장음표시 사용
71쪽
quattuor solos extra ordinem rogasse sententiam dicitur. Ex
his quattu0r principem rogabat M. Crassum, Sed postquam filiam Cn. Pompeio desponderat, primiam coeperat Pompeium rogare. Eius rei rationem reddidisse eum senatui Tiro Tullius. M. Cicenonis libertus, refert, itaque se ex patrono Suo audisse scribit. Id ipsum Capito Ateius in libro, quem de officio senatorio composuit, scriptum reliquit. In eodem libro Capitonis id quoque scriptum est: C. , inquit, 'Caesar consul M.
Catonem sententiam r0gauit. Cato rem, quae conSulebatur,
quoniam non e republica uidet, tur, perfici nolebat. Eius a sti lucendae gratia l0uga oratione utebatur eximebatque dicendo diem. Erat enim ius senatori, ut sententiam rogatus diceretante, quicquid uellet aliae rei et quoad uellet. Caesar consul uiatorem uocauit eumque, cum finem non saceret, prendi I 0-quentem et in carcerem duci iussit. Senatus c0nsurrexit et prosequebatur Catonem in carcerem. Hac , inquit, ' inuidia saeta, Caesar destitit et mitti Catonem iussit . - Gell. 4, 10.33.5-8. Epistolarum.18. In quadam epistula Ateii Capit0nis scriptum legimus, Labeonem Antistium legum atque morum populi Romani iurisque ciuilis doctum appriuio fuisse. Sed agitabat , inquit, hominem libertas quaedam nimia atque uecors, ' UsqUe ade0, ut, y diuo Augusto iam principe et rempublicam obtinente, ratum tamen pensumque nihil haberet, nisi quod iustum sanctumque esse in B 0manis antiquitatibus legisssit , ac deinde narrat, quid idem Lab00 per uiatorem a tribunis plebi uocatus responderit. 'Cum a muliere , inquit, quadam tribuni plebis aduorsum eum aditi Gellianum ad eum misissent, Ut ueniret et mulieri responderet, iussit eum, qui mi SSUS erat, redire et tribunis dicere, ius e0s non habere neque Se neque alium quemquam uocandi, quoniam moribus maiorum tribuni plebis prensionem haberent, uocationem non haberent: p08 Se igitur e0s uenire et prendi se iubere, sed u0 candi absentem ius non habere . - Gell. 13, I 2. 33. 1 4.7) Sic edd. antiquiores: lanquam eorum ed. Hertz.
72쪽
Ex incertis libris vel aliunde. 19. 8 Sinistrum in auspicando signiscare ait Ateius Capito laetum et prosperum auspicium; at silentium, ubi duu- taxat uacat uitio. igitur silentio surgere cum dicitur, significat, non interpellari, qu0 minus rem gerat . at Sinistrum, hortari qu0que auspicia ad agendum, qu0d anim0 quis pr0- posuerit . - FeSt. V. Sinistrum p. 35 l. 20. Stellam significare ait Ateius Capito laetum et prosperum ' augurium , ' auct0ritatem secutus P. Servilii auguris,
auguratis insigatur. - Fest. V. Stellam p. 35 l. 21. Ateius Capit0, publici privatique iuris peritissimus, quid lex esset, hisce uerbis definiuit: Lex , inquit, 'est generale iussum p0puli aut plebis, rogante magistratu . Goll. 10, 20. S. 2.22. Plobis scitum igitur est secundum eum Capitonem leX, quam plebes, n0n p0pulus accipit. yy - Gell. 10, 20. S. 6. 23. Quanto opere autem curae suerit, ne quis uiolare
ductus aquamve non concessam derivare auderet, cum ex multis apparere p0test, tum ex eo, quod circus maximus ne diebus quidem ludorum circensium nisi aedilium aut censorum permissu irrigabatur: qu0d durasse etiam postquam res ad curatores transiit sub Augusto, apud Ateium Capitonem legimus. - Frontin. de aquae d. 97. coli. 102.24. At Capit0 Ateius in eadem quidem opinione est, Sed exemplo adiuuat interpretationem. Etenim '' in se eunda' Ex fr. 18. 19. licet coniicere, Capitonem etiam de iure auctu-νali scripsisse. Libris eius au Etruscam disciplinam pertinentibus se usum ait Lyd. de ostent. 2. 3. , ubi eum etiam ἱερεα ρο- pellat, i. e. pontificem. Nam et testes ludorum Secularium exyOSuit auctore Zosim. 2, 4. ut pleraque, quae is de hoc sacrificio tradiis, ex Ateio sumpta esse videantur. 9uid sit, quod Osann. ad Pompon. p. 94. de Capitone se adnotasse ait ad Laur. Lyd. de comet. p. 22. Unoro, cum ne prodiisse quidem is liber videatur.') Supplevi; ob sequens verbum excidisse videtur. i') Scripsi: stellam quae lamella aerea adsimilis CH Plerique stellam expun-ount. ἔν) Potest, ut hanc definitionem ipse Gellius ex Capitoniana leola definitione tantum effecerit. ly) Scripsi sc. ete ais
73쪽
esto . hic uterque act0r reusque in iudicio rei uocantur. itemque accusator ' reus iβ accitur more uetere et c0nsuetudine antiqua . - Fest. V. Reus p. 273.
25. Nefrendes Sc. Ateius Capito infantes esse nondumstendentes, id est frangenteS. - Fest. v. Nesrendes p. 162. 26. Scaevolam quoque et L. Aelium et Ateium Capitonem in eadem sententia sc. de uino murrina) fuisse uideo, qu0niam in Pseudolo sit:
Murrinam, paSSum, defrutum, mella . . . .
quibus apparet, n0n ister uina modo murrinam sed inter dulcia quoque n0minatum. - Ρlin. N. H. 14, 13. S. 15. 27. Certumque sit se. pistores Romae non suisse ad PeΥ-sicum usque bellum, ips0sque duirites, mulieres puta, panem secisse Ateii Capitonis sententia, cocos tum panem lautioribus s0quere solit08, pistoreSque tantum eos, qui sar pi Sebant, nominatos. - Plin. N. Η. 18, 1 I. S. 28. 28. 2 α γαρ ἐπισημα των Nam
ta in rempublicam introdu- aere, sicuti et armorum robur a Gallis. festantur haec Capito et FonteiuS.
Valentiam uocitatam. -- Serv. ad Aen. 1, 273. ihaeSit v. interpretation. . Numa Od. nam s. plerique. Τη) Scripsi: in qua O. edd. Nic et in sequentibus Mulierum Sequor. De hac lege XII tab. cf. Dirksen p. 191. 3δ) Scripsi; deui Od. edd. Intellige, a praecone accusatorem . res' appellutione accitum fuisse. ') Haec fr. 28. et 29. ut magis Capitonis, quam Philologi eSseeinistimem, partim argumentum facit, partim quod hunc Serv. ad
74쪽
30. Sed Varro et Ateius c0ntra sentiunt, dicentes diuos perpetu0S, de0s, qui pr0pter sui consecrationem timentur, ut sunt dii Manes. - Serv. ad Aen. 5, 45. 31. Ateius Philologus libertinus Athenis natus. Hunc Capito Ateius n0tus iurisconsultus inter grammatico S rhetorem, inter rhetores grammaticum suisse ait. - Suet. de ili. gramm. 10.32. Hic idem sc. M. Pomponius Marcellus) cum ex oratione Tiberium reprehendisset, affirmante Ateio Capitone, et esse illud Latinum et, si non esset, suturum certe iam inde, ly Mentitur . inquit, Capito. Tu enim, Caesar, ciuitatem dare p0tes h0minibus, uerbis n0n p0tes . -- Suet. de ili.
Capitonis discipulus. suit sub Tiberio et Nerone).
1. Masurius autem Sabinus in iuris ciuilis seeundo. x etiam qu0d iument 0rum causa apparatum esset, quibus dominus uteretur, penori attributum dicit. Ligna qu0que et uirgas et carb0nes, quibus c0nficeretur penus, quibusdam ait uideri esse in penu. Ex his autem, quae promercalia et usuaria iisdem in locis 'esse n h. ea sola penoris putat, quae Satis Sint USU annuo. - Gell. 4, 1. 33. 2I-23. 2. Verba sunt Sabini ex libro iuris ciuilis secundo: 0ui alienam rem attrectauit, cum id se inuito domino sacere iudicare deberet, furti tenetur'. - Gell. II. 18. S. 20.3. Item alio capite: 0ui alienum 'tacens lucri faciendi
causa sustulit, furti obstringitur, siue scit, cuius Sit, Sive nescit . - Gel I. II, 18. S. 21.4. Sed meminisse debemus, secundum ea, quae Supra Aen. 1, 601. pleno Ateii Philologi nomine laudat. ly) Nec hanc
Capitonis vocem praetermittere volui, ingenimn hominis maxime prodentem.
) Puta, ubi de legatis asebat, quamobrem hoc fr. primo loco posui. ') Scripsi: esse ed. Nertz., interpunctione ante h. v. posita. δ) iacens s. Seiopy. Malim sciens.
75쪽
57 scripsi, surtum sine ulla qu0que attrectati0ne fieri p0sse, sola mente atque animo, ut furtum sat, ad uitente. Quocirca ne id quidem Sabinus dubitare se ait, quin dominus surti sit condempnandus, qui seruo suo, uti furtum saceret, imperauit. - Gell. 11, 18. SS. 23. 24. 5. Verba Masurii Sabini apposui ex libro iuris ciuilis secundo Furiosus mutusve cuive quod membrum lacerum laesumue est aut obest, quo ipse minus aptus sit, morbosi sunt. 0ui natura longe minus uidet, tam sanus est, quam qui tardius currit . -- Gell. 4, 2. S. 15.6. Masurius autem Sabinus in libro iuris civilis tertio 3 antiquiorem locum hospiti tribuit quam clienti. Verba ex eo libro haec sunt: In ossiciis apud maiores ita obseruatum est: primum tutelae, deinde hospiti, deinde clienti, tum cognato, postea adsint. De qua caiisa si seminae uiris potiores habitae,
' pusillus ' pupillarisque tutela mulieri praelata. Etiam ad
uersus quem adsuissent, eius siliis tutores relicti, in eadem causa pupillo aderant . -- Gell. 5, 13. S. 5.
Do surtis liber. . Manifestum autem furtum est , ut ait Masurius, quod deprehenditur, dum sit. Faciendi sinis est, cum perlatum est, quo ferri coeperat . Furti concepti, item 0blati, tripli poena est. Sed quod sit oblatum, quod c0nceptum, et pleraque alia ad eam rem ex egregiis ueterum moribus accepta neque inutilia cognitu neque iniucunda qui legere uolet. inventui Sabini librum. cui titulus est de surtis. 7 In quo id qu0que Scriptum est, qu0d uolgo inopinatum Ut, non hominum
tantum neque rerum mouentium, quae auferri occulte et sub - ) Fortasse cum de interdicto de libero homine exhibendo ageret. . L. 3. 33. 11. 12. D. de hom. lib. exh. 43, 29. . q) Puta maioris infirmitatis et indigentiae. β) Supplevi, quod pup. not&tum facile emcidere poterat. Itaque si forte inter pupillum et mulierem, pariter mihi cognatos, causa emerserit, potiuS pupillo adero, et maxime quidem si tutelam eius geram, etiamsi etiam mulieris tutor sim. 7) Frustra sunt, qui hanc partem fuisSe librorum de iure civili opinantur. Em eoque de furtis libro etiam furti manifesti deflnitionem Gellium petiisse, certe verisimile eSt.
76쪽
ripi p0ssunt, sed landi quoque et aedium seri furtum; condempnatum qu0que surti colonum, qui sundo, quem condu-Xerat, uendit0, p0sses Si 0ne eius dominum interuertisset. Atque id etiam, quod magis in0pinabile est, Sabinus dicit. su rem esse hominis iudicatum, qui cum sugitiuus praeter Deu-10s sorte d0mini iret, obtentu togae, tamquam Se amicien S, ne uideretur a d 0mino, obstitisset. - Gell. 11, 18. S. 11 - 14.
8. Masurius fast0rum secundo Vinali 0rum dies , inquit, Ioui sacer est, non, ut quidam putant, Veneri . - Macrob. Sat. I, 4. s. Masurius etiam secundo fast0rum 'Liberalium dies , inquit, a p0ntiscibus ag0nium Martiale appellatur . - Macrob. ib. 10. Et in eodem libro: Eam noctem deincepsque insequentem diem, qui est Lucarium . - Macrob. ib. 11. Masurius et alii uno die, id est quart0 decimo Κalendas Ianuarias suisse Saturnalia crediderunt. -- Macrob. Sat. 1, 10.
12. Masurius adiicit simulacrum huius deae sc. Angei 0-niae) ore obligat0 atque signato in ara Voluptae propterea c0ll0catum, quod qui suos dolores anxietatesque dissimulant, perueniant patientiae beneficio ad maximam uoluptatem. -- Macrob. ib. Do indigeni S. 13. Masurius autem Sabinus in commentariis, quos de indigenis c0mp0suit: Religiosum', inquit, est, qu0d pr0pter
sanctitatem aliquam remotum ac sepositum a nobis e St: uerbum a relinquendo dictum, tanquam caerimoniae a carendo .
- Gell. 4, 9. S. 8. LI. Macrob. Sat. 3, 3. supra in Ser. Sulpicio 13. . Mem0riali iam. 14. Sed Sabinus Masurius in primo memorialium, Secu-' Cum Dirkseno non dubito, quin et hoc et sequens fr. ad eun-
77쪽
tus qu0sdam historiae seriptores, Accam Larentiam Romuli nutristem suisse dicit. Ea , inquit, mulier ex du0decim filiis maribus unum morte amisit. In illius locum Romulus Accae sese silium dedit seque et ceteros eius filios fratres aruales appellauit. Ex eo tempore collegium mansit fratrum arualium numero duodecim, cuius sacerdotii insigne est spicea cor0na
sam Masurius Sabinus mem0rialium libro secundo aliter exponit. 'Marcus , inquit, ' Octauius Herennius prima adolescentia tibicen, postquam artis distisus suae est, instituit mercaturam, et bene re gesta decimam Herculi pr0sanauit. Postea cum nauigans hoc idem ageret, a praedonibus circumuentus,s0rtissime repugnauit et uictor recessit. Hunc in somnis Hercules docuit, Sua Opera seruatum. Cui Octauius impetrato a magistratibus loco aedem sacrauit et signum, Victoremque litteris incisis appellauit. Dedit ergo epithet0n deo, quo et argumentum ueterum uictoriarum Herculis et commemoratio nouae historiae, quae recenti Romano sacro causam dedit, contineretur. - Macrob. Sat. 3, 6.16. Item aliud refert Sabinus Masurius in septimo memoriali seuere laetum. Censores , inquit Publius Seipio Nasica et Marcus Popilius '' cum equitum censum agerelli, equum nimis strigosum et male habitum, sed equitem eius uberrimum et habitissimum uiderunt, et V cur , inquiunt, ita eSt, Ut tu sis, quam equus curatior Quoniam inquit, Vego me curo, equum Statius nihili servos . Visum est parum eSSe reuerens responsum relatusque in aerari OS, ut mos est . - Gell. 4, 20. S. 11.17. Masurius autem Sabinus in undecim0 librorum memorialium ciuicam coronam tum dari solitam dicit, cum is, qui ciuem Seruauerat, e0dem temp0re etiam hostem occiderat neque l0cum in ea pugna reliquerat 4 aliter ius ciuicae c0ronae negat concessum. Tiberium tamen Caesarem consultum, an ciuicam coronam capere p0sset, qui ciuem in proelio Seru38-
78쪽
set et hostes ibidem duos interfecisset, sed locum, in quo pugnabat, non retinuisset eoque loco hostes potiti essent, rescripsisse dicit, eum quoque ciuica dignum uideri, qu0d appareret, ex tam iniquo loco civem ab eo seruatum, ut etiam a fortiter pugnantibus retineri non quiverit. - Gell. 5, 6. S. 14.
18. Masurius auctor est, curru quoque triumphantis myrtea corona usos. - Plin. N. H. 15, 29. S. 38.
19: Ob has causas equidem crediderim, hon0rem ei se. lauro habitum in triumphis potius, quam quia summentum sit caedis hostium et purgatio, ut tradit Masurius. - Plin. N. Η. 15, 30. S. 40.
20. In eosdem situs comitatur et spina nuptiarum lacibus auspicatissima, quoniam inde secerint pastores, qui rapuerunt Sabinas, ut auctor est Masurius. - Plin. N. H. I 6,
21. Verum altera lotos in V0lcanali, quod Romulus constituit ex uict0ria de decumis, aequaeua urbi intellegitur, ut auctor est Masurius. - Plin. N. H. 16, 44. S. 86. 22. Masurius palmam lueino adipi dedisse antiquos tradidit: ideo n0uas nuptas illo perunguere p0stis S0litas, ne quid mali medicamenti inferretur. - Plin. N. H. 28, 9. S. 37.
23. Masurius sanqualem ossifragum esse dicit, inmusi1-lum autem pullum aquilae, priusquam albicet cauda. - Plin. N. Η. 10, 7. S. 8. 24. Masurius auct0r est, L. Papirium praetorem, Secundo herede lege agente, bonorum possessionem λη contra eum dedisse, cum mater partum se XIII mensibus diceret tulisse , qu0niam nullum certum tempus pariendi statum uideretur. - Plin. N. II. 7, 5. 3. 4. et ex eo Gell. 3. 16. S. 23.
25. Triumphare P. Ventidium de Parthis uoluit sc. s0rtuna) quidem solum, sed eundem in triumpho Asculano Cn. P0mpeii duxit puerum, quamquam Masurius auctor est, bis in triumpho ductum. - Plin. N. II. 7, 43. S. 44.
D) Ex quibus quae Plinius servavit, non dubito omnia memorialium libris deberi. i') i. e. vindicias; vera enim bonorum poneS-
79쪽
26. Partim enim scripserunt, qui Duaret, introire s0litum equo uehentem: at Sabinus Masurius pedibus ingredi ovantes dicit, sequentibus eos n0n militibus, sed uniuerso senatu. - Gell. 5, 6. S. 27.
27. i. Libertin0s uero ab ingenuis adoptari quidem iure posse, Masurius Sabinus scripsit. Sed id neque permitti dicit.
neque permittendum esse umquam putat, ut homines libertini ordinis per ad 0ptiones in iura ingenii 0rum invadant. Alioquin , inquit, si iuris ista antiquitas seruetur, etiam seruus a domino per praet0rem i3 dari in adoptionem p0test . Idque ait pler0sque iuris ueteris auctores pus Se sileri ScripsisSe. Gell. 5, 19. 33. 11 - 14.
28. Sub tecti, uti liceret sc. flamini Diali sine apice) esse,
n0n pridem a pontificibus c0nstitutum, Masurius Sabinus scripsit, et alia quaedam remissa gratiaque aliquot cerem0niarum saeta dicitur. - Goll. 10, 15. 33. 17. I 8.
Tyrii, grammatici haud vulgaris doctrinae, qui Neronis fere tempestate claruit et ut Sueton. de illuStr. gramm. 39. Ructor est, maxime emendandis libris Veteribus operam dedit, exstat de notis antiquis libellus, vel ut rectius iudicatur, amplioris libri deporditi caput superstes; hoc enim arguunt Verba
illa exordii Est etiam circa perscribendas . . . . Studium neceS-
sarium et quod ipse quidem Probus, ut idem SuetoniuS testatur, nimis pauca et exigua de quibusdam minuti S quae Stiunculis edidit; reliquit autem non mediocrem SylVam Ob Ser Vationum Sermonis antiqui'. Sed opusculum illud ita ut in editionibus, velut in Pulsellii ling. Lat. Ructor. aut. p. 1494. Dion. Gotho laedi auct. ling. Lat. p. 14M. circumfertur, maximam partem eSse interpolatum et eaS Solas notaS, quae generatim neglecto Ordine alphabotico sub Probi nomine referuntur, recte ei adseribi, demonstraVit nuper magno, ut Solet, cum aeumine magnaque librorum mSS. Copiasio in ingenui bonis nunquam contra aliquem datur. 3δ) Haec ex libri iuris civilis esse possunt, quibus etiam dierum di issionibus et comperendinationibus et aliis quibusdam legitimis ritibus' egisse potest. Geli. 14, 2. S. 1. H) Eo, qui vindicat, statim
liberum Illiumque suum in potestate eSSe asserente. 9ua Tatione et dominus hiduciae causa amico mancipatum Servum adoptare
80쪽
adhibita Th. Momsenus in Aet. Societ. Reg. Sax. a. 1853 class. phil. hisi. p. 91 sq. Cuius in sententia licet in universum sit acquiescendum, tamen ut et consilium ae ratio Valeriani opusculi eiusque fata rectius intelligantur et noserae editionis ratio reddatur, et mihi hac de re Video pauca esSodisputanda. De notis antiquis omnino Probum eo potissimum consilio egisse, ut Veterum librorum exemplaria etiam ab hac parte recto legerentur et transeriberentur, Secundum e R, quae ex Suetonio retulimus, dubitare non licet. Quem Ordinem autem in referendis notis sequeretur, ipse indicavisse credendus
est verbis illis: 0uod in praenominibus legibus publicis pontificumque monumentis et in iuris ciuilis libris etiamnunc manet. In iis tamen vocem legibus Suum locum iam non tenere, multis argumentis persuasum mihi est. Nam et leges hic frigido publicae appellantur et eum pontificum monumentiS parum apte componuntur et ri iure civili perperam Seiunguntur: nee sic haec respondent ei ordini, quo poStea notae recenSentur.
Ne multa, restituenda illa vox est anis iuris ciuilis, quo loco eam excidisse etiam illud iudicio est, quod in quibusdam codd. legitur iurisque ciuilis omiSSis verbiS, quae praecedunt, et in , in aliis, retentis his, omissum est que: scilicet diversimode librarii amisso h. l. Verbo legibus Sermonem redintegrare conati Sunt. Ad rem Vero cf. eSt locus Manil. AStr. 4, 209. Hic etiam legum tabulas et condita iura Noverit, aque notis levibus pendentia verba. Iam Si legimus in praenominibus , publicis pontificumque monumentis, et in legibus iurisque ciuilis libris, aptissime in duplex genus notae dividuntur: unum
earum, quae Specialem enuSam non habent, Sed universae
civitatis sunt, partim in familiis Ora prae=rominibus) partim in populo publicis) partim in diis pontificumque monumentis) positae unde ius tripertitum: privatum, publicum et
Sacrum), alterum earum, quae ex arte magis profectae Sunt
cf. Cic. pro Mur. 12.) unoque nomine iuridicae appellari possunt. Et huic divisioni ipse tractatus bellissime convenit. Primum enim S. 2. referuntur notae, quae in monumentis publicis et historiarum libris sacrisque publicis reperiuntur, in quibus praenominibus notatis primus locuS dntur: ut appareat, tantum brevitatis studio praenominum in huius partis praefatione iteratam mentionem faetam non esse. Ad niterum genuS spectant XI. 3 - b. ita ut in S. 3. verba in iure ciuili tanquam generis significatio praemittatur, quod in le-9es, legis actiones et edicta tanquam in suas species diducitur. Apparet autem, Probum ΡxiHS notarum genus non Proprie hoc libello spectavisse. Paucas tantum huius generis refert, ot in sino addit et similia, ut, etiamsi demus, quod Saltem in ceteris Sis dandum est, hic quoque nonnullas notas libra-