi similitudinis , eaque significanda sit, illam exprimimus aliena quidem , & impropria smilirudinis voce , sed cum praefixa ipsi negante particula,

cum qu a componitur vox di ilitudinis ἰeodemque modo componieur, &, si quando opus sit, usurpatur vox inaequalitatis ad exprimendam relationem oppositam relationi aequalitatis.

CAPUT V.

De relationibus relate ad modum, quo intersuos termiuos correlatos intercedun . f. 2O,

Si relationes hac ex parte inspiciamus, & contemplemur , disi ingui

53쪽

ῖψ . Introduct ioeaedem possunt in relationes variabiles ,& in relationes constantes. Siquidem aliae prorsus eaedem manent, tum si terminus antecedens conseratur cum consequente; tum si consequens ad antecedentem, hoc est ad subjectum, referatur. Aliae verb, mutato ipsorum terminorum ordine, mutantur, nempe in alias relationes convertuntur. Ex. gr. Relatio aequa Iitaris, quae comparato corpore A cum corpore B, percipitur inter ipsa corpora intercedere , eadem manet aequalitas etiam si corpus B ad corpus A reseratur. Relatio autem excessos, quae inter senarium, ia binarium intercedere percipitur comparando senarium cum binario, convertitur

in relationem defectus, si binarius ad

senarium reseratur. Hinc mariabiles vocari possunt relationes, quae mutato terminorum, comparationisve ordine, mutantur; consantes verδ relationes, quae eaedem perse- Verant, quomodocumque terminorum ab ter ad alterum reseratur. f. ΣΕ

54쪽

ad Philosophiam. 33

HUic autem relationum distinctioni

in variabiles, & eonflantes , respondet eas exprimendi usus. Nam relationes variabiles unice de ipsarum subiecto e nunciantur relate ad suum terminum consequentem; ut quum dicimus Titium esse majorem Cajo, nempe relate ad Cajum ς esse patrem Caesaris, nempe relate ad Caesarem; flium Sempronii , maritum Annae &c. Relationes autem conflantes non modo enunciantur de subjecto relate ad suum terminum consequentem; sed etiam de utroque relate ad se mutuo. Nimirum dicimus ex. gr. non modo Titium esse fratrem Gaii, vel

55쪽

Introductio

De relationum compatibilitate, o incompatibilitate mutua ς nec non de mu-xua separabilitate, cy inseparabilitate ipsarum

SI relationes considerentur inter se , relate ad se ipsas, distingui possunt in quatuor classes : aliae si quidem sunt in eodem subjedio inter se compatibiles , aliae incompatibiles; aliae invicem separabiles, aliae vero inseparabiles. Relationes inter se comparibiles sunt, quae in eodem subjecto simul reperiri possunt, sed non necessario, ut relationes albedinis & dulcedinis , quae licet

reperiantur ex. ca. in saccaro, non reperiuntur in eodem necessario.

Relationes inter se incompatibiles sunt illae, quibus idem subjectum simul assici non potest, ut relationes aequalitatis , Mina qualitatis ' similitudinis, & dissim litudinis excessus, & defecitus ', dummodo

56쪽

do ad eundem terminum consequentem

referantur.

Relationes invicemseparabiles sunt illae, quibus idem subjectum assici quidem potest eodem tempore, sed non necessarib, ut in saccaro albedo , & dulcedo sunt relationes invicem separabiles: quia licet in saccaro defaecato simul reperiantur, potest ipse alio colore imbui, retenta dulcedine. Relationes denique inseparabiles sunt, quarum altera in eodem subjecto ab altera separari , sive sejuncta inveniri non potest . Hujusmodi sunt relationes longitudinis , latitudinis δε profunditaris , nempe alitudinis in corpore, cum in ipso neutra ipsarum sine reliquis unquam reperiri possit, quamvis altera ipsarum, non consideratis reliquis, expendi valeat.

f. 23. Ex his autem quatuor relationum differentiis, duae, hoc est Infeparabiliras, & Incompatibilitas, nullum augmenti, decrementique gradum suscipere possunt ' possunt vero tum augeri , tum

57쪽

38 Intro ductio minui reliquae duae Compatibilitas , &

relationes , quae ab una eademque relatione sunt inseparabiles, vel cum ipsa incompatibiles, sunt omnes cum eadem aeque incompatibiles, vel ab eadem aeque inseparabiles . EX. gr. Rela tiones longitudinis, δc latitudinis, quia sunt in corpore inseparabiles a relatione prosunditatis, sunt quoque ab eadem in ipso corpore aeque inseparabiles. Similiter relationes rubri, viridisque coloris quia sunt in eadem materia, eodemque tempore incompatibiles cum relatione albedinis, sent quoque eaedem cum ipsa albedine aeque incompatibiles, hoc est non magis una quam altera est cum albedine incompatibilis. Contra vero ex relationibus, quae in eodem subjecto sunt vel compatibiles cum alia relatione, vel ab eadem separabiles, aliae sunt magis, aliae minus , aliae vero eodem modo , hoc est aequalitercnm ipsa compatibiles , vel aliae magis, aliae minus, aliae Vero aequaliter, seu eOdem modo esse possunt ab ipsa separa biles. EX. ca. Cum facilius perveniat

Separabilitas Nimirum

58쪽

ὰd Philosophiam . 3 9

homo ad quinquagesimum , quam ad centesimum aetatis annum, erit in ipso magis compatibilis cum relatione vitae, duratio usque ad quinquagesimum , quam duratio usque ad centesimum annum . Quia Vero minor est sapientium , quam insipientium numerus , minus quoque compatibilis erit cum relatione humanitatis relatio sapientiae , quam relatio inspientiae in eodem subjecto , sive in Animali , quod relatione humanitatis sit determinatum. Iisdem rationibus magis separabilis est a relatione humanitatis relatio sapient , quam relatio insipienriae e relatio autem durationis usque ad quinquagesimum annum minus separabilis est in homine a relatione vitae, quam sit duratis usque ad ceru

tesimum annum.

a tura , earundem compatibilitas ,& 1eparabilitas ad mensuram ita exacte aliquando reduci possunt , ut ipsarum

quantitas numeris exprimi valeat. Pona-

59쪽

4o Introductio tur e navi, in qua erant Belgae 24. & An gli 6. hominem ex omnium numero indiscriminatim exivisse. Profecto cum relatione exitus hominis illius magis erit com patibilis relatio exitus Belgae, quam relatio exitus Angli. Re vero probe perpensa, facile praeterea quisque perCipiet compatibilitatem exitus Belgae ita se habere ad compatibilitatem exitus Angliut 24. ad 6. nempe ut 4. ad T. . Contra vero si attendas earundem relationum separabilitatem a relatione exitus ejuidem hominis, comperies relationem exitus Belgae esse a praefata relatione minus separabilem, quam sit si parabilis relatio exitus Angli; & prcet rea separabilitatem exitus Belgae ita se habere ad separabilitatem exitus Angli,

ut reciproce 6. ad 2 . nempe ut L.

Sed enim quanto nisi sit futura, quam exposuimus relationum divisio, innotescet tum, quum agemus de fundamentis ratiocinationum. ibi enim demonstrabimus, qua ratione in ratiocinationibus ineompatibilitas, & inseparabilitas relationum sint fundamenta evidentia; fun-

60쪽

Philosophiam. I

damenta vero probabilitatis, seu vero similitudinis in relationum separabilitare ,& compatibilitate consistant.

CAPUT VIL

I e reIationibus reIate ad consantiam , viariabilitatemque terminorum suorum.

cipue nunc ex consantia terminorum,& mariabilitate, ipsas considerabimus . Plura enim huc pertinentia cum neglexissent Philosophi, hinc naturam enunciationum, nec non earundem ratiocin tionum , eX quibus praecipuae Veritates, inferuntur, minime sunt assequuti, ut deinceps ostendemuS. Relationes itaque si expendantur relate ad constantiam, variabilitatemque terminorum, deprehenduntur primo aliae habere constanter invariabilem, sive ah- solute constantem terminum antecedes item. Secundo aliae terminum consequen

tem Diuitiam by Cooste