장음표시 사용
261쪽
habet Tongiorgi 1) uemadmodum e domestica
societate nascitur civitas, ita vi do uinii territorialis, potesta paterna ad regiam potestatem Vehitur. Si enim sibi, adulta iam aetate, in territorio, quod genitor OS-sidet, eo con Sentiente, cum suis semilii degere pergant, ab eo adhuc dependent. Si enim pater filiis, qui patriae pote Stati amplius On Subiacent, eorumque familiis in suo fundo habitare permittit, sane leges aliquas conditionesque ei potest imponere ac communi eorum Ono prospicere naturali ossicio tenetur; proindeque ius habet ordinandi ad hunc finem cortina actiones. Quod quidem ita non est patria potestas, longe quoque differta iure proprietatis, estque ipsa civilis potestas quae ex essentia coniunctae multitudinis emergit et in communi parente suam sedem collocat illil illi is proprietatis. Sic naturaliter consurgit mi archia, quae in primi stipitis haeredibus continuatur absque ullo populi influxu, solo prae existentis iuris titulo is Sed illa 3 po-theslS, quod communis progenitor tam vastum habeat
sibique retineat dominium territoriale, ut silii vel maXimo locorum intervallo disiungi, vel in eius undo habitare debeant, non videtur probabilis neque rationabilis. In super dominus fundi alicuius poterit pro habitatione
taXam exigere, non vero in incolas iura regia CXCrc Ur C.
Quid autem, si circa originem dominii proprietatis theoria illa, de qua non multo ante mentionem fecimus a), admittatur'
262쪽
- I, 8 Quae res tandem, quid sit sentiendum de argumento illo I), quo tota veterum theoria innititur: si ex virationis naturalis nul l potest X cogitari ratio, cur haec potestas determinetur ad unam personam vel ad certum numerum personarum infra totam communitatem magis
quam ad alium a). Scilicet, veteres sistebant in
abstracta consideratione solius essentiae et specie humanae, et in iis tantummodo spectandis iuribus congenitis, quae quodcumque factum adventitium antecedunt et ipsam naturam humanam consequuntur. Verum, ut iam
alio loco 3 monuimus, in rebus humanis natura debet
considerari, non iam solummodo in abstrac o sed etiami r suci et secundum circumstantias seu facta a quibus
sententiam illorum, qui arbitrantur, eum habere actuale ius regendi societatem, rii melius illam gubernare potest. Maior scilicet aptitudo praebet maiorem elis ibilitate ii, ubi qui gubernare debeat est eligendus. Non obstante maiori illa aptitudine, quam quis in se habeat, si eligendus non sit qui gubernare debeat, aut Si quis reapse non
eligatur, i Sane non erit supremae auctoritatis o SseSSor. I 'autorita, Si dice e stabilita alia natura per ottenere ii bene comune: duraque ebb'essere possed ut da chi m lio pii fare ii bene comune. La cons egueraga e falsa giacche uel meglio non si trova et antecedente e Pargomento uo paragonarsi at Seguente. I patrio potere stabilito alia natura et retio allevamento dei figli: unque ap- partiene a colui, che me glio uo allevarii. In que Sto discors ognun ve de non solamente a salsita defla consequenZa, in anche equi Vocoda cui deriva a falsita. Ognuno a ris pondervi che it patrio potereos iste ella societa domestica et bene dei figli: a Pesserne investito non e effeti di questo bene mata uia satio precedente. Questo fatio e agione de possesso: a natura pol de patrio potere e ca-gione che obbligaci possessore ad sarto in pro de figli , Ita a-
1 Vide super pag. 233. a Verba sunt Suare sit, def. d. l. III. c. 2. n. 7. 3 Vide super pag. I, 8.
263쪽
- J in individuo determinatur. Consequenter ad facta haec, fieri profecto potest, ut quamvis iura congenita sint in omnibus et singulis aequalia, tamen in uno sit ius aliquod acquisitum seu adventilium, quod non reperiatur in ceteris. Si naturam tali pacto consideremus, hau draro facile erit, videre rationem, cur suprema politica potestas independenter etiam a consensu multitudinis determinetur ad unam personam vel ad certum numerum personarum talis ratio erit ita Victoriae, ius ex cessione seu donatione Ortum Cic.
Ut igitur ad quaestionem in fine thesis se Xagesimae sextae propositam Ι redeamus, determinatio subiecti seu formae specialis, in qua potesta Suprema aci Uetur, non fit immediate ab ipsa naturali lege, sed a facto aliquo humano et contingente immediate dependet hoc
autem fictum non est unicum, sed multiplex SSe O-test non St Olummodo electio, sed etiam potest esse iustum bellum, cessio seu donatio, necessitas publica. Ut concludamus, e dictis patet quomodo distingui debeat propositio Aucιoritas est a multitudine Distinguo auctoritas in se spectata nego, determinatio formae, Sub qua actuetur, et Subiecti, cui inhaereat, subd. haec determinatio potest esse et aliquando est a conscnsu Seu electione multitudinis conc sempc et necessario Cuc natura rei ne eo. Societas civilis debet non modo in abstraclo, sed etiam tu c0nc eis spectari. Non sola iura congentia Spectanda sunt, Sed etiam iura acqiιisita sieri autem pote St, ut Socii, etsi sint ac quales quoad iura congenita, non sint tamen aequale quoad iura acquisita,
sed sit in uno vel pluribus ius aliqu0d prae existens, vi
264쪽
cuius in illo vel in illis actuetur politicus principatus,
independenter etiam a ceterorum consensu et electione. TI IESIS LXVII.
Illi d laude i a itavis theoria allia; si Xlli ιqIι esse debet, rebellis ire it coiitra eslili ius sis re viae auctoritalis Seu politici riticipatus possessores es Se illicita it. IIJ DEMONSTRATIO Rebellio est renovatio belli ii autem dicuntur rebelles, qui aliquando victi et in subiectionem redacti instaurant bellum ad priorem independentiam recuperandam. Ita e Vi Ocis: Sen Sti enim eneraliore per rebellionem intelligimus actum quo subditi insurgunt contra Principem Suum legitimum sive is ex bello iusto sive ex quocumque alio sum cienti titulo habeat supremam potestatem, ad uitl posSes Sionem vi et armiis ei eripiendam. Brevius, rebellio potest definiri bellum reipublicae seu partis reipublicae contra regem. Loquimur autem in hac thesi de rege, qui nullo modo sit tyrannus, i. e. nec tyrannus quoad dominium et potestatem nec tyrannus quoad regimen, ad alium enim locum spectat quaeSti de tyranno Sur pationis vel regiminis). Talis rebellio est evidenter illicita. - α Haec a S Sertio, ait Suare I), si est certi et inde constat, quia deest tunc Ct HSla au Sa et p0lesias. , Potestas inserendi belli non susscit ad concludendam belli iustitiam, sed praeterea requiritur iusta causa. Quid igitur, si non modo haec, sed
si De charit disp. XIII. Secl. 8.
265쪽
ipsa desit legitima potestas ' - 8 Et re quidem Vera talis rebellio est iniuria. Prinio est iniuria in principem, qui privatur usu seu impeditur in exercitio Supremae potestatiS, quam tu St titulo possidet. Secundo, est iniuria in omnes alios Subditos, qui suo legitimo principi 1 deles manent, quique ius habent ut ab illo, non autem ab alio quocumque gubernentur. Tertis, est iniuria, ex
qua tamquam ex fonte derivant innumerae aliae iniustitiae, ut paci perturbatio, amis Si SecuritatiS, communitatis in opposita factiones Scissio, iactura munerum ad quae magno cum labore qui per Venit, furta, calumniae, Xilia, caedes etc. Haec enim aliaque iniqua facinora, quae in rebellionibus numquam non perpetrantur, Sunt profecto imputanda auctoribus et lautoribus civilium seditionum. Agens s. Thomas I de tyranno regiminis monet,
ut tyranni toleretur, tunc etiam quando praevalere UiSpos Sit contra Vrannum. Hanc autem praeter alias asse
fert rationem si si quidem e hoc ipso proveniunt multoties gravissimae dissensiones in populo, sive dum in tyrannum in Surgitur, sive post deiectionem tyranni, cum erga ordinationem regiminis multitudo Separatur in partes , Si ne huiusmodi exoriantur dissensiones atque scissiones in populo, toleranda est ipsa regiminisi Vrannis multo magi S, ne concordia inter cives ullo pacto imminuatur relinquendus est princeps legitimus
in pacifica possessione auctoritatis, quam recte satis ac sapienter CXCrcet.
Itaque inius e prorSUS agunt, .' ii, qui novam regiminis formam alterutra parte invita introducere ten-
i De Regi in Priia c. l. G. c. i.
266쪽
tant; .' ii tioque, qui communitatis nomin Ct auctoritate subiectum supremae potestatis mutare I prae- Sumunt. - Fru Stra in medium proferunt communitatis nomen et auctoritatem. Nam pri ris, Supremam pote Statem princeps non Semper, ut iam ostendimus, habete conSCnSU set electione communitati S. It Secundo, tunc etiam quando princeps potestatem liabet e con-Sen Su communitatis, si non licet populo semel subiecto potestatem regi magis e Stringere, quam in prima translatione seu conventione restricta fuit multoque minus,
eam adimere), quia id non permittit lex illa iustitiae,
quae docet, legitima pacta servanda esse, et donationem absolutam semel valide factam revocari non posse neque in totum neque X parte et maXim quando DC-
rosa fuit a). o De quibus cum paulo ante dictum sit,
I Ergone numquani licet civitatis constitutione ni mutare Numquam id licet per actus qui sint violatio legum iustitiae, qui sint defectio a fide data principibus, qui sint actus rebellionis Verba iam attulimus Leonis XIII. Nihil est, cur non EccleSiae probetur aut unius aut plurium principatus, modo iustus Sit et ad communem utilitatem intentu S. Quamobrem, salva ii Stitia, non prohibentur populi illud sibi genus comparare reipublicae, quod aut ipSorum ingenio aut maiorum institutis moribusque magi apte conveniat. Hic autem iuverit aliam addere animadversionem. S. Thomas agens demutatione legum humanarum in I. 2. q. T. . ., inqUirit, Utrum te humana sit mutanda quando occurrit aliquid melius. Respondet autem, id fieri non debere, nisi duplici hac de causa, si vel ex hoc
quando agitur de ipso potestatis legiferae subiecto mutando, in hypothesi etiam quod mutatio possit ceteroquin fieri licite debet scilicet maxima illa necessitas ad CSSE. a Verba sunt Suare sit. Cf. Super pag. 29.
267쪽
- 263 non est cur plura addamus. - uaeres quid si communita non priVavit se Suprema poteState, quam tu Stein seipsa ut Supponimus habebat, sed eam sibi retinendo
tantummodo eiu usum seu exercitium aliquibus commisit poteritne eos deponere, iisque alios substitueret Respondeo, mutari tunc statum quae Stionis. Iam non
agitur de subditis, qui insurgunt in principem ad su
premae auctoritatis pbssessionem ei eripiendam; sed agitur de principe seu Supremae auctoritatis OSSCSSOre,
qui ministro Suo per quo auctoritatem Xercet mutare
vult. Rebellio autem, ut diximus, est bellum subditorum contra principem ad eum ab imperio deturbandum. uocirca verba sunt Gregorii XVI in enc epist. anno 18 32 data, et divina et humana iura in eos clamant, qui turpissimis perduellionis seditionumque machinationibus a de in principes desciscere ipsosque ab imperio deturbare connituntur. Item Pius X in Syllabo sub num LXIII hanc condemnat propositionem: si Legitimis principibus obedientiam detrectare, imo et rebellare licet. 0 Hisce autem quaestionem de origine
politici principatus absolvimus I).
1 Ad hanc quaestionem plenius intelligendam legantur ex s. ho-ma sequentia loca prili ad secundae. Legatur . O. . . ubi inquirit, utruna ratio cuiuslibet sit factiva legis Legatur . 97. . . ad . ad quae doctoris angelli ci verba Suare albidit . Superius cit pag. 229. Legaturin IOS . . . ubi de Ordinatione populi Israel tractat. Insuper e Secim a Seclli da legatur . o. a. o. de quo loco nos diximus Super Pagina I99. adnot. 2. Ait dominium et praelationem introducta esse iure humano u sed ius humanum ibi non opponit nisi iuri positivo divino, ut explicavimus. Cum hoc autem . Thomae loco conseratur eiusdem Octoris alius locus, ex . . . q. a. i. ad . in quo dedistinctione possessionum et servitute loquitur.
268쪽
i, primis debel ius ferendi leges.
174. DEMONSTRATIO. Egimus de origine supremae auctoritatis, quae Si tu e consideretur, est immediate a Deo, si vero in concreto spectetur, variis factis seu modis determinatur ad certam formam certumque Subiectum. - Agendum nunc est de iuribus supremae auctoritatis, atque inprimis de iure ferendi leges. Naturae auctor Deus, quando alicui munus aliquod committit ei etiam confert illas potestates, quae ad commissum munus rite implendum Sunt necessariae. Atqui principi civili committit curam communitatis politicae, seu munus imponit eam adducendi ad 3roprii finis consecutionem ad hoc autem munus rite implendum apprime necessaria est potesta proponendi civibus modum conspirandi in finem communem, OSqUe
obligandi ad eum in suis actionibus sectandum. Ergo potestatem hanc principi civili proculdubio confert Atqui potestas illa nihil est aliud, quam ius leges ferendi. Ergo principi civili ius confert ferendi leges. Dices modum tendendi in finem civibus proponit et praescribit e naturalis. Ergo principi civili non competit, nisi ad summum potestas magis declarandi magisque urgendi ea, quae relate ad civilem societatem proponit ac praescribit lex naturali S. - Respondeo, legem naturalem, quae est prirna ac proinde generalis leX in proponendo civibus modum tendendi in nem
269쪽
esse nimis in determinatam, nec descendere id particu laria in iis . . quae ad commercia et contractu civiles pertinent). Hinc sit, ut principis civilis potestas ad haec duo se extendat: I. ad naturales praescriptioneS magis declarandas earumque Obser antiam magis urgendam 2'. ad easdem insuper magis in individuo per speciales lege et pro Varietate adiunctorum determinandas Illud scilicet idem in societate civili contingit, quod locum laabet in communitate ecclesiastica Ad rem Suare2 1) si Deus ut supponimus specialem congregationem si delium, quae S Set unum Orphi S, quod nunc Ecclesiam vocamus, instituit et per legem a Se latam non disposuit in particulari de omnibus, quae ad Spirituale regimen Ecclesiae convenientia esse poterant, sed solum quaedam substantialia fundamenta huius spiritualis reipublicae instituit reliqua vero per Suo ministros et Ecclesiae pastore disponenda reliquit: tum
ut suaviter et modo hominibus accommodato omnia ordinarentur, tum quia non poterant Omnia in particu lari ita determinari ut essent immutabilia. Haec er O
I De leg. . . . . n. O. - uam Sint necessariae lege civiles, bene ostendit Bellarminus, de Lai c. l. III. c. I. re Plurinna Sunt neceSSaria vel noxia bono com nauni, quae tamen non sunt bona vel mala ulli in particulari, nisi lege praecipiantur vel prolaibeantur. Verbi gratia, tributum necessarium est regi, tamen Si te non adSit, non Si neceSSarium Ut ego Sol Vam, nam parum prodeSt meum solius tributum Regi, neque ad me pertinet videre, quibus rebus indigeat respublica, et sic possent omne dicere. Similiter noxium est reipublicae exportari aurum ex provincia, at non Si noxium notabiliter, quod ego Solus exportem meum aurum, et sic omne dicere possent Le cergo necesSaria est, quae generaliter praecipien et prollibens publicae utilitati prospiciat. λ
270쪽
determinatio fit per leges canonicas, et ideo tam suerunt necessariae in spirituali republica Ecclesiae, sicut civiles in temporali , Quemadmodum Deus sic instituit et lege sua positiva regit Ecclesiam, ut locum relinquat legibus ab Ecclesiae capite proxime manantibus ita idem Deus
sic in tituit et lege sua naturali regit civitatem, ut locum relinquat legibus a civitatis capit et rectore pro-Xime manantibu S.I7S SCHOLION EX dictis patet, leges civiles a lege naturali derivari, non tamen Omne eodem modo, sed alias sicut conriusiones e pri icipiis, alias vero sicut determinatione quas lani aliquor uiu 0m Hluniti in si Derivantur, ita s. laomas I), quaedam a principii communibus legis naturae per modum conclusionis: sicut hoc quod est, ou SSe Cci Huduin, ut conclusio quaedam derivari potest ab eo quod est, nulli esse faciendunt in alunt. Quaedam vero per modum determinationis sicut e naturae
habet, quod ille qui peccat puniatur: sed quod tali
poena vel tali puniatur, laoc est quaedam determinatio legis naturae. Utraque igitur inveniuntur in lege humana poSita. Sed ea, quae Sunt primi modi, continentur in lege laumana, non tamquam in Solum lege Osita, sed habent etiam aliquid igoris e lege naturali. Sed ea, quae sunt Secundi modi, e sola lege humana vigorem habent. Eamdem divisionem paulo aliter tradit Suare a hisce verbis: si Duple esse potest lex humana, etiam civilis Una est declaratoria tantum obligationis naturalis, ut est lex civilis prohibens furtum