장음표시 사용
91쪽
73qu0niam p0pulus esset in suffragiis serendis occupatus. - Geli 1 b, 27. 4. 4. δὲ Libertinis uero nullo iure uti praetextis licebat, ac multo miniis peregrinis, quibus nulla esset cum Romanis necessitudo. Sed postea libertin0rum quoque siliis praetexta
bello Punico secundo Mecemviros' dicit ex senatusconsulto propter multa pr0digia libr0s Sibyllinos adiisse et, inspectis his, nuncias s0, in capitolio supplicandum lectisterniumque ex collata stipe faci0ndum, ita ut libertinae quoque, quae l0Πga UeSte uterentur, in eam rem pecuniam subministrarent. acta igitur obsecrati0 est pueris ingenuis, itemque libertinis, sed et uirginibus, patrimis matrimisque, pronunciantibus carmen. eX qU000ncessum, ut libertinorum qu0que silii, qui ex iusta duntaxat matres amilias nati suissent, togam praetextam et lorum in c0li 0 pro bullae decore gestarent. -- Maerob. Sat. 1, 6.
sub Hadriano et insequentibus imperatoribu S). Libro singulari regular Um.1. Et seruitutes diuidi non possunt; nam earum USUS ita c0nnexus est, ut, qui eum partiatur, naturam eiuS COI rumpat. i
β) Minime spondeo, hunc eundem illum Laelium Felicem fuisse: argumentum tamen Smile est et Laelius, a Ictis posterioribus in iure ostili semel tantum vel bis citatus, magis iuris publici vel Sacri antiquitatimus operam dedisse videtur. Eiusdem Laelii eimss. librorum fide possit etiam esse, quod Supra, Lachmannum non sine dubitatione secuti, C. Aelio Gallo 6. tribuimus fragmentum. Multo antiquior est, ut L. Aelium Stilonem taceam, ad quem etiam referendus Plin. N. H. 14, 13. S. 15., C. AeliuS, cu iis apud Festum quaedam extant ex oratione fragmenta. ')Seripsi: duumviros eda. i) Ex libris Pomponii ex vetustissimis quibusdam frasimentis carie corrosis, quae nobis dono dedit Iulius Caesar Scaliger excepta e bibliotheca Petri Criniti Florentini' haec sumta esse testatur is, qui primus edidit, Arn. Ferronius
92쪽
in Consuli. Burdigal. commentariis Lugd. 1536. p. 72. Cf. A. G. amer in Hugon. civ. Mag. VI. p. 1 seq., qui et illud probabiliter coniecit, esse has lacinias em Pomponii libro singulari re-stularum, ita ut L. 17. D. de servit. 8, 1) eas excepisSe videatur. sola fere voce Itaque interiecta. - Consulto omittimuS, quae Laur. Lyd. de magistr. 1, 48. ex Pomponio, Scilicet ex L. 2. S. 34. D. de orig. iur. 1, 2) mutila et corrupta refert.
93쪽
De Gaio eiusque scriptis dissertatio praevia.
Pauca sunt, quae de Gaio certo constant. Unum eiushoe nomen nobis traditum est, tam in libris iuris, ubi primum in Collatione certo comparet,i quam a grammaticiS, quorum primus ServiuS Honoratus item circa finem quarti seculi ad Virgil. Georg. 3, 306. et paulo inferior Diomedes p. 375 Pulseli. Gaium memorant. Omnes vero hoc Sine dubio a iurisconsultis vel a Gali librorum titulis, in quibus dudum unum hoc nomen, ut in libris tritissimis fieri solet, scribi Sueverat, mutuati sunt. Id ipsum vero, quamvis etiam in nomen abierit Osann. ad Pompon. p. XIX , rectiuS tamen creditur praenomen. Certe Titi praenomen, quod in uno alterove epitomae Vi Sigothicae codice Gaio praescriptum legitur indeque Verum eius praenomen fuisse quibusdam Visum est, post multos ab Haenelio inspectoS OOdices eorruptelavo eis tituli apparuit. Cf. Haenet. Lex Rom. ViS. D. XLV. not. 16. p. 314). De aetate Gaii hoc tantum compertum est, quod sub imperatoribus Hadriano, Antonino Pio et M. Aurelio Antonino vitam suam transegit. Nam quod Hadriani temporibus acciderat, id ipse sua aetate factum esse narrat L. T. pr. D. de reb. dub. 34, 5). Institutionum commentarium primum imperante Antonino Pio eum scripsisse, plerique inde recte colligunt, ' quod constanter sine divi appellatione eum hoc commentario 33. 53. 74. 102.) nominat, quam alias defunctis imperatoribus tribuere solet. sed et extremi S Pii temporibus scripsisse videtur; nam 2, 195. eum divum appellat, et quod imperatorem Antoninum 2, 126. nuper reScripto SignificaSse Scribit, id Iustinianus L. 4. C. de lib. prael. 6, 28 tribuit Μagno' Antonino, aperto quidsem vitio, sed quod facillime sex Marco' Antonino natum explices. Nee dum tamen quod idem imperator in re tutelari de lege Plaetoria et prae- ) An enim Gaius, quem Pomponius nostrum appellat L. 39. D. de Stip. Serv. 45, 3.), ad huno reserendus sit, ambigitur. Vid. tamen not. 6. η) Marci temporibus etiam primum comm. RSSignat Puchia Inst. I. S. 99. n0t. bb. et nuperrime Η. Η. Filiing Alter d.
94쪽
tore tutelari in locum consulum substituto Capitol. Mare 10. coli. cum 1, 198. 200. nn quod de cretione constituerat Ulp. 22, 34. coli. cum 2, 177.), in Gali notitiam pervenerat, cum finem primi et eum Secundum Commentarium Seriberet. Atqui tum iam libros ex Q. Μucio ediderat I, 188.)et edictum interpretatus erat l, 188.), quod simpliciter dictum nonnisi urbicum esse potest, ut libri ad edictum urbi- cum intelligi debeant, quibus Solis etiam eiusmodi quam ibi dicit) do tutelarum divisione disquisitio magis ad artis
disciplinam quam ad fori uSum pertinenS Convenit, eorumdemque etiam proprii de bonorum ΡOSSessionibuS commentarii pars fuisse videntur, quos laudat 3, 33. b4.). Praeterea post obitum Antonini Pii scriptos esse libros duos fideicommiSSOrum, eonStat ex L. 90. D. de condit. et dom. 35, l)L. 96. D. de leg. 3. L. 63. g. b. D. ad SC. Treb. 36, I): idom de libris quindecim ad legem Iuliam et Papiam certe posterioribus* patet ex L. 56. D. de leg. 2. Et de libris singularibus ad SC. Tortullianum sit ad SC. Orphitianum a. 178 factum ex L. 8. s. D. ad SC. Tertuli. 38, 17J. Cetera eius scripta quando edita fuerint, aut disputatur aut plane incertum est. Sed libros triginta vel, connumeratis libris ad edictum aedilium curulium, triginta duo ad edictum provinciale et ipsos post Institutiones compositos esse, item satis tuto Statuere licet; non tantum quia maiore iis componendiS Opus erat uSu et experientia fori ut non tuopte iudicat Stiober ad Wenchii opus c. p. AXIX. , sed etiam quod me maxime movet) quia libro I. L. 30. S. 2. D. de pactis 2, 14) sententiam reiicit, quam Inst. 3, 179. tentaverat, et libro VI. L. 3. D. de hered. pet. 5, 3) mentionem habet heredum ex senatusconsultis Tortulliano et Orphitiano): nec facile Inst. 1, 188. simpliciter edicti interpretationem laudasset, si tum
iam utrumque edictum interpretatus esset: quamobrem etiam L. 42. D. de don. int. vir. 24, 1) ex lib. XI. commemoratus princeps Antoninus pro Marco habenduS erit. Denique etiam rerum quotidianarum libri, si totam eorum rationem perpenderi , non possunt iudicari non post Institutiones compositi esse. Haec omnia vero faciunt, ut MomSeni Sententiae Jahrb. d. gem. deuischen R. III. 1. p. 14.), pleraque Gaium Antonino Pio imperante 138 - 16 l.) scripsisse arbi tranti, haud facito accedam, sed vegetam aetatem in D. Marci tempora eum transtulisse malim opinari. Quando Vero obierit, neScimus. Tantum Commodi tempora 176-192.)Schristen d. Ri,m. Iuristen p. 21. δ) 0uidam enim ad hos libros reserunt propri0S c0mmenlarios, quorum Gai. 3, 54. meminit. Sed cum lex Papia multa alia caveret, vix de his potest sensisse. Malim igitur intelligere commentarios de bonorum p0ssessionibus, quos iam
95쪽
eum vidisse, ex eo, quod ad SC. Orphitianum scripsit, efficitur.
Idem Μomsenus i. c. Gaium ΙCtum provincialem ' fuisse, qui in oriente, et ut probabiliter Statuere licent, Troado in Asia ius docuerit librosque Suos ediderit, magno, ut
quod pace viri de his litteris meritissimi mihiquo amici dixerim , admodum dubii S et magiS Speciosis quam veris. Primum enim, quod de Solo praenomine ad appellandum eum Graeco more uSurpato disputat, imperatorum maxime aevo oandem appellandi conSuetudinem certiS ex cauSis etiam Horiviae obtinui SSe, multa eXempla velut imperatorum Gaii, Titi, Marci, et cum hie de iurisconsultorum more quaeratur, Sexti
Pomponii, cf. Zimmern Hi St. iur. S. 92. not. 6.) es; ipsius Gaii Cassii Longini, cf. Zimmern l. c. g. 85. not. 25.)
ostendunt. Deinde quod Gali re SponSa non extant, ipse Confitetur Μomsenus, etiam Romae potuiSSe ICtum, qui re SpoΠ-dendo Operam non daret, Scriptis inclarere. At Gaius edictum provinciale commentatus est. quod Momsenus negat nisi decertae, itaque eius, quam inhabitabat, provinciae edicto intelligi posse, eamque Asiam fuisse autumat, cum Gaius Bithynorum et Galatarum peregrinum ius Inst. 1, 5b. 193.) et Troadis, Beryti set Dyrrhachii ius Italicum L. 1. D. de cens. 50, 1 5 commemoraverit. Sed si, ut existimat, multum etiam
tune Singularum provinciarum differebant edicta et Suae provinciae edietum Gaius commentatus est, non ad edictum
provinciale', opinor, sed ad edictum Asiaticum' ut ost ubique in Ciceronis Verrinis odietum Sicili onso') vol certo Fade dictum proconsulis provinciae ASiae ' librum suum inseribere debuit; nam provinciale edictum simpliciter dictum ex analogia, qua provinciale Solum, proVineialiS Senator, provincialis iudex, alia dicuntur, odietum in quacunque pro Vincia propositum Signis eat. Et Serione quisquam Statuerit, tunc ICtum aliquem in animum induxi Sse, ut unius inter tot provincias edictum triginta libris explicaret 8 Itaque ex hac ipSn appellatione recte colligitur, quod et totius illius
temporis ratio facit ut credamuS, provinetarum diversarum edicta, Si rem, non formam SpectaS, tune in unum conflataeSse, quod ab omnibuS proconsulibUS partim per Se partim, ut 111 Caesaris provinciis, per legatOS proponeretur, st quamobrem laudaVerat 3, 33. quorumque pars ad bona libertorum spectabat. ε) Cs. E. Huschke Census g. Z. d. Geb. I. Chr. p. 22. δ) Animadvertendum est, hanc edicendi potestatem, qua ius clxile Supplebatur vel corrigebatur, tantum magistratus populi R0mani habuisse Gai. 1 6); proinde etiam CaeSarem proconsulem in Suis provinciiS, neque Vero legatos Caesaris, quibus iurisdictio tantum praetoria delegata erat.
96쪽
Gaium in his libris ubique proconsulem tantum nominare Vel praetorem, cuiuS pleraque edicta proconSul receperat Cic. ad Attio. 6, 1. S. Ib.), mirari non licet. Cetera ΜOm seni argumenta aut leviora sunt aut eiusmodi, ut etiam aliis opinionibus firmandis inservire possint, quare ea interim missa facere liceat. HOe vero quaero: quamobrem in his, quibus locus,
ubi quis scribit, optime cognosci Ulet, nihil reperiatur in Gali scriptis, quod Asiam prodat 3 Immo haec ad Italiam Romamque nos delegant. In exemplis conditionum hanc po- nit: si navis ex Asia venerit' - L. 33. D. de hered. iust. I 28, 5) ox lib. II. de testam . ad ed. prael. Urb. L. 72. D.
haec seripsit; item si navis ex Africa venerit' et hanc speciem: si inter eos qui Romae non Troado) sunt, talis fiat stipulatio: Nodie Carthagine dare spondes '' L. 14 l. 33. T. 4s coli. L. 73 pr. de V. o. 45, 1.) ex lib. II. do V. o.) ot si is, qui ita stipulatus fuerit: X milia Ephesi dare spondes p. . . . RomRe pure Sie intenderit' 4, 53.). Similiter in exemplis ei sunt et in ipsis quidem etiam ad edictum provinciale libris fundus Tusculanus, Vinum Campanum, triticum Africum , Tyria purpura quam usu potius Romanam dixeris) L. 74. D. do V. o. 4b, 1.). L. 17. pr. D. de condit. et dem. 3b, 1. Inst. 4, 53.) et ipse a praetore non a proconSule) cautionem petenS L. I l. D. ut leg. 36, 3). Quibus convenit, quod, quo die Romae non in provinciis) vota pro salute imperatoris SuScipiantur, exponit L. 233. S. l. D. de V. S. 50, 17), quod etiam in libris ad edictum provinciale ab his, quae Romae Sunt, ad id, quod in provinciis obtinet, procedit L. l. pr. D. quod cuiuSq. uniV. 3, 4. L. 5. D. de curat. sur. 27, 10) et multa similia. Deniquo quas tunc erat urbis Ro- mae auctoritas, legum patriae, imperii omnisque iurispru- dentiae SediS, quis credat, iurisconsultum, qui tot insignibus libris ius civile illustravit, quique et ipse se CaSsianum pro-
fitens et a S. Pomponio Cassiano Gaius noster' appella- tuS, β contrOVerSitS Scholarum, quae Romae tunc florebant, ita se interserit, ut eis; et, dum scriberet, inte uisse videa- tur, non Romae, Sed in aliquo provinciarum angulo abditum docuiSse ae scripsisse 2
Haec tamen ita disputata sunto, ut Si quis Gaium natione Graecum et fortasse ex colonia aliqua in partibus q) L. 39. D. de Stipui. serv. 45, 3), qui locus ad Gaium etiam nostrum non referri nisi praeoccupata mente nequit. maxime cum ex
libris ad Q. Mucium desumptus sit, scriptis, ut Diti mar de Gaio p. 119. docuit, Sub Pio vel Marco, ut Pomponius ad Guii libros ad 0. Mucium respexisse videatur. Similiter a Terentio Clemente Iulianus noster appellaIur L. ii. D. de vulg. et pup. Subsi. 28, s).
97쪽
orientis oriundum fuisse opinetur, quae olim A. Augustini et Fr. Connani fuit Sententia, id equidem neque negare neque affirmare nuSim. Non negare, quia probe scio, iam illa aetate multos peregrinae origini S Viros Summos honores et magnam etiam in iure civili auctoritatem Romae nactos eSSe, velut Cirtensis ille vir consularis ius publicum respondens, cuiuS nomen periit apud Froni. ep. ad amic. 2, 10. 6.). Sed nee affirmare; nam id, quod et illos Viros partim movit, et quod multo magis in Μomsoni disputatione veri quadam Specio docipit, Graecam illam dico in Gaio conspicuam eruditionem et peregrinitatis curiosam ObServantiam, alia ratione contemplandum eSSe existimo. Quippe inde a Vespasiano et maxime sub Hadriano novam quasi speciem imperium Romanum induit. Μultis enim coloniis in provincias deductiS, multisque ibi oppidis civitate Romana vel Latinitate, quibusdam etiam iure Italico donatis, Graecis vero quam illi Opinabantur αυτονομια reddita, quae Olim peregrina ditio tantum fuerat, in aequum paene ius recepta est. Et maxime oriens invaluerat, rursusque non tenui S quidam e Graecia rivulus Sed abundantissimus amnis illarum disciplinarum et artium in urbem influxit' Cic. do rep. 2, 19.), ut iam ex imperio Romano imperium Graeco-Romanum factum Videretur. Hui HS Vero rerum mutationis effigies cum etiam in hominum ingeniis non eXprimi non posset, si Gaium eius in iurisprudentia primum et Verissimum exemplar movumque quaSi, huius tamen temporis , Labeonem dixeris, ut Hadrianus, princeps ille doctus et navus orbis terrarum non regendi tantum sed etiam perambulandi diligens' Front. de fer. Als. 3.), fuit in principatu, quem et ipsum idcirco iam aequales Graeculum dixerunt Spartian. Hadr. 1.), non modo re etiSSime, ni fallor, de eo iudicaveris, sed etiam Omnia, quae eius propria Sunt, facillime explicaveriS. Primum igitur mirum non est, quod InStitutiones SuaS, qui liber primus omnium novi imperii status ratione habita CompoSitUS esSe V1detur, non a populi Romani iure sed ita exorditur: omnes populi, qui legibuS et moribuS reguntur, partim Suo proprio partim communi omnium hominum iure utuntur' etc. et deinde quoque ceterorum populoriam iurare Spicit, non modo utrum quid iuris ciVilis an iuris gentium
Sit in quo eunque articulo adnotando I, 2.), sed etiam in iure civili similo vel dissimile aliorum populorum ius asserendo vel comparando 1, 55. 92.193.197. 3, 96. 134. et cf. L. 13. D. fin. reg. 10, 1.L. 4. D. de colleg. 47, 22.), ius etiam Latinorum coloniariorum explicando I, 79. 85. 86. 95. 3, 120. , peregrinis quid ex iuro Romano liceat vel non liceat, admonendo l, 47. 53.74. 93. 94. 2, 285. 4, 37. 105.), provinciarum et Italiae in iuro civili divorsitates enarrando 1, 6. 20. 100-102. 105. 183. 185.
98쪽
197. 200. 2, T. 21. 24. 27. 3l. 46. 63. 278. 3, 121. 122. 4, 109.).
Eodemque pertinet, quod non modo edictum urbicum, sed etiam provinciale separatim primus et solus interpretatus eSt,
quodque linguam Graecam Saepenumero respicit 2, 28 l. 3, 93. L. 25. D. loc. 19, 2. L. 30. L. 233. 3. 2. L. 236. S. 1. D. de Verb. Sign. 50, 16).
Praeterea ingenium Graecum prodit, quod GaiuS, quamvis et ipse ius de iure respondendi ex auctoritate principis ab imperatore nactus esse dubitari non debeat, y doctrinaeae libros scribendo quam foro et respondendo Se dare maluit. In libris autem Scribendis novam omnino Viam ingreSSus est, ut primus totum iuris civilis Opus ad artem revocaSSedici possit. Divisionibus enim ut bonus magiSter Omnino plurimum tribuens, vel in toto scribendi opere bipertitione quadam omnes iuris fontes, quos tune iuri operam daturum maxime nOSSe Oportebat, c0mpleXuS e SSe deprehenditur: quanquam, cum eiusmodi partitio totum illud aevum tacite regeret, etiam magi S ip Sa re quam consilio in eam incidere potuit. Itaque scripsit ad leges XII tabularum, veteris iuris, et ad legem Iuliam et Papiam, novi iuris civilis potissimum fontem. Interpretatus item est edictum utrumque, id est urbicum et pro Vinciale: hac parte etiam propalam Labeonem pro mutntu rerum conditione imitatus, qui ad edicta Praetoris urbani et peregrini separatis libris scripserat L. 19. D. de Verb. Sign.b0,.16. L. 9. 3. 4. D. de dol. mal. 4, 3). Denique ius ci-Vile, quod ex re Sponsis prudentium fluxerat, partim traditum libris ex Q. Mucio' factis, qui primus ius civile constituerat
L. 2. S. 4 l. D. de orig. iur. I, 2) additoque, ut ille alio tantum nomine ζορων) fecerat, libro singulari de regulis, partim arte
quadam compositum regularum libris,' accedente de casibus exceptis) libro singulari, executus eSt. Sed non satiS- faciens sibi, nisi et universae iurisprudentiae in artem redactae imaginem eXSeulperet, etiam novam addidit bigam, Institutiones, quibus ad iurisprudentiam adSpirantes viva magistri voce docerentur, et rerum quotidianarum libroS Septem, I) Nam Digest0rum compositores eo usi sunt, quibus Iustinianus imperaxerat, ut eoS tantum adhiberent, 'quibus auct0ritatem conscribendarum interpret Midarumque legum Sacratissimi principes praebuissent'. ') N0n ut illius et sequentis aevi viri πρακτικοί , ad Sabinum, fastidiente ut put0, Gaii genio 'deleramenta Masuriana' Froni. ep. ad M. Caes.
2, 1.) i. e. caSuum Super caSuS coacervationem, nulla naturalis rerum
ordinis ruti ine habita, quod genus scribendi Sabini libri iuris civilis desiderasse videntur. At Gaius omnia ad genera Sua reVocare malebat, ut Q. Mucius secerat. ') Hic quiaque libr0rum titulus paene
novuS erat nec antea a quoquam nisi a Neratio PriSco usurpalus.
99쪽
quibus sic imbuti se ipsos docendo addiscerent. i' Ceteri se ius libri tantum supplementa quaedam Videntur fuisse maxime eorum librorum, quo S ad edictum composuerat, velut de fidoi- commissis et de manumiSSionibus, cum ad edictum urbicummodo do legatis Et de liberali causa seripsisset, de verborum obligationibus, cum ad edictum tantum praetoriae sti putationes explicandae essent, de lige Glicia, quae ad centumvirales causaS Spectabat inter ius civile et praetorium interpositas, de S CC. Tertulliano et Orphitiano, quae antea, cum Orphitianum demum R. 178 factum esset, plene tractare nondum potuerat. Liber enim singularis de formula hypothecaria, collata S. 4. ConSt. Omnem rei p., tantum pars interpretationis odicti videtur fuisse. Postremo maximi momenti est, quod Gaius ipsos libros Suo S eX parte Saltem aperte Seholae potius quam foro destinavit maximusque studii theoretici excitator et promotor exstitit: qua in re ei et Athenaeum Graecarum disciplinarum ab Hadriano Roma se institutum et edicti compositionem ab Iuliano absolutam incitamento fuisse perquam credibilo est. Nam libros ad odiotum urbicum' potissimum in scholarum usum seripsi Sse Videtur. Cum enim Ciceronis aetate de legg. I, b. 2, 23.) maxime ex edicto prasetoris ius civile disci e00-ptum e Sset, hic mos Sub imperatoribus non modo retentus sed etiam excultus est. In Gali vero libris primum hoc singulare ac novum fuis Se Videtur, quod ad se dictum urbicum' Serip Sit, quem titulum generalem praebet index Flor. ad edictum urbi eum τα μονα ευρεθεντα δε- 'b, comple-XHS ea appellatione post deletam magi Stratuum potestatem naturaliter non ad eorum ius sod ad locum spectante itaque edicto provinciali ' respondente ea, quae Cicero ad Attic. 6,i' . Haec enim utriusque operis inter Se rati0 esse videtur. Cf. de Buchh0li Z in Rug0 . civ. Mag. VI. p. 232. 261. 0 misit Gaius in al- ter0 quod iam hac de causa p0St Institutiones scriptum eSse Sta- tuendum eSt, praemonitionem de iure gentium et civili, ut apparet ex L. 1 pr. D. de ac l. rer. d0m. 41, 1 ; itaque totum c0nsilium eius in h0c libr0 ab Institutionibus diversum et, ut verbo dicam, minus isag0gicum fuisse oportet. Ceterum easdem reS exponit modo latius et accuratius muta laque aliquantulum materiarum distribuli 0ne, ne Ssudiosi superi0ris libri divisionibus quasi artis vinculis teneren- tur. Nam primo quidem libro item de personarum iure exposuit; al- ter0 Vero et terti0 de iure, quod ad res pertinet , ita ut totum ius hereditarium sequentibus libris ex quibus nihil Superest rese varet, et 0bligationes plenius ex tribus caussarum generibus derivaret. Quod ver0 res quotidianae Institutionibus quasi c0mites additae erant, etiam c0nfirmant pro0emo Inst. S. 6. et Blum. lab. in ZeitSchr. s. geSch.
100쪽
1. S. 15. appellat edicta urbana i. e. praetoris urbani eum aedilicio) et peregrini. Deinde vero dupliciter eius operiSpartes distinxisse et numerasse deprehenditur; praeter generalem enim illum titulum, ex quo omnes libri crescente numero significabantur, quoties specialiter quid ex iis refertur, OmlSSo plerumque totius operis titulo et libro, ii singuli tituli interdum adiecto ad edictum praetoris urbani' et in his quidam in complures libros divisi commemorantur; η unde ap-Ρ et, Gaium SinguloS titulos pro re modo utriusque edicti coniunctoS modo separatOS tractaSSe. quod ut faceret, partim quidem ea ipsa utriusque edicti coniunctio effecit, partim vero etiam ratio quaedam ius discentium habita. Cum enim ipsa res ita ferret, ut aliquae tantum partes edicti tradi duce magi Stro possent, sane commodiuS erat, diScipulis singulos libros Vel titulos ex toto opere, qui rurSUS Proprios libros quadam ratione efficiebant, tractandos quam tO- tum opus hic illic gustandum in manus dare. δ Et ita qui-BW. IV. p. 266. ii) Ρlerique enim singulares tantum libros sibi comparabant et ce te Iustiniani prudentes. teste indice Florentino tales tantum habebant: quod effecit, ut solius operis librorum numeri negligerentur. η In inscriptionibus reperiuntur 'lib. I. Il. de testamentis ad edictum praetoris urbani vel negligentius 'praetoris' vel a d. edictum urbicum'); 'lib. I. II. III. de legatis ad edictum praetoris urbani'; 'ad edictum urbi cum i. e. lam praetoris urbani quam peregrini) titulo de operis novi nuntiatione'; A ad edictum praetoris urbani titulo de damno insecto' subi sine dubio de praetoris peregrini edicto Separat0 titulo disputavit); 'ad edictum praetoris urbani titulo de aquae pluviae arcend e'; 'ad edictum praetoris urbani titulo de publicanis': 'ad edictum praetoris exciderit ' urbani') titulo de praediatoribus' set publican0s et praediatores edictum pr. peregrini ignorabat); 'libro' et 'libro lΙ. ad ed. praetoris urbani titulodo liberali causa' cuius etiam est L. 6. D. de lib. causa 40. 12); libro ad ed. praetoris urbani litulo de re iudicata': 'libro ad ed. praetoris urbani titulo qui neque sequantur neque ducantur'. 'Εdicti urbanici ' in L. 4. D. de oper. serv. 7, 7) Graecorum licentia significat edictum pr. urbani scs. L. 30. D. de b0n. lib. 38, 2 et aliquoties pro v. 'urbanicum ' errore librariorum 'urbicum' videtur positum, elut L. 5. D. de adim. leg. 34, 4), ubi etiam specialis litulus excidit. β) Alia ratione Alfenus Varus. ceteroqui simili institulo u SuS, cum quaecunque de iure civili scripsisset, Digest0rum illulo somprehendiSSet, partes eius operis etiam speciali titulo ut libr0rum numeratione di Stinxit, ut v. gr. Digestorum liber XXXIV. esiset simul Coniectaneorum liber I l. auctore Gell. 7, 5. Vid. praeterea L. 19. S. 6. D. de auro arg. 34, 2) et supra Antis l. Labeonem not. 4. et Ateium Capit. not. l. In ipso edicto Gaium Ulpianus imitatus esse videri potest . cuius lib. I. nd edictum de rebus creditis lauda -