장음표시 사용
281쪽
Ooluula Dei, et iuxta verbum Christi. Ouae clia i qlle dixerint obis facile. Ergo illa transgressio est vera culpa et peccatum, atqUe adeo contra obligationem in conscientia. Atque ioc sensu dix t s. Thomas, legem humanam obligare in conscientia, quatenus participat legem aeternam et naturalem, id est, quatenus in voluntate Dei et in dictamine rationis naturalis nititur hoc enim principium, obediendutu est iussis praecepti principii u naturale est I). - . ' Etiam in inferioribus et imperfectis communitatibus Si necessaria vis praecipiendi obligando in conscientia. Hac enim ratione pater potest obligaresilium, adeo ut Deuteron. XXI. dignus morte iudicaretur filius non obediens praecepto patris. Et similiter UXO in conscientia tenetur obedire marito, iuxta illud Pauli ad Col. V. Mulieres, subditae estole viris, Sicut
sportet iu sturno et reddit rationem, quoniant vir capules Ηιulieris. Multo autem magis rex est caput reipublicae temporalis. Similiter etiam servus tenetur in conscientia parere domino, ut plane docet s. Paulus. Et in religionibus sine aliqua obligatione huiusmodi, non OSSet con Si Stere perfecta gubernatio. Ergo signum St, multo
secundum quid. Et ideo quoticis respublica constituit si ibi regem cum Vera pote State Suprema necessario coiiser illi lanc potestatem. An vero possit talis modus potestatis, et actus eius intelligi sine aliqua nova obligatione in conscientia, patebit magi e sequentibus disputationibu S. i Nec vero inde in eras, culpani illam esse proprie contra legem naturae, vel obligationem ad actum praeceptum lege humana esse naturalem quia lex humana Se habet ut cauSa proxima Ct Secunda, quae nititur in lege aeterna tamquam causa prima effectus autem, qui proxime CS a causa Secunda, ita ut a prima non fieret, nisi per illam, secundae simpliciter tribuitur et ideo obligati haec, etiamsi sit in conscientia Simpliciter est a lege humana.
282쪽
magis esse necessariam ita communitate persecta, etiam ad eius temporalem gubernationem. - .' Gubernatio sine potestate cogendi inessicax est, ct facile contemnitur.
Coactio autem Sine potestate obligandi in conscientia, vel est moraliter impossibilis quia coactio iusta Supponit culpam, quod est valde probabile vel certe est valde insufficiens, quia per eam non posset in multis casibus necessariis sum cienter reipublicae subveniri. Obiiciunt 1). - 1 . Potestas politica est temporaliS. Ergo non potest ligare in conscientia. RESPONSIO Potestas politica dicitur temporalis ratione obiecti seu materiac Versatur enim circa res temporales. At in se est quid spirituale est enim potestas legitima seu moralis.
Cum in se sita quis spirituale potest obligare: cum
auten VerSetur circa res temporales, non potest obligare nisi ad actus temporales. in Ligare conscientiam
ait Bellar minus, non est aliquid issicere in rem spiritualem, sed solum imperare alteri, et sic imperare, ut si is non obediat peccet, et te Stimonio Tropriae conscientiae intelligat vel intelligere possit, C peccare Itaque quicumque potest iubere, potest ligare conscientiam. a.' Finis legum civilium Si ak externa, non autem pax conscientiae. RESPONSIO. leges civiles habent quidem pro sine pacem externam, sicut habent
pro materia seu obiecto res temporales et exteriores nihilominus in conscientia nos obligant, ut pacem externam SerVem VS, ut actu exteriores ad eam pacem neceSsari OS atque praescriptos ponamus. - . ' Princeps saecularis
si De his obiectionibus es Bellarnainum de Laicis . III. c. . et II. Suare η, de tefribus . I l. c. I. Bec rariuri de leg. cap. I.
283쪽
non iudicat de internis, sed solum de externiS RESPONSIO. Non Si neces Se ut princeps saecularis iudicet de internis, sed satis St, quod imponat legem externam,
quae in conscientia coram Deo qui de internis aeque ac de externis iudicat nos obliget. - .' Non potest princeps saecularis infligere poenam spiritualem ergo nec obligare ad illam. EsΡONSIO. Dupliciter potest aliquis fieri reus poenae e transgressione legis. Prii m, quia lex illa, ut est a proximo legislatore, Pecte imponit
talem poenam Secti id0, inferri pote Si reatus poena solum o i Sec Illis ne quadam Priori modo Verum St, Onposse legislatorem obligare ad poenam, quam nullo modo potest infligere poster 1 ori autem modo falsum est Le autem civilis non obligat sub poena inferni vel purgatorii priori modo, sed tantum posterior naodo, et ideo ratio non procedit. Ita Suare I). - .' Non potest princeps civilis, absolvere in conscientia ergo nec ligare. EspONsIO. Illa duo obligare et rem ille re non
Sunt per Se ac neces Sario connexa nam homo potest
Se Ot Obligare, et non potest obligationem sibi auferre. MaXime autem hoc verum est, quando Obligatiosi Haec porro addit u Ut autem lutius rei ratio a priori intelligatur, advertendum est, interdum posse superiorem principem Seu legislatorem imponere poenam si in propriam Seu reServatam suae iurisdictioni pro transgressoribus legum Suorum gubernatorum et tunc, quamvis gubernator seu legislator inferior per suam legem directe non imponat talem poenam, nihil onainus ex transgreSSione illius legis per necessariam consecutionem incurritur reatus illius poenae in virtute legis latae a superiori principe. Ita ergo est in praesenti. Nam Deus voluit observari leges a suis ministris latas etiam sub poena alterius vitae, quia transgreSSiones earunt continent veram culpam, et in i scia Sionem ipsius 1 upremi legislatoris re
284쪽
non directe ponitur, Sed con Sequitur aliunde. Nam tunc non inducitur principaliter e potestate solius proximile iis latoris, sed maxime virtute Dei 1). Non intendit princeps civilis ligare sub peccato. EXPONSIO. Ex intentione legislatoris pendet, an velit revera imperare et Veram legem condUre, an Vero solum ostendere
quid conducat ad mem sine ullo imperio. Sed si velit
serio imperare et veram legem condere, non est in eius
potestate impedire quin te obliget. - .' Alias idem peccatum bis puniretur, semel hic a principe civili, et
iterum a Deo post hanc mortalem vitam. RESPiJNSIO. Non Si novum aut absurdum, ut idem peccatum bis puniatur, quum plures ostendit. Sic furta et homicidia non Solum puniuntur a Deo, Sed etiam a magistratu.
Hoc pacto habetur duplex sanctio, primo inchoata in hac vita, deinde perfecta in altera vita. - .' Magis obligat minutissima lex divina, quam gravissima humana. Sed minutissima divina, qua prohibetur mendacium officiosum solum obligat conscientiam Sub peccato VC-niali Ergo gravissima humana sub nullo obligat. RESPONSIO Maior praemissa potest inteli igi dupliciter. Pri- illo, quod minutissima lex divina magis obliget, id est, Stib utris i peccato, quam gravissima humana. Sic falsa est. Sec Dido, quod magis, id est, uir uill nos obliget.
1 Ita idem Suare g. iii addit Postquam transgreSSi legis sacta est, non oportet, ut legislator humanus possit remittere cui pam in illa transgressione commissam, quatenu contra Deum St, quia, ut sic, est alterius ordinis et maxime repugna legi aeternae. Poterit autem idem legislator remittere illam transgresSionem, quatenus in suam offensionem et iniuriam cedit et consequenter et ianipoteSt remittere reatum poenae per suam egena directe impoSitae, quia haec omnia permanent in eodem ordine et pertinent ad proprium ius ipsius proximi legislatori S. M
285쪽
Sic vera est, quia lex divina est firma, humana mutari potest si uod legi divinae, inquit Bellar minus, cedat
humana quando simul servari nequeant. Non St a USI,
quia humana non obligat ad peccatum. Sed quia lex humana minus firmiter statuta est: in tali enim casu desinit esse leX, et proinde etiam obligare. III. Quaeritur teritu, utrum leges civiles OSSint reddere actum invalidum seu irritum.
Cui quaestioni respondemus assirmative, si quidem id sum cienter exprimant. Addimus haec verba, si id
Sisicien ei e rimant: siquidem promulgatio est neces- Saria, ut Suum e vigorem seu flectum habeat
Ratio autem a Sua resio I breviter et chire sic affertur uia ad vitandas fraudes et alia incommoda saepe hoc est necessarium, et ideo sicut data est reipublicae potestas praecipiendi, ita et irritandi actus. Huiusmodi leges irritantes obligant in conscientia ad actum vitandum, quando nempe simul sunt pr0hibente et irritantes, i. e. quando fertur prius absoluta prohibitio actus et postea additur irritatio aliquando Vero sunt solummodo irritantes, quando nempe si nihil simpliciter prohibetur, sed irritatur actus, si fiat a). Haec porro irritatio fieri potest dupliciter a lege, ipsi facto vel ferenda sententia. In I.' casu irritati ha betur e vi solius legis independenter a quavis Sententia, qua ad summum de chra abitur, legem in tali casu irritare. In 2. casu contractus redditur irritabilis per sententiam iudicis, quae de facto irritabit. In dubio, utrum necne te irritet ipso ficto, potest minimum teneri,
1 De leg. lib. V. cap. 9. num. I. a Ita tiare η, ibid. cap. O
286쪽
nempe luna irritare ipso iacto, quemadmodum in huiusmodi rebus onerosis fieri solet.
IV. Quaeritur il arto, quid dicendum sit de legibus poenalibu S. Nequit dari lex ab sol ille poenalis, quae scilicet nullo
modo obliget in conscientia quia Omne praeceptum V perioris aliquatenus obligare debet, secus enim non esset verum praeceptum Potest autem dari levi iere poenalis i. e.
in conscientia obligans vel ad ponendum actum vel ad poenam Subeundam, si violata ex fuerit i). Ratio est duplex. I.' Quia ad legis essentiam susscit,
ut imponat aliquam obligationem in conscientia, nec neces Se St, ut obligatio actum vel omissionem absolute respiciat. - . ' Quia e vim non habet nisi ex voluntate legislatoris, legislator autem ad solam poenam obligare potest, si id communi bono procurando su sciat. aestio vero, an de facio dentur aliquae leges quae sint mere poenales, minime potest Speculative reso 1 cumdari possint alicubi et non alibi. Hinc ex intentione legislatoris et ex sapientum interpretatione desum de-
1 Ad rem Suare g, de leg. l. III. c. I. Dico in re I l gra ulerent huiuana uisecessario resolet i in aliqitatu conscientiae obligatio veni. Probatur, quia necesse est ut lex vel absolute obliget ad actuna vel saltem sit, aliq/ia posita. Priori modo lex obligat in conscientia ad talem actum. Si autem seratur posteriori modo ita ut sit e pure p. dualis, obligabit vel ad solvendam poenam, Supposita tran Syre S Sione, si cum eo rigore posita sit, sicut obligat volu u. posita id, vel ad sustinendam poenam. Et patet, quia nisi teneatur in conscientia susti
n Ur C O nam qui tale Statutum tranSgre S Sus St, non poterit Superior
habere ius ad puniendum illum, vel posset dari bellum iustum Xutraque parte. Atque laoc modo facile explicantur leges itere poenales v
287쪽
bet, an te mere poeta alis sit necne Generatim nonnisi paucae, et in rebu minoris momenti, admitti possunt I).
Possunt igitur distingui leges civiles tripliciter in
leges non poenales sed pure morales, in leges miXtas, et leges mere poenales. Priores sunt illae, quae obligant in conscientia ad actum et poenam specialem non adiiciunt. Aliae autem duo praecepta virtute includunt, unum faciendi vel vitandi talem actum, aliud sustinendi talem poenam si id non tiat Tertiae demum habent unum tantummodo praeceptum quasi hypotheticum sustinendi talem poenam vel incommodum si hoc vel illud fiat, etiamsi de actu subiecto tali conditioni praeceptum proprie non imponatur. IT 8. SCHOLION. Cum iis, quae de morali legis civilis obligatione in hac thesi diximus, alia connectitur quae-
Quaeri nimirum potest de rigore vel lenitale obligationis, quam ex civilis si iusta sit inducit. Ad quam solvendam quaestionem tria cum Sua resto a statuimus principia. α deest polesias iu uagistratu civili ad obligau-d Du si is legibiis, cu u periculo cuiuscuntque scunt enliteius oratis, eliant nisi lis, Si necesse sit. - Ratio est quia in republica est potestas necessaria ad suam con SerVationem et commune bonuna sed ad hos sines est moraliter necessarium praeceptum obligans ad aliquid agendum vel ad terseverandum in aliquo loco, noni I Itaque non omnis lex, quae poenam transgress Dribus imponit, est mere poenalis. Haec enim poena saepe adiicitur legi civili l. iii q/la H Silii clio, per quam e ci Vilis est perfectior et ordo socialis melius ac securius cuStoditur.
288쪽
agere periculosum bellum ad Qefendendam rempublicam Vel per Se Verare tempore pestis in aliquo loco ad procurandam communem salutem Mitis r autem per Senota videtur e terminis, quia alias in susscienter provisum esset gubernationi et conservationi reipublicae. 1 Leae civilis illil Rixi et illas per se obligale periclito vitae, qua7Ido illi id pericli lil per se est a III e-XI Sellos Hilluctu ac illi praecepto, si alioq/ι ex iis uela sit, ill praesis ui debet, quando oppositu u usu sit Stilexit. Declarari potest exemplis positis de bello, de periculosa
navigatione, de curatione pro Xirnorum tempore te Stis et similibus. - Ratio autem est, Uia tunc periculum non reputatur accidentarium, sed veluti substantia actus moraliter considerati. Item non potesta censeri praeter scientiam Vel intentionem iraecipientis, cum sit per se coniunctum actui ergo eo ipso quod praecipitur tali actu S, censetur praecipi, non obstante tali periculo, et pote Sta non Cest, ut Sten Sum C st: ergo
nascitur Obligatio. torbis pericli illi; usu Si per Se sirili ricili H ac illi praecepto, sed contingenter adi lingilli , ex cibili per se noli obligat ad Sili observatione u illi tanto periclit Pilae, ii love alterius grabis Si ni scit Inenti, itale est rabis in a uia alli uagita agilsra suo rit In ex accidenti ero Sel in aliqllo casu obligare p0ιesi. - Prior pars probatur pri u inductione, quia e divina, quae gravior St, Non Solet obligare in simili eventu exemplum commune S de Davide, qui propter necesSitatem manducavit panes
propositionis i), Ritos laicis manducare non licebat
289쪽
iuXta legem, et tamen fictum illud defendit ipse Christus Dominus I). Probatur ecllii do, quia talis neces Sita Sostendit non fuisse in legislatore voluntatem obligandi
in tali eventu, vel etiam non fuisse SoteStatem : Uacumque autem illarum deficiente, cessat obligatio legis
ergo Obligare ad quemcumque actum praecepti, OCobstante quacumque accidentali necessitate insurgente, esset supra poteStatem legislatoris humani, quia talis obligatio communiter non est necessaria ad commune bonum reipublicae, ut in communi observatione talium legum contingit et quamvis aliquando non sit raperte iniusta obligatio, vel supra potestatem, sit mimis graVi et dura, cen Setur esse praeter voluntatem legislatoris. - uod autem pertinet ad alteram partem i. e. per accidens fieri posse, ut etiam in casti obligetur homo ad servandam legem, communis sententiae St taliSque necessitas censetur, quando violatio legis propter talem metum cederet in contemptum vel iniuriam religionis aut grave scandalum pusillorum. Tunc enim bonum commune ueligionis praeferendum St: item quia tunc transgredi praeceptum humanum esset
vel deficere in fidei confessiones tempores debito, Gelcooperari ad aliquid intrinsece malum. Sequeretur quaestio de ulli isti legis civilis Verum quae de hac quaestione dicenda essent, iam tradidimus in thesi de immutabilitate legis naturalis. - uod autem spectat ad interpretatione u legis, conferantur ea quae in priori parte diximus in sine tractatus seu capitis de le
1 Matth. XII 4. 3.sa Collatis iis, quae tradidimus in Vol. II. pag. 3. ad absolvendam quaestionem de limi alio ne iuris.
290쪽
I. Ut lax civilis silani habeat vi utile in suosqlle producate fecitis, recessaria est pro uulgatio. II. Non ite ii per se reqlliritur acceptatio populi haec enitu si quando exigitur, id esse aliter nequit, nisi aut propter imperfectant potestalem Principis, qui ex peculiari suae societatis cousillulione sub hac dependentia potestatem suscepit, aut ex eiusdem beniguitate, qui absoluta Sisa potestate illi nolit.
IJ9. DE MONS CRATIO. Duas, ut patet, haec thesis habet partes Seor Sim de utraque agem US. I. Ut lex civilis habeat suam virtutem SUOS que producat effectus, debet esse promulgata, si id est, publice proposita, ut ab omnibus legi possit vel audiri I). - Id aperte constat ex iis, quae agentes de lege in genere considerata diximus a). Apte s. Thomas 3): si ex imponitur aliis per modum regulae et mensurae. Regula autem et men Sura
imponitur per hoc, quod applicatur hi quae regulantur et mensurantur. Unde ad hoc, quod lex virtutem obligandi obtineat, quod est proprium legis, oportet quod
1 Ita Suare , de leg. l. I. c. II. Num. I. 2 Cf. ol. I. thes XXVIII pag. 24, id etiam eius d. Vol. thes XXXII pag. 2i7. et lies XXXVII. pag. IS. In duabus hisce thesibus explicavimus, quidnam ad promulgationem quod attinet, speciale sibi habeant ex aetera a et lex trulli milis prae ceteris positivis legibus.
3 In I. . . O. a. 4. Hanc rationem, quam S. Thoma a fert, ait Suare esse pii ua 3C. eiusque pulchram addit explicationem . namere . nup. cit Uum . .