장음표시 사용
161쪽
- 1 7 aliis duris ac perfidis hominibus tradantur. Instabis:
iniuriam infert servo, eum tractando veluti rem Nego neque enim agitur de ipsa persona servi alienanda, sed de ruiti vera, quae est aliquid pretio aestimabile. Haec tamen animadverte. - a SupponimuS, eum qui vendit habere reapse ius in opera illiu quem vendit. - uamvis, eo quidem iure Suppo Sito, Venditio et emptio non repugnent dignitati naturae humanae, tamen huic pote Si repugnare il0dis S, quo eae pe
raguntur I): naturalia tum iustitiae, tum humanitatis et beneficentiae os icta debent semper servari. -c Nec
1 Hinc in epist Leonis XIII. Ii phtrii iis 3 laxiuiisque ad episcopo Brasiliae haec leguntur: si Turpis hominum mercatur ea quidem mari fieri desiit, terra vero nimis naultum nimi Sque barbare Xer cetur idque maxime in nonnullis Africae partibu S. Hoc enim perverse a Mahometanis posito, hominem Aethiopem adsimilisve a tionis vix aliquo tu ero esse supra belluam videre licet et horrere perfidiam hominum atque immanitatem. Ex improviso in Aethio
puna tribus tale nil ait metuentes more irruunt impetuque praedonum in pagos in vii is in mapalia incul Sant Onmia a Stant Popillantur, diripiunt viros perinde et emina et pueros lacile captos Vinctosque abducunt, ut per vim ad nundinas traliant flagitiosissimas. Ex
AegVpto, ex angibar partim quoque e Sudan, quasi e stationibus illae detestabiles expeditiones deduci solent per itinera pergere viri
constricti catenis, tenuissimo victu, sub crebra Verberum caede ad haec ferenda imbecilliores necari qui Sati Sal Vi gregatim cum re liqua turba re venum atque Emptori proStare moroso et impudenti. Cui vero quisque venditus et permissus sit, discidio miserabili, qua UXorum, qua liberoruna qua parentum, illiu in potestate ad servi tuteri adigitur maxime duram et fere nefandam, neque ipSa recti sare potest sacra alio meti. Haec os, Summa animi aegritudine, a quibusdam non ita ante accepimus, qui coram non sine lacrimis eiusmodi infamiam et deformitatem spectaverunt: cum iis autem plane cohaerent, quae a nuperis Africae aequinoctiali exploratoribus
162쪽
profecto negamus, illiusnaodi venditiones et emptiones, etsi non C pugnent prorsus, tamen esse minit congruaS nobilitati naturae humanae idque praesertim si non de impcrsccta Ser Vitute agatur, sed de perfecta I). Hinc ne odiosae hae venditiones et emptiones fiant, curandUm. III. iii Pilas. - Quod si lius in servitute genit US, debeat eo ipso haberi tamquam servus hoc prima fronte videtur durum et iniquum neque enim natura generat SerVOS E n obiectio, quae statim menti occurrit. A duo debent animadverti. a Natura non generat servo eo pacto, UO Urege quidem generat aut divites. Nihilominus, ilius primogenitus regis nonne in honore habetur tamquam rex Filius hominis locupletis nonne iam tamquam di Veῖ habetur In rebus humanis natura non debet considerari in abstracto, sed in concreto Secundum circumstantias, a quibus determinatur.
b Ratio habenda est de impensis, quas dominu S
sustinere debuit, ut puer ille in servitute genitus adolesceret et ad aetatem perfectam perveniret. Si velit ea condonare, laudandus profecto erit ut liberalis. Si nolit, non Si reprehendendus ut iniustus habet ius in iuvenem illum quantum ad ipsius virium Sum US-quedum aequa sit obtenta compensatio, nisi compensatio haec modo alio dignitati humanae magis consono
dari queat a) Misera est illius hominis conditio, ut
I Cf. Super pag. 48. - Servitus e secla, in loc cit diximus)qUamVi non repugnet prorsus, tamen est minus consona dignitati naturae humanae lainc recte agunt, qui eam iustis mediis delere
2 Haec generaliter dicta sunt Hic titulus, nativitialis, maiorem proculdubio praesesert ista cultatem, quam alii tituli.
163쪽
aut morbo aliquo laborantibu nascuntur paupere aut
infirmi. Ut hi nequeunt dici natura pauperes vel natura infirmi, ita ne ille quidem debet natura servus appellari. Neque enim fas est naturae adscribere, quod
pendet ab adiunctiS, seu accessoriis naturae.
IV. Se)ilentia iis dicis, iis stis; iqiu belltii l. - Agendum restat de sententia iudicis ac de bello iusto. Cum harum quaestionum soluti dependeat a principiis, quae nondum tenemus alio enim loco erunt statuenda, ubi
nimirum de iure puniendi ac de iure belli agemus), sat
erit, pauca hic innuere. Octo genera poenarum S. Augustinus I recenset, quae sunt priVatione bonorum illorum, quae laomo maxime diligit si letu per quam tollitur vita, Verbera et alio te u ut scit. Oculum pro oculo quis perdat per quae amittit quis corpori in colli uitale u Serbii ille u et iu-ci a per quae perdit liberiale u ex Siliis tu per quod perdit patria n, aiunt iu per quod perdit ibilias, i . lo utilia uper quam perdit l0ria H. ii Vides, Se bisule) inter ceteras poenas recenseri si Sicut enim, ait essius 2), potest quis morte damnari, ita etiam servitute quae est mors ei vili S. Ad belli iv si in quod attinet, olim putabatur licitum esse victori occidere victum, ita ut, si victor capti vitam servaret, huius dominium liaberet si Servi ex eo appellati sunt, quod Imperatore capti VOS Vendere, ac
per hoc servare, nec occidere solebant 3b., Atius il id vi-
t De Civ. Dei l. XXI. c. 2. 2 p. cit i. II cap. s. dubit a Iustin. Inst. l. I. it. 3. S. I.
164쪽
ctoris in victum, quem nempe possit occidere, ex iure belli etiam iusti qua talis minime consequitur. Quare illius
modi mos eatenus in particulari aliquo casu potest cum iustitia conciliari, quatenus in eo casu rationes ali ac bello per Se extrinsecae accederent, C. g. ratio OCna pro
criminibus ab ipsis captivis perpetratis. Ceterum nunc tota belli ratio est immutata et titulus hic apud X- culta nationes non admittitur. Illud addam si quando est titulus validus et sussciens ad inducendam servitutem Semper agitur de Subiectione quantum ad pera, non quantum ad per Sonam servi.
Brevem hunc de servitute tractatum I absolvimus hac animadversione. Eximio sane Christianae Religionis
beneficio factum est, ut maximus ille abusus servitutis, qua ipsa hominis per Sona in contractum veniret et homo tractaretur Ut mera res, apud plerasque gentes fuerit abolitus. Tres enim veritates christiana docuit religio unitatem originis ab uno progenitore, adeo ut alter alterum tamquam fratrem respicere debeat unitatem redemptionis humani generis lapsi patratae ab Homine- Deo unitatem lanis, ad quem homines utpote natisra aequales ordinantur, adeo ut in altera vita nulli amplius extitura sit inaequalitas, praeter illam, quam nuS- quisque sibi operibus la ac in vita positis comparaverit.
si Iam nune per Adamum novum, qui Si Chri StUS communionem fraternam et laominis cum homine et genti cum gente intercedereri ipsi S, sicut unam Cam-demque, intra naturae sines, originem, Sic, Supra natUram, Originem unam eamdemque esse salutis et fidei
Omne aequabiliter in adoptionem unius Dei et Patris
I De hoc argumento, servitillis, praeter auctore lana cit. cf. Balnies A l olestia ut is no missa; ad cou et calo liciSin cap. 7. Cqq.
165쪽
accitos quippe quo eodem pSe pretio magno una redem erit eiusdem corpori membra Omne S, OmneSqUe eiusdem participes mensae divinae omnibus gratiae munera, omnibu item munera vitae immortalis patere. Hisce positis tamquam initiis et fundamentis contendit Ecclesia, ut servilis vitae oneribus et ignominiae mitigationem aliquam bona mater afferret scita Leo XIII in epist iam cit. IV De aucto italis it domestica Soci ale subiecti'.
Do uestica societas propria indiget auctoritate, quae naturaliter petie Oiruiit reSidet. I P. DEMONSTRATIO. Quod domestica societas indigeat propria auctoritate, manifestum est. Etenim conspiratio voluntatum et operationum in comm Uncm consecutionem boni nequit haberi nisi adsit aliqua persona quae polleat iure determinandi particularem modum tendendi in finem et obligandi ceteros ad finem tali modo prosequendum in quo iure consistit auctoritas socialis 1). Quod autem huiusmodi auctoritas pCn CSVirum resideat, probatur dupliciter.
Probatur ritus, ex communi omnium gentium a Cn-di modo ibique enim terrarum vir est caput similiae. Probatur secundo, argumento intrinseco In societate uallirali auctoritas residet in illa persona, quae nulli a- i CL super thes XXXVIII.
166쪽
liter est aptior ad regendum et minus dependens Atqui familia est societas nati ratis: Vir autem talltraliter est aptior ad regendum et minus dependens. Ergo auctoritas residet pene Vir Um. Propositio uiator est clara. Ea duae voces notentur, natis rati et naturaliter. Non est quaestio de societate qualibet, sed de societate ali rati. Item agitur de persona, quae Sit magis apta ad gubernandum, ob maiorem perspicaciam prudentiam fortitudinem qua pollet, et minus dependens idque laturaliter. - Uando societa e St naturalis i. e. a natura ipsa volita et instituta, Si in uno e eius membris eae dotes naturaliter reperiantur maiori in gradu quam in ceteris nil aliud Ca dote Sunt, nisi O naturae, quae tali modo illi personae prae aliis eas dotes indendo determinat ac designat quodnam debeat esse in ea societate subiectum auctoritatis. Dotes eae sunt nece Ssariae ad recte gubcrnandum cur eas natura in unum e sociis plenius confert quam in alios ' ut ipse in ea societate clavum imperii teneat, eamque talibus instructus dotibus recte gubernet Natura nil facit temere. uod spectat ad praemissam itiuore u primum eiu Smembrum constat e dictis in toto ioc articulo Declaratur alterum membrum. Recte Aristoteles i): ξ
gubernandum, quam semina, nisi aliquando dimoveatur
si Politi c. I. s. Non ita in societate civili ' Ευ 11υ ὁ ταῖς G-
que igitur civilibus magistratibus mutatur regens et rectum Utatur enim in iliter Se habere natura et differre nihil.
167쪽
- Idy a natura, i. e. nisi sorte desciverit a natura. Et sane vir natura Ua est animo perspicax, prudens, ad deliberandum expeditus, propositi tenax, corpore IrmUS, rebus gerendi aptus, vagandi cupidus mulier contra minus est agendarum rerum consulta, ad consilia capienda tardior, a negotiis tractandis aliena timida delicata, domis eda. Illa ergo naturaliter eget protectione viri ac proinde ab eo dependet Incommoda et ossicia maternitatis eam naturaliter addicunt internae administrationi domus viro contra ab his curis et incommodi S Xempto, competit et providere quae ad familiae SVS tentationem necessaria sunt, et familiam defendere I). , Hinc vir est, qui familiam iuridice repraesentat coram civili societate cui etiam civili consortio vir, cum Opus sit inservit, Sive militiam ineundo, sive magistratu gerendo.
Obiicies, mulierem aliquando esse viro aptiorem ad regendam domesticam societatem. Respondeo quidnam
naturale ius hac in re dictet, id diiudicandum est ex
1 Ita Iouin, elem phil. Or pag. I 8 I. 2 Cf. Super pag. II 8 adnot. I 0 Itaque inepte Vellent On- nulli naulierem a potestate viri, ut aiunt in Dicipare oporteret in primis mutare naturalem mulieris indolem, eamque ab officiis maternitatis eximere. Senga hi edere, ait Tapa relli, Suggio etc. dis- Sertat. VII. cap. III. n. ii 3., alia si ologia it sussidio di sue osservagioni stille leggi delle fungioni organiche, osserviamo heolire a deboleaga 'intelleti pili atto ordinari amente elle doniae a cure minute, che a vasti concepi menti; olire la acchegla et curare che Unde si rare et sesso imbelle te magoni; a donna
nello stato coniugale doura neceSsariamente e OStantemente paS-
sare meta dei uot anni initi loridi telles dissi colla de portato, e
168쪽
- J64 z hii λυ sueto ΓηE: ου ροπου. Vir ait Aristoteles i), semper ad feminam ita se habet. 1 8. SCII OLION. Hinc tamen illi modo sequitur, mulierem esse viri seret aut . Neque enim vir potest mulierem habere pro mero Rubsidio ad privatam utilitatem con Sequendam, quo redit conditio servi sed debet vir utpote naturaliter prudentior et firmior dirigere mulierem, debet Suaviter ac te inperate ut natura huius societatis in amore fundata exigit impellere ad bo illii co H- ultile. Itaque mulier est viro subdita a), non serva 3). Liberi quoque non sunt servi, sed subditi si qua est Servitus, parentes qui filiorum bono tantopere ad laborant, dici debent servi, potius quam si ii qui assiduis parentum curis fruuntur. In iis quoque, qui advocantur ad domestica familiae ministeria, si revera evadant membra familiae et de communi obtento bono participent, vi reperitur ratio servi, ut dictum est ). Huius auctoritatis, quam natura confert viro, finis est hic in usu quotidiano talem in omnibus ordinem
altra meta nulle solle citudini det allatiare. illa dunque, conred Onna, ualltra lino te pii de bole at operare unque alia natura destinata ne matrimonio a qualch dipendenZa n i Loc nuper cit. a De illo Gen. III. 16. si Sub viri potestate eris et ipse domi nabitur tui u cf. allinger institui iuris at ITi. - I. Cor. IX. st Caput mulieris vir , Item Est lier c. I. V. O. Seqq. ubi Sermo Si de edicto Assueri, si esse viros principes ac maiores in domibus Sui S. M 3 Vide S. Tliomam I p. q. 92. . . ubi loquen de formatione mulieris de costa viri u Mulier, inquit, non debet dominari in Virum, et ideo non est formata de capite neque debet a viro despici, tamquam ei Piliter subiecta, et ideo non est formata de pedibuS.
169쪽
Statuere ac ponere, ut ad commune bonum et ad elementarium societatum, e quibus fimillia coalescit, ne singula eiu membra con Spirent.
De societate civili. 1 9. Ex his tribus coniunctionibus, coniugali parentali herili, consurgit prima communitas hominum, fa-iuilia, quae imperfecta dicitur reSpectu politiae, tolla
tis 1 s. Quaestione igitur de familia absoluta, progredi
debemus ad considerationem maioris illius societatis, quam familiae simul concurrentes efformant, i. e. civitatis. Ideo autem ad hanc efformandam societatem concurrunt, quia nulla familia ab aliis seiuncta potest externam pacem et perfectam vitae sum cientiam sibi comparare. - Civitas est e illis quae composita sunt a). Sed compositorum distincta acquiritur notio, Si eorum origo, materia, finis, forma singillatim X pendantur. En igitur ordo, quem in brevi hac de civitate pertractione sequemur Agemus de civitatis causa, essiciente - materiali sinali formali. Eius originem a natura tandem derivabimus eius subiectum in familia immediate inveniemus eius sinem in X terna pace et perfecta vitae sufficientia proxime collocabimus eius principium veluti
formale in suprema auctoritate con StitUCIDUS.
I Loc saep. cit. Vide pag. I. et Ita Aristoteles, 'olitic Ill. I.
170쪽
S. I. De origine societatis civilis.
I. Origo societatis civilis in renere et in se consideratae est ii Duediale repetenda e v ipsa natura . . e ipsa ordinis ualuralis exigentia. II. Multiplex auteni et Uarium est factum, e quo societas civilis in concretopoles originem immediate ducere. III. Faciunt lanienprimigenium, ex quo iii xla pri nam naturae tulentionen dimanat, Si familiarum ex eodem stipite propagatis. IJO DEMONSTRATIO. I. uaestio de origine societatis
civilis potest duplici modo institui i).
Etenim primo quaeri potest unde nam sit, quod familiae non vixerint nec vivant separatae, sed in Unum politicum corpus unitae ' Haec est quaestio de origine societatis civilis in genere et tu se Hanc vero quaeStionem iam solvimus in superioribus thesibus in quibus Statuimus, id esse repetendum ex ipsa ordinis naturalis exigentia, . . ex eo quod familia quaevis, per Se eorsum inspecta, Si impar ad externam pacem et persectam susscientiam quantum ad omnia vitae necessaria sibi
I Item quaestio de origine societatis coniugalis potest dupliciniodo institui, in reuere et in particulari. - Ad rem S. Ioannes ChrySostomus, in p. ad Rom. Migne patrol. gr. Om. 6O pag. 6 IS. Cum quidam Sapiens dicit, a Deo ad tali/r iro uulier Prov. XIX. 4.), hoc dicit, quia nuptias Deus constituit, non quia Singulos qui mulierem ducunt ipse coniunxerit. Multos quippe Videmus, qui male et non ex nuptiarum lege iunguntur, neque id Deo imputave