Institutiones philosophiae moralis

211쪽

ctim, principe Vita iuncto, primores aut populus alit pars populi, cui commissum Sit suffragium, certam per-SOnam deSignant, quam gubernandae reipublicae idoneam putant, et quae acceptatione peracta, unam imperio instructa con Set Ur.

Hac in re non aliud dicendum occurrit, nisi peSSimam es Se electionem, quae plebis tantum iudicio committitur. Nam ad bonos scientesque homines deligendos, qui rei publicae gubernandae apti sint, scientia et prudentia requiritur, qua pleb fere prorSu orbatur.

Praeterea plebs nimia animi mobilitate laborat et facile exponitur deceptioni tum propter inopiam, qua Saepe premitur, largitionibus allici solet ad suffragium pro iis ferendum, qui minus eligi mererentur.

I. Ex rege i Silis smilis it fila per se est, ita; uallirali leXuulecede uter praedeler uiuet ac praee Xi a la liqua H C- cessaria u Siquide u nulli ex praediolis 10rmis hoc per se cuius elit, ut ipsa S 'la lui civitatis assequendo sit apta, aliae vero sint inpares. II. Olla in re illis Liui a ni e-3uiniSSe, 0 HUeniente v lini as Sectilione u seu bonitale ugilbernii non a it pender u 10rnia regiminis is uiu a gubernantiu u bonitate. I 6, DEMONSTRATIO LUX naturali exigit, aliqua quidem antecede iber ad facta humana et contingentia, C. g. quod Deus colatur, alia Vero c0HSequenter, e . . quod promissione facta centum aureorum, haec pecuniae Summa Sol Vatur ei, cui promi S Sa St. - Hinc quaestio

212쪽

oritur utrum, cum multae sint regiminis formae possibiles, ex naturalis, qu te Vult principatum civilem esse, inter varias illas regi muri forma praeeligat unam, eamque antecedenter ad facta humana et contingentia praedeterminet, tamquam illam in qua civilis principatus actuari debeat. Ita e gerit cum familia, pro qua praedetermina formam monarchicam anne simili pacto se gerit cum civitate En quaestio solvenda hac in thesi, quae duas habet partes. I. Ad priorem huius theseo partem quod attinet,

illud recolatur fundamentale principium, quod iam alio loco 1 statuimus: Quiquid Vere exigitur a sine quem

natura ex Opere aliquo intendit, seu quidquid est ad intenti finis consecutionem necessarium, illud praecipitur a lege naturae nec Solummodo quidquid est eos en Su necessarium, quod absque ipso sinis intentus nullo pacto obtineatur, Sed etiam quidquid est alio hoc sensu necessarium, quod abSque e sini non bene, non convenienter, non Ut par St, obtineatur. Ex hoc enim principio Sic arguimus. - Eatenus lex naturalis unam e praedictis Ormis antecedenter prae exigeret ac praeStabiliret Ut nec ESSariam, quatenus soliti Diiodo forma illa esset ex se apta convenienti consecutioni sinis in civitate intenti, aliae vero Orma essent e se impare et ineptae. Atqui nulla est forma, de qua id dici cum veritate possit. Ergo te naturalis nullam, per se loquendo, e recensiti formi antecedenter praedeterminat ac praeeXigit, tamquam nece Ssa riam. Patet rator e fundamentali illo, quod praemisimus, principio. - Minor autem demonstratur du- 1 vide superi thes XLIV pag. 79. seqq.

213쪽

- πολ pliciter primo, ex eo quod tum sub monarchia tum sub polyarchia plures civitates Xtiterunt et floruerunt. Se-ollodo, ex eo quod ad illam securitatem ac prosperitatem, quae finis est civilis consortii, obtinendam, tria in supremo ordinatore requiruntur et sussciunt: i. e.

tum et i itellige illae ad cognoscendum quid multitudini sociali expediat, rectiliιdo Collinialis ad illud quod expediens visum est sincere amandum, et is ex Se illionis ad

illud idem fortiter exigendum. Atqui haec tria poSSunt

quidem S Se . . in coetu paucorum Optimatum, non tamen in eo lauίuiuii odi et ex chi Sit e, sed OS sunt etiam reperiri in uno homine aut in coetu multorum patrum-

Notentur tam e 1 illae voces antecedenter praedeler uitia praee X leti, itemque illac aliae, per Se loque ido. a Scilicet spectamus societatem civilem inferi seu illate Ili cori S litu illi r 2 . et inquirim his, utrum an lecede ille ad cetera facta humana et contingentia e natura praC-cipiat retineri aliquam specialem formam. Quod autem consequenter ad ficta humana et contingentia e g. electionem a communitate legitimo factam unius in monarcham lex naturae CXigat, Ut forma illa e g. Onarchica legitime per electionem constituta Servetur id non provenit ex eo quod sola illa forma sit apta convenietiti sinis assecutioni, sed e aliis rationibus puta, quia legitima pacta sunt implenda, quia donatio absoluta semel valide facta revocari non Olcst prac- Sertim si onerosa fuit, quia publica a et securitas semeliam in civitate constituta non det, Ut Crturbari Utc. -

214쪽

υ Loquimur eneraliter de societate civili, non autem in partici lari de hac vel illa societate civili in hisce

vel illis adiunctis. Fieri enim potest, ut propter adiuncta particularia, in quibus societas aliqua reperitur e g. civitas in an archiam prolapsa quae nunc surgit iterum seu reconstituitur), ita una forma, utpote validior et efficacior, sit apta paci ac securitati restituendae et conservandae, ut ceterae formae in iis adiunctis sint ineptae. - Debemus etiam formas regiminis spectare ut sunt in Se eas scilicet liberando a vitiis, quae cum ipsis neceSSari non connectantur, quaeque tamen ab hominibus per abusum possint ipsis iugi et reapse afligantur. Quod cum adnotamus, speciatim respicimus formam constitutionaleni, ac maxime enlocraticant repraesentalivani I), de quibus iam paulo ante diximus.

Haec si ob oculos habeantur, verita priori partiStheseos huius clare patebit. Ad quam tamen confirmandam, verba addemus Leonis XIII in epist. encyclica, Inium; late Dei si Ius autem imperii per se non Si cum ulla reipublicae forma necessario copulatum aliam sibi vel aliam assumere potest, modo sit utilitatis bonique communis reapse essicientem. Et in alia epist. Diuturn uni ill id elerrimuntque bellunt, haec leguntur si Nihil est, cur non Ecclesiae probetur aut unius aut plurium principatus, si modo iustus sit et in communem utilitatem intentus. Quamobrem, saltia iustilia, non prohibentur populi illud sibi genus comparare reipublicae, quod aut ipsorum ingenio, aut maiorum institutis moribusque magis apte con Veniat.

215쪽

II. Nec minus e spicua est altera huius theseos pars. Undenam pendet bonitas gubernii seu conVenien consecutio simis Non tam dependet ex hoc, quod persona quae curam communitatis habet sit unus homo vel unus hominum coetu S, quam ex hoc alio, quod persona illa sive unus homo sit sive unus hominum coetus)sit bona,

i. e. prudens iusta temperans ac fortis: quod non suum commodum neque unius Vel paucorum, Sed commune bonum reapse intendat quod intelligat, non pOSS Omnino seponi finem illum, qui cum sit finis ultimus hominis rerumque omnium est etiam sinis ultimus ipsius civilis consociationis I): quod in condendis legibus temporalibus si illam ipsam consulat aeternam, de qua nulli

animae iudicare datum est, ut secundum eius incommutabiles regulas quid sit pro tempore iubendum vetandumve discernat a)n quod in civitate gubernanda sibi tamquam exemplum proponat Supremum mundi gubernatorem Deum, cui severissimam aliquando ratiOnem reddet. Ex his profecto bonitas gubernii dependet. Haec si adsint, quodcunque tandem sit gubernii genu Seu forma,

linis cumulate obtinebitur 3).

I Civilem societatem communi utilitati natam, in tuenda proSperitate reipublicae necesse Si sic consulere civibus, ut obtinendo adipiscendoque unam illi atque incommutabili bono quod Sponte appetunt, non modo nihil importet umquam incommodi, sed omnes Uascumque possit opportunitates aserat. Ita Leo XIII in Epi St. it. - Et per haec confiirmantur ea, quae de sine ultimo societatis civilis diximus. a Lib. I. de vera relig. cap. I. 3 Vide quae idem summus Pontis ex statina subdit post verba in priori theseos huius parte allata.

216쪽

166. Cno Llo I. Falsum igitur est id, quod nostra

hac aetate affirmant permulti, democratiam esse unicam formam legitimam, i. e. a naturali lege admis Sam seu approbatam. I. Urnam, quaerimus, a naturali lege reiicerentur aliae formae, democratia tantum recepta 8 Respondent quia aliae formae, ac praesertim monarchia, si unt corruptae, evadunt perversae. - Verum thaec corruptio vel perversio, ut in monarchia et aristocratia, ita contingere potest etiam in democratia. Παρεχ ιχ εις

iis, quae dictae sunt reipublicae administrandae formae, Stilat tyranni quidem a regno, ligarchia autem ab ari-Stocratia, democratia vero a politia. Ita Aristoteles i): pro UO, Ut e adductis Verbi patet, ':1Gχραῖ α Si per-Vei Sio sive corruptio democratiae, nimirum schisCrcilia. Quod nos dicere solemus, democratiam, Philosophu Spotius appellat, politia it i. e. politiam ea enim S Vox generalis peculiari modo. - Haec autem corruptio Vel perversio non oritur per Se ex intrinseca ratione et natura formae monarchicae vel aristo craticae vel etiam democraticae, sed per accidetis, ex ab usu a)seu malitiae ortam, qui in aliqua e praedictis formis gubernium possident. Qui scilicet vel obliviscuntur huius prin

cipii, vel illud in praxim non deducunt 3): si Neque

ullo pacto committendum, unius ut, C pati cor Um commodo serviat civilis auctoritas cum ad commune om-

I Politi c. l. III. c. s. num . . edit Didot. a Nil est tam in se bonum et sanctum quo romine ob Silam malitiam abuti nequeant, et de facto non abutantur

3 Verba sunt Leonis XIII in epist nuper cit

217쪽

enim monarchia est ad eius qui solus imperat utilitatem spectans: Egarchia ad commodum divitum democratia ad egentium : reipublicae utilitatem nulla earum habet sibi propoSitam. Aiunt, alias socianas, praesertim Vero monarchicam, esse arbitrarias. - Non sunt arbitrariae in hoc sensu, quod ii, qui in praedictis formis gubernium tenent, nulli altiori legi subiiciantur. Est e divina naturalis, quae suis praeceptis, ut individuum sic etiam civitates regit: sunt leges regni fundamentales, quibu monarcha quo

que subditur. Quare effatum it id, q/ιod principi placuit,

legis habet 0orem, si absolute et Simpliciter Sumatur, est falsum a). Itaque nullus rector societatis est aut esse potest XleX. Ceterum, si monarchia et aristocratia essent censendae arbitrariae, pari ratione eodemque iure dici deberet arbitraria democratia. Dicunt, cives sub aliis formis gubernii praesertim vero sub monarchia esse servos. - Cives in monarchia ut in aliis formis, non sunt servi, sed subditi. Ad rem Bellar minus 3): si Differt politicu subiectio a se Pili, quod subiectus serviliter est et operatur propter alium, subiectus politice est et operatur propter Se SerVUS C-gitur non in sui, sed in domini sui commodum, civis

i Loc nil per cit. 2 Cf. Vol. I. cap. IV. art. I. in quo tradi limus et explicavimus definitionem legi S. 3 De latc. l. III. c. 7. I

218쪽

regitur in commodum Suum, non in commodum magistratus. Sicut e contrario Princeps politicus, dum regit populum, non Suam I), sed populi utilitatem quaerit Tyrannus autem et Dominus non populi Sed suam quaerit. Itaque revera, Si qua est servitus in politico principatu magis proprie servus dici debet, qui praeest, quam qui subiectus est D Eadem habet . Thomas a)et exinde concludit, quod in statu ipso innocentiae fuisset subiectio aliqua politica, non autem subiectio servilis. Dicunt tandem, quod cives sub aliis formis, ac praesertim sub monarchia, desinunt esse personae 3). Persona desinitur suppositum rationale est nempe substantia singularis, quae ratione pollet, quaeque per se integrum quoddam est atque singulare. Hoc pacto in Ontologia solet persona definiri. Iam vero ea omnia civis retinet sub monarchia si amitteret, eodem prorSus pacto amitteret sub democratia. - Neque instes desinit esse

persona, quia desinit esse liber atque independens, et sic prolabitur in conditionem bruti. Nam primo quidem haec, si vim haberent, de quacumque valerent regiminis

1 Recte tamen advertit Aristoteles, Politi c. l. II. . . Um. S., quod sicut gubernator navis habet pro fine bonum navigantium, sed tamen quia Si unus e navigantibus, habet etiam per accidens pro fine bonum proprium ita princeps politicus habet etiam pro fine

bonum Suum, non tam n quia est princeps politicus, Sed in quantum est unus ex ci Vibus, quorum omnium bonum pSe procurat. a In I. p. q. 96. a. d.

3ὶ Vidimus, laoc idem obiici contra se vitutem SenSU etiam recto intellectam. Si servus sub potestate domini non idcirco desiniteSSe perSona, Ut Suo loco vidimus multo minus id continget de cive sub regimine etiam monarchico. f. pag. 43.

219쪽

forma, etiam democratica I). Praeterea conditio bruti

est haec non habere dominium eorum quae agit Sed ad ea agenda necessitari phusice esse propter hominem, eiusque servituti totaliter seu quoad ipsum esse subiici. At homo sub lege etiam monarchae servat dominium suorum actuum et libere operatur Semper Si propter Deum sinem suum ultimum ad quem sub directione et morali vinculo legis semetipsum libere ordinat. II. Audivimus, quae adVerSUS monarchiam Opponuntur. Liceat nunc nobis aliquas in democratiam animadversiones subiicere.

Quid est democratia Est gubernium omnium si Sed quaerit Taparelli a) ubinam est, ubinam fuit, ubinam

esse potuit Verum guberni una Omnium D Nam verbis utar Suare sit 3). si esset in sim ita confusio et morositas si suffragiis omnium leges essent condendae , Quid,

quod ipsemet ousseau coactus est haec fiteri si out bien examino, e ne vois pas u i sol defor

r ud e euple angi ais ait Rousseau Di colli . 0 . . III. h. S., pense tre libre, it se trompe ri; il ne est, que durant Pelectiondes membres dii partement sit at qu' iis soni elus il est esclave ilia est ien s Scilicet, cives, etiam sub democratia, tenentur obedire legibus, quas ipsi non tulerunt, quae ipsis a Xime displicent, et quae latae sunt ab eis, quos saepe non elegerunt cum ipsi suffragia altericandidato non electo dederint. Si ergo ex debito servandi leges amittitur personalitas, haec amittitur etiam sub democratia. a Si r io ecc dissert. II cap. 9. Um. O6. 3 De leg. l. III. c. q. n. I. 4 Di contr. OG l. III. c. ,.

s Iam vidimus quisnam ad mentem Rousseavii siti fouet eratu

Est populus vide Super pag. 4. adnot. I.

220쪽

At si civitas sit non solum parva, sed minima, quot quantasque iniurias patietur a vicinis statibus Quam cito cadet sub eorum imperium ditionemque Ubi ergo securitas ubi prosperitas' Haec dices, valent de democratia pili a Sed democratia sit repraeseu lasiva. Populus eligat aliquos, qui potestatem nomine ipsius exerceant. Quam bene tunc omnia procedent si Simples ossicier. tu soli verain iis exercent

en Son non te ou voir, doni iis es a fatis depositat res, et u i petit limiter, modi sier et reprendre, quand illvi lait I). , Quare comitiis detur semper initium

duabus hisce quaestionibus : si s il lait u solaveratnde conserve la presente forme de oliverne ment ilplait u peti pie 'eri laisse Padministration a ceu qui en soni actuellement chargds a). , Tria tantum brevitati causa animadvertam. - uantus tunc patebit aditu perpetuis mutationibus Democratiae indoles secum fert inflabilitatem, cum qua securitas consiStere vi potest. - Insuper si electio iudicio plebis commissa est, quam facile Suffragia non boni ac prudentes

sed stulti atque etiam iniqui obtinebunt uot tandem erunt electores Ut ait Caesar Cantu 3) in

timans a democratie, vivant a definition d'Aristote, te citoyen est celui qui a roit de suffrage. e commentateur Burlamaqui dit