장음표시 사용
141쪽
autem Sumus, liberum arbitrium HSSe ei, qui filium et ex eo
nepotem in potestate habebit, silium quidem potestate dimitters, nepotem uero in potestate retiners: uel eae diuerso Flium quidem in potestate retinere ι nepotem uero manu mittere, uel omnes sui iuris e dicere. eadem et de pronepote dicta esse intellegemuS.
134. 3 3 Praeterea parentes etiam liberos in adoptionem datos in potestate habere desinunt. et in Filio quidem, si in adoptionem datur, tres mancipationes j et duae intercedentes 37. manumissiones proinde sunt, ac seri solent, eum ita eum pater de p0 testate dimittit, ut sui iuris efficiatur. deinde aut patri remancipatur, et ab eo is, qui adoptat, uindicat apust
praetorem, filium suum esse, et illo contra nou uindicante
'asi praetore uindicanti filius addicitur, aut 'non remancipa- aur ' patri. 'sed i ab eo uiudicanti in iure ceditur, apud quem
in tertia y mancipatione est: sed sane c0mmodius est patri remanssipari. ' in ceteris uero liber0rum personis, Seu maSculini seu seminini sexus, una sellicet mancipatio susscit, et aut remancipantur parenti aut ' non remancipantur. 8 Eadem et in pr0uinciis apud praesidem prouinciae solent seri. 135. Qui ex filio semel iterumue mancipato c0nceptus est, licet post tertiam mancipationem patris sui nascatur, tamen in aui potestate est, et ideo ab eo et emancipari set in adoptionem dari potest. at is, qui ex e0 fili 0 conceptus est, qui
in fig. ex Gaio transumptum esse: unde ex illis restitui. Liberum arbitrium est ei' ed. M. Nec quicquam, si sententiam Spectas, inter haec et ea, quae not. 132. signiflcavi, interiisse videtur. iδ ) Initium hoc deperditum ex Goescheni fere restitutione ad sensum demonstrandum supplevi. Nihil enim inter hanc g. et 133. intercidisSe, em 33. 7. 8. I. quib. mOd. i. pol. Solv. l, 12 apparet. β) Hoc a si uisum in C. inter uindicat et aput positum huc revocandum erat. β) Scheurlii G. iure mancipatur C. edd. 7) Ex eiusdem egregia f., quam errore non accurate Ast. ad h. l. retulit. β) sc. ab eo, cui in adoptionem daturus eSt, ne aliam perSonam, cui mancipetur, adhibere necesse sit. Scheuri. ') g. 134. Cf. maisme Plin. ep. 8, 18. 3. 4. praeterea seli. 5, 19. Suet. Oct. 64. Cic. de βn. 1, 7. Tertuli. apol. 9. L. ure. C. de
142쪽
in tertia mancipatione est, non nascitur in aui potestate: sed eum Labeo quidem existimat in eiusdem mancipio esse, cuius et pater sit: utimur autem h0c iure, ut quamdiu pater eius in mancipio sit, pendeat ius eius: et si quidem pater eius ex mancipali 0ne manumissus erit, cadit in eius p0 testatem:
38. si uero is, dum in mancipio sit, deicesserit, sui iuris sit. 135'. Et de ' concepto eae nepote licet semel mancipato idem lest, qu0d in filio, qui in tertia mancipatione est. nam i ' ut supra diximus, quod in silio faciunt tres mancipati0nes, hoc facit una mancipatio in nepote. 136. 'Mulier i eo, quod in manum conuenit, nisi coemptionem secera, non i utique de patris potestate exit: nam de flaminica Diali Diste Asinia Aii ta eae auctoritate Cornelii Maximi et i Tuberonis cautum
est, y ut haec qu0d ad sacra tantum uideatur in manu esse, quod uero ad cetera perinde habeatur, alque si in manum
non conuenisset. ' eae t uero mulieres, quae in manum conueniunt per coempulonem,' potestate parentis liberantur: nec interest. an in uiri sui manu sint an extranei, quamuis hae solae loco siliarum habeantur, quae in uiri malilii Sunt. 137. ' Eae, quae in manu sunt, similiter eo iure liberuntur utque stiliae, quae in potestate sunt, uelut morte
eiusdem G. iure mancipantur C. edd. i q) Restitui: edd. tantum habent licet. Puta scriptum fuisse: c 'cepto ex nepote licet Semelnicipato idem l est q. in silio q in tertia mancipatione est ii. 1) Eae
his edd. tantum praestant secerit et Maximi et Tuberonis. In restitutione maxime rationem habui Tacit. A. 4, 16. ad M. 24, cuiuScoss. fuerunt C. Asinius Pollio et C. Antistius Vetus. De re, an ita salvis religionibus lege caveri posset, iam Aususti aetate videtur tractatum esse s . Tacit. l. c. Suet. Oct. 31. Dio bi, ult.) et tum Iciis Cornelio Maximo et Tuberoni L. 2. 33. 45. 46. D. de Orist. iur. 1, 2. L. 10. S. 1. D. de instr. leg. 33, 7) ea sententia placuis8e, ex qua Tiberii demum aetate lex lata est. Lachmanno de Scio ex auctoritate coss. a. 743. Pauli Fabii Mawimi et O. Aelii Tuberonis facto costilanti multa adversantur, in quibuS praeter Taciti auctoritatem etiam hoe, quoa illi consules inverso ordine fuerunt. Initio puta scriptum fuisse nil pro un).
Cf. t 11. 114. 115 h. g. 137. Cf. 127. 12S.
143쪽
eiuS, cuiuS in mainu sunt, Sive ei aqua et igni interdictum sit. 137'. Immi εδ remancipatione desinunt in manu esse, et cum ex l remancipatione mamumissae fuerint, sui iuris est-ficiuntur. ' et siquidem mulier fiduciae cauSa cum eintraneo coena tionem fecerit, ipsa eum cinere poteSt, ut Se remancipet; ea uero, quae cum uiro Suo coemptionem fecit, si
uellit ab eo remancipari eum 3 nihilo magis potest c0gere, iquam filia patrem. sed silia quidem nullo modo patrem p0ι- 39. est cogere, etiam si adoptiua sit: haec autem sutrum) repudio misso proinde compellere potest, atque si ei numquam nupta suisset. 138. Ii, qui in causa mancipii sunt, quia seruorum loco habentur, uindicta, censu, testamento manumissi sui iuris sunt. 139. Nec tamen in hoc casu lex Aelia Sentia locum habot: itaque nihil requirimus, Cuius aetatis sit is, qui manumittit et qui manumittitur: ac ne illud quidem, an patr0-
num creditoremue manumissor habeat: ac ne numerus quidem legis Furiae Caniniae sinitus in his personis locum habet. 140. 0uin etiam inuito qu0que eo, cuius in mancipi 0
sunt, censu libertatem Consequi pOSSunt, exceptis eis, quem patet' ea lege mancipio dedit, ut ibi remancipe tur: nam qu0- damm0do tunc pater potestatem propriam reseruare sibi uidetur eo ips0, quod mancipio recipit. ac ne is quidem dicitur inuito eo, cuius in mancipio est, censu libertatem consequi, quem pater ex n0Xali causa mancipio dedit, uelut qui furti eius nomine damnatus est, et eum mancipio actori dedit : nam hunc actor pro pecunia habet. 141. In summa admonendi Sumus, aduersus eos, quos in mancipio habemus, i δ) Sententiam probabilem deperditorum vv. 16-18. reStitui pro spatii modo et in v. 18 ad Sched. ductus aq scriptum fuisse posui). Item novum Si signum 137 R) feci. f Similiter v. 21-23
partemque v. 24. reStitui. In confinio v. 23. et 24. edd. habent
g. 137 R. Cf. Fest. v. Remancipatam. Supra 33. 118. 118'. S. 9.I. quibu8 mod. ius pol. solo. 1, 12). g. 138. Cf. 1, 123. 2, 160.3, 114. g. 139. Cf. 33. 38. 18. 42. 47. g. 140. Cf. 4, 75. 79. Collat. 2, 3. L. 3. 4. D. de hom. lib. exh. 93, 29). g. l4I. . 33. 115. 118'. 132. 134. 137.
144쪽
40. nihil n0bis i cuntumeliose sacere licere: alioquin iniuriarum
actione tenebimur. ac ne diu quidem in eo iure detinenturh0mines, sed plerumque hoc sit dicis gratia uno moment0: nisi scilicet ex noxali causa manciparentur. 334 142. Transeamus nunc ad aliam diuisionem . nam ex his pers0ni S, quae neque in p0 testate neque in manu neque in mancipio sunt, quaedam uel in tutela sunt uel in curatione. quaedam neutro iure tenentur. uideamus igitur, quae in tutela uel in curatione sint: ita enim intellegemus ceteras personas, quae neutro iure tenentur. 143. Ac prius dispiciamus de his, quae in tutela Sunt . i144. Permissum est itaque parentibus, liberis, qu0s iupotestate sua habent, testamento stulo res dare: masculini quidem sexus inpuberibus, 'qui u0cantur pupilli, feminini uero Seaeus tam impuberibus quam puberibus: ' ueteres enim u0luerunt seminas, etiamsi lierfectae aetatis Sint, propter animi leuitatem in tutela esse. 145. Itaque si quis silio filiaeque testamento tutorem dederit, et ambo ad pubertatem peruenerint, filius quidem desinit habere tutorem. 1ilia uero nihilominus in tutela permanet: tantum enim ex lege Iulia et Papia Poppaea iure libet 0rum a tutela liberantur seminae. 41. l0quimur autem j exceptis uirginibus Vestalibus, quas etiam
ueteres in h0norem sacerdotii liberas esse uoluerunt: itaque etiam lege XII tabularum cautum est. 146. Nepotibus autem neptibusque ita demum possumus testamento tutores dare, Si post mortem nostram in patris sui potestatem y recasuri non sint . itaque si filius meus mortis meae tempore in pote-uot ita. i δ) inaucis arientur ed. Bo. Imperfectum pertinet ad illa in eo iure detineu fur. β) Scripsi. Vid. Gaius 3 p. 28. feminini autem etiam puberibus' ed. M. scilicet stolarum Osee et inauditarum et ductibus Sched. p)'orsus dissimilium. y) iure inserunt C. edd. Vid. Gaius' p. 28.
1s, 1. 15. Fr. Vat. 229. g. 3. f. tit. cit. 1, 13): - infra g. 190.2, 2 0. Liv. 31, 2. Cic. pro Mur. 12. Boeth. in Cic. I p. 4. 11. p. 302. 335. 342 Bait. Isidor. Or. 9, 7. S. 30. g. I 4b. CLX. 194. 3, 44. Ulp. ll, ll. 15. - Plutarch. Num. 10. Dio 56, 10. g. I 46. S. 3. I. tit. cit.
145쪽
State mea Sit, nepotes, quos ex eo habeo , non 'poterunt ii ex testam dii tu meo habere tut0rem, quamuis in potestate mea suerint: scilicet quia m0rtuo me in patris sui potestate suturi sunt. 147. Cum tamen in compluribus aliis causis postumi pro iam natis habeantur, et in hac causa placuit, non minus postumis quam iam natis testamento tutores dari posse, si modo in ea causa sint, ut si uiuis nobis nascantur, in potestate n0stra sani. hos ' senim ' etiam heredes instituere possumus, cum extraneos postumos heredes instituere permissum non sit. 148. Vinori , quae in manu est, pr0inde ac filiae, item nurui, quae in filii manu est. pr0inde ac uepti tutor dari potest. 149. Rectissime autem
tutor sic dari potest: LUDIUM TITIUM LIBERIS MEIS TVTO-RΕΜ DO LEGO aut Do. sed et si ita scriptum sit: L1BERIS ΜΕΙS Uel VXORI ΜΕΑΕ ΤΙTIVS TUTOR ESTO, recte datus intellegitur. 150. In pers0na tamen i ux0ris, quae in manu 42.eSt, recepta est etiam tutoris optio, id est, ut liceat ei permittere, quem uelit ipsa, tutorem Sibi optare, hoc m0do:
cet uxori ' tutorem optare iβ' uel in omnes res usti in unam s0rto aut duas. 151. Ceterum aut plena optio datur aut angusta. 152. Plena ita dari solet, ut proxime supra diximus.
0uae optiones plurimum inter Se disserunt: nam quae plenam optionem habet, potest semel et bis et ter et saepius tutorem Optare: quae uero angustum habet 0ptionem, si dumtaxat semel data est optio,. amplius quam semel 0ptaren0n p0test: Si tantum bis, amplius quam bis optandi saeuitatem non habet. 154. Vocantur autem hi, qui nominatim ') potesint C. p0terint ed. M. ') Addidi. iδ') Ita Lachm.
ed. Fefellit librarium similitudo litterarum -t ux-0ri et tui. Opt-are.)g. 147. S. 4. I. ib - Cf. 2, 130. 242. g. 148. Cf. S. 114.2, 159. g. 149. Cf. 2, 289. 193. Fr. Vadi. 229. gg. 150-Jb3. Cf. Liv. 39, 19. Plaut. Prile. 4, 4. v. 6. Leae Flav. Salp. 22. . Ib4. Cf. Ulp. 11, 14.
146쪽
testamento tut0res dantur, dativi, qui eX optione sumuntur, 0ptiui. 155. Quibus testamento quidem tutor datus non sit, iis ex lege XII agnati sunt tutores, qui u0cantur legitimi. 156. Sunt autem agnati per uirilis sexus personas cognatione iuncti, quasi a patre c0gnati, ueluti stater e0dem patre natus, fratris filius neposue ex eo, item patruus et patrui j filius et nepos ex e0. at hi, qui per seminini sexus personas cognatione
iunguntur, non Sunt agnati, Sed aliaS naturali iure cognati. itaque inter auunculum et sororis silium non agnatio est, sedc0gnatio. item amitae, materterae filius non est mihi agnatus, sed c0gnatus, et inuicem scilicet ego illi eodem iure coniun-90r, quia qui nascuntur, patris, non matris familiam sequuntur. 157. Sed olim quidem, quantum ad legem XII tabularum attinet, etiam seminae agnatos habebant tutores.sed postea lux Claudia lata est, quae quod ad seminas attinet, tutelas illa sustulit: itaque masculus quidem inpubes
fratrem puberem aut patruum habet tutorem: seminae uero talem habere tut0rem non ' amplius coguntur. 158. Sed adgnati0nis quidem ius capitis diminutione perimitur, cognationi8 uero ius non commutatur: quia ciuilis ratio ciuilia quidem iura corrumpere potest, naturalia uero non potest. 159. Est autem capitis diminutio prioris status permutatio: eaque tribus modis accidit: nam aut maxima est capitis dimini/lio, aut minor, quam quidam mediani uocant, aut minima. 160. Maxima est capitis diminutio, cum aliquis simul et ciuitatem et
libertatem amittit: ' quod accidit uelut in his, qui ex pa-
elistere tutorem) ed. M. isti) Scripsi notatum puta cogunt ').
intelleguntur' ex Lachm. s. ed. Bo. ') quae '
147쪽
peregre veneunt , item in his, qui in patria tanquam, seruos 'se venumdari passi eae senatuSconSulto Serui fiunt eorum, quorum fraudandorum i consilium his uerint, quaeue ingenuae eae senatusconsulto l Claudiano ancillae sunt storum dominorum, quibus inuitis et denuntiantibus nihilo minus cum seruis eorum coierint. 161. Minor capitis diminutio est, cum ciuitas quidem amittitur, libertas uero retinetur: quod
accidit ei, cui aqua et igni interdictum fuerit. 162. Minima
capitis diminutio est, cum et ciuitas et lihortas retinetur, sed status hominis commutatur: quod accidit in his, qui adoptantur, item in his, quae 3 coemptionem saciunt, et in his, qui mancipio dantur quique ex mancipatione manumittuntur: adeo quidem, ut qu0tiens quisque mancipetur 'atque manumittatur, β totiens capite dimi uuatur. 163. Nec solum 'maiori bus capitis ' diminutionibus ius adgnationis corrumpitur, sed etiam minima: et ideo si ex duobus liberis alterum pater emancipauerit, post obilum eius neuter alteri agnatio-GOes h. e quod uerbi gratia euenit in his. Sed 33. 161. 162. et S. 1. I. h. t. arguunt, et hic Gaium scripsisse: si quod) accidit - in his .iβδ) 9uod Gaius 3 p. 296 conieceram: i. gentium t violato peregrinis populis per patrem patratum deduntur . id iam non procedere video, quia nusquam iure gentium ' hoc modo notatur. Itaque nunc malim: a aut) censum etc. Cf. Ulp. 11, 11. Sic enim Statuo, Gaium duo stenera hirius capitis deminutionis attulisse, unum eorum, qui ex patria perestre in servitutem venirent, alterum eorum, qui in patria servi flerent, et utriusque generis duoeinempla positiSSe, ex quibus Ulp. l. e alterum detraxit. Itaque verisimile est, primi generis exempla fuisse incensum et militem non factum Cic. pro meo. 34 . In hunc Sensum v. 1-4. VeStitui, consilium his uerint' a Goes h. mutuatus, alioqui non de uno quoque verbo SpondenS. Initio v. l. scriptum fuisse putavi:
in psessi a. M. tantum in flne ed. item feminae liberae ex Senatusconsulto '. ) Ex Lachm. e L qui Sched. ed. Bq. β) Eae
Lachm. s. Alii: ac manumittatua . Cave vero testaS: aut m.
maiore C. maioribus edd. supra 33. 84. 91. g. 16 I. S. 2. I. eod. Cf. 6 p. 11, 12.8upra S. 128. g. 162. S. 3. I. eod. My. 11, 13. L. 3. S. 1. D. de cap. min. 4, 5). Boeth. ad Cic. Pop. 4. p. 302 Bait.
148쪽
nis iure tutor esse poterit. 164. Cum autem ad agnatos tutela pertinet, non simul ad omnes pertinet, sed ad eos tantum, qui proximo gradu sunt. λβ7
165. Eae eadem lege duodecim tabularum libertorum et libertarum tutela ad patronos liberoSquδ eorum pertinet: quae et ipsa legitima tutela uocatur, non quia nominatim ea lege de hac tutela cauetur, Sed quia perinde accepta est per interpretationem, atque Si uerbis legis introducta esset: eo enim ipSo, quod hereditates libertorum libertarum-46. que, si l intestati decessissent, iusserat leae ad patronos li-
t.berosue eorum pertinere, crediderunt ueteres, uoluisse legem etiam tutelas ad eos pertinere, 'cum' et agnatos, quos ad hereditatem u0cauit, eosdem et tutores esse iusserat. 166. Exemplo patronorum mirSusi'' fiduci triae tutelae receptae sunt 'emancipalorum et quaei fiduciariae uocantur proprie, quae ideo nobis c0mpetunt, quia liberum caput mancipatum n0bis uel a parente uel a coemptionatore manumiseri-
idy Reliquus versus, cum nihil de eo Goes henus notet, litteris vacuus eSSe videtur, ut quae in Instit. sequuntur: vel si splures)eiusdem oradus sint, ad omnes' Gaiana non erae Statuendum sit. Idque eo consermatur, quod in nullo tutorum genere Gaius animadvertit, etiam plures personas tutelam nancisci posse. β) In hac pagina, eae qua pauca tantum litterarum vestigia, eaque incerta expiscari licuit, recte Nolim. coniecit, primum locum tenuisse de leoitima gentilium sutela disputationem et curiosam quidem, ad quam lector rem itur 3, 17. ') Malim sicul: sed tamen cum etiam pro ' quandoqui lem ' accipi potest. i ) In
Q lacuna est litterarum circiter sex, sequentibus iac vel qi . etiam' ex Lachm. cf. ed. M. i) Puta Scriptum fuisse: emancipat 0r. et quae. M. eae Lachm. j. ed. ine enim tutelae scilicet, 'ne in verbis quidem ferendum. Praeterea Gaius oravissimam harum tutelarum Speciem, quae est parentis emancipatoris, hoc loco omittere non poterat. Cf. tui. I. 1, 18. 19. infra g. 172.
149쪽
mus. 167. Sed Latinarum et Latinorum inpuberum 'tutela non ut bona eorum ad eoS utique, qui eos manu miserunt,iβη pertinet, sed ad eos, quorum ante man missionem ex iure
uiritium fuerunt: unde si ancilla eae iure buiritium tua
sit, in bonis mea, a me quidem solo, non etiam a te manumissa Latina fieri potest, et bona eius ad me pertinent, Sed eius tutela tibi competit: nam ita lege Iunia cauetur: itaqugsi ab eo, cuius et in bonis et ex iure Quiritium ancilla suerit, saeta sit Latina, ad eundem et bona et tutela 'pertinent. δ
furibus permissum est seminarum tutelam alii in iure cedere: pupillorum autem tutelam non est permis Sum cedere, quia non uidetur ' on rosa, cum tempore pubertatis finiatur. 47.169. Is autem, cui ceditur tutela, cessicius tutor 110c3tUΓ.170. 0uo mortuo aut capite diminuto reuertitur ad eum istorem tutela, qui cessit: ipse quoque, qui cessit, si m0rtuus aut capite diminutus sit, a cessicio tutela discedit et reuertitur ad eum, qui post eum, qui cesserat, Secundum gradum in tutela habuerit. 171. Sed quantum ad agnatos pertinet, nihil hoc tempore de cessicia tutela quaeritur, cum agnatorum tutelae in semiuis lege Claudia sublatae sint. 172. Sed fiducia ri08 qu0que quidam putauerunt cedendae tutelae ius non habere , cum ipsi se oneri subiecerint. quod etsi placeat, in parente tamen, qui siliam neptemve aut proneptem alteri ea lege mancipio dedit, ut sibi remanciparetur, remancipatamque manumisit, idem dici non debet, cum is et legitimus tutor habeatur , et nun minus huic quam patronis honor praestandus
173. Praeterea senatusconsulto mulieribus permissum estiβη) Ex mea restitutione. Alii aliter, pessime Noeder ad Ulp. p. 49. β) pertinet Sched. edd. ) Ex Nolim. o. ann OSa ed. M. Sed annosum est, quod iam habet, non quod duraturum eSt multOS annOS. De Onere vero G. S. 172. δ) est C. edd. S. 167. Cf. Ulp. 11, 19. supra S. 35. 3, 56. - L. Flaυ. Salp. 23. g. 168. Cf. Ulp. 11, 6. 8. 17. Boeth. ad Cic. I p. 11. p. 342
150쪽
iii absentis tutoris locum alium petere: quo petito pri0r desinit: nec interest, quam longe aberit is tut 0r. 174. Sed excipitur , ne in absentis patroni locum liceat libertae tutorem 48. petere. 175. Patr0ni l autem l000 habemus etiam parente=vi. qui in 'e mancipioi sibi remancipatam filiam neptemve aut proneptem manumissione legitimam tutelam nanctus est. huius quidem liberi fiduciarii tut0ris loco numerantur: patroni autem liberi eandem tutelam adipiscuntur, quam et pater eorum habuit. 176. 'Ad certas tamen causas i etiam in patroni absentis locum permisit senatuS tut0rem petere, ueluti ad hereditatem adeundam. 177. Idem senatus censuit et in
pers0na pupilli patroni filii. 178. 'Nam et ' lege Iulia de
maritandis ordinibus ei. quae in legitima tutela pupilli sit, permittitur d0tis constituendae gratia a praet 0re urbano tuto rem petere. 179. Sane patroni filius, etiamsi inpubes 'sit. tamen ' libertae efflictetur tutor. ' sedi ' i n nulla re aiιctor serip0test, cum ipsi nihil permissum sit sine tutoris auctori late agere. 180. Item si qua m tutela legitima suriosi aut mulisit, permittitur ei senatusconsulto dotis constituendae gratia tut 0rem petere. 181. Quibus casibus saluam manere tutelam patr0no patr0nique filio manifestum est. 182. Praeterea Senatus censuit, ut si tutor pupilli piipillaeue suspectus a tutela remotus sit, siue ex iusta causa fuerit excusatus, in locum eius alius tutor detur: quo 'casui prior tutor amittit 1ββ) Eae mea restitutione. 7) Scripsi siputa scriptum fuisse: