장음표시 사용
161쪽
143 solum uero prouinciale, i quod ius Quiritium habet, Italici
loco est et prPinde mancipam potest. ψ28. Incorporales fres traditionem non recipere manifestum est. 29. Sed iura praediorum urbanorum in iure tarι- tum cedi possunt: rusticorum uero etiam mancipari possunt. 30. Usus ructus in iure cessionem tantum recipit: nam dominus proprietatis alii usum fructum in iure cedere potest, ut ille usum fructum habeat et ipse nudam proprietatem retineat. ipse usu fructuarius in iure cedendo domino proprietatis usum- fructum, efflicit, ut a se discedat et conuertatur in proprietatem: alii uero in iure cedendo nihil0minus ius suum retinet:
creditur enim ea cessione nihil agi. 31. Sed haec scilicet in Italicis praediis ita sunt, quia et ipsa praedia mancipationem l et in iure cessi0uem recipiunt. alioquin in pr0-62. uincialibus praediis siue quis usum fructum siue ius eundi, agendi aquamve ducendi uel altius tollendi aedes aut non tollendi, ne luminibus uicini ossiciatur, ceteraque similia iura constituere uelit, pacti0nibus et stipulationibus id efficere
p0test: quia ne ipsa quidem praedia mancipationem aut in
iure cessionem ' recipiunt. 32. Sed - cum usu sfructus et hominum et ceterorum animalium constitui possit, intellegere debemus, horum usum fructum etiam in prouinciis per in iure cessionem constitui p0sse. 33. 0uod autem diximus, usum-sructum in iure cessionem tantum recipere, noti eSt temere
dictum, quamuis etiam per mancipali 0nem constitui possit eo, qu0d in mancipanda proprietate detrahi potest: n0n enim ipse
χη) Ε . tantum habent voces enim uero, prouincia, de m3ncipa mancip errore ed. B9.), ex quibus enim uerb certissime Gaianum non est. Scriptum fuisSe statuo: eSi Solum uero puinciale q. iuS
civile e sint, necne Sint mancipi'. Notae iurid. L. I. 0. απα Locus
Iuris Ouiritium: L. I. f. 9. tam Locus Italicus Iuris seviritium. . Zeuschr. f. oeSch. RIV. A. p. 59. g. 28. Cf. L. 43. S. 1. D. de acq. rer. m. 41, 1). Suyra 19. g. 29. Cf. S. 17.L. 39. D. de Serv. pr. urb. 8, 2 . g. 30. Cf. Fr. Vat. 45. 48. 54. 75 3). Ulp. 19, 11. infra g. 33. 3. 3. I. de usus'. 2, 4). Paul.
162쪽
usus fructus mancipatur, sed cum in mancipanda pr0prietate deducatur, eo sit, ut apud alium usus fructus, apud alium proprietas sit.' 3 34. Hereditas quoque in iure cessionem tantum recipit. 35. Nam si is, ad quem ab intestato legitimo iure pertinet hereditas, in iure eam alii ante aditionem cedat, id est antequam heres extiterit, perinde sit heres is, cui in iure cesserit, ac si ipse per legem ad hereditatem uocatus esset: post obligationem uero si cesserit, nihil0minus ipse l63. heres permanet, et ob id creditoribus tenebitur, debita uero pereunt, eoque modo debitores hereditarii lucrum faciunt:
corpora ii bro eius hereditatis perinde transeunt ad eum, cui cessa est hereditas, ac si ei singula in iure cessa suissent. 36. Testamento autem scriptus heres ante aditam quidem hereditatem in iure cedendo eam alii nihil agit; postea uero quam adierit si cedat, ea accidunt, quae proxime diximus de eo, ad quem ab intestato legitimo iure pertinet hereditas. si p0st 0bligationem sin) iuro c0dat. 37. Idem et de necessariis heredibus diuersae scholae auctores existimant, qu0d nihil uidetur interesse, utrum saliquis adeundo hereditatem sat heres, an inuitus existat: quod quale sit, suo l0co apparebit: sed nostri praeceptores putant, nihil agere necessarium heredem, cum in iure cedat hereditatem. 38. Obligationes quoquo modo contractau nihil eorum β recipiunt: nam quod mihi ab aliquo debetur. id si uolim tibi deberi, nullo eorum modo, quibus res corporaleSad alium transferuntur. id es scere possum': Sed opus est. Ut iubente me tu ab eo stipuleris: quae res efficit, ut a me liberetur et incipiat tibi teneri. quae dicitur n0uatio obligationis.
39. Sine hac uero nouatione non poteris tuo nomine Jgere, recipiunt. Et ed. M. ) Sequitur linea vacua. δ) Excidisse videtur quae diximus' vel quid simile. β) Soes h. et
Fr. Vat. 47. 50. g. 34. Cf. Ulp. 19, 11. Serv. ad Aen. 3, 297. g. 35. Cf. 3, 85. Ulp. 19, 12-14. L. 1. C. de revoc. his q. in fraud. 7. 75). Senec. de benef. 6. 5. S. 3. cesseri si e ipse he- 'es, Sive is, cuius is iuri postea subiectus est, velut si sua heres Elia in manum eius convener i 3. Si). Vaim. de r. T. 3, 10. S. 2.
163쪽
145 sed debes ex pers ina mea quasi c0gnit0r i aut procurat 0r 64.
40. Sequitur, ut adm0neamus, apud peregrinos quidem unum esse dominium, ' ita ut aut *7 dominus quisque sit, aut dominus n0n intellegatur. Quo iure etiam p0pulus Romanus olim utebatur: aut enim ex iure se uiritium unusquisque dominus erat, aut non intellegebatur dominus. Sed postea diuisionem accepit dominium, ut alius possit esse ex iures uiritium dominus, alius in bonis habere. 41. Nam si tibi
rem mancipi neque mancipauero neque in iure cessero, Sed
tantum tradidero, in b0nis quidem tuis ea res efficitur, ex iure se uiritium uero mea permanebit, donec tu eam possidendo usucapias: Semel enim impleta usu eapione proinde pleno iure incipit, id est et in bonis et ex iure seviritium tua res esse, ac si ea mancipata uel in iure cessa ' esset. 42. Usucapio autem ' mobilium quidem rerum anno completur, landi uero
et aedium bienni0: et ita lege XII tabularum cautUm BSt. 43. Ceterum etiam earum rerum usucapi 0 nobis competit, quae non a domino nobis traditae fuerint, siue mancipi Sint eae res siue nec mancipi, si modo 'eas' bona fide acceperim I S, cum crederemus, eum, qui 'traderet, δ' dominum e Sse. 44. quod ideo receptum uidetur, ne rerum dominia diu
Lachm. edd. p'Sum' C. possumus ed. M. py) Geminavi. ita ut C. ita aut eae Lachm. o. ed. M. ita ut ed. GOeSch. , a quo deinde sit et intellegatur mugitati sumus: est et intelligitur Lachm. By. edd. : quod vitium primum ex littera e voci sit a fronte adhaerente natum videtur. β) Haec a Lachm. suppleta ut Omitterentur, Scriptura antiquioris codicis esset ucat post similem vocem cessa videtur fecisse. ') Ex Goes h. ed. ea C. ed. fg.ein Lachm. auctoritate, qui exemplis partim incertis partim dissimilibus id defendit. Ceterum puto, hanc vocem aliquando pOSt bona fide ob viciniam omissam huc male translatam esse. 'q) tradiderit edd. Sed in C. litterae di' in flne versus lectae non Sunt, nec, cum tradidit, sed cum tradebat, hoc nos credidisse necesSeg. 40. Cf. 1, 54. 35. 167. 2, 88. 3, 166. Theoph. l. 5. 3. 4. g. 4 l. Cf. 1, 21h. 2, 26. 204. 3, 80. Ulp. 1, 16. L. 38. 3. 2. D. de lib. cauSa
164쪽
tius in incerto essent.. cum sufficeret domino ad inquirendam 65. rem suam anni aut i biennii spatium, quod tempus ad usuca- p, inem p08sess0ri tributum est.
rem possideat, numquam tamen illi usucapio procedit, uelut si qui rem furtiuam aut ui possessam p0ssideat: nam furtiuam lex XII tabularum usucapi prohibet, ut possessam lex Iulia et Plautia. 46. Item prouincialia praedia usucapi 0nem non) recipiunt. 47. ' Item olim δ' mulieris, quae in agnat 0rum tutela erat, res mancipi usucapi non poterant, praeterquam si ab ipsa tu-t 0re sauciore) traditae essent: ' nam ua lege XII tabularum caulum erat. 48. Item liberos homines et res sacras et religiosas usucapi non posse manifestum est. g9. 0uod ergo uulgo dicitur, surtiuarum rerum et ui p0ssessarum usucapionem per legem XII tabularum prohibitam esse, non eo pertinet, ut ne ipse) sur quiue per uim poSSidet, usucapere p0S-sit nam huic alia ratione usucapio non competit, quia scilicet mala fide p0ssidet): sed nec ullus alius, quamquam ab eo bonas te emerit, usucapiendi ius habeat. 50. Unde in rebus mobilibus non sacile procedit, tit bonae sidei poSSeSSoifi usu a -pm competat, quia qui alienam rem uendidit et tradidit. sui tum committit: idemque accidit etiam si ex alia causa tragatur. sod tamen hoc aliquando aliter se habet: nam si heres rem defuncto commodalam aut locatam uel apud eum depositam. 66. existimans eam esse here ditariam, uendiderit aut donauerit, furtum non committit: item si is, ad quem ancillae usus fructus pertinet, partum 'etiam suum esse credens uendiderit aut donauerit. surtum non committit: furtum enim sine asse-eri: denique alias sommendum esset tradidisset. 'i) res Sched. item' ed. M. Sed i l. olim quibus u . quis res addiderat, Ob Simi
litudinem v. ni-uli 0-ris excidisse videtur, male retenta v. reS.
165쪽
ctu surandi non committitur aliis quoque modis accidero potest, ut quis sine uiti0 furti rem alienam ad aliquem transferat et es sciat, ut a possessore usucapiatur. 51. Fundi quoque alieni p0test aliquis sine ui possessionem nancisci, ' cumea M uel ex negligentia domini uacet, uel quia dominus sine success0re decesserit uel l0ngo tempore afuerit: 'quam 4 si ad alium bona fide accipientem transtulerit, po Drit usucapere possess0r: et quamuiS ipse, qui uacantem possessionem nactus est, intellegat, alienum esse landum, tamen nihil hoc bonae sidei p0ssessori ad usucapionem nocet, cum inprobata sit eorum Sentsintia, qui putauerint, surtivum laudum seri
52. Rursus sex contrario aecidit, ut qui sciat, alienam rem se possidere, usucapiat, uelut si rem hereditariam, cuius poS- sessionem heres nondum nactus est, aliquis p0sSederit: nam ei concessum HSi uSucapere, si modo ea res est, quae recipit usucapionem. quae Species p0SSeSSionis et usucapi 0nis pro herede uocatur. 53. Et in tantum haec usucapio concessa est ut et res, quae Sol 0 continentur, ann0 USUcapiantur. 67. 54. 0uare autem etiam h0c casu soli rerum annua constituta sit usucapio, illa ratio est, quod olim rerum hereditariarum possessione uelut ipsae hereditates usueapi credebantur, Scilicet anno: lex enim Xu tabularum soli quidem res biennio usu capi iussit, ceteras uero anno: ergo heredita, in ceteris rebus uidebatur esse, quia soli non est, quia neque Corporalis est: et quamuis p0stea creditum sit, ipsas hereditates
usucapi u0n posse, tamen in omnibus rebus hereditariis, etiam
quae Sol O tenentur, annua usucapio remansit. 56. Quare autem omnino tam inproba possessio et usucapio c0ncessa Sit, fuerit ei' eius. δε) quae C. Dig. edd. Sc. pro cu ea. β) Ex
de legib. 2, 19 seq. pro Mur. 12. Fest. v. Relist Sum. Sacer.
166쪽
illa ratio est, quod uoluerunt ueteres maturius hereditates adiri, ut essent, qui sacra sacerent, quorum illis temporibus summa obseruatio fuit, et ut creditores haberent, a quo suum consequerentur. 56. Haec autem species possessionis et usu capionis etiam lucratiua uocatur: nam Sciens quisque rem alienam lucrifacit. 57. Sed hoc tempore 'iam si non est lucratilia: nam ex ' auctoritate diui 7 Hadriani senatusconsul tum lactum est, ut tales usucapiones reuocarentur: et ideo p0test heres ab eo, qui rem usucepit. hereditatem petendo
perinde eam rem conSequi, atque Si usucapta non Sel.
68. 58. Et i necessario tamen herede extante ipso iure pro herede usucapi potest. 59. Adhuc etiam ex aliis causis sciens quisque rem alienam usucapit: nam qui rem alicui fiduciae causa mancipio dederit uel in iure cesserit, si eandem ipse 90SSederit, p0test usucapere, anno scilicet, setiam) soli si Sit. quae Species usucapionis dicitur usureceptio, quia id. quod aliquando habuimus. recipimus per usucapionem. 60. Sed cum fiducia 'c0ntrahatur' aut cum creditore pignoris
iure, aut cum amico, quod' tutius n0strae res apud eum essent, si quidem cum amico contracta sit fiducia, sane omnimodo conpetit 'usureceptio: ' si uero cum creditore, soluta quidem pecunia omnimodo conpetit, nondum uero soluta ita demum competit, si neque conduxerit eam rem a creditore debit 0r, neque precario rogauerit, ut eam rem possidere liceret: quo casu lucrativa usucapioi c0npetit. 61. Itona sirem obligatam sibi populus uendiderit, eamque dominus p0S-
δ') etiam C. edd. Cf. Zeitschr. f. 9es h. RIV. XIV. p. 216.7) hauctoritatem C. auctoritate edd. Cf. ZeitSchr. l. c. p. 215. ') contrahitur C. ed. By. ') Malim quo et postea Sint: nam
nunc Sensus eSt: quod putabamus, tutius nostras res ahud eum
Top. 10. p. 340 Bait. Isidor. Or. 5, 25. ss. 23. 30. Cic. pro Flacco 2l. g. 5l. Paul. 2. 13. cum amicoJ Cf. Valer. Max. 4. 2. S. 7.
167쪽
sederit, concessa est 'usureceptio 3' sed hoc casu praedium biennio usurecipitur: et hoc est, qu0d uolgo dicitur, ex praediatura possessionem usurecipi: nam qui mercatur a populo, praediator appellatur.
62. 3 Accidit aliquando, ut qui dominus sit, alienandae rei potestatem n0n habeat, et qui d0 minus non sit, i alie- 69. nare possit. 63. Nam dotale praedium maritus inuita muliere per legem Iuliam prohibetur alienare, quamuis ipsius Satuel mancipatum ei dotis causa uel in iure cessum uel usucaptum. qu0d quidem ius utrum ad italica tantum praedia, an etiam ad prouincialia pertineat, dubitatur. 64. Ex diuerso agnatus suriosi curator rem suriosi alienare potest ex lege XII tabularum: item procurator 'rem eius, i a quo rerum ei administratio data est: δ item creditor pignus ex pactione, εquamuis eius ea res non sit. sed h0c s0rsitan ideo uideatur
fieri, quod uoluntate debitoris intellegitur pignus alienari, qui olim pactus est, ut liceret creditori pignus uendere, Si pecu
65. β Ergo sex his, quae diximus, adparet, quaedam naturali iure alienari, qualia sunt ea, quae traditione alienantur,
C. ed. Bg. εδ) Recte mimbachius statuit; huc pertinere SS.
65-79. Scilicet per transpositionem unius folii SS. 62-64. continentis in antiquiore codice, ex quo VeronenSis fluxit, factum eSt, ut eum, quo nunc leguntur, locum sane ineptum obtinerent. Cf. tit. I. 2, 8. qui, ut res flagitat, rerum acquisitionibus etiam naturalibus absolutis, de his, quibus alienare licet vel non, nulla alienare interiecta . it. Et ut longe aptius quae 33. 80 seq. legimus, Sum 64. quam Sum 79. Sequuntur, ita Gaius SO 65. es, quem nunc obtinet locum, dicere non poterat quae diximus, sed more Suo quae Supra diximus, dicere eum oportebat. δ) Supplevi, ductus Sched. explicans: R. e' l a q rer. ei admistrar data e. Cf. L. 48. S. 1. D.
conventione ei datum, non captum. β) Cf. not. 42.
168쪽
quaedam ciuili: nam mancipationis et in iure cessionis et usucapi0nis ius proprium est ciuium Romanorum. 66. Nec tamen ea tantum, quae traditione nostra fiunt, naturali nobis ratione adquiruntur, sed etiam quae occupando ideo nostra fecerimus, quia antea nullius essent, qualia Sunt Omnia, quae terra, mari, c0elo capiuntur. 67. Itaque si thram bestiam aut uolucrem aut piscem ceperimus, Simul atque captum hoc animal est: pro lilnus ' nostrum sit, et eouSusae 70. nostrum esse intellegitur, i donec nostra custodia coerceatur:
cum uero custodiam nostram euaserit set tu naturalem libertatem Se receperit, rursus occupantis sit, quia n0Stri eSSedesiuit: naturalem autem libertatem recipere uidetur, cum aut oculos nostros euaserit, aut licet in conspectu Sit nostro, di Nficilis tamen eius 'persecutio 7 sit. 68. In iis autem animalibus, quae ex consuetudine abire et redire s0lent, ueluti c0- lumbis et apibus, item ceruis, qui in siluas ire et redire s0lent, talem habemus regulam traditam, ut si reuertendi animum habere desierint, etiam nostra esse desinant et sani 0ccupantium: reuertendi autem animum uidentur desinere habere, cum reuertendi consuetudinem deseruerint. 69. Ea qu0que, quae ex hostibus capiuntur, naturali ratione nostra
70. Sed et id, quod per alluvionem n0bis adicitur, e0dem iure nostrum sit: per alluvionem autem id uidetur adici, qu0dita paulatim flumen agro nostro adicit, ut aestimare n0n Ρ0S-Simus, quantum quoquo momento temporis adiciatur: et 'h0c est, qu0d uolgo dicitur, per adluuionem id adici uideri.
β) Feci Gai. ' p. 34. iure gentium id, quod ita captum fuerit, statim ' ed. M. neglectis Sched. ductibus et ope commentitiae Sigiae i. gerit. 7) rei psecutio C. rei persecutio edd. , ubi rei eStintolerabile. Sed librarius initio scribere voluit reciperati0 ut in ηn. S. 68. desierint scribendo dosi hi uerint), quae altera lectis et fortasse rectior cf. L. 44. D. de aeq. rer. dom. 41, 1) fuerit c9- dici, quo utebatur, adscripta. β) Addidi. rer. dom. 41, 1 . Cic. de κη . 1, 12. kl. 66-68. Cf. L. l. S. 1. L. 3 pr. S. 2. L. 5 pr. S. b. D. de acet. rei'. dom. 41, 1). 33.12. 15. I. de rer. div. 2, 1). g. 69. Cf. L. 5. S. 7. D. eod. S. 17. I. tu. cit. g. 70. Cf. L. 7. S. 1. D. tit. cit. S. 20. I. tu. cit.
169쪽
quod ita paulatim adicitur, ut oculos nostros saltat. 71. Quod si flumen partem aliquam ex tuo praedio de raxe rit et ad meum praedium attulerit, haec pars tua mainet. 72. At 71.
si in medio flumine insula nata sit, haec e0rum omnium C Om
muniS est, qui ab utraque parte fluminis prope ripam praedia p0ssident: si uero non sit in medio flumine, ad e0s pertinet, qui ab ea parte, quae pr0Xima e St, iuxta ripam praedia habent. 73. Praeterea id, quod in solo nostro ab aliquo aedificatum est, quamuis ille suo nomine aedificauerit, iure naturali nostrum sit, quia superficies solo cedit. 74. Multoque magis id accidit et in planta, quam quis in Solo nostro p0Sue rit, si modo radicibus terram complexn fuerit. 75. Idem contingit et in frumento, quod in solo nostro ab aliquo satum fuerit. 76. Sed si ab eo petamus landum uel aedificium, et inpensas in aedificium uel in seminaria uel in sementem factas ei Soluere nolimus, poterit nos per exceptionem doli 'mali 'repellere, utique si bonae si ei possessor fuerit. 77. Eadem ratione pr0batum est, quod in chartulis siue membranis meis aliquis scripserit, licet aureis litteris, meum esse, quis litterass
easque membranas petam, nec inpensam Scripturae S0 illam,
per excepti0nem doli mali summoueri potero. 78. Sed si in tabula mea aliquis pinxerit uelut imaginem, c0ntra probatur: lmagis enim dicitur, tabulam picturae cedere: cuius diuersitatiS 72.
uix idonea ratio redditur: certe secundum hanc regulam Si me Ρ0SSidente petas, imaginem tuam esse, nec Solvas pretium tabulae, poteris per exceptionem d0li mali sumin tueri: ut si tu P0S Sideas, consequens est, ut utilis mihi actio aduersum te M') Omisit ed. M. per errorem. '' Scripsi; itaque C. edd
g. 71. Cf L. 7. S. 2. D. tit. cit. S. 21. I. lit. cit. g. 72. Cf. L. 7. S. 3. D. dit. cit. S. 22. I. tu. cit. g. 73. Cf. L. 7. S. 12. D. tu. cit. S. 30. f. tu. cit. Epit. 2, 1. 3. 4. g. 74. Cf. L. 7. S. 13. D. tu. cit. 33. 13. 31. I. tu. cit. Epit. 2, 1. 3. 4. g. 7b. CL L. 9 pr. D. tit. cit. S. 32. I. tit. cit. Epit. l. c. g. 76. Epit. 2, 1. S. 6. L. 7. S. 12. L. 9 pr. D. tit. cit. SS. 30. 32. I. tit. cit. g. 77. CL Epit. 2, 1. 33. 4. 6. L. 9. S. 1. D. tit. cit. S. 33. I.
170쪽
dari debeat: quo casu nisi s0luam impensam picturae, puteris me per excepti0nem d0li mali repellere, utique si bona fide possessor fueris. illud palam est, qu0d siue tu subripuisses tabulam siue alius, conpetit mihi furti actio. 79. In aliis quoque speciebus naturalis ratio requiritur: proinde si ex uuis aut olistis aut spicis meis uinum aut
oleum aut frumentum seceris, quaeritur, utrum meum sit id uinum aut oleum aut humentum, an tuum . item Si ex auro aut argento meo uas aliquod feceris, aut ex meis tabulis nauem aut armarium aut subsellium fabricaueris, item si ex lana mea uestimentum seceris, uel si ex uino et melle meo mulsum seceris, siue ex medicamentis meis emplastrum aut collurium
seceris, quaeritur, utrum tuum sit id, quod eae meo G ceris, an meum. 0uidam materiam et substantiam spectandam esse putant, id est, ut cuius materia sit, illius et res, quae facta sit, uideatur esse, idque maxime placuit Sabino et Cassio: alii uero eius rem esse putant, qui secerit, idque maxime diuersae sch0lae auctoribus uis uni est: l sed eum qu0que, cuius materia et substa=itia suerit, furti aduersus eum, qui subripuerit, habere acti0nem: nec minus aduerSuS eundem condictionem ei competere, quia extinctae res, licet uindicari non possint, condici tamen suribus et quibusdam aliis
possess0ribus posSunt.1m. β' DE PvPILLIS AN ALIQUID A SE ALIENARE POSSUNT. 80. Nunc admonendi sumus, neque seminam neque
pupillum sine tutoris auctoritate rem mancipi alienare posse: nec mancipi uero seminam quidem p 0sse, pupillum Π0n P0SSe. 81. Ide0que si quando mulier mutuam pecuniam alicui sinet ut 0ris auct0ritate dederit, quia sacit eam accipientis . cum scilicet 'pecunia λ res nec mancipi sit, contrahit obligati0nem. 82. At si pupillus idem socerit. quia sine tutoris auctoritate pecuniam non facit accipientis, nullam contrahit obligatio-
S. 79. Cf. L. 7. S. 7. D. tit. cit. S. 25. I. tu. cit. Epit. 2, 1. 3. b. g. 80. Cf. 1, 192. 2, 47. 85. Ulp. 1l, 27. Fr. Vat. 1. 45. L. 9. D.