장음표시 사용
171쪽
At secundo quaeri ulterius potest undenam sit, quod hae familiae, hoc numero, hoc in loco, ita ratione et forma, sub istis legibus, vivant mutuis inter se relationibus devinctae in unum politicum corpus Haec est quaestio de origine societatis civilis in particulari et tu concreto. Id sane non est immediate a natura, Sed est innuediale ab aliquo facto concreto, quod familias stabilibus inter se relationibus devinciat. Et vel hac tantum responsione, ad philo Sophum quod spectat, quaestio de origine civitatis in particu iri iam censeri potest convenienter soluta. Quodnam enim fuerit in specie hoc factum pro singulis civitatibus, id historici debent inquirere et determinare Philosophus potest generali quodam modo assignare praecipua facta, quae originem societati civili in concreto dare possunt. Quod nos in altera huius
theseos parte statim praeStabimus.
II. Multiplex et varium est fictum, ex quo Societas civilis in particulari potest originem ducere Civitas oriri potest, ex libero plurium familiarum non cognatarum in eumdem locum nondum ab ulla familia occupatum
convenientium conSenSu - Vel e adventu extraneorum
in territorium iam ab aliqua familia occupatum, vel ex alicuius hominis potestate, qui independente a Se familias suo dominatui subigat vel ex aliis similibus
factiS. Ut exemplo aliquo rem illustremus, en paucis origo historica inclitae reipublicae Venetae. Multi Aquileiae, Paduae, aliorumque locorum incolae, ut effugerent vastationem barbarorum, illorumque praeSertim, quorum dux Attila se se contulerunt in parvas illas insulas lacuum Seu Stagnor Um, quae hodie Veneta nuncupantur. Nonnullos ibi piscatores invenerunt, qui vitam rusticis in casis degebant lis se se adiunxerunt, et sic initium
172쪽
dederunt civili societati sub regimine quorumdam tribunorum populi et cum forma democratica Quum imperii Romani auXilio non indigerent, immo quum ipsi pluries opem imperatoribus ByZantinis sponte tulis Sent, hinc fere ab initio fuerunt de fael independentes ab Imperio quam independentiam brevi imperatores ipsi, qui auxilio' enetorum indigebant, recognoverunt. CV m
societas haec crevisset, necessitatem X perti Sunt constituendi caput unicum ab initio enim unaquaeqUe parva insula suum habebat rectorem electivit it et ad Pisa it tamqUam praesidem gubernii, quod democraticum permanebat. Itaque anno Christ. 697 elegerunt
Paulucium Anas estum, qui primus fuit dux doge Venetae reipublicae: electio haec facta fuit a duodecim ex praecipuis familiis. Duodecim hae familiae dictae sunt
apostolicae et aristo cratiae venetae originem dederunt. Iis brevi adiectae sunt primae illae familiae quae Variis ex urbibus transmigrantes fundaverant Venetias. Hae familiae nobiliores paulatim eo potentiae devenerunt, ut sub duce Petro Gradonico sub sinem aeculi XIII. gubernium ex democratico muta Verint, non sine longa et magna populi oppositione in ariSis cra-licti H quale perduravit ad annum Sque 796, quo Sub regimine aristo cratico maxime floruit et crevit Venetorum respublica. Verum haec facta potius sunt Secundaria et acceS-soria. Est enim aliud sectum princeps, e quo civilis Societas e ordinario ipso naturae curSu originem ducit. De hoc facto dicemus in sequenti parte. III. Factum primigenium, ex quo iuxta primam naturae intentionem societas civilis sponte dimanat Stfamiliarum ex eodem stipite propagatio si OStquam
fratres eadem familia nati, connubia inierunt illiosque
173쪽
procrearunt, iam amplius contineri in eadem domo non possunt. Hinc domus multiplicari necesse est. Sed cum amor mutuus et mutui auxilii necessitas fratres omnino separari vetet, domus quidem multiplicantur, sed altera
prope alteram constituitur, ut mutuae habitantium relationes non abrumpantur. Hoc pacto vicia exurgit, et e vico civitas I s, et e civitatibus provinciae, et X provinciis Status et regnum eicitur.
Apte Tullius a): si Prima societas in ipso coniugio est, proxima in liberis, deinde una domus, communia
omnia. Id autern est principium urbis et quasi seminarium reipublicae Sequuntur fratrum coniunctiones post consobrinorum Obrinorumque, qui cum una domo iam capi non possint, in alia domos, tamquam in colonias eXeunt. Sequuntur connubia et affinitates, ex quibus plures propinqui. Vae propagati et soboles origo est rerum publicar Um. DISI SCHOLION EX illis, quae diximus, clarius adhuc patet, Societatem ciVilem, actualem nempe statum et modum vivendi familiarum in civili unione esse omnino naturalani, non aute in artificialem seu humana conventione introductum. Si enim societas civilis, Spectatur in genere, quod familiae vivant non separatae, Sed in unum politicum corpus unitae, id pendet i ipsa na-
1 Ita Tongiorgi Eth. num. 436. Cf. etiam Liberatore, tu soc.
a De Off. I. 7. - f. Aristotelem, Oliti c. lib. I. eiusque commentatores in h. l. - Apud Zallinger, institui iuris nat. S. I93., mentio fit cuiusdam vici pene centum domorum in Hispania, cuius omnes incolae erant a Sene quodam, qui adhuc ViVebat, progeniti, ita, ut propinquitatis nomen iam deeSSet, quo a minimis natu O-
174쪽
turalis ordinis exigentia quenaadmodum explicatum est. Si vero societas civilis pectetur particidari, factum princeps, e quo Ocietas civilis in concreto originem ducit, est ipsa familiarum e eodem stipite propagatio, seu factum naturale quemadmodum X plicatum pariter
uae res estne igitur societas civilis necessarii Est neceSsaria hoc sensu, quod moraliter impossibile est, eam familiis susscienter multiplicatis, non existere. Non CS autem neceSSaria hoc sensu, quod omnes et singuli homines teneantur e naturae praecepto ingredi societatem civilem, in eaque Semper permanere. - Sociabilitas est in omnibus ordinatio ad societatem Seu vitam domesticam et civilem est in omnibus : haec duo enim ipsam con Sequuntur naturam. Actuali naturalium harum inclinationum expletio poterit deesse in uno vel
altero si Non enim, inquit s. Thomas a), in omnibus perducitur ad effectum id ad quod naturalis ratio inclinat.
S. II. De i lateria ei sis biecit societatis ci Pilis.
Civictis societatis materia ei subiectis ni proxime et per Sesimi a uiliae, ex cyuibus ex Suriri civitas, quae pr0- inde es societas composita Seu 9rganica. IJ2. PRAENOTIONES. Per materiam societatis alicuius intelligimus personas, aec quibus societas illa coale-
1 Cf. rursus Liberatore i c. et num cit. 2j In SUPpl. q. 49. a. a. - De christianis anachoreti cs Tapa-
175쪽
scit i). Similiter, per subiectum societatis alicuius intelligimus personas, quae auctoritati illius societatis propriae subiiciuntur, seu circa quas actio illius versatur. Potest autem duplex distingui materia, remota et proxima itemque duplex distingui subiectum, mediatum et in mediatu=u. Hisce praestitutis, en paucis nostra sententia de materia atque subiecto Societatis civilis. - Eius materia proxima sunt familiae, remota ero sunt individua, quae componunt familiam seu quae proxima sunt familiae materia. Similiter, subiectum immediatum societatis civilis sunt familiae, mediatum Vero sunt individua, quae auctoritati patrisfamilias directe subiiciuntur seu circa quae actio patrisfamilias directe versatur Civitas igitur est societas omposita est associatio familiarum. - Haec sententia, statim ac profertur, apparet rationabilis ac vera et ad eam demonstrandam suificiunt illa, quae degenesi seu origine societatis civilis iam diximus a).
Sunt tamen multi, nostri praesertim diebus, qui in aliam abeunt sententiam. Contendunt enim civitatem csse associationem individuorum ac proinde societatem simplicem. Iniustitias multas, ait Caesar Beccaria 3), easque exitiales, approbarunt Viri etiam sapientissimi, respublicae etiam florentissimae, eo quod existimaVerunt, civitatem esse potius unionem familiarum, quam unionem hominum. 0 - Ut patet, eorum, qui
relli Saggio ecc. num. 339. Vicle etiam ea, qua Superius, pag. 3ῖ. adnot. 2. ili Ximu ex Bellarnaino. si CL super pag. II. a Ci . super thes XL et V.
3 Dei delitti e elle pene S. XXV L, cui titulus Mello spirito disum lilia.
176쪽
hali tuentur sententiam, hic est scopus familiae iura de Struere, eamque ab auctoritate civili prorsus dependentem acer C. IJ3 DEMONSTRARIO Ad nostram sententiam magiS, si opus est, declarandam et confirmandam, Sic procedimus. I. Initium ducimus ab argumento XI In Secs CX unanimi sapientum consensu deducto. Nil frequentius apud ipsos, quam societatem civilem concipere, Ut complementum familiae, unionem familiarum, magnam familiam, familiam familiarum nil frequentius, quam affirmare, eam esse Societatem compositam, quam illam comparare corpori organico et viventi i). II. Argumento huic extrinseco alia addimus intrinsecae iis, quae iam in superioribus thesibus diximus, deducta.
ci Quidnam venit nomine materiae societatis Ut iam diximus, materia societatis alicuius sunt illae perSonae, quae ad eam societatem efformandam concurrunt. Atqui individua sunt quae concurrunt ad efformandas familias fi miliae autem sunt quae proxime conspirant ad conflandam civitatem. Ergo individua sunt materia proxima familiae ipsae vero familiae sunt materia proxima civitatis.
b Quidnam venit nomine subiecti societatis Ut pariter diximus, subiectum societatis alicuius sunt illae personae, quae auctoritati illius societatis propriae subiiciuntur. Atqui individua immediate subiiciuntur auctoritati, quae praeest familiae familiae vero immediate subiiciuntur auctoritati, quae praeest civitati. Ergo
1 C s. Super pag. II adnot. 2. Ci . Liberatore, tu Soc. Um. So.
177쪽
individua sunt subiectum immediatuna familiae. ipsae
vero familiae sunt subiectum immediatum civitatis.c In sententia adversariorum hoc tandem haberemus, Societatem civilem esse destructionem similiae societa enim, quae alterius societatis enabra reddita se immediate dependentia, hanc absorbet seu destruit.
Atqui id nequit admitti Probatur minor. Tum familiatum civitas sunt Societates naturales, cum duplici tamen differentia familia est magis naturali ac necessaria quam civitas familia est imperfecta respectu civitatis, quae e con VerSO Si perfecta seu Ompleta respectu iam iliae Ilinc autem linor praemissa potest duplici argumento demonstrari. - . V Utraque S SO-cietas naturaliS, . . a De naturae auctore Volita et in Stituta ergo una nequit esse destructio alterius. Neutra quidem potest desinere si qua tamen pOSSet desinere, ea non ore familia, quippe quae Si magi adhuc naturalis ac neceSSaria, quam civitas. Itaque familia debet
per mancre Um Sua propria auctoritate residente in viro, cum libertate propria quoad internan administrati Diomet exercitium iurium ei connaturalium. 2. familia est imper)ecla respectu civitati S, Ua C On Verso Stperfecta respectu familiae ergo civitas debet a miliam perficere seu complere. Di Xi, per cere, 0 Hlplere aliud
sane est perfectionem atqUe complementum praebere
personae aut enti alicui imperfecto et incompleto, aliud ei destructionem afferre. estat igitur civitatem liabere directam actionem in familiam qua talem i. e. in l)atremfamilias qui eam iuridice repraesentat, et per iuncin omnes, qui domestico intra pariete ab eius potestate dependent. Est igitur Societa compo Sita est a SSO-ciatio a miliarum.
O ani 1lia se habet ad civitatem, ut radix ad plan-
178쪽
tam, ut basis ad aedificium, ut organa partialia ad coepti organicum quod X iis constat. Atqui planta ad vegetandum non corrumpit radicem, e qua pullulat; aedificium ad se attollendum non destruit aut infirmat basim in qua innititur corpus organicum ad vivendum non perturbat structuram aut impedit motum partialium organorum, quorum Virtute vivit atque subsistit. Ergone civitas quidem potest familiam perimere aut destruere destrueret autem, si membra familiae a se immediate depedentia redderet, si in ea immediatam actionem sibi vindicaret. III. Thesim confirmamus, refellendo argumenta, quibus eccaria I suam sententiam tueri conatur. 1.')Si dicatur societatem civilem esse compoSitam immediate ex familiis, plerique homines erunt dependentes a regimine patrisfamilias, ac proinde erunt ius ervili mancipiorum conditione a). - .' Familia,
cuius regimen Si monarchicum, necessario duceret ad monarchiam in civitate constituendam nequit autem
admitti in civitate forma monarchica. - .' Hoc admisso, familiam esse unionem individuorum, id habetur commodi, quod subiectio in familia repeti possit a cou- tractu et sic filii parentibus subiiciuntur libere et utilitatis gratia. - .' Amor familiae coarctat affectum ad paucos, et amorem in rempublicam debilitat.
si Loc nup. cit. a re Vi Siano, en ipsa auctoris huius verba, centomila omini, si ventimila famiglie, lascuna elle quali e composta di inque perSOne, compreSOV it apo che te appresenta Se Passociagione es alta per e famiglie, vi saranno ventimila omini e ottantamila schiavi; se associarione d di omini, vi saranno centomita citia-dini e nessura Schi avo. Huic Similia Sunt alia, quae ipse affert,
179쪽
- iii Ad has solvendas obiectiones haec pauca Subiicimus. - Ad I.' animadvertimus, filios, etsi e naturali lege teneantur parentibus obedire, non tamen CSSe mancipia nec servos, sed subditos Parentes enim, educando filios, promovent et magno cum labore curant bonum, non proprium, sed ipsorum filiorum: hos sane in suam utilitatem non ordinant, in quo consistit, ut saepe dictum est, ratio et conditio servi. Idem di de naturali uxoris ad virum subiectione uxor est subdita viro, non
serva I). Si subiectio quaevis sussiceret ad constituendam servilem mancipiorum conditionem, iam in ipsa etiam republica cives dici deberent servi, utpote auctoritati, quae reipublicae praeest, subiecti. - Ad 2.η respondemus, familiam, per Se loquendo, posse aeque adducere ad monarchiam vel ad democratiam vel ad aliam formam sive simplicem sive mixtam in civitate constituendam a). Ceterum, ut suo loco videbimus, forma Onarchica est apta ad sinem civilis consortii obtinendum. Ad 3. ' negamus, omnem subiectionem, nominatim vero subiectionem filiorum parentibus, repetendam esse a contractu. Qua de re cum saepe dictum sit, nil aliud
addemus 3). - l .' adnotamus, eos, qui semiliam habent, validis rationibus, et validioribus etiam, quam simplex individuum impelli ad patriam amandam siquidem a potentia ac prosperitate patriae dependent securitas et felicitas fani illae, cui praeSunt. IS . SCHOLION. Ex iis, quae hac in thesi diximus, intelligentur facile ea, quae subiicimUS. I. Quum immediatum societatis civilis subiectum
180쪽
sint i amittite, prout personae sunt morale S, quumque paterfamilias sit ille, qui iuridice in se repraesentat familiam, cuiu caput est et rector hinc si inpliciter et stricto sensu non nisi patresfamilias sunt cit' es. Ad mentem Aristotelis i), civis est ille, qui potest magi Strat US ad consultandum et iudicandum pertinentis esse parti
patresfamilias, seu ut homines sui iuris, non Olum habendi sunt illi, qui actu alicui familiae praesunt, Sed etiam illi, qui ad eam pervenerunt aetatem, in qua iam est educati completa, lana naturalis parentibus subiectio desiit, ita ut iam possent inde pendentem familiam constituere a) II. Civitas igitur est societas o upoSila et organica. Illa societas dicitur organica, quae immediate non coalescit individuis, sed particularibus societatibus proprios e mediis activitate praeditis. Atqui ut ex hac thesipatet, tali e S ci Vitas. Ut hic sociatm organismus 3 magis appareat, ad Vertatur socialem OrganiSmum posse dupliciter X Urgere, vel per viilhesi ii seu per iam compositionis, Vel per
1 Politi c. l. III. c. I. Vide Uper pag. 29. a Idcirco in laeseos nunciatione dicitur per Se si No loquimur, ut notat Liberatore, ius Soc. n. 49., de eo quod est per e, non de eo quod est per accidens Ianavero, per se quisque civis in fanailia aliqua vivit, et ad familiam aliquam pertinet. Quod si per accidens familia destituitur et separatus omnino degit id minime prohibet, quominus partem constituat politicae Societatis, et civis revera ha
3 Apposite Liberatore, tu Soc num. So. In hoc Orga utSmus mechanismo differt, quod hic materiam assumit homogeneam et prorsus inertem, eamque artificiose disponit ad mere exequendum