장음표시 사용
351쪽
reverendos eorumque iussa implenda moVerentur, non
motivo ilicii et moralis obligationis quod nullum est
pro iis qui Deum omnis obligationis fontem non recognoscunt), sed tantummodo metu illarum poenarum, qua Srex civilis minitatur si At timor, inquit . Thomas I), est debile fundamentum. Nam qui timore subduntur,
si occurrat OccaSio, qua OSSint impunitatem raperare, contra praesidente insurgunt eo ardentiu S, quo magis contra Voluntatem e solo timore colaibebantur sicut si
aqua per violentiam includatur, cum aditum invenerit, impetuosius fluit. Sed nec ipse timor caret periculo, cum ex nimio timore plerique in desperationem inciderint . salutis autem desperatio raudacter ad quaelibet attentanda praecipitat. uare respublica sibimetipsi ion sulit suoque prospicit bono quando Deum socialiter colit neque ideo tantum, quod Deum omnium bonorum fontem sibi conciliat ac propitium reddit, sed etiam quia cives efficit vere firmos atque prompto ad constantem civilium legum et socialis ordinis custodiam, ex qua salu totius rei publicae dependet. S.' Hinc apud omnes gentes numquam non Viguit publicus aliquis divinitatis cultus extiterunt semper Sacerdotes, ritus, Sacrificia, templa, signa aliqua ad supremam modo publico divinitatem recognoscendam Ii etiam ethnici philosophi, qui in suo corde Superstitiosas
I De regina. Princ. l. I. Io. - Machi avelli, a mente di tinuom di lato t. I. c. q. f. a. ait uelli principi e uelle re publiche, che si vogitono antenere incorrotte, anno Opra gni altra OS a mantenere incorrotte te cerimoni della religione eteneri sem pre ella loro venera gione. Perclid esstino aggior in digio si uot avere delia ovina di una provincia che velle di
352쪽
vut i caeremonias spernebant, assirmabant Deos esse publice una cum populo colendos societatem civilem debere esse albeam, aut gerere se tamquam si Deus omnino non Sset, ne omniarunt quidem.
197. SCHOLION E quibus patet, quinam sint cultus publici et socialis sines. - Prior finis est, recognoscere supremum Dei dominium in homines sive singulos sive etiam communi societate coniunctos, seu proslteri absolutam ipsius humanae societatis a Deo dependentiam. Alter sinis est, pios erga divinitatem sensus in
omnium animi excitare, Seu promovere cultum privatum
id quod, ut vidimus, in maximum ipsius civilis consortii bonum redundat. Obiiciunt Deus non indiget cultu hoc publico ergo eum non exigit. - ReSpondeo ), Deum ne privato quidem cultu digere, et tamen eum neque hoc adversarii negant eXigere. - Respondeo ), Deum publico illo cultu non indigere, et tamen eum Xigere Exigit ratione indigentiae nostrae Exigit ratione in similae suae bonitatis, quae digna profecto est, quod omnibus OSSibilibus modis recognoscatur a nobis et laudetur, quippe quae omnium bonorum fons est, non solum singulis individuis, sed ipsi etiam societati. si Sanctum igitur, concludemus eiusdem summi Pontificis verbis, oportet apud principes esse Dei nomen; ponendumque in praecipuis illorum ossiciis religionen
gratia complecti, benevolentia tueri, auctoritat nutuque legum tegere, nec quippiam instituere aut de cornere, quod sit eius incolumitati contrarium. Verum conchisio haec tanti est momenti, Ut perae pretium sit in ea enucleanda diutius immorari. Huc
353쪽
Hinc in cit ili societate possunt ac debent prohiberi ii externi actuS, qui Sunt negatisne expressae supremi, usu Deus in res omnes habet, dominii, aliarumve ipsius perfectionum, aut Sunt violatione apertae illorum fundamentalium ossciorum, quae e dio in naturali 0mnibus evidentri imponit.
I98. DEMONSTRATIO. Haec assertio fluit manifeste ex praecedente thesi. Exstat uaturale praeceptum de Supremo Numine colendo. Hoc autem in praecepto, ut in aliis naturalis
legis iussionibus, duae debent distingui partes altera quidem negatiUa, altera vero p0Siliet a Negativa prohibet quidquid tendit in probrum divinae maiestatis positiva
praecipit debitos reverentiae ac cultus actus erga divi
Iam vero praeceptum de supremo Numine colendo quoad utramque suam partem obligat et individuum et societatem. Quare quemadmodum individuum debet cavere ab iis omnibus, quae in Dei contemptum Vergunt, ita civilis societas debet impedire in seipsa externos actus, qui in dedecus infinitae Dei maiestatis cedunt. Hoc saltem praestare debet is, qui Deum colere tenetur. Id quidem non susticit inde tamen, tamquam a primo gradu, est initium ducendum. Porro actus aliquis duplici modo lotest divinam laedere maiestatem, scilicet vel directe vel in directe Eam directe laedunt actus omnes, qui Sunt negation ex CX-re Ssae Supremi, quod Deus in res omnes habet, dominii,
354쪽
- JO aliarumve Ipsius perfectionum Eamdem laedunt indirecte actus illi, qui sunt violationes divinae legis Detenim supremum Dei dominium atque infinita Ipsius attributa sicut practice recognoscit ille, qui divinam legem observat, ita practice negat ille, qui eamdem violat. Restat igitur, posse ac debere in societate civili prohiberi actus illos externos, qui supremum Dei dominium aliasve Dei perfectiones expresse negant, aut apertae Sunt Violationes eorum funda mentalium ossiciorum, quae lex naturalis omnibus evidenter imponit, sive ossicia illa in agendo consistant sive in credendo. Neque enim tantummodo ligamur ossicio ponendi vel omittendi aliquas actiones, sed Ossicio etiam adstringimur adhaerendi certis
rem dari aliam vitam post hanc Ortalem etc. Agitur, ut clare patet, de actibus aeternis prohibendis, de actione X lerna cohibenda. Nemo autem negabit, publicam auctoritatem ius habere dirigendi externasciVium actiones, easque si opus sit coercendi in ordine ad bonum commune, ne scilicet publica Supremo civitatis principi Deo iniuria inferatur. Quae animadversio valet etiam pro sequentibus thesibus, et ob oculos habenda est ad solvendas dissicultates. I99. SCHOLION. Liquet e dictis, quid dicendum sit α de libertate imprimendi praelo ac divulgandi proprias
cogitationes aut opiniones. Non ea concedi Sic potest, ut ab impiorum impugnationibus ne divina quidem maiestas Sit in tuto, ne salva quidem sint praecipua ossicia, quae lex naturalis imponit, et quorum complexu. dicitur religio naturalis I). Talis concessio primo
355쪽
quidem foret impia in Deum, ac praeterea exitio tandem esset ipsi civili societati I). Haec enim, ut in praecedente thesi iam diximus, nequit salva consistere, si veritates de Deo de anima de vita futura, quas ex naturalis dictat credendas, si1rmiter a civibus non teneantur, et ossicia practica, quae cum ii Veritatibus connectuntur, fideliter ab iisdem non impleantur. In his tamquam fundamentis aedificium sociale innititur a) sinere ut ea labefactentur idem est, ac perniciem societati ipsi afferre. Nec dicas, malo auic, quod per talem illimitatam
concessionem au Satur, remedium in promptu esse per
facultatem, quam alii habent, scripta bona aut bonos libros edendi. si Numquid venena libere spargere ac publice vendere et comportare, imo et bibere licebit quia remedii quidpiam habetur, quo, qui utuntur, eripi OS ex interitu identidem contingat , Ita Gregorius XVI.
in liti enc anno 18 32 datis. Perpendatur insuper iniuriagra Vissima, quae Deo, principi suprem totius civitatis, fit, publice negando eius attributa aut contradicendo
i Philostratus iii Sophist dicit, Athenis publice combuStos sui SSe quosdam libros, qui atheismum insinuabant. Titus Livius . . narrat, idem Romae factum esse de libris contra religionem. lato de Rep. l. VII. idem statuit principium. Vide etiam Valerium Maximum de scriptis Archiloci. ah tioiclid, inquit Tapareis saerio ecc dissert. IV. cap. 4. num
884. certe verita religiose sono natural mente necessarie mirordinee evidenti, a societa naturale polrebbe e dourebbe Sigere, chenulla si dicesse contro queste verita, e Specialmente contro uelle sopra cui oggia tutio ordine sociale, come resistenga d'una prov- videnZa rimuneratrice, immortalita den'anima ecc. s 3 Ex quo, concludit Liberatore, ita soc num. 44., auctori tati innascitur facultas elisurae quoad Scripta lublice aedenda. et
356쪽
Simili modo sentiendum est j de libertate cuivis nebuloni facta exponendi in publicis conventibus seu ad populum concionibus, itemque publice docendi principia manifeste falsa ac naturali legi aperte contraria. l adem Sunt quoque applicanda r libertati absolutae cultus cuiuslibet, etiam aperte superstitiosi et impii, ut foret . . publica idololatria diaboli invocatio etc. Ad quid igitur, quaeres, reducitur libertas ' At libertas non est sane facultas faciendi quod velis, quantumvis contrarium legi. Id enim fore licentia effraenis, non libertas. . si Libertate quidem, inquit Tullius i), nihil potest esse dulcius at ea, si aequa non St, ne libertas quidem est , Hoc scilicet pacto ethnici ipsi libertatem intelligebant. Oλως, verba sunt Aristotelis a),
Omnino igitur turpiloquium e civitate, sicut aliud quodcumque, Oportet legi Statorem eXterminare. . . Quoniam vero aliquid huiusmodi dicere vetamur, manifestum est quod etiam spectare sive picta sive dicta turpia. Curae igitur magistratibus sit, ne qua statua aut tabulae X Stet, quae Sit talium actionum imitatio.
quidem praeet enlibae Consentaneum enim magis est bono Societatis, ut mala, quoad fieri potest, antequam Veniant ca Cantur, quam Ut,pOStquam evenerint, puniantur. si De Rep. I. AI. Vide etiam Parad. V. G. 2 Politi c. l. VII. c. I, Haec omnia lallosophus iubet exterminari a civitate, tum aliis de causis, tum etiam ne pueri quibus magna sane debetur reverentia tali spectent aut audiant.
357쪽
IJ Ex hac thesi liquet, iure prorsu ac merito eqUentem propositionem fuisse in Syllabo 1 condemnatam si nimvero falsum est, civilem cuiusque cultus libertatem, itemque plenam potestatem omnibus attributam quaslibet opinione cogitationesque palam publiceque manifestandi conducere ad populorum mores animo SqUe facilius corrumpendos ac indifferentis mi pestem propa
ipse velle se coli declarat it, e pro indo sub directione illius auctoritatis, cui de iis q/ιae ad cultum pertinent
Deus ipse curan COHMniSil. 2OO DEMONSTRATIO. In hac etiam thesi magistrum, qUem Sequamur, habemus Summum, qui Ecclesiae prae-eSt, Pontificem. Ipse enim post ea, quae in theSi LXXVIII. attulimus, verba sic disserere pergit Ua propter Sicut nemini licet sua adversus Deum ollicia negligere, ossiciumque est maximum amplecti et animo et moribus religionem, nec quam quisqUC maliterit, sed quam Deus iusserit, quamque certi minimeque
dubitandis indiciis unam ex omnibus eram CSSU On-Stiterit eo dum modo civitates non OS sunt, citra Scclus, gerere Se tamquam Si Deu omnino non CSSCt, aut curam religionis velut alienam nihilque profuturam a Sub num. LXXIX.
358쪽
3J abiicere, aut adsciscere de pluribus generibus indifferenter quod libeat : omninoque debent eum in colendo Numine morem Stirpare modumque, quo Olis Deus ipse demonstraVit velle. Homo individuus debet colere Deum: at, quibuS- nam actibus praestare id debet, quonam modos Actus et modus non relinquuntur hominum arbitrio, sed a Deo ipso determinantur. Id autem praestat Deus, primo quidem per ipsum quod nobis indit naturale lumen rationis, Secundo Vero per formalem locutionem seu revelationem I). is ergo actibus, eo modo, quem De US determinavit debet homo Deum revereri. Si aliis actibus, Si alio modo, quem ipse vel alii homines excogitaverint, colat Deum; non eum reveretur cultu ei accepto, ac proinde naturale quo erga Deum tenetur
officium non implet. Quemadmodum ossicium, quo erga regem adstringitur, non impleret civis ille, qui tributum quidem aut vectigal OlVeret, non tamen illud, quod rex
iussit, sed aliud, quod ipse praefert 2;. Iam vero quod de homine individuo diximus, id
valet etiam de hominum coetu, quem ciVitato nuncupamus. Debet civitas, ut in thes LXXVIII. vidimus, colere Deum. Hoc vero debitum civitas non implet, qUemcumque cultu morem Surpando, Sed tantummodo eum tenendo modum, quo Deus ipse coli se velle declaraVit. Porro ita Deus revelavit, quaenam cultus ratio sit sibi accepta, ut voluerit specialem Otiam instituere societatem, quae revelationis depOSi tum custodiat, quae
I De revelatrone diximus vol. II thes XII-XIX. a Vide, quae de aut nouita in negotio religionis, atque des indifereulis uo circa diversas religiones diximus Vol. II pag. 2IS.
359쪽
- S sit omnibus principium manifestativum osticiorum i)ad divinum cultum spectantium, cui omnes debeant nomen dare, ut sub directione auctoritatis societati huic praesidentis exhibeant Deo cultum vere Ipsi acceptum. Debet igitur homo individuus supremum Numen Olere sub directione et determinatione auctoritati S, quae praedictae societati praeest, idemque praestare debet politica communita S.
Plures quidem sunt societates, eaeque Ugnantes inter Se ac Oppo Sitae, quae dicunt e tale munu talemque potestatem a Deo accepisse. At quaenam Sit
Societas, quae id cum veritate affirmet, non dissiculter videt, qui iudicium prudens sincerumque adhibuerit. Etenim argumentis permultis atque illustribus, nimirum impletione vaticiniorum, frequentia prodigiorum, celeberrimo si1 de vel per medios hostes ac maXima impedimenta propagatione a), aliisque similibus liquet, societatem, de qua inquirimus, non esse nisi Ecclesiam Christi.
Rursus, plures quidem Sunt Societates, eaeque etiam pugnante inter se et contrariae, quae dicunt se eram
esse Christi Ecclesiam. Id dicit Ecclesia catholica, id
dicunt sectae Calvinistica, ut herana, Methodistic etc. At ex una parte perpendantur Ecclesiae catholicae origo, et Una cum perpetua serie suorum Pontificum numquam mutata fides, a s Petro adeoque a Christo ipso
i Haec ossicia ut iam diximus consistunt, alia quidem in credendo, alia vero tu ζ do. a Notissimi sunt versus antis, Par. XXIV. Se mondo si rivolse at tristianesmo,
s tal, che gli altri non sono ii centesmo.
360쪽
Iesu ad Leonem XIII., qui modo eidem prae CSt, tum
eius adversus inferorum portas firmitas et OnServatio, imo et propagatio, tum eiusdem Sanctita et numquam desinentia miracula, a cetera denique, quae dicunt credibilitatis motiva divinaque sunt omnium Oculi te Stimonia. Ex altera parte considerentur Origo illarum sectarum, Variatio doctrinae, malae artes quibus constitutae sunt et adversus catholico pugnaverunt, ariditas spiritus, carni lucrorumque temporalium studium, nulla Vera miracula, nulla foecunditaS, aut foecunditas turpibus modi comparata, ceteraeque maculae, quibUS
unaquaeque ex iis sectis inlicitur 1) sincero animo haec omnia perpendat simulque componat, is profecto concludet, veram Christi Ecclesiam non esse nisi catholicam Ecclesiam. uapropter sub directione auctoritati S, Uae catholicae Ecclesiae praeest, debet societa civiliS, aeque ac homo individuus, cultum Deo exhibere. uae res quid, si ad religiosi cultus rationem determinandam nulla esset auctoritas divinitus constituta l
Respondeo posset tunc atque adeo deberet Supremus societatis civilis rector praefinire ac praecipere certam aliquam publici cultus rationem iuxta naturalis legis principia ac dictamina. Ex hac thesi fluit corollarium momenti maximi, de quo agemus in thesi sequente Agitur de hac solvenda
quaeStione: - utrum in civili societate libertas cultus p OSSit concedi utrum saltem tolerari possit.