장음표시 사용
211쪽
7 Ea od. XXI, 22, 26, 27. si Ezechiel. 1
III. Quid de ad eliis 3 Douius refugii, omnis terra Israel: a Noti trades serium domino suo, qui ad te confugerit: habitabit tecum in loco qui ei placuerit, et in una urbium luctrum requiescet: ne contristes eum l).n Praeeepta humanitatis opera M. peractae Olim servitutis adiecta recordatione: a Et recomaberis quia servus fueris in Aegypto 3 .n Praesentissima et instans co ilibus sententia: a Non ignara mali, miseris succurrere disco. v Servis ot ancillis tributa requies diei septimae 4l. Eiusdem me sae ac solemnitatum participes effecti χ: heris sublato vitae et necis dominio 6j. Si ancillam dominus percusserit, reddet qua tum maritus expetierit. et arbitri iudicaverint; si percusserit oc tum servi aut ancillae, vel dentem excusserit. dimittet eos liberos R. Quam humanitatem cum extra Iudaeorum populum nu libi apud gentes invenias. non leve ibi moralitatis, et conservatae sive restauratae iustitiae elementum latearis necesse est: imo saniora dedisset Moyses, nisi a filii dura facie et indomabili co
IV. Λrduum magis et laboriosum opus. ser itutem. quae in omnium gentium ius et factum exagerat, e philosophicis e trinis, e legibus, e moribus convellere. Hoc tamen Evangelica dogmata et sapiens atque essicax Ecclesiae longanimitas tandem
V. Dum enim, ut superiori titulo disseruimus, saeva et probrosa Ser itus, praesertim apud Romanos, fastigium attigerat: magna et inaudita ex orientalibus plagis dii ulgabantur. Crux mundum redemerat. Christus quaecumque civilia, quaecumque amabilia, non philosophus ipse neque in ulla philosophorum sch la edoctus. sed ex Patris sinu, ex aeterna nimirum veritate et imstitia detulerat. Quis autem hominum purae semper veritati ex tot erroribus colligendae suffecissetZ Tamen ossicia quaevis naturalia, quae recta ratio philosophis dictaverat, novis demum ac sublimioribus incrementis adaucta, universis saeculis per Evangelium esserebantur. Tunc revera Dei et naturae sacramenta seu abscondita) revelata sunt: animae primum, deinde hominum corpora, samilia et societas redempta; tuncque in genus humanum ea spiritus descensio peracta est, qua omnia renovata sunt. VI. Christus itaque, philosophiam praetervolans quae hic et illic vix incondita humanitatis rudimenta a longe salutaverat, in ritatis systema plenissimum, et persectissimum ediderat, cuius pulchritudine non philosophorum tantum sed populorum mentes allicerentur, corda autem actuoso amore incalescerent. Unus ipse fraternitatis originem in Divinitatis unitate ac paternitate constituens, divino eam praeconio exornaverat, simulque eius nat rae excellentiam et praeceptum tradiderat. Vere aiebat ille: a Maniat De modis ineundae strvitutis, servorumque conditione apud u braeos. vide Ac EnMANN, Archaeologia biblica. 1 l68-l7l . Viennae, i 826. Diuiti oti by Corale
212쪽
datum novum do vobis, ut diligatis invicem, sicut dilexi vos 1). , liloanu. xl ΙΙ, Dilexit vero usque ad mortem. Fidissimus autem eius interpres Paulus: et Unum corpus et unus spiritus.... mus Dominus, una fides, unum baptisma, unire Deus et pater omnium, qui est Super MOmum, et super omnia, et in omnibus nobis 2 . v Multi unum , ' 'corpus sumus in christo, singuli autem alter alterius membra 3 . v si Rom. xl l Quis ausus suisset philosophorum. Omnes homines unum corpus l7. in Deo Patre appellares Sed en cum divina assinitate et fraternitate, solidarietatem quamdam universalem: u Et si quid patitur
unum membrum, compatiuntur omnia membra: sive gloriatur num membrum, congaudent omnia membra. Vos autem estis corpus christi, et membra de membro M. is Quid hanc gignit cum η Corinth, ,
fratribus et cum Deo unitatem3 CnhaiT s. xii, VII. Hac charitatis unitate, non ipsa solum servitus Concidebat, sed iam unde magna fratrum familia, uno Deo, una lege. iisdem beneficiis devincta, a Ierusalem usque in Hispaniam, e tendebatur M. Iam, soluto divisionum pariete, fratres fratribus copulantur R. Iam non est distinctio Iudaei et Graeci: nam idem Dominus omnium R. Imo unum omnes sunt, sive Gentiles, sive SERVI sive MBEni R. VIII. Novam adeo doctrinam, Romae cito insonuiSw, y
cul dubio est. Iam Tiberius, actibus Christi a Pilato exceptis, ni obstitisset Senatus, eum in Deos intulisset 9ὶ. Evangelium ex humili Palaesthina, cultissimas Asiae Minoris et Graeciae provincias, ipsamque Caesaris domum. ingressum fuerat: a Salutant vos qui de Caesaris domo sunt: v quae est salutatio Pauli ad Philippenses 10 . Pauli vero doctrina, ardentissimi ac dissertissimi viri,
romanae urbi eiusque philosophis, Senecae autem potiSsimum, certissime innotuerat. Hinc versa rerum facies. IX. Equidem Cicero, aeternae legis assertor et vindex. ex legis unitate, unam iam omnium civitatem constituerat: a Ut iam universus hic mundus. una civitas communis Deorum atque ii minum existimanda 11 . v Sed ingeniosam mentem idea illa vo- il Cic., Deluti sulgur pertransierat . quin eam ullo modo ad servitutem con--Lverteret. Imo docuerat in ossiciis: u Iis qui vi oppressos imp rio coercent. est sane adhibenda saeuitia. in heris in famulos 1M: n iri ld. , O . idemque mirabili quadam indisserentia de Domitio praetore lo- il, 7.quebatur. qui servum, eo quod singularis magnitudinis aprum occidisset, cruci singebat 13 . Omni excussa philosophia. nihil pror- l3 Id. . insus inveniens. quod sequentibus evangelicis sere Senecae dictis Verrem, V, 3 aequiparetur. X. Ipse. e suorum moribus discedens, humanae familiae pra ceperat unitatem et charitatem: α Philosophia docuit colere divina, humana diligere. et penes Deos imperium esse. inter homines eonsortium 14 .n Idem: u Homo sacra res hominil omne hoc l4 Senec. , quod vides, quo divina atque humana conclusa sunt, unum est: π, sh membra sumus eorporis magni. Natura nos cognatos edidit, quum
213쪽
ex iisdem et in eadem gigneret. Haec nobis amorem dedit muli Senec., ep. tuum, et sociabiles secit 1 . nXI. Explicite domiporum saevitiam insectabatur: a In se 2 Id. , p. 95. vos superbissimi, crudelissimi, contumeliosissimi sumus R. s Et δὶ ld. m. 47. Servorum causam agens: a Servus est Fortasse liber animo 3). v lla. a Servi sunt3 Imo homines 4ὶ. n Alibi: a Corpora obnoxia et ad-b ib. scripta dominis: mens quidem sui iuris est R. n a radem omni-6 ld. BG bus principia, eadem origo s). B Haec autem vehementiora, quaenes, iii, 20. non abs re, Dactis adeo temporibus contingebant: a Quid est ques romanus. aut libertinus. aut servus Nomina ex ambitione ii ld. ep. 32. aut ex iniuria nata: subsilirs in caelum ex angulo potest zὶ. v lline ad mores respiciens: u Sic cum inferiore vivas, quemadmodum 8 ld. ep. 47. tecum superiorem velles vivere R. v XII. Parallela s. Pauli et Senecae Ioca collecta sunt. nec Pauci oecultum Senecae christianismum suspicantur. Frustra tamen. Unus ex iis suit, a qui cum cognovissent Deum, non tamqud ms Rom. l, 22. Deum glorificaverunt9 . n Deque illos. Augustiniri: R Iste quem
philosophia quasi liberum secerat, tamen quia illustris populi Romani Senator erat, colebat quod reprehendebat, agebat quod a isti Aug. . de guebat, quod culpabat adorabat 1'. B Imo cum sceleratissimam
Cio, , Vi, ιο. dixisset Iudaeorum gentem: a Christianos in neutram partem commem0rare ausus est, ne vel laudaret contra suae patriae veterem consuetudinem, vel reprehenderet contra propriam forsitan v
ra ib. Vs, is . luntatem 11 . is Pauli philosophiam persensit, ad religionem non pervenit sa). XIII. Nec philosophia tantum, sed ipsa plebs, Nero ipse, in
San Seneca et Burrho agentibus, aliquid christianae aequitatis animo exceperant. Nam, Nerone imperante, magistratus ad excipiendos servorum questus, primum institutus suit. Narcissus autem libertus. libertorumque patronus, ac Neronis gratia potentissimus, aiehat apud Petronium: a Amici et servi, homines sunt. et aestue unum lactem biberunt. Me salvo. cito aquam liberam 12 Satyri c., gustabunt 12 .n Sed Neronis lex, Neronis saeculσ, quid boni con-
sa . Seneca saepe noster a ait Tertullianus i De anima 20 . Ex latii bellus AEcio. STA'cuir ue Christianismo Senecari Witembergae, i 668; vel lenae, i 706. Tum: Fa. Cf. GELpa E Tmetuit iuncula de 'minaruα- te quae Paulo Apostolo cum Seneca philosopho intercessisse traditur,veresimillima: Lipsiae, l813. Primis Leclesiae temporibus quaedam circumferebantur Epistolae Parii ari Senecam, et Senecae. ad Paulum: u In quibus, Scribit s. llieronimus, cum esset Neronis magister, et illius temporis potentissimus, optare se dicit eius esse loci apud suos, cuius sit raulus apud christianos a iS. II illa; De vir. iuustr. , t 2 . Certe supposilitiae sunt quae nunc existunt, sed veras extitisse, putant Iustus Lipsius aliique Iloset. Lips., N. Senecae, 0: Fallaic., B ioo. eccι., p. 67 . Hoc solum volumus: ex Paulo, adeoque ex Christianismi sontibus, sublimes quas aliquando effundit sententias decerpsisse Neronis magistriim. Ch Mis Afemoires relati a Γhist. eccles des premiers siectes. Pari. G. u. GnEppo; Paris l8s0.
214쪽
tulit' Νihil. Quid Narcissi rus, sed arroganter prolatum' Nihil. Dei nimirum crat, eiusque sapientiae et charitatis, novam condere gentem. XIV. Hinc non in Christo eiusque discipulis superba atque indignantia illa verba: Me salus, euo aquam Iiberam gustabunt. Mia minae, non seditionum pabula: societas enim traditionale et perantiquum hominum aedificium, non extemplo in novas formas detruditur, quin ad peiora labatur. Hominis autem in hominem dominatio, cum ex universa orta fuisset naturae corruptione, haec primo in universum erat restauranda, ut. consanata radice, et societatis rami convalescerent. Carnis nempe et peccati servitus dissol enda erat, ut spiritus ad ei, item dein libertatem consu geret. Huc itaque spectabat Λlκγstolus gentium: u Cum enim se vi essetis peccati, liberi suistis iustitiae 1). μ)n Haec primum libertas, non per arma civilia, sed per iustitiae servitutem eo quirenda: a Sicut exhibuistis membra vestra servire immunditiae, et iniquitati ad iniquitatem: ita nunc exhibete membra vestra Servire iustitiae in sancti Mationem M. B Haec summa libertas, omniumque libertatum landamentum. Per iustitiam enim ad Deum accedimus, Deo inhaeremus, eiusque spiritu vivimus: et Ubi a tem spiritus Domini, ibi libertas R. v Sancta quidem libertas, qua populi eorumque imperantes reliciebantur, quam extunc no nulli, sed demum maxime Lutherus eiusque assectae, in divinam ct politicam insurrectionem con erterant, a quasi velamen babentes malitiae libertatem M. fXV. Peccato igitur expulis, prima servitutis causa expellebatur, quum. ex Λugustino, sae issimo domj natu hostet corda mortalium libido ipsa dominandi 5). Deinde, pro peccato, infusa omnium charitas, hinc iustitiae illinc obedientiae imperio resta rato. Ex Christi autem sententia divinae fidei atque amori Amst ius curam domesticorum parem secerat: a Si quis autem suorum et maxime domesticorum curam non habet, fidem negavit, et est insideli deterior 6). , Una siquidem voce, domesticorum nomine, omni sere sublato discrimine, silios et ser, os complectebatur. Explicite vero dominorum in servos aequitatem, unius D mini eiusque iudiciorum recordatione exorabat: a Domini, quod iustum est et aequum servis praestate: scientes quod et vos Do. minum habelis in eaelo T). . Servis autem praecipiebat: re Se 3 i, Obedite per omnia dominis carnalibus, non ad oeulum scrvientes, quasi hominibus placentes, sed in simplicitate cordis, timentes Deum R. n Sic una omnium instituta familia, atque u-
sal Horrendo servitutis iuri quod apud gentes obtinuerat, nefandam peccati servitutem Christus et Apostoli aptissime comparant, quatenus ex peccati mancipiis inmui iustitiae cultores essecti simus, non vero ab humana qualibet et divina lege soluti, ut beatus blasphemat Lutherus, eiusque sectatores, expertissimi insurrectionum magistri, hactenus interpre
215쪽
il l Corinth. Vll, 20, 22. ilius Dei imperio atque intuitu discretis iuribus atque ossiciis, recte edicere poterat: u Unusquisque in qua vocatione vocatus est in ea permaneat .... Qui enim in Domino vocatus est servus. liabertus est domini: similiter qui liber vocatus est, Servus est Cliristi l . v Ηac prudentia, hisce ossiciis, vetu8 societas in novam, sine labore ac tumultu, aequo et firmo gradu ertebatur. XVI. Si Christi haec eiusque discipulorum documenta cum neotericis imperiorum reformatoribus conseras, videbis Christum humani generis reformationem ab individuorum restauratione incipiendo, illam eo ordine perduxisse ut hominum nat ra caelesti generatione resecta, animi in lirmitatibus expurgata, itiis detersa. virtutibus aucta, aptior quoque ad accidentales vel civiles persectiones evaderet. Aeternus ipse, et naturam quam condiderat intime pernoscens, non praepropere urgere tempora. sed rerum causas disponere, ossicia serere, fructus expectans inpatientia, naturam universam instituere, non compellere vel sta gere, BGrmsus est. Contra vero . levissimi aetatis nostrae politici, societatem animo saltem et verbis innovaturi, hominum substantialia, aequitatem, virtutem, contemnunt; saeculorum i Stitutiones quae, altissimis defixae radicibus, moribus et eoinsebus inhaerent, nocti pendunt; possibilia a non possibilibus, opportuna ab importunis minime separant; universam societotem distorquent', ac landitus miscent. XVII. In . hanc malorum colluviem, societatem praecipitem egissent Christus et Ecclesia, servitute extemplo dissoluta: eo praesertim tempore, quo iam tanta otiosorum et pessimorum pilabe gravabatur ac satiscebat Imperium. Sed omnium in Deo constituta fraternitate ac naturae aequalitate, servitus primo edoctrinis, e moribus deinde atque e legibus emigrabat. Primi Christianorum mores. eharitate traternitatis conspicui, ethniois exclamantibus: et En ut se diligunt Christianil n Secundo et te tio saeculo, Tertullianus aliique eadem gloriatione laetantur. Quarto ineunte, haec in paganos habet Lactantius: a Deus qui homines generat et inspirat, OMNER AEQUOS IDEM PARES esse ' luit. Eamdem conditionem vivendi omnibus posuit; omnes ad sapientiam genuit: nemo a beneficiis eius segregatur. Nam sicut omnibus unicum suum lumen aequaliter dividit, emittit omni-hus sontes, victum subministrat, quietem somni dulcissimam tribuit: sic omnibus aequitatem virtutemque largitur. NEMO APUD
si qui iustitia indiget: nemo dives, nisi qui virtutibus plenus est: nemo denique egregius, nisi qui bonus et innocens fuerit; nemo clarissimus, nisi qui opera misericordiae largiter secerit; nem perlaetissimus, nisi qui omnes gradus virtutis impleverit. Quare neque Romani neque Graeci iustitiam tenere potuerunt, quia dispares multis gradibus homines habuerunt, a pauperibus ad di-
216쪽
vites, ab humilibus ad potentes. a privatis denique usque ad regum sublimissimas positates. UBI ENIM NON SUNT UNIVERSI PARES, AEQGITAs NON EsT; et excludit inaequalitas iustitiam, cuiusvis omnis in eo est, o PAREs FACIAT EOS QUI AD HUlcs VITAE CONDITIONEM PARI SORTE VENERUNT. Duobus igitur illis iustitiae
sontibus immutatis spietas in Deum, aequalitas hominis ad hominem in . omnis virtus et omnis veritas tollitur: et ipsa iustitia remigrat in caelum l). nXVIII. Christiani Ciceronis dicta. quo naturaliora. eo Smblimiora conspiciuntur. Ne tamen, societatis gradibus deletis, quamdam anarchiae et communismi speciem prae se ferre vid retur, sibi obiicit: a Dicet aliquis: Νonne sunt apud vos, alii pa peres alii divites, alii servi alii dominil Nonne aliquid inter singulos interest Τ , Respondet ipse: a Νihil: nec alia causa est, cur nobis invicem fratrum nomen impertiamus, nisi quia pares nos esse credimus. Nam cum omnia non ConPORE sed SPIRI Tu metiamur, tametsi corporum sit diversa conditio, nobis tamen servi non sunt. sed eos et habemus et dicimus SPIRITU FRATRES, RELIGIONE COX-sEGOs. Divitiae quoque noli faciunt insignes, nisi quod possunt bonis operibus sacere clariores. Divites sunt enim. non quia divitias habent. ged quia utuntur illis ad opera iustitiae. Et qui pauperes videntur, eo tamen dixites sunt, qui et non egent, et nihil concupiscunt. Quum igitur et liberi servis. et divites pamperibus. HUMILITATE ANIMI PAREs siuΓs: apud Deum tamen hi tute discernimur. Et tanto quisque sUBLIMIOR EST, QUANTO IU-RTion R. nXlX. Nemo profecto, lucidiori atque integriori sententia, naturae aequalia ae substantialia, et conditionum iura civilia inaequalia eι aeeidentalia, definire poterat. Iam tibi iidetur a soluta aequalitate evertere societatem, quum illam potius nati rati et ex angelico aequalitatis iundamento, sublimiori ordine et pulchritudine construit. Quod catholicorum ingeniorum est i signe, veritatem ad extremam usque laciem persequentium; atque in re nostra. aequalitate originis obnoxiam sor itutem eve tentium, dum firmiorem redderent familiarem et politicum d
XX. Sed omnibus maior Augustinus . cuius facile miraberis ingenii robur atqui, audaciam. Nam, cum statuisset: a Etiam qui imperant serviunt et q. quibus videntur imperare: neque nim dominandi eupiditate imperant, sed osticis eonsulendi: nee principumli superbia. sed pro idendi misericordia 3): v prosequitur: a Hoc naturalis ordo praescribit. ita Deus hominem condidit. n Cur veres Quia in hunc sinem condidit, ut a praesit piscibus maris. et 3olatilibus caeli, et bestiis universae Iue te rae M. n Hominem autem. subsumit Augustinus, α rationalem laetum, ad imaginem suam, noluit nisi irrationabilibus dominai Lactant. . Dis. Instu ,
217쪽
loc. ri: NON HOMINEM HOMINI, SED HOMINEM PEe t ij. Eii, eum obnoxia servitute, exscissum omnem tyrannicum clominatum. a Prima ergo, concludit, servitutis caussa peccatum est: nomen
istud culpa meruit. non natura M. v Est tamen bona quaedam servitus, mercenaria nimirum et politica, de qua Augustinus: et Verum et poenalis servitus ea lege ordinatur. quae naturalem ordinem conservari iubet, perturbari vetat . . . donec transeat iniquitas, et evacuetur omnis principatus et poteStas humana. et sit Deus omnia in omnibus 3 . h Qui vero antiquitus fuerunt iusti. ita habuerunt servos ut a omnibus domus suae membris pari dilectione consulerent: quod naturalis ordo ita praeseribit, ut ii men patrumfamilias hinc exortum sit, et tam late vulgatum. ut 16. inique etiam dominantes hoc se gaudeant appellari M. n Sed nequis eonsulendi sententia, quae ad imperantis refertur mansu tudinem, ipsum everteret imperium, sic merceudi declarat potestatem: u Si quis autem in domo per inobedientiam, domesticae paci adversatur, corripitur, seu verbo, Seu Verbere, Seu quolibet alio genere poenae iusto atque licito, quantum societas humana concedit: pro eius qui corripitur utilitate. ut paci unde dissiluerat coaptetur. Sicut enim non est beneficentiae. adiuvando efficere ut bonum quod maius est amittatur, ita non mi innocentiae, parcendo sinere, ut in malum gravius incidatur. Pertinet ergo ad innocentis ossicium, non solum nomini malum inferre. verum etiam cohibere a peccato, vel punire peccatum: ut aut ipse qui plectitur, corrigatur experimento, aut alii terreantur exemplo d). n Quae cum de domestica praesertim societate dicta sint: domus autem initium sive particula sit civitatis: et omne initium ad aliquem sui generis finem, et omnis pars ad universi, cuius est ροα, integritatem reseratur: hinc infert Augustinus, familiae imaginem servandam esse in politico principatu, et reserendam esse samiliarem ordinationem ad civium concordiam. et Pacem. Qui in his non videat restauratae societatis integrum syst ma et exemplar, nihil plane videt. XXI. iadem aliorum Ecclesiae Patrum mens et loquela. Sed haec eorum prudentia: ut cum populos instituerent, mansuet dinem at obedientiam, cum vero populorum rectores Blloquerentur. vel naturae iura philosophice definirent, libero calamo aequalitatem et fra tarnitatem urgerent. imperandi iura ad consulendi ac providendi ossicia redigentes. Quibus contraria ex integro seditiosorum ars et consuetudo. populorum auribus continuo servitutis ac tyrannidis odiosa nomina inclamantium. Hinc contrarii ex utraque parte essectus oriebantur: illi servitutem, sensim sine sensu, nulla vehementi societatis eoncitatione, a moribus, a legibus. a iure gentium expulerunt: hi ex adverso, populos salsa aequalitate ac libertate decipientes, societatem qu agi mare servens agitationibuq et doloribuq commovent. Di siligo: by Cooste
218쪽
SERVITUS EXPUNGITUR E IURE GENTlUM. I. Religiosa servorum manumissio sub constantino. Il. Manumissionum excessus, sed laudabile consilium. III. Augusti leges adversae: exscindenda societas, ut nova consurgeret. IV. Quae religionis pars; manumissionis forma exhibetur. v. Gregorio Magno pontifice, Romana Ecclesia civililain et ecclesiastica potestate in populorum libertatem utebatur. VI. Neque ethnici unquam a libertatis beneficio depulsi. Vll. Non recte Guiroi. Vili. indeficientia Ecclesiae studia et labores in servitutem. IX. Vel christianismus, vel servitus: cuius praesens renovatio esset socialismus. X. Summorum Pontificum in Nigritarum commercium Epistolae. xl. Americae incolas missionarii tuentur; sero leges, XII. Horrenda reipublicae iura ex Platone et Aristotele.
I. Si doctrinae mores, mores autem gentium leges etarmant: servituti e gentium christianarum legibus erat exulandum. Nam christiana mansuetudo adeo ethnicorum quoque animos emollire coeperat, ut, Λdriano et Antonino imperatoribus, a servorum dominis ad magistratus, ius vitae et necis translatum fuerit. Sed . Constantino principe, vere magna innovantur: primus enim imperantium publice christianae pietati nomen dederat. Eius Constitutio. anni 3 12, durior adhuc si cum n0Stris moribus compa- ι L. 9 C. retur, novae tamen humanitatis signum pro eo tempore exiStima- Theod. , de ebitur l). Idem manumissionem in Ecclesia fieri permisit, prae- mendat. Serv. , sentibus episcopis, quasi religionis dictamen et consilium: RELi- uniea, C. Iust.
ci A MENTE T sa . Ipse clericis omnibus servos suns in pleni ' i hi , simam libertatem dimittendi facultatem indulsit, Simplici ver- c i ὰὸ h;
bali concessione, nulla solemnitate 3 . Qua lege. G0desroy oni- quianeeclesia madvertente, clericorum pietas et in libertatem propensio decla- et C. Th. , lib. rantur: qui et legem ab imperatore expostulaverant, et veluti collatum sibi beneficium acceperant. Pulcherrima autem hac via in- ieedens Constantinus, ni tempora obstitissent, re magnam huma η gni m. ne οὐ ni generis partem in civilem libertatem vindicasset ε). v Chaleani hriand , rasa ista Εn constantini legem, renovatam a Iustiniano: u Iamduduri pla-euit, ut in Ecclesia catholica libertatem domini suis famulis praestate possint, ut sub aspectu plebis, adsistentibus Christianorum Antistitibus, id sa-ciant. a Deinde . . Qui RELiciosa MENTE in Ecclesiae gremio servis suis meritam concesserint libertatem, eamdem eo iure donasse videantur, quo civitas romana solemnitatibus decursis dari consuevit. Sed hoc dumtaxat his
qui sub conspectu Antistitum dederint, placuit relaxari a lL. t C. de his
qui in eccles. etc. . In hanc legem Augustinus: a Servum tuum manumittendum manuducis in ecclesiam. Fit silentium, recitatur libellus, aut sit desiderii tui prosecutio. Dieis te servum tuum manumittere, quod tibi in omnibus servaverit fidem . iis rem. 2 l . Quam mirus humanitatis progressust Eodem in loco, eodem praesente religionis antistite, suo spiritualis gervitus dissolvebatur, haec deiecta humanae familiae membra in civilem revocabantur libertatem. Cuius autem voce et auctoritate8 Episcopi nutu id peragebatur, quod antea Imperii legibus et formalitat ibus erat extorquendum.
219쪽
Fufia Caninia tollenda. bi S. Greg. M. Epist. Vl, tr.
II. Vereque tempora obstabant. Nam tot, impellente christiana charitate, manumissiones aderant, ut urbes libertinorum turmis gravarentur. quibus bona omnia deerant, excepta libe tate. Excessus quidem, sed laudanda imprudentia, in eo saltem fraternitatis consilio quod illam dictaverat. Verum illa ipsa charitas quae servos liberos secerat, miseros non derelinquebat. Pa
perismo enim excrescente, quae Infimi Imperii s Basso impero)tristis erat plaga, legum humanitate mendicantibus provisum sum rat 1); et rogantibus episcopis, aucta hospitalia et charitatis instituta η. quae Iulianus apostata Christianis invidebat. III. Haec primi christiani imperatoris iurisprudentia quani
alii sequebantur, eo ver maxime admiranda, quia religioso consilio genita, et Augusti legibus adversabatur. Augustus enim manumissionibus coercendis, legibus AElia Sentia anno V. c. 757. et Fusia Caninia anno T61, adlaboraverat. Nam, inter bella civilia, liberti legiones impleverant, et coniugiis. Seriorum Sanguis, quod civile erat nefas, romano sanguine admiscebatur. Quamobrem Servi, non ante annos triginta, memoratis legibus, nec in plenam libertatem vocabantur; sed in probrosam, quae inferior a Iustiniano 3 , et pessima a Caio appellatur. Constantino autem imperante, maiestas romani nominis collabebatur, et christiana religio alte mentibus cordibusque insederat, libertatem exoratu ra. Attamen plures Λugusti exceptiones usque ad Iustinianum e literant: vanum nomen, quum a moribus iam excidissent M. Sed universae redemptionis tempus nondum advenerat. Vetus soci tas erat exscindenda, ut haec quoque inhumanitatis vincula dilaberentur. Quod medio aevo peragebatur, nova societate exu gente, asperis quidem moribus, sed ethnicae sophistarum cult
IV. Interea vero tantam romani iuris, quod ius erat gentium, conversionem, religio praestiterat. Quae pars fuerit Romanorum Pontificum, res ipsa loquitur, et ex Magno Gregorio discimus, cuius haec miranda sunt verba: a Cum redemptor noster, totius conditor naturae, ad hoc propitiatus humanam voluerit ca nem assumere. ut divinitatis suae gratia dirupto, quo tenebamur captivi, vinculo servitutis, pristinae nos restitueret libertati: s lubriter agitur si uouiNES QUOS AB INlTIO NATURA LIBEROS PRO-TΠLIT, et ius facturium) gentium iugo substituit servitutis, in ea
QUA NATI FGEnΛΝT, manumittentis beneflcio, LIBERTATE reddantur. Atque ideo PIETATIS INTUITU, et huius rei consideratione pe moti, vos Ν. N. , famulos sanctae Romanae Ecclesiae, cui, Deo adiutore, deservimus, liberos ex hac die, civesque romanos emeimus, omneque vestrum vobis relaxamus peculium 5). v Forma haec erat manumissionis. qua utebatur Pontifex, qui brevi temporis intervallo a Iustiniano dissitus, imperatoria sere utebatur
auctoritate: civesques romanos escimus.
V. Populi In Ecclesiae patrocinium sese recipere didicerant.
220쪽
ubi naturali tegebantur iustitia et aequitate: imperatores popularem illam fiduciam adiuverant, episcopos in civilis regiminis partem advocando: diruto Occidentali imperio, Bisantinorum imperatorum longinquitas et incuria, Pontificum Romanorum civilem potestatem adauxerant. Pontifices in quemnam finem ea utebantur3 In populorum libertatem atque utilitatem. Sed quum etiam post illustres Narsetis ac Belisarii victorias, excresceret pauperismi labes. Romani Pontifices serii tutis factum patiebantur, eius tamen ius cum Magno illo Gregorio landitus evellentes: Cum Redemptor noster etc. Idemque Pontifex ser os simpliciter sam Ios sanctae Romanae Melesiae appellabat, eosque liberos cum suo peculio, ci esque romanos, civili potestatu ac iudicio declarabat. VI. Hinc miramur, Eduardum Biot, cum servitutis abrogationem Christianismo retulisset, scripsisse tamen, ethnicos ab hoc novae societatis beneficio, a christianis ipsis, in persecutionum vindictam, expulsos fuisse H. Certe, cum ferrent leges ut in christiana ecclesia atque a christianorum antistite, Ser Drum manumissio fieret, non Ecclesiae vertendum erat culpae, si iudaei ab que gentiles ab ea abstinuissent. Nulla hinc iniuria, neque vindicta. Numquid, si de vindicta aetum fuisset, Patres, Lactantius. Λugustinus. Basilius, Chrysostomus. Greg0rius Nari angentis, Pontifices ipsi uti Gregorius Magnus, naturalem omnium libertatem tam saepe, tam infracto magnoque animo apud magistratus atque imperatores adstruxissent Quodsi nec unus assertur Milesiae doctorum locus in quo ipsi, christianorum tantum, et non omnium causam agerent: unde hoc calumniae genus quod assii mei. ethnicos a libertatis beneficio a christianis in vindictam fuisse expul- in . Le Christianisme lait ce qu'il doli; il prend l'ord re politique deis societa comme une condition domiee h laquelle it saut se foumetire; iladmet comme un sait lyracla vage tempore l. C si h la moralitε seule deshommes qu)il adresse ses ellaris; Hest par la conviction seu te, par les relations disces et amicales des fideles, qu)il rsiussit , adsucir les minura dela sociεte en gwnεral, et qu'il augmenta successive ment te nombre de sespro lites . . . it convertit des pbilosophes ... il enire dans la Gur . . . A la sindu troistine s ele les esclaves subissent les msimes tourmens que leurs mattres gans les trahir. Iis italent εprouvεs par te seu dit Lactanee: Cimeumdato igni ambiebantur domestici: et on en a dyautres exemples. Cette constanee h Quilair mur leura mal tres est la preuis la plus sorte de ladoueeur des mattres chestiens emers leurs esclaves. r. . . La conduite duelero xous P empire chresten confirmera te que je viens de dire. a Inde, veluti alius homo, subdit: a Mais, alors, comme auparavant, i,mεliorationreelle, repandue par te Christianisme, est limnε entre ses adeptes; et com- me la patience des thiatiens a eta rudement e prouuε par les persecutions de leurs en nemis, parens ou niti, dans les premi era si ecles de rere nouueis te, iis rejettent ces infideles de la x iktε commune a imo, de I abesuionde Praelarage en oecident, II part . , seet. lli. Paris, 1840 .huctor hic a Parisienae Maiamia aureo numismate assectus, dum non pauca laudabiliter conquirit, historice tamen et critice errat in pluribus, vel deceptus, vel ne philosophiae erroribus ex integro adversaretur.