장음표시 사용
101쪽
I. s. . Animad. Tribus autem personis dispula lictdialectica absolvitur. Prima , quae propositionem deseridit , et dieitur Nefendetis; altera , quae eam imprignat et dicitur Armens, vel O Onens; tertia tandem , quae facit ut omnia recto ordine procedant, et defendentem tuetur , dicitur Praeses. g. 3.1. Schol. Syllogisticae Disputationis haec est ' Lex generalis; nempe: a Disputantes in aliquibus prin-ο cipiis generalibus conveniant , quae nempe ab utro-ν que, ut certa et indubia habeantur , alias nihil con-M sicient. Defenans propositionem defendendam dilu-n cide exponat; Arguens brevem , expeditamque Br- η gumentationem opponat; Defendens, singulas argii metio talionis ejus partes expendat, an do singulis serat sen- v tentiam ; opponens iterum, nova orgumentalione, Do- . sendentis senientiam impetat , donec ad maniscatu priun cipia per continuam analysim, alterutra ex Darte Ven- tum sit , quibus nequeat adversarius Cout radicere.
I. 342. Ex qua supradicla generali regula, hi sequuntur exacto in dispulalioua servandi.
I. Amore solius Oerilatis Moeniendae nἱ diapumn- dum accedito. II. Defendens, ante- omnia quaestionis alatum conficiat, illumque clarissimιs exponat Verbis , Vel Perae nolis nempe , Oel antea es nitis, ut quid cerium in ea sal, Oel datum, quid incertum, seu quaesitum Ῥ-Fareat.
atare Martibus contingerae, eas accurate Se emat. IV' Omonens, omnium Arimum , sataeae verum sensum assequi assertas propositionis a defendente.
Probe ins inquae quies defendens asserit, quid suo Onit, ut illiad laniram impugnes, hoc et isse in divia an
V. Tum sine Oerborum amaratu , sine ulla amM- il le sermonia, sed perbis modestissimis , et Wδω,
102쪽
Alia quae Ilio desiderari possent, melius Usu et sonis suetudine disputaudi , quam xesulis addisaeuiu
103쪽
Tu uel G SynHatica, aisa invaraiam veritarem edocenia. f. 343. Animad. Superet, ut inveniam veritatem alios edocere sciamus, quod et synthetica Methodo perficitur. Quod autem veritatem alios edocere debeamus, id fit ex societatis legibus, quibus ut singulorum utilitatem singuli procuremus, obligamur. Non enim nobis ramum nati sumus, εὐ et amicis, et Patriae. s. 344. Schol. Quicumque Μethodo synthetica vult uti, atque alios edocendi. in se onuε suscipere Mequen
I. Primum omnium astinctes explicet id, G quo agere constituit; itaeamque prebeat generalem aes su5 cm , quod Rertractandum a Picu, ut intelligatur quis sit , de quo suus iar. II. Curet maximo ere, ut eam a jecti Parrem Prius pertractet, quos sine reliquorum considerationee sicari possis; secundo, suas amae eat averstitibus paleque deince S. III. Singulos serminos , qui ad iu endorum intelia gentiam proderas possunt , consciendis grae Uemonstrationibias , definiat accurare, juxta regulas Utimae δει
a) Axiomatum nomine, hoc loca , non veniunt tantum Pr P aitionea intuitivo-evidentes , acilicet indemonstrabiles f. 185. ), sea et propositiones quoque demonstrabiles, quarum veritas ultro agn-- .citur ab eo, cum quo res agitur, quae idcirco Axiomata μυ-Miνa diei possunt, vel datorum etiam nomine oppellari. Diuili od by Corale
104쪽
Αique haec satis de Methodo Synthetica, seu M thematica . cui quantum possumus . tu his Institutioni-tins accedera conabimur. Silgue aliam via Logia theo-saticaa finis.
106쪽
Logicae Practicae nec sitas , atques Dipisio. g. 346. LoorcΑκ theoreticae , quantum jInstituti
praefixa brevitas tulit, explicatis Praeceptis , opere Premtium est, ad aliam Logicae partem pertractandum, quae Practica est, transeamus. Haec sane adeo necessaria vide- ur , ut nihil. aut valde parum profecisse putandus erit quicumque eam neglexerit. Nam sicuti in qualibet arte , Vel facultate, regulas solum, quibus illae constant, didicisse non sussicit , ut quis in ea peritus habeatur , sed omnino necesse est, ut regulas illas in praxim reducat, atque exercitatione, quae repetitis actibus fit , habitum acquirat, ita neque solae regulae Logicae theoreticae sine Praxi, atque exercitatione, Persectum Logicum , et multo minus verum Philosophum, essicient. Ultram quamquod :
Omnis disciplina, ut ait Quintilianus Lib. ill . in , m
moria constat, frustraque docemur, si qui uta au-Grimus Araefersivit; Et sane , tantum scimus, quan tum memoria tenemus ; quis autem ignorat, ingenium si Ne exercitatione torpere, atque memoriam Siculi exer- .citio augeri, plurimumque perfici, ita sine exercitio minui, et ita aliquoties , ut eorum, quae didicimus penitus obliviscamary Frustra itaque dicendi erimus laboras se in tradendis Logicae theoreticae praeceptis, si in pra 'Nim ea non reduxerimus , atque usu , et exercitatione habitum in iis non acquisiverimus. Hanu Proinde Logi eae partem, ut utiliter, et recto ordine per ira ciemus in quatuor Exercitationes eam dividemus. In prima, scien
107쪽
tiae existentiam examinabimus. In securida, scientiae, seu veritatis criterium. Ia lertia, scieritiae Originem. In quarta Actus Scientiae , Fidei, et opinionis expendemuo.
Me Scientiae sxissentia. s. 346. Def. f. Migraua , hic nobis. est coquitio certa , et eoidens aes of om aliquo I. S. . g. 3 Animata. Scientiam itaque stricta seu Su, Et quidem objective consideramus hoc loco. Etenim datur quoque scientia , quae dicitur late sumpta, et es cognitio qua clibet, sive certa, sive inceria i , 289.ὶ; sive dubia, sive obscura I. I7λὶ , probabilis, vel improbabilis f. 175. et quae scientiae spocles . merae igno Tantiae opponitur, statui nempe inentis, cognitione destitutae : quatenus nempe, qui aliquid penitus non ignorat, illud scire dicatur. I. 34S. Def. EMGntia est clara , assi eta , avus pervicua obecti alicustras manictaratio. Evidentia enim , est veluti quoddam spirituale lumen , quo clare, distincte, et perspicue obiecta menti repraesentantur , ut mens Penitus acquiescat, nec de eorum veritate vel mininum dubitare possit. 5. 349. Comia. Ad scientiam stricte sumptam ue- Cessario praerequiruntur certitudo f. 289 ὶ, atque evido
ita I. 348. et certitudo quidem, ut secernatur ab OPinione , quae includit formidinem de opposito 325. v
evidentia, ut secernatur a fide, quae est de rebus non
g. 55O. Schu Quoniam scientia est cognitio teria, et evidens de objecto aliquo ; objecta autem de quibus cognitionem certam , atque evidentem habere possumus duplici, sunt generi , vc1 nempe et Meia physica, et tu telligibilia ; vel α. Physica et sensibilia ; II ino scientia alia est Metaphvsica , aIta Physica . haec cat de objectis
108쪽
ΟΥ ph sicis , et sensibilibus , illa vero de obiectis Metaphysicis, et intelligibilibus. Et quia insuper datur certitudo moralis s. u9O. , quam evidentia quaedam comitatur, licet non intrinseca, sed extrinseca et auctoritatis, hinc et aliam scientiam recognoscunt Erudili; nempe scientiam moralem , suae est de objectis historicis et credibilibus. Primam Itaque huius nostrae Logicae practicae Exercitationem, duobus Capitibus absolvemus. In primo de existentia scientiae meia physicae ; in 2. de existentia scientiae physicae pertractabimus; de existentia autem scientiae moralis, non est hic disputandi Iocus.
s. Def. Scientia meta physica alia dieitur sciem Ea M licis intuitionis, seu intelia nitas, et est cognitio certa, et evidens, quae .sola collatione idearum, et primo intuitu, sine ratiocinationis ope habetur, uti est scientia primorum principiorum axiomatum, et eorum, quae per se clara Sunt, Latque conspicua; alia dicitur scientia demons rationis, et est cognitio certa, et evidens, quae per demonstrationem F. So5. ) obtinetur; talis est scientia theorematum, et eorum, quae non intelliguntur, nisi fuerint demonstrata. I. scis. Schol. De hac scientia metaphysica s 351.ὶ sive in iuitionis ea sit, sive demonstratiustis investigare debemus, an revera detur in homine. An scilicet homo revera polleat de aliquibus rebus a sen,u remotis , et mere intelligibilibus cognitione certa, atque eviden ii. ominiam Placita. 353. Circa seientiae existentiam, ad quatuor classes reducuntur hominum placita. Volunt aliqui, a n o- his nihil prorsus sciri , immo omnia adeo . esse incom-
109쪽
1o8prehensibilia , ut ne id quidem certo seiri possit. quod nihil sciatur. Atque homines hujusmodi dicti fuerunt Aea thaleptici . hoc est incomprehensibiles ; alque rigorosi SeePtici quoque vocantur; quippe qui nulla habent principia certa, et explorata ; inter quos recensentur Arcesilaus, Carneades, et omni tam primus Pyrro Elμus Anaxarchi discipulus. Volunt alii, nullam veritatem posSea nobis comprehendi, sed omnia occulta, omnia dubia esse, atque obscura; Atque, hi suerunt Accademici, sic dictia Ioco quodam nemoroso in suburbio Athenarum sito, Cui nomen Aceademus, in quo convenire solebant ad Philosophicas Concortationes habendas ; Inter quos Primus, ex Laertio, Xenophanes extitit , cui adstipulatus suit Democritus, a quo illud effatum pronuit: Veri α- rem profundo Oelut in puteo latitare z nec non Socrates ipse, Apollinis oraculo, omnium sapientissimus, qui
unum tantum scire so, dixit, hoc est, nihil με aoire, nihil amuelius. Volunt alii, ex opposito, non Solum omnia se scire posse, sed superbe nimis jactitant, se reve-Ta omnia scire, et hi quidem Dogmatici dicti suerunt. Volunt tandem alii, non pauca esse imcomprehensibi- Iia ; at esse etiam multa , quae a nobis scientia , stri Cte Sumpta , sciuntur sive per simplicem intuitionem , sive per demonstrationem. Quibus vero uos adhaerebimus, infra patebit. Interim Sil. 554. Axioma ρ. possibila est irim simul esse , es non ESSE.L 355. Axioma a. Amugnat ut effectus sit sine
caussa suae Dιente. Si namque res aliter se haberct, idem εimul esset , et non esset. Siquidem cssectus esset esse. Ctus, ut supponitur, et non esset etactus , quia caussam sui effectricem non haberet.
g. IIS. Axioma I. Quisquis Veratur, existit; Nem
Pe , ut inquiunt Scholastici : Ueratio sequitiar esse. Nam operatio, seu actio est effectus; ergo Decessario supporiit Caussam sui essicientem, a qua producator; alia, dare tue Tecius sine caussa efficiente, quod repusual I, Iob. Ax. u. ). '
110쪽
Os Signium prorsus est viro PhilosoPho , Scepticismo rigor o adhaerem. f. 35 . Demon. Nihil tam est prorsus Philosopho indignum , quam illi adhaerere, quod omnem tollit, atque penitus evertit Philosophiam ; Atqui Scepticismus rigor sus omnem tollit, atque evertit Philosophiam; Ergo adhaerere Scepticismo rigoroso est prorsus viro Philosopho indignum. Prob. min. Philosophia est rerum divinarum, atque humanarum scientia g. 5. ὶς Sed rigorosus Scepticismus nullam admittit scientiam I. 355.ὶ ; Ergo rigo, rosus etc. Adeoque etc. Q. E. D.
Rigorosus scepticiamus nequit sustineri. MS Demon. Scepticismus rigorosus repugnat rationi ; Ergo nequit sustineri. Prob. ons. Baiio est lacullas nexum rerum, ei veritatum distincte perspiciendi f. ia. ;Αiqui Scepticismo rigoroso nullae veritates admittuntur, et mullo minus nexus , qui sunt inter eas perspici posse offirmatur I.353.); Ergo etc. Deinde, ut rigorosus Scepticis inus posset sustineri, ejus subsistentia deberet veI per se manifeste patere, aut firmis demonstrationibus sulciri patqui neutrum dici potest; Ergo rigorosus Scepticismus nequit sustineri. Prob' min. quoad secundam partem nam quoad primam, unusquisque primo intuitu videt, subsistentiam Scepticismi rigorosi nequaquam clare patere. Demonstratio firma tunc habetur, cum in principiis certisauperstruitur; atque ex principiis id deducatur , quod