장음표시 사용
91쪽
amisisset, uictum se is fortuna turpiter confessus
sit,cum dixi Cedo, manum tollo. Cuitestimonio Lactanti, O cui fragmento repugnare illud dicis,Exultare planὸ uideor, victors de fortuna, ac de omni prorsus dolore triumpho. Itaque me ad oppugnandum eum locum, ut inexpugnabilem vocas,quem ego propter imbecillitatem intactum, inuiolatumq. dimiseram. Ricc. Hoc scilicet en
egregium innitutum tuum, ut omnia argumentamca,quantumuis gravia,extenues, qua tamen spero te non prorsus artificio tuo deleuisse, aut obscurasse iudicatum iri S r G. Horum alterum necese sarium esse ais,ut aut Lactantius, aut Cicero menziatvr . Agam tecum, ut debeo,ac coepi,ingenue r meutram es horum. R I CC. Male me intelligis. Non aio necessarium esse, ut aut Lactantius, aut
Cicero mentiatur: sed irmo Lactantium verrum dicere,ct Ciceronem non mentis sed eum, qui Ciceronem male simulavit. I eod autem dicis, te agere mecum ingenue,ut debes,ac coepisti; fortas se debes:Jed crem me, cui profiteris te amicum e se, scriptis tuis insecteris, quomodo coeperis,non sa risuideo. Si G. Cicero repentina fili, morte odi
pressus,inops consilinantequam ad remedium philosophia confugeret,se tum demum a fortuna uiactum,cui nunquam antea cesserat, clamavit.n
que enim,ut ipse alio loco inquit, sapientis tum officio fungebatur: ubi uero prudentiam in conm lium aduocauit, rationes. leniendi mi eroris d
92쪽
philosophia petunt, tum monitis eius instructus , o consecrata tam filia recreatus,dixit: Nunc autem praeceptis sapientia aduersus omnem fortunaetiim confirmatus,oe te consecrata,in coelumq. recepta,tanta assectus uoluptate, ac latitia, quantam animo capere maximam possum, exultare plane videor,uidlo'. de fortuna,ac de omni prorsus dolore triumpho. R I CC. Haec dixit Cicero simula
tus,non uerus, quem non ante consolationem For-
tu me cessisse, pon de Fortuna uictorem trium phasse,sed in ipsa Consolatione uictum se ὰ FONruna , confessum esse, luce clarius apparet ex L ctantio . SIC. Non es credendum Lactantio, qui
philosiopbis gentilibus in illis libris infestus , ct
Christianis amicus ex quacunque re occasionem insectandi,ac carpendi , praecipup Ciceronis,arriapuit. R i CC. Non puto maiorem fidem habendamisi inani imitatori,qui quandoque, quid dicat,n scit, Gr praeter didium de uicta Fortuna etia supponit Tullia consecrationem factam esse, quam tamen in Consolatione dixi e Ciceronem, se nodum consecrasse, sed consecraturum esse,notissimum , atq. exploratissimum enis quam Lactantio Fimmiano , philosopho grauissimo, qui quamuis esset philosopbis gentilibus infisus, Cbristianis amicus,nunquam tamen in re tam manifesta, cu Con solatio Ciceronis in manibus omnium uersabatur, Ciceronem reprehendisse i antequam se consolaretisti: non in ipsa Consolatione Fortuna testse
93쪽
ς6 - . Dialogus inter . set. Sic. Si, ut tuuis, ine se a Fortuna uictum confessus esset,neque gloriosam de Fortuna uictoriam subiecisset; quomodo Consolationem cepisestis' Ri CC. Hoc nempe in illud,auod Laciantius reprehendit,quod cum professus sit se Consolati nem capere,tamen sic iacuerit, Fortuna prorsus subiectus. Sic. I uomodo Lactantius ipse haeeuere de illo dicere potuisset lib. I . cap. I MFo lasse prae nimio luctu dicat aliquis delirasse Ciceronem. Atqui omnis illa oratio oe doctrina, exemplis, ct ipso loquendi genere perfecta, nonagrued constantis animi, ac mdicii fuit. Et baeetna sententia tnempe,Teq.smnium optimam, ct imamq. approbantib. Dijς immortalib. in eorum coetu locatam ad opinionem omnium morta- .
num consecrabo nullum praefert indicium doloris. neque enim puto illum tam varie , tam copiose, tam ornate scribere potuisse, nisi luctum eius es ratio ipsa, ct consolatio amicorum, tr temporis longitudo mitigasset. Ri CC. Lactantius is c teris laudauit Ciceronis Consolationem: in hoc damnauit , quod se a Fortuna j,peratum fuisse eonfessus sit. Si G. Euid ego pluribus argumen tor 3 Recesisset a conjuetudine sua Cιcer o , si secus fecisset. R 1 cc. Lactantius lib. g. cap. 28. aperte testatur,eum recessisse, consessum esse in Consolatione se recedere , quod pugnarit sem
contra Fortunam; eamq. Iumram, cum so
inimicorum impetus mydis nec tam qu
94쪽
ilem ab ea fractus sit,cum domo pulpus patria caruit: tum autem, cum amiserit charissimam filii uictus sit a Fortuna. Si G. Vt timorem nunquam attulit sine confirmatione: sic neque maerorem δε- ne conseiatione . R i cc. Adhibuit quoque idem maerori co lationem, ita tamen, ut Fortunam rerum omnium dominam agnouerit, eiq. ceserit ;ac manus dederit. Qua in re Lactantio reprehensione dignus uisus es . Verum iam uitia exemplorum perpendamus.
quod quaedam exempla aliter commemorata sint , quam a Cicerone fuisse narrata uideantur, & quaedam prolata, quae incertum et an ab e comprehensa fuerint .
Os h RVA O auctorem Consolati li
ordine praepinero prius egisse de T nophonte, quam de Pericle, quemadmodum etia prius de a Fabio,quam de Pulvillo, cum tamen uerisimile esse arbitreris, ex ordine temporum primum Periclem , deinde Xenophontem laudatum fuisse,ut Pulvillum qu que ante ILFabium, quo ipso ordine vel D. His ronymus nominauu . Breui repetam restonsiones
95쪽
si Dialogus inter meas. RI cc. Et ego earum resutationemr , quid addideris, ex histithto meo considerabo. S i c. Cicero in hae Cons historiam non texuit: sed dilutationem de oscio oratoi ijs pigmc ntis expressi. R i cc. Quamuis historia non scribatur: tamen ita distinguendam itidetur , At dicatur. aut distulationis scriem,nexumq. rre, ut ii ordo servettire aut non ferre. primo modo eum serit n messeraltero praetermitti posse;quod ex iis probaui. Si d. si tenetur temporu ordo pretile: sim minusine illud qhidem absurde. R i CC. Ne ipse quidem contendo semper seruandum εἴ ed plerunque. ct iciis eo notaui verisimile esse Periclem, deinde M-nophontem nominatum fuist quia plerunque ita fieri soleat. Iam uero, cur distulationis series, ct
nexus non ferebat, ut ordo temporis non servirestir ἰ nullam enim caussim uideo, cur non potuerit Cicero Periclem in ea materia, quae agebatur, ante Xenophontem nominare. Sic. potuit ed noluit, quia xenophontem Anaxagorae iungere Ao-Iuit propter aliquam utriusque dicit a nitatem . Vt enim Anaxagoras mortuo filio mmciato dixerat oe genuisse mortalem ; sic Xenophon maiorem se ex huj uirtute uoluptatem, quam ex obitu molestium percepise. In Pericle nulla uox praeclara, commemurata: sed solum eximia in obitu fili, cou. glantia collaudata. R I CC. Si dicta x nophontis, o Anaxagorae fuerunt milia, quia alter dixit,
se filium genuisse mortalem, alter, ut legitur iu
96쪽
Consolatione, Deos ipsos, quibus litabaetur, res tus est, maiorem se ex Alij uirtute uoluptatem=quam ex obitu molestiam cepisse. quae uerba uidentur expressa ex illo loco Valerij Maximi: N mina,quibus sacrificabat,testatus, maiorem se ex uirtute filis uoluptatem, quam ex niuae amaritudinem sentire si inquam aliqua fuit assinitas itilorum dictorum,quam tamen non uideo fuisse admodum magnam: Pericles qAOque non parvam habuit comunc onem cum Maxagora, ques eius
praeceptorem fuisse,eique magnificentiam animi, atque elationem grauiorem ad popularem potentiam capessendam iniecisse, eius ingeniam maxime excita*e, at q. incendi', narrat Plutarchus. Praeterea asinia fuerunt facta Periclis, ct xen phontis , qui ambo coronati coronam non dimis runt propter obitum filiorum, nullumq. maestitiae sienum dederunt; iccircos. consemctim commemorati sunt ton solam a Valeris,sed etiam 2 S. Hi ronymo in bane modum; Proponunt innumerabiaues uiros, ct maxime Periclem, ct Xenophontem Socraticum, quorum alter emissis duob.filiis cor natus in concione diseruit: alter, cum sacrificans
filium audiuisset occisum, deposuisse coronam diacitur,ct eandem capiti reposui ,postquam fori ter in acie dimicantem reperit concidiise. Sed ita me Dis ament,ut puto auctore inius Consolationis cum suam componeret imitationem, habuisse pr manibMalerium, inne eum nimis aperte imitari
97쪽
γideretur um is in exemplis externis primum Periclemsecundum xenophontem, totium Anaxagoram commcmoras et,nulla temporum habita rarione ordinem conuertisse, ut primum ageret de Anaxagora,inde de Xenophonte, postremo de Psricla. Adde quod praeter ordinem confusum minus caute egit, quam acturum fuisse Ciceronem veriasmile es, uel quam Valerius ipse egerit. Etenim, non induxit Valerius dictum Anaxagorae adprobandum sapientissimos homines seruorum morte etia utatos esse: hic vero induxit, ut dixi in quarta dij ceptatione,quasi ualeat ille concludendi modus; Rel ondisse filium genuisse mortalem : ergo morte ' iratus est. praeterea ille non simpliciter locutus est de Pericle, ut is nunquam dolori cesessse uideatur ;sed scripsit eum intra quatriduum duob. mirificis adolescentib. *sJobatum, bis ipss diob. uultupristinum habitam retinente, oratione nulla ex parte infractiore concionatum ς': hic uero ita simpliciter locutus eII, ut Periaciem perpetuam ea in re seruasse animi magnitudinem denotauerit; quasi non eum mors Parali fregerit, abiecerit ostremo ille non significauit setium Xenophontis in proelio cecidisse apud Mantineam pro patria salute,atq.utilitate, qui mortuus es pro salute, atque utilitate Lacedaemoniorum , quorum aspicitis reb. Athenienses opitulati sunt
aduersus Thebanos , o apud quos fili, Xenophontii insitati fuerunt, ut Ieritur apud Laertium: bic
98쪽
hic uero significauit, cu amplificans eius facυης inquit; Nihil enim ad laudem illuserius , quam ii
laeternam gloriam,aut in patria utilitatem intuentem, aut salutem , fortiter dolores pen ferentem, cum fortuna luctantem negligere humana. ω , Neque enim humanis curis implicitus toto animo de patriae salute,atq.utilitate cogitare,aut laudem si
bi praeclaris actionib. comparare,uel egregii qui quam buscipere,ac sustinere queatid od si excusetur, qui pugnare pro Lacedaemoni,s,quib. opiatulati sunt Athenienses,st quodammodo pugnare pro ipsis Atheniensib. id non recusabo , dummodo hoc mihi detur ,scriptorem is tum potuisse cauti rem esse. Si G. Ex Romanis a Fabio potissimum orsus est,propter insignem fortitudinem in laudando filio mortuo citiaratam: quia Fabium in omnibus suis libris utuntis admiratione captus praecipue celebrauit. Cui tamen D luillum ita subiunxit, ut eum tamen aetate superiorem segni carit; quiens; diuosi 'gulare uirtutis exemplum fortasse Horatus Pulvilli laudem magna ex parte
diminuere uideatur. RIO C. Quemadmodum Anaxagoras Periclem, Pericles Xenophontem aetate antecessi : sic Pulvillus longe ante Fabium floruit: sequidem ille fuit consul anno primo libertatis Romani qui fuit post Romam conditam aqq. ct Aedem Iouis Capitolini dedicauit, ueι-eodem anno primo,ut Liuius,uel tertio,ut Dion
pus scriptum reliquit s cumq. edic et , auditam
99쪽
filii mortem forti animo tulit: hic uero cognomiane Verrucosus,oe' Cunctatoriquinque consulatuu, quos gesis,primum adeptus est, aniaurbis I 2 C, ut fucide sit intelligere, quantum alter altero fuerit antiquior. Quamobrem,cum sine ullo materiae detrimento nominari omnes ex ordine temporum potuerint,magis laudassem, se non siolum inter Graecos,commemoratus esset statim pon Anaxagoram Preicles Anaxagorae discipulus, ct post Periclem Xenophon: sed etiam inter Romanos primum Pul . villus,inde Fabius e tamen non negaui etiam alia ter fieri potuisse. S r c. Attendisi potissimum S. Hieronymi ordinem. At is exempla Ciceronis non exacte sibi recitanda, sed rem tantum indicandam constituit. RICC. Id certo scire non potes. Si G. Neque omnia protulit . RICC. Id nusquam apparet. S I G. Neque eodem ordine recensuit.' 'R 1 cc. Nemo id tibi aperuit . An uero,quia istam fmulatam Consolationem pro uera defendis, amruto argumentaris ἰ ubi uero uerisimile uidetur, S. Hieronymum, Ciceronis nudiosium, eum illa scribebat, habuisse prae manibus ipsius Ciceronis Consolationem; ct multo melius recensere omnia potuisse,quam iste fecerit imitator . SIG. Habuerit : non tamen ille Ciceronem de Gracis loquens nominauit,sed Graecos. RICC. Hinc nimirum apparet, uersatum esse magis Ciceronem in exemplis
Romanorum,quam externis. SI G. Idem Hier
tamus,cum Periclempraeposuit ron se eum a Cia
100쪽
eeronesumpsisse leda Graecis ostendit. R 1 cc. ndixi eum d Cicerone sumpsisse ,sed Mnophonti
praeposuisse, ut meliorem ordinem ab eo seruat umesse,quam ab imitatore significarem. S i o. Si e
go non summi ab eo recedere potuit. RICC. Cerre potuit: sed fortasse non debuit. SI C. Sumpsisse tamen sgnificas, cum ipsumprae manib. habuisse tum dicis Num haec litteris,posteritat'. manda nit . RI Cc. Euasi uero, cum esset in bibliotheca
sua, ct materiam Consolationis pertractaret, noupotuerit etiam ante oculos habere alios libros, quam Consolationem Ciceronis. Si G. Dum i fas in hunc modum; Hic nominat Harpagum, Dionem,'Praexaspem, quos nemo d Cicerone commemoratos esse testatus est, ergo Cicero esse non potest; uideo,quid agas, cui rei studeas, quo consilia referas. quippe ancipitem iam mucronem intentas,ut celerius imitatorem conficias,se dupli- .ces euadere non posse ictus tuos intelligas. Nams bos ab alijs nominatos dixero,ipsum argues fumti : si abnuero,impudentiae. RICC. Pace tua dixerim,nugaris. Nam, si ὰ Cicerone commemorator esse aliquorum testimonio constare ex hoc capite Consolationem suspectam non baberem, nec a diorem eius ob id furem appellarem ,sed, cum iu hoc posse esse Cicero uideretur,considerarem, a ob alia dubitari de eo posset. Iam non prorsus negaui exempla Harpagi, Dionis, ct Praexaspis 4 Cicerone allata esse: sed propter eam, quam habeo