장음표시 사용
81쪽
g. v K. A solo secundum quid ad dictum simpliciter. Admittitur hoc sophisma quando simpliciter , et sine restrictione ut Verum accipitur, quod non nisi quodam respecta dumtaxat verum est. Hoc sophismat peccabant Antropomorphitae , qui ex Dei similitudine , quae in homine est, colligebant Deum humana membra reapse habere. g. G77. Faglacia compositioniis peccamus quot Ieseonjunctim sumimus, quae seorsim spectanda sunt. Fal Iacia vero divisionis; quoties dividimus quae conjunget da sunt. Ita ex. gr. haec propositio; Petrus, qui OMatheista potest essu Christianus, verissima est; si athgismus, et Christianismus divisim accipiantur. Siquidem potest Petrus, Dei gratia adjutus, atheismum deserere . atque Christianam Religionem amplecti; At vero si indoecolligas, Petrum esse ροsse simul ara istam, et Christianum , peccps sallacia compositionis. Rursus vera est quoque haec altera propositio: Petrus quamsu manet araeista non Potest esse Chnistianus ; quod si concla das: Petrum atheiatam numquam seri ροsse Christianum , committis sallaciam divisiouis. I. IIS. Fallacia consequentis est, cum ex Propositione, quae conversim est salsa ita concluditur, ac si esset vera: Uti si quis ita argumentaretur: Quod Aeritis ortum est; sed mens Aumana orta est; Ergo mens λα mana Perit. Nam vera est propositio major ; at si conversim accipiatur, veluti si diceretur: quod ortum ese perit, est salsa; Non enim omnia quae orta sunt, interitui subjacent. I. I V. Transitus as genere in genus est sophisma, quod committitur, quando ad rem ' diversi generis vel ordinis transertur, quod in uno tantum genere, 'ut ordine verum est; veluti si quis, ex. g. , ex quo duis Corpora sint aequalia , conclud rei esse similia. g. Iro. Ar mentiatio ab amarenti rePugnantia ;seu rectius ab incomprehensibili iste rei ad rupugnantiam
82쪽
absolutum admittitur, quando quod eomprehendi non
potest . veluti repugnans traducitur. Hoe argumentandi genus Dei stis solemnissim uni est, qui omnia intra limites humanae intelligentiae comprehendere volentes, Nostraa Sm rosaniae Religionis mysteria repugnantia Vendi iant , quia humana ratione non Comyrehenduntur. Longissime namque distant inco rehensibilis, et rePugnantiar Comprehendi a nobis nequeunt , quorum ideas non habemus ; at ea , quorum ideis destituimur, omnino rationa a latuere non possumus sint ne possibilia, vel impossibilia. s. 23f. Ar mentum ad ignorantiam est ridicu Ium ac puerile sophioma, quo nostram sententiam. Veram csse contendimus, quod alter nesciat illam valide conia
su inre , vel propriam illi adversam, inviciis rationibua
f. ucta. Argumentum ad hominem ducitur ex principio ab adversario admisso , sive illud sit verum . sive salsum. Argumentatio isi haec in sophisma degenerat , si procedat ex principio falso , licet apud adversarium vero , et adhibeatur ad evincendam salsitatem. f. OSI. Ar mentum ab in Hia est pravum . et iniquum sophismatis genus, quo ut facilius ducatur dis adversario triumphus, in ipsunt , vel ejus sententiam,
odium malitiose concitatur. a84. Multissici interro tione argumenta'. est so-Pbisma, in quod impigitur, quoties aliqua propositio adhibetur, quae unicam responsionem tantum exigere videatur , Cum tamen plures revera exigat. Hinc si quis quaereret , an Tilius C iam solus occiderit, an socios λα- fuerit , hoc sophismate peccaret; unica namque propositione duo quaesita sunt , quae ab invicem distant :aliud est enim quaerere : an Titius C jum occieserit, et aliud an socios in homicidio patrando habueris.
Duplicem ergo responsionem adhibere debemus , nempe I. Nec Ca jum occidit solus; I. nec socio, habuit. g. I35. Falso sumosiso laborare tunc aliquis dieitur, cum propositionem aliquam enunciat, cujus subjectum Pro eo supponitur, pro quo, nisi eum salsitate sup
83쪽
no MMAodo generatim , ejusqua dioissens. I. 266. Def. e. Metho us eu Ordinata quaedam Maelio Perfusiones nostras, tu scin , et ra iocinia rire dimonenui, aes peritu em facilius inoeniendam , inoeu- eumque ciliis manifestrinuam. s. My. Schol. Duplex linque distinguitur Metho dus; una nempe, quae ad veri lutem inveniendam adhi-hetur, et dicitur analytica; altera quae ad vcritatem 'docendam, et dicitur Sunt helica , quibus addi solet Me Modias fluesentat, ex Methodus ilia tigrans. s. an. Arimad. Cum methodo veritatem invenire satagimus, non de quacumque veritate sumus sollic ti , sed potissimum de veritate, quae dicitur certa. f. IS9. Def. a. Veritas certa nobis est illa, cia mens iaci adhaeret, ut nullum ha6eat in ejus omosito formidinem. Certim Damque nihil est aliud , quam adhaesio alicui Oeritali Omnino ma , quae Omnem ς-gue errandi timorem Prorsus excluHLg. UO. Schol. Triplex autem est certitudo; -- ονυaisa nempe, HXεica , ut Moralis. Prima est ilia.
84쪽
quae oritur ex perceptione relationis praedieati eum subjecto D mnino necessariae, ita ut oppositum impossibilo sit , et repugnans. Secunda vero oritur ex Perceptione reluitonis ita necessariae, ut oppositum quidem fieri possit , sed tumen phusicis Naturae Legibus adversatur. Tertia landem oritur ex consensu hominum fide digitorum, quibus absque impudentiae nota, fides denegari nequit. Molaphysice rerius sum: Iotum esse majus aiata Parte οῦ Physice: Comus non subgullum cadere ; moraliter lati dona : Romulum re asse Romae. I. I9 I. Animad. Quoniam, ut quisque concedit. finem sine mediis consequi est impossibile , bona Metho diis tum inveniendi , in in docendi Veritatem , nece sario exigit, ut ea omnia removeantur, quae Veritalis inventioni obstant, et Inedia adhibeantur apta, quae viam ad veritalis inventionem rectam iaciunt. De illis hoc ita Capite, da istis in sequenti, quae scitu necessaria sunt.
s. I92. Schol. ρ. Et quidem, quae veritatist in v cntioni obstant; haec praecipue sunt; nempe mentis im-δecillitas; laboris i attentia; atque fulsidiarum λο-yia. Et primo quidem me ulis imbecillitas magnum impedimentum est in v cniendae veri latis. Cum namque ad veritatem inveniendam requiratur, ut Perceptiones nostrae, judicia, et ratiocinia rite disponantur s. g. 286. ὶ, Cumque a mente imbecilli sive in intelligendo , sive inia recordando id frustra speretur; Prosecto, qui mente im-hee illis est, ad invenietidam Veritatem non perveniet; .
aut si ad aliquam , nonnisi longo tempore . atque Iahore improb . I. 293. Schol. I. L Iterum inveniendae veri latis obstaculum est impatientia laboria. Sit namque quantaeumque bona mens adolebeenti, atque intellectus acu - men , nisi studio, et labore exerceantur, ad veritatis iuventionem pervenire non dabitur ; Unde illud P tae e Sine labore nemo Mustarum scandia ad arcem. I94. Schol. 3. Ex subsidiorum tandem inopiast, ut ad veritatis inventionem non perveniatur. Cum
namque ad id et optimi Magistri, et libri, et alia ad vitam dueendam necesaaria requirantur, seri omnino
85쪽
po erit, ut qui hia mediis es reat, is visitatem ἄ-υa hiendam pertingat. f. α9o. Animaa. Quae autem hie de obstaculis inveniendue veritalis dicis sunt, nori ita volumus accipienda quasi, qui illa habent, nullam prorsus veritatem consequi possit; sitque veluti nuda labula, omnis eognitionis expers. Notum quippe est, neminem inveniri, qui adeo imbecillis sit muniis, ut nihil prorsus εciat, et certo cognoscat; nullumque esse, qui a labor abhorrens, aut subbidiis dΗstitutus, in errore Semper, atque salsi tale, nec non omnimoda ignorantia versetur, Tirones Philosophos, hie edocemus, quae obstaculo surri, ad veritatem, prout Philosophos decet, inveniendam. I. I96. De . 3. Ex h is quidem obstaculis , cum
veritas lateat, oritur in homine error,' nempe assem
aio ProPositioni iaciae, tamqtiam si esset Merar, Atque hic error si commilii tur in judicando, peculiari voca bulo, dicitur Amaejuscium. Est autem praejuis iram judicium Araeci MnDP, et sine Usbila maturitate latum. 9. 297. M l. e. Porro ex iriplici fonte potissimum oriuntur praejudicia; ex Mnsations nempe, ex PΔια-
fana, et ex istic Orimis. Et primo quidem ex SeraSI-tione . Nam sensus omnes externi omnes, avore , O res , Sonos, Dimus , calorem , caelerasque sensibiles qualitates , veluti re ipsa corporibus in existentes refer urit , quae interim non sunt, nisi sensationes nostrae; in Cor- Poribus autem, sunt tantum vires, eas senSalioues in D his excitandi. Praeterea juxta oculorum relationes, Corpora extra nos videmus, non autem in imaginibus
intra nos depictis. Sol bipalmaris est diametri ; siEIlae fixae lucernulas vix mole sxcedunt. Sol ipse, fixae, RECorpora caelestia onarii a nut aeque, aut fere aequeidi Stant a nobis ἰ quae omnia salsissima sunt. Quare vitarium errorum sensus caussa esse possunt, ac rei Psa Plerumque sunt, si ipsorum relationes, citra rationis ex amen excipinnirar.
I. 293. MADI. x. Ex Phantasia quoque errores , ii q'le puli dissimi, ac perridiculi proveniunt. Mirum dicta est, quantum liaec possit; in iis praecipue, qui vel nulla, vel exigua ra ione utuntur. Plerumqne enim
86쪽
o idit, ut multa nobis , laniis ram certissima persuadeamus, quae tamen ridicula sunt, et absurda; veluti exi-3lentia nobis exhibeamus, quae tamen nulli bi, nisi in uostro cerebro existunt. Cum namque imaginationes a se alionibus non distinguantur, nisi quia minus illae, hae. magis vividae sunt, alque perspicuae ; si contingat ut imaginatio adaequet sensationis vivacitatem , alque claritalem, illa pro sensatione habetur. Sed de Phantasia , eiusque vitibus legatur Ludovicus -Αtilonius Muratorius in
libello, cui titulus; Delia foravi Gua fantasia.
I. uis. Schol. 3. Luctoritas tandem sive magistrorum, sive parentum, si vo populi, erroribus, ac praejudiciis animos nostros onerant; Ut enim aiebat Eleanthes: Iudicium sviena vi justum, non habet talium sulgus. et Magistri non pauci, cum Platone, dici posaunt se Gores, qui quasi Araesti is quibusdam utenus, adolescentialas Procul a oeritram rerum adnuo existentes, taeciseiunt. Praejudicia quippe parentum , indo-Clorum magistrorum Θrrores, vulgi superstitiones , et opiniones a veritale nimium aberrantes, edacatione , et conquersatione transeunt in pueros, qui et ratione ad discernendum destituuntur , et sunt veluti mollis cera, in qua quidvis lacile impresseris; quibus imbo ii , etiamsi adole-aCant, et senescant, nihil admittendum putant, quod Praeconceptis illis salsis opicitonibus adversari sentium. Dihi I verum, nisi quod iIlis consentit s. Soci. Schol Nota satis foret utiIe invenienti veri latis obstacula aperuisse, nisi et media ad illa, qua, tum fieri potest, auferenda proponerentiar. Ut id ers Praestem , liroui Phil Opho, segastulas Praesoribimus.
87쪽
I. Ouae mentis cautum sveranι, n. se Ner. - guisito. Oleum namque , et veram ρerris. Nolum calquippe illud Vanusini praeceptum :6 niihil inoua sces, facissos Minerea.
88쪽
De mediis ais veritatem cretam Armeniones. I. Sor. Animad Media in veritatem assequendam, quinque praecipue sunt ; videlicet 2. Intimus sinsus u- γλ Q usque ; u. Otelligentia , 5. Sensus externi p 6. AM-ctoritas; ut 5 Natiocinium. Et quidem quae in nobis ipsis interne peraguntur, hoe 'est ita ipsa nostra mente, Morin: si per in limum so sum, vel Conscientiam cognosci possuri l. Quae sensibus externis subsurit, ut mirum, eor Pora, quare neque pras nimia distantia, sensu tam spuaeram Praetergrediuntur , uorum propxietates , vires, assectiones , Per seα- ouum expertine uia, Di Observationes Cogisos nunturia A stracta omnia, et incorporea, intellige uti a stomyrehendua
tur. Rdiliocinium vero sup ptat de clus sensationis sive in- ernae , sive exteruae, et intelligentiae latuiti W-. Multa namque immediato per co scieritiam, Per Se aliauem, per intellrgen tiam nou de te Mutur . in ginae eruend. opus. est ratiocinio , experimentis interriis , observationibus externis , axiomatibus pura intelligemtiaae is lainguam prin .cipiis superstructae Denique por aue inritatem innot cunt facta, qtaibus ipsi non intersuimus , ea filist omnia, quast neque cum naitara retum, Neque Cum ita is nostris a ria - tura haustis connexio em habentia De iotimo sensu, sive Conscientia, sicuti ei iam te intellistentia, sussicit pauca delibasse. Du ratiocinio Plura Ioquuti fuimus. Nonnulla de
demonstratione, sensibus externis, algu aactori tate pertractanda sup rsuntias. Ma. Def. t 'Connexio pro post lorhis eum aliis , ut inde terminorum nexus plure paleat, dicitur rim On
Clionem, qua veritates aliae exulii, , per legitimam ae gumentorum seriem deducuntur et a inultis non in coci-
89쪽
s Sos. Animac Demonstratio uni eo poterit . ulla rasyllogismo, si hujus propositiones ita sint eVidentes, la- lique nexu copulatae, ut alia probatione non indigeat. Quod si alterutra, vel utraque praemissa primi syllogismi non adeo evidens sit, ut rem plane absolvat , luna pluribus syllogismis demonstratio con labit, D Sque dum ad s3llogismum deveniamus, in quo ulraque Praemi ba
Per se notae ; I. LUDima insorum Connexio Cum con clusione ; Alierum horum si desit, ipsa quoque evanesce demonstrati ses. Comia. De moti strationem nulli mode conficere Possunt, qui aut nulla habent principia certa, aut priu-cipia illa cum conclusionibus recte connectere DES iunt;
idque vel quia recte ratiocinandi regulas non didicerunt vel quia iis uti nesciunt. 9' 3 Mnes. Demonstratio alia dicitur ra Priori, a Fosteriore alia. s. so7. Def. I. Demonstrasio a priori est illa , in quaatigiatae taemonstra tir ρer suum Arincisium ; siυe esse-NMS Rer suam caussam ostendiLur. Hac demonstrationeo tendimus, Mundum hunc, quem incolimus Persectissimum esse, perfectione finis. Id enim per quam facile eruitur ex infinii a Dei sapientia , atque potentia. f. o . Def. s. Demons rettio α ρosteriori est illa , - qua Caussa per- eclum Ambatiar ; uli cum Dei exi-alentiam demonstramus ex effectibus, rebus ne i Pe creatis, γaspectabilem hunc Mundum componentibus. g. S . Schol. Insuper demonstratio sive a priori sit, iVe a posteriori, duplex est; directa nempe, SiVe os len-εi V. I et inuireosa, sive apo ooca. i)riola est illa, in qua Propoεilio aliqua vera dicitur; quia ex principiis dire Cie, Pt Cranii Duo nexu sequi iur. SPcunda vero est illa , in qu η propositio a Urma ivr vern, quia ex principiis, Se qui iur, propositionem eon ita uictoriam effie impossibilem,
90쪽
falsam , et absurdam. Unde solet ham etiam vocari tra- ctio ad imposaiciis , et assurdiam. g. 31O. Coroti' a. Tota igitur via directae demonstra toti . in eo posita aest, ut ex principiis id deducatur, quod in iis veluti continetur; ludi rectae vero, ut e TDrincipiiS, contradi gloriae unius lat,itas eruatur, ut dei uis
de altera coul radictoria vera manent,
. I. 3 f. Gross. u. Quandoquidem e ego demonstralio principiis nititur certis, ip, que eam conclu,ione legi ii me , et rite cola nexis f. 3έγω), patet quam cuinqne Propositionem rite demon, iratam esse certo veram, gaudera
I. 312. Def. 4. Sensus externi, seu organa serasoria
f. a4.3 dicuntur illae corporis humani partes, in quihus cum objectorum externorum impressiones fiunt, et ope spirituum animalium, ad cerebrum usque perducuntur, anima, ad earum perce Plione , atque εenoationes determinatur.
g. 333. Coroz Rd sensationem itaque duo requi-Tuntur; scilicet i. i ressio, et immutatio in or noaensorio; et a. reseraesentatio huis Obscio conformia. Atque proinde, dato, quod sensus omnia habeant ad aenitendum requisita, non fallunt; Quapropter nos noua sensibus, sed a judicio, quod anima praecipitanter seri, non raro sallimur. s. s/ώ. Schoc ν. Quod attinet ad requisita ad recta
sentiendum, quatuor ussignari solent; I. nempe or norum sensoriorum sanitas , et quies. Cujus desectu quai - .doque objecta alit lar ae revera sunt conspiciuntur : ita il-terici, objecta flava inluentur; itineraules , ident terras, Urbesque reced crc. I. Inter objecta , et aerisus juxta , eι Frosortionalia distantia. Cujus delectu, res e in inlis po- silae, aut nulli mode , aut nilnis Parvae conspiciuntur. Hinc Sol instar seu tellae, et stellae quasi parvae lucernulae nobis apparent. 5. ter Osjecta et sensus nullia sit dioerac generis, medii inremositio. Cujus desectu ha culum reclum in aqua mersiam. innexum Videmus . 4. Mentis sanita , ejus Me, οἷνσο Orum Pr Ose Oriam atteata con- en Milo Qua de re Plirunc lici, ebrii, ot furiosi, quibus meus bona, at sona nou eol, Permulis sa vel videre, vet