장음표시 사용
131쪽
b Praeter iura socialia, quae ex facto societati Spublicae naScuntur, multa alia sunt iura, quae Status civilis praesupponit seu subaudit iam existentia multa alia sunt iura, mere individitalia domestica, religi0sa, quae non conceduntur nec dimanant a leae civili sed habent altiorem originem et a societate civili prorsus independentem i). Circa huiusmodi iura princeps civilis poteSta debet haec duo praestare: - ea debet legibus suis tueri atque adiuvare: - eademque debet legibus suis coordinare ad bonum ommune a). Sed ea non potest directe impetere aut sibi usurpare. o Ianavero inter haec iura, quae altiorem habent originem et a lege civili independentem, recensenda est patria, de qua hac in thesi agimus, potestas Eam enim, ut demonstravimus, te ipsa naturalis directe parentibus largitur, consequenter ad fictum generationis
atque ad officium quod eadem lex ipsis directe imponit
educandi filios. Quare princeps civilis non potest vel ex toto vel ex parte illiusmodi ius sibi directe usurpare. - Non potest, inquam, sibi directe is stirpare. Nam publicas aperire scholas quae sint reapse puri fontes veri honestique providere doctos probato Sque magistros quorum institutioni parentes suos filios tuto committant, nulla tamen in parentes violentia adhibita, qua cogantur ad eas recurrere scholas, iis uti magistris), determinare certum doctrinae gradum ad publica munera obtinenda, haec aliaque id genu bene multa, non sunt directa usurpatio aut laesi patriae illius potestatis, sed sunt adiumentum aut incitamentum ad illam
i CL super thes XLI. pag. 48. a CL stiper Vol. II. the S. XXIX. pag. 32I.
132쪽
- Ias sacilius ac melius exercendam I). - Aliquot tamen solent obiici diis cultates, quae sunt apte SolVendae. Obiectio 1. Princeps civilis habet ius ad ea, quae sunt necessaria ad finem civilis consortii obtinendum. Atqui ad finem civilis consortii obtinendum neceSsaria prorsus est recta institutio filiorum. Ergo princeps civilis habet ius ad institutionem seu educationem
Respo)isio. Princeps civilis habet ius ad ea, quae sunt necessaria ad sinem civilis consortii obtinendum, cum
hac tamen restrictione, dummodo ea non pertineant
ad ordinem altiorem, seu dummodo de iis iam non di-
Sponat ex altior, quae eorum curam alicui alteri potestati directe committat a). Exempli gratia, matrimonium, cum a Christo Domino sit elevatum ad rationem et dignitatem sacramenti, pertinet ad ordinem superiorem i. e. religio Sum et Sacrum ac proinde statuere
conditiones necessario implendas ut licite ac valide contrahatur. itemque iudicare, utrum valide contractum
1 Ad rem Taparelli, sappio ecc dissert. VII. c. 3. n. IJ7Ο. I 'Ο dine uole che at parenti si salvo a par di gni altro anche codesto diritto, diritto inalienabile perche congiunt condovere, dritto it meglio assi curato ella secugione perche assidato alla tenereZZa paterna, e Sangionato ella coabitagione continua emella tota dipen- delira spontanea et figlio Dunque a societ pubblica nonia dritto ad arrogarsi, ello stato regolare delia societa, a privata educagione. Arrogarsi dico, perche apri re alta ioventi sonti sicure di vero edi onesto, of rire a talisopo at parenti assicurato da pubblica guarentigia uia alutatore fedele, seu a violantarii ad Sario, questo non arrogarsi Peducagione, in ostri re sussidio, ordinament retti SSimodi societa che togredi Sce. Vide, quae addit de caSu parentum, qui munus et obligationem educandi filios violant. i CL Tarquini, tur eccl. pubi instit. cap. I. Sect. I. art. .
133쪽
fuerit necne, pertinet ad potestatem illam, cui ordinis religiosi et sacri cura est commissa Simili pacto institutio seu educatio filiorum a lege altiori, i. e. ab ipsa lege divina naturali, directe et proprie commiSS eSt parentibus. Ergo poterit princeps civilis urgere parentes, eoSdemque adiuvare ad munus sibi a natura commissum recte implendum: sed nequit munus illud sibi directe a S sumere, aut quominus ipsi, quibus commissum eSt, recte impleant impedire. Obiectio a. Princeps civilis habet ius in eo omnes, qui membra sunt civilis societatis. Sed filii sunt membra civilis societatis. Ergo in eos habet ius. Responsio Filii, quamdiu minores sunt et sub parentum cura con Stituti sunt directe et immediate membra familiae sunt directe et immediate parentum potestati subiecti mediante vero familia sunt membra societatis civilis, mediante patre qui proprie civis est et familiam cui praeest repraesentat iuridice coram civili societate sunt subiecti potestati principis civilis. Hinc
non sunt Stricto ac perfecto sensu ciet es Apte Aristoteles I): si Pueri, qui nondum per aetatem in numerum civium adscripti sunt, et senes, qui vacationem con Secuti sunt a muneribus civilibus, dicendi quidem sunt aliquo modo cives, non simpliciter tamen et ab
Solute, sed cum adiectione, illi quidem imperfecti, hi
autem confecti s Hoc pacto ratio ac natura servatur
societatis civilis, quae scilicet est societas c0 i 0Sila a). Civitas exsurgit immediate ex similiis, familia ex indi
i Polit. III. I. a Cf. super. thes XXXVI. qua de divisionibus humanae
134쪽
viduis immediate coalescit. Utraque societas habet propriam auctoritatem propriamque actionem similia tamen, utpote imperfecta, Si Sub ordinata civitati eiusque
gubernatori, a quo debet in bonum commune dirigi. Ohieolio I Si res ita se haberet, parentes forent cxleges id autem, praesertim in re tanti momenti, qualis est filiorum institutio, nequit admitti.
Responsio. Parentes nullo prorSus pacto Sunt exlegeS: subiiciuntur enim legi divinae naturali, quae Verissima est UX, et cuius custodiam princeps civilis urgere debet. Neque enim negamus, OS Se principem civilem animadvertere in parentes, Ut aperte et graViter naturale quo tenentur officium violent eumdemque posse filiorum institutioni consulere quando parente aut nequeant aut
nolint debitam de filiis curam habere. Hoc enim est, non quidem ius parentum directe et ab Sol te Surpare, sed grave onus educandi filios in particu lari aliquo casu in directe et hypothetice assumere, parentum defectui supplendo.
illa, pothetica alia, alia absolista reus arillir ille uad Ins re H, reverentia in Silb Siditi H obedientia u. I 39. DEMONsTRATIO. I. Ut ab osticus perpellii exordiamur, filii perpetuo tenentur ad amorem, CVerentiam, gratumque animum parentibus Xhibendum, etsi quando hi in indigentia versentur, ad subsidium ac Solameniis asserendUm.
135쪽
Homo, ut recte omnino disserit s. Thomas I), esscitur diversimode aliis debitor, secundum eorum diVersam excellentiam, et diversa beneficia ab eis suscepta. In utroque autem Deus summum obtinet locum, qui et excellentissimus est et est nobis essendi et gubernationis primum principium Secundario vero nostri QSSe et gubernationis principia sunt Parentes et Patria, a quibus et in qua nati et nutriti sumus. Et adeo post Deu ηι est taxime homo debilor parentibiis e patriae. Unde sicut ad religionem pertinet cultum Deo exhibere, ita secundario gradu ad pietatem pertinet e Xltibere cultum parentibus et patria C.
De subsidio autem parentibus praestando a aec laabet idem s. Doctor a) si Parentibus et concivibus aliquid debetur dupliciter . Uno modo per Se alio modo per C cidens Per Se quidem debetur eis id, quod decet patre Hi, inquaulun paler est qui cum sit superior quaSi principium filii existens, debetur ei a filio reverentia, et obsequium. Per accidens autem aliquid debetur patri, quod decet eum accipere secundu u aliquid, quod ei ac eidit puta si sit infirmus, quod visitetur, et Ciu cura' tioni intendatur, si sit pauper, quod sustentetur et Sic de aliis huiusmodi, quae omnia sub debito obsequii continentur. D Progrediente enim liberorum aetate, parente aetate ingra Vescunt, morbis premuntur, et in Senium atque etiam quandoque veluti in pueritiam recidunt. Tunc autem recta ratio lao dictat, ut mutatis vicibus,
136쪽
filii parentes suos solentur et sublevent. 6 Retribue illis q/ιomodo et illi tibi i).
II. Pauca nunc dicemus de ossiciis filiorum te inporaneis, quae reducuntur ad obedientiant in iis omnibus, quae X educandi ossicio parentes ipsis praecipiunt a). Hoc filiorum ossicium est correlativum iuri et ossicio, quo parente ad Stringuntur, educandi prolem. Unde ex iis quae de amplitudinc patriae potestatis diximus, facile etiam intelligitur, quousque hoc filiorum ossicium obediendi parentibus se extendat. Est ossicium emporaneum: finem nempe tunc habet, quando filii evadunt maiores,
et educatio censetur completa. Verum tunc etiam, Si
filii paterna in domo maneant, debent, ut iam dictum est, capiti familiae, quod Si pater, subesse in iis omnibus, quae ad domesticum ordinem spectant. Et pauca haec, quam vi in re gravissima, innuisse sufficiat.
I En aliquae hac de re f. Scripturae sententiae. Eccl. III. 4. IS. Fili, Suscipe Senectam patris tui, et non contriste eum in Vita illius : et si defecerit sensu, veniam a Ne spernas una in VirtUte lux eleemosyna enina patris non erit in oblivione n Ibid. VII. 29 3O In toto corde tuo honora patrem tuum et gemitu matri Stuae ne obliviscaris memento quod nisi per illos natus non suisses: et retribi e illis i/omodo et illi libi , Adde verba Tobiae: si Audi, fili mi, verba oris mei et ea in corde tuo, quasi fundamentum con- Strile. Cum acceperit Deus animam meam, corpUS meum Sepeli: et honorem habebis matri tuae omnibus diebus vitae eiuS memor enim SSe debes quae et quanta pericula passa sit propter te in utero SUO. Cum autem et ipsa compleverit tempus vitae Suae, Sepelias
a Electio certi status quae locum non laabet, nisi quando ratio Sati CS evoluta, pendet a voluntate uniuscuiu Sque. Itaque Coin negotio parente debent quidem sapienti consilio dirigere filios, nequeunt tamen eos invitos cogere ad certum Statum Vitae eligendum.
137쪽
I O SCHOLION I. Quidnam igitur sentiendum est de illa Rousseavit 1 opinione, de qua iam mentionem fecimus
paulo superi US - Le ensent ne restent-ils lies a perequ'aussi long-temps qu'il ont bes Oin de ui ou se conserver. Sito que e bes Oin cesse, e lien naturet se disso ut Les ensanis, exempt de 'obeissance u 'iis devalentat pere, te pere, Xempi des oin qu 'i devait aucensentS, renirent ou Megalement dans independance. 'iis continuent de reSter Unis, O 'est plus naturei lement,c' est volontai rement et a famille elle-mem ne se maintient que par conventi On. Haec verba falsitates continent graVCS. In primis a est inter parentes et filios aliquod naturale vinculum perpelmitii Scilicet e parte parentumius perpetuum a re Verentiam et amorem, e parte siliorum ossicium perpetuum grati animi et obsequii, fundatum utrumque in eo, quod si Secundario i. e. Secundum Deum nostri esse et gubernationis principia sunt parentes o Hoc ossicium, quamvis sit debitum maximum i/laXi uti Η, inquam, post debitum reverendi et amandi Deum si qui est nobis essendi et gubernationis primum principium G, non tamen pote Si CSSe aeqHale, i. C. non potest ad aequalitatem persolvi si Parentibus, inquits Thomas a), non potest secundum aequalitatem re- compensari quod eis debetur .s Et hac etiam de causa ossicium istud est perpet UUm.
Quod si de ossicio obedietuli loquamur et de hoc
ossicio videtur loqui Rousseau), hoc ossicium est quidem temporarium. Verunt ossicium hoc cessat, non iam tunc
138쪽
quando filius non amplius indiget patre ad se in vita
conservandum, Sed tunc tantummodo quando filius censetur promotu si ad perlectum statum lio minis inquantum homo est, qui Si virtutis status. Aliis verbis, natura imponit parentibus ossicium praebendi filiis educationem non modo physicam sed etiam intellectualem et moralem consequenter autem confert iisdem ius adsilio dirigendos obligandos cogendos usque ad completum educationis etiam moralis munus. Huic iuri respondet in filiis ossicium naturale parentibus usque ad praedictum tempus obediendi. Qui osscium obtemperandi parentibus in iis, quae ad educationem intellectualem et moralem pertinent, repetit non X pSa natura, sed ex mutua conventione is contra Sensum communem
loquitur, et arguit ex falso praestabilitis seu praeconceptis opinionibus circa es; lialem honi tui libertatem atque independentia H. In hisce duobus principiis de essentiali hominis libertate et de essentiali hominis independentia fundatur theoria di contra sociat Sed haec animadverte. Ipsa quidem facultas naturalis, quam nos dicimus liberum arbitrium vel libertatem, est homini essentialis. Verum quod attinet ad Sunt seu exercilium huiu facultatis, non est essentiale homini, quod nulla sit auctoritas nullaque lex dirigens exercitium libertatis et etiam obligans moraliter ad eam exercendam tali modo et non alio. Potest esse, imo debet esse lex divina, et lex etiam humana, quae utrumque illo praestet, idque independenter a consensu vel pacto nostro. - Homo est independens quoad utini esse, i. e. ordinatu ad Bonum infinitum, tamquam ad sinem suum ultimum et immediatum secus ac bruta quae sunt quoad 1 Suni suum
esses in mediate propter hominem et proinde ab eo de-
139쪽
- IH pendentia eique in totalem servitutem subiecta. Verum quoad sua sperationes, non est homini essentialis independentia ab omni auctoritate, quae ei praescribat modum tendendi in suis actionibus in finem ultimum econtrario est ei necessaria et naturalis aliqua subiectio auctoritati legiferae, divinae et humanae, et quidem subiectio, in qua repetiatur homo independenter a suo pacto vel libero suae voluntatis consensu. Sed de his
I I SCHOLION II De ossiciis inter consanguineos, hoc breviter cum . Thoma 2 monemus si In cultu parentum includitur cultus omnium OnSanguineorum, quia etiam consanguinei e hoc dicuntur, quod e eisdem parentibus processerunt. In cultu autem patriae intelligitur cultus omnium concivium et patriae ami
THEsl. II. Si pare ite intestati . . ni lio con egi leStamenis seriantur, siti in dominii in bonorum paternorum naturali iure succedunt. I 2 DEMONSTRATIO. Diximus de inciis agendum modo breviter est de iuribus filiorum iamilias. Atque haec inprimis occurrit pertractanda quaestio quonam iure, si parentes ab illeslato obeant, incorum bona filii succedant.
140쪽
- 36 -- Cum clarus sit status quaestioni Seu Sensus theseos,
ad hanc demonstrandam statim accedimus I). I. Naturalis ex confert parentibus ius, bona sua
filiis testamento relinquendi. Ergo quotiescumque constat, parentes VoluiSSe tale ius exercere seu de rebus suis
voluisse disponere in bonum siliorum, hi naturali iure in
dominium rerum paternarum Succedunt. Atqui quamvis parentes intes Lati obierint, tamen satis constat de ipsorum voluntate relinquendi siliis bona sua in haereditatem.
Etenim cum ius habeant id faciendi, simul vero ad id
faciendum vehementer a natura impellantur, praeSUpponendum St, eo reapSe voluisse tali pacto de rebus suis disponere. Habemus igitur voluntatem parentum praesti mplani, et recte prorSUS ac rationabiliter praeSumptam, cui omnino standum est. Ergo quando parentes intestati moriuntur, filii in dominium bonorum paternorum naturali iure succedunt. II. Et sane cur non haberent naturale hoc ius ad successionem l Respondebis quia non constat de parentum voluntate transmittendi siliis propria bona, vel, quia in tali eventu bona illa sunt societatis civilis cuius pater erat membrum, vel, quia Vadunt nullius. - Non primis m. Etenim, ut dictum est, habemus voluntatem parentum rationabiliter praeSumptam. Non alteriliu Etenim si pater civili societati tamquam membrum uniebatur, prius tamen et multo arctius iungebatur societati domesticae, culti non modo membrum sed fundator fuit
et caput. hiare bona illa sunt familiae i. e. filiorum- familias qui supersunt. Non uertii m. Etenim illius est
1 Vide quae de Lac quaestiones diximus Iuper. Ol. II pag. 327. Seqq.