장음표시 사용
351쪽
mini serre,non succurrat muneribus sapientiae, consilii, pieta aliisq; coommunibus ecclesiae membris donisin charismatibus, eum eo tam insigni eximioq; , quo iudicium redditare, in ijs qvie fidei sent,penitus infallibile non adest,nisi ecclesiae totius Antistiti,cum Christi ut dictum est ordinatione, sit priuilegium capitala, & proprium apostolicae sedi. Ergo etsi, quae in concilio sunt definita de fide, esse possint, sintq; & communi cursu verissima. quia tamen,id nobis sine iniuria non est manifestum,quousque
calculum non sortiuntur, sedis apostolicae, palam quod non temere,si a nobis,omnis eo usque no depellitur haesitatio. Et quod dicitur, in iis quae fidei sunt, concilium errare, non posse, uerum est, quando in illo papae inuenitur persona, a quo pendet ultima resolutio. De qua re .etiam oportuniori loco disiis. Et cum haec sententia sit catholica. Nam ex diuinis compro . bata est i iteri . sacris canonibus,& pontificum gestis. Ab ea n fas est dissentire. Committeretur enim, non solum, in his ecclesiasticum, sed & in diuinum'. Nec modo secus dicere, ad haeresim pertineret, sed & haereti .
eum, addita obstinatione decerneret. Errare possum, inquiti Augustinus,led haereticus esse non possum,nam obstinatio in e
rore fidei, haereticum facit, ut sacri docent Theologi . Et hic siefinis. Ad gloriam Dei. Amen .
352쪽
RESIDENTIA' ILLUS T. VIRORUM 1
353쪽
AN EPIs C PI, s V 2 PECCAT 1 MORTALI suincula, teneantur ad residendum msuis eccisi'. T vrχνη TvR quod non, quia aut hoe esset ex iure positivo, et tune hoc esset per accidens. cmalum quia prohibitum, quod est exire propositum, quum ius positiuum contraria tollatur consuetudine. Aut ex diuino seu morali iurem hoc non Tum quia costat in pluribus easibus licitum esse non residere. Tum quia necessitas ista non nisi ex fine esset, scilicet salii te animarum curanda. Quando ergo Episcopus per alium sufficienter, uel etiam sufficientius curam gerit an iniaruquam per se, non teneretur residere , etiam si nulla necessitas, nulla ecfesiae om ψtas extra manendum inducat. dic. Tum etiam quia inliniturum episcoporum cόnsuetudo uidetve non reside di, nisiforte ad brepe tempus in ecclesiis sitis. Sedeurias sequuntur multi, nec pili ant se reor qui bonos habent uicarios. Ualdequdque durum,& abGrdum esset damnare tot praelatos, quos ecclesia non reprehendit, sed honorifice sic morientes tumulat. Prqterea,aur episcopus tenetur ad residendum tantum, aut ad Opus tantum, aut ad residendum, & opus simul. N n ad residentiam tantum, quia uanum esset. Non ad opus tatum,quia sic possiet per alium supplere,& non residere, nec ad utruq: simul. Tum quoniam quaedam dioceses sunt. ita magnae, ut impossibile uideatii repiseopu posse personaliter omnia per .. soluere. costat autem nullum teneri ex diuino aut ecclesiastico praecepto. ad impossibile. Tum quia aliqui episcopi sunt illu- ' st'is eteneris, quos no decet ad huiusliodi ministeria personali- . rer descendere continue, &c. In Oppositumpautem est, quia pastor, nec nome pastoris meretur
354쪽
non personaliter attendat suo gregi. Non enim quilibet ovium dominus, sed ille tantoni qui pascit suas uocatur pallor. Alioquin pricipes habetes multos ovium greges, quos per alios pascunt,pastores ouiu essent,quod est falsum. Epitcopus aut est
uere pastor,iuxta uerbu domini ad Petru. Pasce oves meas. lo.
Ad hoc dicitur quod Episcopus tenetur ex praecepto iuris diuini ad residendum personaliter in suo episcopatu . Ad cuivxeuidentiam tria ageda sunt. Primo probabitur qδhoc cadit Bb prscepto diuino. Secundo ex qualitate praecepti redditur ratio contingentium. Tertio satisfiet obiectis. ago ad primum. Ad illud tenetur Episcopus sub praecepto diuino,quod necessarium cst ad finem episcopi,qui est cura ani. marum. Sed residentia episcopi est necesIaria ad curam anima rum, ergo Episcopus tenetur sub diuino praecepto ad persona liter residendum in suo episcopatu . Maior propositio est per se nota& patet inductive. Constat nanque quod omnis qui simplieiter tenetur ad aliquid agendum tenetur ad medium necessariuad illam actionem. Dixi autem simpliciter ad differentiam eoru qui tenetur ex suppositione. Verbi gratia . Famillus tenetur adsequendum dominum si prouidetur ei de equo di de ex pesis. Mistes aliqui tenentur ad pugnandum , si prouidetur eis de armis,&ce. Episcopus autem non ex suppositione, sedabsolute. simpliciter tenetur ad curam animarum . Et propterea tenetur ad medium sibi possibile necessarium ad curam animarum. Nec solum tenetur, sed eadem necessitate qua tenetur ad finem, tenetiir ad medium,ex quo medium est ita necessarium, quod sine illa non potest finem consequi. Et quia constat quod de necessi , late praecepti diuini iuris tenetur Episcopus ad curam animaru,
consequens est quod etiam de necessitate praecepti tenetur ad medium necessarium ad curam anesinarum.& sic patet Maior. Minor autem scilicet, Res sentia personalis episcopi est necessaria ad curam animarum probatur. Episcopus tenetur ad curam animarum mediantibus his actibus personalibus. s doctrina, ministratione sacramentoriam, consecrationibus, uisitatione, custodia ac diligentia. Ergo residentia personalis episcopi est necessaria ad curam animarum . Consequentia ilia est clarissima. Antecedcns quo ad singulas eius partes probatur. Qtio ad doctri nam,pater exatu oritate Apostoli. Oportet Episcopum esse doctorem. Et non dicit. Oportet Epikopum habere doctorem. Et
355쪽
xt In ordinatione episeopi dieitur, Vade pridiea populo Deu& non dieitur.Mitte ad praedicandunt. Quo ad ministrationem sacrainentorima patet ex eo,quod tenetur ad ministrandum populo sacramenta quet solus episcopus potest ministrare. Vt sunt. lacramenta confirmationis & ordinationis. Quo ad consecrationem patet.quia cosecratio ecclesiaru , clericorum, altarium, ac uirsinum,consectio Chrysmatis,benedictio olei sancti, corporalium, de reliquorum requisitorum ad uestiendum sacerdotem,ac ornandum altare, ad solunt episcopum spectant. Quo ad uisitationem custodiam ac uigilantiam Daret ex eo quod,nisi personaliter ad hoc teneretur, non esset ipse pastor custodiens gregem,& uigilans silper eo,ac uisitas sinsulas oues,ut cuiq; tribuae quod conuenit. Sed,ut dictum est,esset d ominus ovium habens pastorem Ouiuum,mercenarium scilicet illum,cui comittit quod.
vigileticustodiat,& uisitet. Et tamen liquido constat episcop'sipios esse pastores ovium Christi,de ad illos spectant Ezechielis Rctussc x. cap. 34. a domino expressi, scilicet consolidare 4nfir
mum, sanare aegrotum,alligare confractum, reducere abiectum,
requirere perditum, custodire pingue ac sorte.Ad illos deniq; in
Petro dictum est. Palce oties meas. non Pascere fac ou s meas.
Nee obstat huic rationi si dicatur . quod episcopi exercent haec per episcopos pauperes, quia quilibet episcopua tenetur ad haec omnia in sua dioeees,ac per hoc in copossibilia sunt nec duo simul scilicet, quod quilibet episcopus exerceat hec in s dioeces, per se uel per alium episcopum, & quod omnibus dioecesibus fiat satis,nisi unus episcopus sit simul in diuersis loci pura, fer quinta cenae domini ad eonficiedum chrisimi. Abusionis quidem est detestabilis quod pauper episcopus relicta sua ecclesia alteri interuiat. Nec etiam obstat, si dicatur quod per episcopos is lares supplentur hi deffectus, quoniam per accidens est quod imueniantur episcopi titulares .ex hoc scilicet accidente,quia ecclesiae aliq: sunt in manibus infidelium uel destructae. Quod autem est per accidens ab arte relinquitur, nec infirmat rationem per se solidam. Restat igitur ratione firmatum,quod per se loque do,quilibet Episcopus tenetur ex diuini iuris precepto resideri personaliter in suo episeopatu..Hec de primo. Quo ad secundum,quia praeceptum de residentia est assim
Hirum, praecepta autem astirmativa licet semper obligent, non
tamen obligatu ad semper,sed pro loco di tempore, ideo uidem dum
356쪽
dum est pro quo tempore obliget. Nam de loco nulla eliqua sito,quiae ad certum locum obligat.s propriae dioecesis. Quamuis igitur tempus pro quo obligat,affirmativum preceptum sit,
illud tamen in quo oportet affirmationem ponere in exercitio. oportet diligenter considerare , quando opus est actum episcopalem ponere in exercitio., Sunt autem triplicis disterentiae epi- scopales actus. Nam quidam exigunt certum & determinatum tempus,ut collatio ordinum,confectio chrysimatis, ut patet. Ex ratioe horum sufficeret quod episcopus resideret pro tunc, quando exercere oportet hos actus. Quidam uero sunt interminati temporis,sed non frequenter occurriant,ut consecrationes di benedictiones. Et ratione hora suisceret. episcopum residere , ita quod non pateretur defectus istorum. Sidam autem sunt temporis indeterminati & frequentis, ita quod nullum tempus ethexceptiim,in quo non facile cepe occurrat horum necessitas.
ut est actus pascendi Christi gregem . Oportet nanq; pastoralibus actibus ita assiduum pastorem esse,ut quasi continue pascat oues. Scriptum est enim. Qui pretest in licitudine. Et rursus solicitudo mea omnium eccimrum. Quis infirmatur & ego non infirmor Q uis scandalizatur & ego non urore A pastore quoq; exiguntur illi actus supradicti ab Ezechiele enunierati, quos aut
continuum,aut frequens ualde tempus exigere constat. Et ratione eorum tenetur episcopus cotinue in episcopatuae sidere,quoniam tanta tempori requentia, continuam exigit residentiam. tum ex frequentia exercitis a Dum huiusmodi,tum ex prepara tione ad istos. Nam licet omne tempus non occupetur in exercitatione aetiis pastoralis, nullum tamen tempus est exempIum, in quo non oporteat episcopum esse paratum ad.exercitationem
actus pastoralis. Et quia actus pascendi est principalis actus episcopi .iuxta uerbum Domini ad uniuersalis ecclxsiae episcopum, pasce oves meas , & ex principali actu iudicium sumendum est, ideo episcopus tenetur, per se loquendo, sub praecepto ad continuam residentiam in suo episcopatu, ita quod hoc praeceptum affirmativum ex natura rei praeceptae sicut habet locum deternat natum, scilicet, propriam dioecesim .ita habet tempus determin tum scilicet assidue. Et sic licet praecepta affirmatina formalit crobi get semper sed non ad semper,sed pro loco & tempore quo oportet ,&in hoc differant formalitera negati uis, hoc tamen praeceptum gratia nuteriae obligat ad semper seu assidue, quod
357쪽
est quasi semper de ad certum locum. Et quoniam obligatio ita
ad semper ex parte inateriae est,& niateria ipsa mutabilitati sebiecta est, idcirco contingit absq; iliolatione praecepti episcopum non semper residere. Quaecunq; enim ira se habent ad huius prieepti materiam,quod secudum rectet iudiciu rationis absoluunt illam ait inculo necessariε continuitatis,excusant episcopum ab obligatione ad residendum pro tunc. Sunt autem quae ab huius modi uinculo absoluunt & excusant tria. Necessitas impedimenri, qualitas negoth,& conditio personae. Impedimentum quiadem inuenitur dupliciter . c. ab extrinseco uel ab intrinseco. Si enim extrinseca persecutio uel infidelium uel principis christia,ni,cogit episcopii exulare uel recedere,ut contigit beato Ioan
ni euangeliitae. & B. Thonit Cantuariensi licite episcopus su rrahit propriam presentiam gregi suo. Et in huiusmodi pers utionibus seruanda uniuersaliter est regula a D.4Thoma tradita secunda secundet q. is F. ar. in corp. Quod scili et, quando subditorum salus exigit personae past oris praesentiam,non debet Pastor personaliter latim gregem deserere,neq; propter aliquod commodum temporale , neq; etiam propter aliquod persisnale periculum imminens,cum bonus pastor animam suam ponere teneatur pro ovibus suis. Si uero subditorum saluti possit sufficienter in absentia pastoris per alium prouideri , tunc licet pastori uel propter aliquod comodum ecclesiae , vel personae periculum corporaliter gregem deserere. Quam regulam D. Thomas elicit ab Augustino in epistola ad Honoratum. ubi dicit. Fugiant de ciuitate in ciuitatem serui Christi, quando eorum quisq; sp cialiter a persecutoribus quaeritur,ut ab alijs, qui no ita quammtur non deseratur ecclesia. Cum autem omnium est commune
periculum,hi qui alijs indigent non deserantur ab his,quibus in digent. Si enim perniciosum est nautam in tranquillitate nauem deserere,quanto magis in fluctibus e Idem habA .6. q. a. Haec D. Thomas'. Distinguendum est itaq; quando expedit ecclesiae praesentia corporalis seu personalis episcopi, etiam si corporalis eius uita auferenda credatura tyranno, quoniam bonus pastor. animam suam dat pro ovibus suis. Et quando expedit ecclesiae ut uita uel libertas episcopi conseruetur. Ex ecclesie siquidem bono silmmenda est ratio praesentiae seu absentit. Haec de extrinseco impedimento. intrinsecum uero impedimentum quod ex corporea procedit . infir-
358쪽
ΕΡ Isco'. ζ. 73i . lam initate absolute loquendo excusat a residentia,puta si oporis tet mutare aerem ad recuperandam sanitatem, uel ire ad balneat de huiusmodi. in cassi tamen imminentis periculi ecclesiae suae, cui sua obviaret praesentia,teneretur sustinere egritudine, etiam usq; ad mortem inclusiue, iuxta uerba domini iam citata. Bonus pastor animam suam dat pro ovibus sui . ii NQocium autem excusans a residentia licet multiplex ualde sit, d triplex tamen genus reducitur, sicut ecclesia ipsa ex cuiusi boso,rMio resiaentiae sumitur,tripliciter se habet.Na ad aliouidi se habet ut totum ad partem,adaliquid vero,ut pars ad totuin, i ad aliquid autem,ut pars ad compartem. Verbi gratia. Ecclcsal Caietana habet se ad singulos actus sibi debitos puta visitari, doceri,defendi,& huiusmodi,ut tQtum ad partes . Habet autem se ad uniuersalam ecclesiam, ut pars ad totum. Ad alias vero ecclessias,ut pars ad compartes. Quando igitur negocium exiges abasentiam episcopi, se habet ad ipsam suam ecclesiam, ut pars ad imum, puta quia imminet desensio ecclesiae ob quam oportet ςpisc0pum ad remotiores partes se transferre,tunc liquet epiti opum cxcusari a residentia. Et ratio est quia ipse tenetur sitaee Jesiae exhibere non tum alios actus, sed istum,etiam qui est defendere,vel promirare bonum eius. Et propterea licite ob ec-eleta suae bonum si subtrahit corporalem praesentiam. Et ad hoe membrudirecte respicitquod in trico citato D.Tho .dixit,quod . propter aliquod ecclesiet commodum,episcopus potest se absen
arς 'Quum uero negocium exigens episcopi absentiam ad uniuersetis ecclςsi et bonum spectat, clarum quoque est licite episco PI se absentare asta ecclesia. Et ratio est,quia bonum partis ψrdinatur ad bonum totius,ut ad fine,& debet pars exponi pro totius bono,& s oportet etiam detrimentum pati,ut patet cum inciditur quandoque manus,ut salvetur persona. Vnde ecclesia particularis tenetur pro ecclesia uniueroi seu exponere pastorem,& damnum etiam pati suae absentis. Est tamen hic opus diastinctione an nesocium huiusmodi uniuersalis ecclesiae si neces.sirio exigens episcopum uel non. Nam si negocium necessario exigit episcopum, ut ire ad concilium generale, uel ad synodum prouincialem qitae etiam se habet ad episcopalem ecclesiam, ut totum ad partem,constat quod rationabilis est absentia. Sed si negocium uniuersalis ecclesiae non necessario exigit episcopum,
Puta quia persona episcopi habet officium quo oportet ipsimi XX uniuersalis
359쪽
uniue festas eeclesiae seruitio perpetuo persenaliter Romae desset uire. Verbi gratia. quia est secretarius sedis apostolicae,uel audi.
tor rotet, aut huiusmodi, non ex hoc excusatur a residentia quo ad Devin. Et ratio diuersitatis est,quia partes dupliciter ordinutur ad bonum totius. Primo absblute. Et sic secundum natur tem statum ordinantur ad bonum totius, sicut manus, pedes, de cetera membra hominis absolute ordinantur secundum sitos naturales status ad bonum, hominis cuius sunt partes. In casu autem quo totius bonum periclitatur, partes etiam perdendo. naturales suos status ordinantur ad bonum totius. Secluso autem casu necessitatis seu periculi totius,natura non
requirit desectu in parte aliqua, sed utimur singulas partes saluare suis naturalibus itatibus. Sic autem proportionaliter oportet fieri in toto & partibus ecclesiasticae politiae secundum recta rationem, ita quod quetlibet particularis ecclesia ordinatur ad bonum, & seruiti uni uniuersalis ecclesiae absolute quidem salua cuiusq; ecclesiae persectione, in casu autem necessitatis ordines ad bonum uniuersalis ecclesiae etiam cum sui detrimento. Et quia seruitia qugdam, ut ire ad synodum, sunt manifeste in arti culo neces litatis ecclesiς uniuersalis,vel prouincialis,seruiitia a tem quae Itomae in huiusmodi officijs exhibentur nulla necessit te communiter exigunt, quod episcopi incumbant talibus otii. cijs,sed sunt tales in ecclesia dei velut monstra in natura, ideo noexcusantur a residentia. lEtsi instetur, quod residentes in ecclesia communi , qualis est Romana, censentur ubique residere; Re ndetur, qu d si hoc est verum,fictione positivi iuris quod iurisiis relinquo, non tamε
est verum quo ad Deum, quia secundum ueritatem alius est finis proprius cure ecclesiae communis, & alius est finis proprius cure ecclesiae particularis, ac per hoc aliud est incumbere cure communis ecclesiae, & aliud est incumbere cure particularis ecclest. Et eadem ratione aliud est residere in cura particularis eccle- sit,& aliud est residere in cura communis ecclesie .
Et si rursus instetur quod Cardinalis Romane ecclesie de iure
potest esse episcopus alicuius particularis ecclesie, etiam remotissime ab urbe, ac per hoc excusatur a perpetua residentia in sua particulari ecclesia ex hoc quod residet Rome,uacando cure uniuersalis ecclesie .
Respondetur dupliciter. Primo iuxta illorum op inionem quitenent
360쪽
tenent cardinalem non episcopum,pos, no selum retinere epi. scopatum prius habitum,sed etiam posse eligi in episcopu, quod
hoc non conuenit Cardinali ex hoc quod perpetuq seruituta uniuersalis ecclesiae est addictus,sed ex hoc quod presumitur, quia sic debet esse quod Cardinales sint flores orbis electi ex uniuersa ecclesia, ut uiri excellentissimi in uita & doctrina ita ut merito ad uniuersalis ecclesie non qualecunque seruitium, sed hoc maxime scilicet curam,sint assumpti. De talibus autem viris rationa- biliter presumitur quod non minus bene pascent particulares ec clesias suas absentes,quam alij presentes. Et idcirco non ex hoc capite solo, hoc est ex negocio uniuersalis ecclesie, sed ex alio' adiuncto capite postmodum tractando, scilicet conditione per- sene excusatur Cardinalis a residentia in suo episcopatu etiam quo ad Deum. Vtrumque autem caput clauditur in hoc quod
dicitur Cardinalis Romane ecclesie, quia incumbit perpetuo cure uniuersalis ecclesie, & presentitur de iure unus ex primis sapientibus orbis ad regendum,ac pascendum ecclesiam dei. Secundo iuxta doctrinam iuris communis editi ab Innoc. Extra de postu.c. Bone memorie. ubi patet quod falsum assiimi xur, scilicet quod Cardinalis de iure potest esse episcopus cuius cunque ecclesie quantumcunque remote, quoniam ut indicta patet decretali propter impossibilitatem residendi in utraque e celeta Romana, scilicet & Rauennate presertur utilitas uniuersiι-lis ecclesie,ut Cardinalis presens sit Rome, & non admittitur postulatio ipsius ad archiepiscopatum ecclesie Rauennatis. Et quia textus clarus est,& rationi innititur facte . ideo dicendum videtur quod Cardinatatus, & episcopatus sunt de numero ilico m- passibilium de iure,ut Panormi.etiam ibidem sit, quicquid sit de consuetudine, si tamen consuetudo , & non potius abusio appellanda est. Quum autem nesocium ad bonum alterius particularis ecclesie ordinatum, exigit absentiam episcopi, contingit licite, & illicite episcopum abesse. Nam cum quelibet particularis ecclesia se habeat ad aliam particularem tam ecclesiam, quam personam,ut pars ad compartem , e quod sumus omnes unum corpus in Christo singuli autem alter alterius membra,potest & debet illam adiuuare. Dupliciter tamen unum membrum ordinatur ad bonum alterius, tam in naturalibus, quam in politicis, scilicet absolute,vel in casu. Et absolute quidem quodliber membrum tauo suo naturali statu confert alteri sicut oculus vi-XX a det