장음표시 사용
361쪽
Q lare libertas tulit per se est tu, tu iustu et perniciosa ac Soluin nodo certis limitibus coarctata ob te inporum vel locorum conditiones okrari aliquando potest.
torum, OStri prae Sertim diebus, opinio, plenam cullus liberialem esse in civili societate concedendam. I scilicet sic rem intelligunt debet quidem civilis societas exhibere Deo aliquem cultum, sed ad modu/u cultus quod Spectat, poteSt atque adeo debet nullum e variis cultus
generibus excludere, sed varietate omne quotquot Sunte aequo admittere, omnibus eumdem LVO rem ac tutelam praebere tantummodo, si maior ciVium par certo
alicui cultui, e . . catholico, sit addicta, in illius partis Obsequium poterit societas in caeremonii publici exsequendis ritum illum, e g. catholicum, praeferre eique se conformare. De hac pinione affirmamus tria: - α)eam esse inpiam, - esse iniustam, r)isse perniciosam.
α Est opinio impia. - Etenim denegatur debita divinae legi submissio et obedientia. Divina siquidem lex individuis et societati non imponit tantummodo debitum colendi Deum, sed insuper ut vidimus in
praecedente thesi ostendit uod uiu colendi Deum, et simul praescribit, eum modum in colendo supremo Numine tenendum esse, alios vero esse reiiciendo S. Est etiam iniusta. Ius enim quod vera Christi Ecclesia, i. e. catholica, habet, ut Sola, ceteri S Xctu Si S, recipiatur ac retineatur, non recognoscit, immo Vio lata per te: licentiam enim dat aliis societatibus seu Sectis,
362쪽
r Est insuper perniciosa. - Neque solum est OXia quoad salutem animarum de qua re dubitari non potest), sed etiam est noxia ipsi rei publicae 1). Quomodo enim in tot regno, provincia, civitate, pax et concordia perari potest, ubi cultus ac fidei summa est diversitas ac
discordiaci Hinc iure ac merito condemnantur in Syllabo a)sequentes propositiones si Aetate hac nostra non amplius expedit, religionem catholicam haberi tamquam Unicam status religionem, ceteris quibuscumque cultibus exclusis. Hinc laudabiliter in quibusdam catholici nominis regionibus lege cautum est, ut hominibus illuc immigrantibus liceat publicum proprii cuiusque cultu Sexercitium habere. Iure hae propositiones damnantur. Nam sicut homo individuus, ita etiam Status habet ossicium amplectendi eran religionem, et OSteaqUam ample XV eam fuerit, habet non solummodo ius Sed etiam officium possessionem eius reddendi suis subditis Securam ac tranquillam, praecludendo aditum fatii religionibus idque non imponendo fidem, quae non Vise praedicatione inducitur, verum vetando in Ordine
eXlerris, in quem tantum potestatem habet, profeSSionem falsorum culatium.
Hoc igitur est principis civilis ossicium, verum Ulium tueri, falsos excludere. Ita se gessit Theodosius, qui radicitus evulsit libertatem culius, quam aliqui principes
363쪽
permiserant, ac prohibuit ne quis contradiceret iis, quae Romanus Pontifex doceret esse credenda. Huic sane exemplo debent principes se conformare si Secundum quod possibile fuerit I). y Est enim habenda ratio circumstantiarum, in quibus societaS, cui princeps praeeSt, reperitur. Si eae sint eiusmodi, ut illud praestari vetent, poterit ea lolarantia certos intra limites adhiberi, quae non raro in aliis etiam permittendis malefactis adhibetur. Sed hac de re in altera, quae sequitur, parte
dicem US. 2O2. DEMONSTRATIO ALTERIUS PARTIS DUO asseruntur
in hac altera parte, - α libertatem cultus aliquando tolerari posse, certis tamen limitibus debere esse
α Ad primum quod spectat clare id colligitur ex
doctrina . Thomae a), cuius en verba Humanum regimen derivatur a divino regimine, et ipsum debet imitari Deus autem, quamvis sit omnipoten et Summe bonUS , permittit tamen aliqua mala fieri in universo, quae prohibere posset ne eis sublatis maiora bona tollerentur, vel etiam peiora mala sequerentur. Sic ergo et
in regimine humano illi, qui praesunt, recte aliqUa mala tolerant, ne aliqua bona impediantur, vel etiam ne aliqua mala peiora incurrantur; sicut Augustinus dicit 3), Aufer mere rices de rebris huma)iis, tilrbaveris omnia libidinibus. Sic ergo, quamvis insideles in suis ritibus peccent, tolerari OSSUnt, vel propter aliquod bonum quod ex ei provenit, vel propter aliquod malum quod vitatur.
1 Verba sunt s. honiae de regina. Princ. l. G. c. I S. 2 In 2. 2. q. IO. a. II. Inquirit in tro articulo, miruna ritus
insidelium sint tolerandi. 3 In l. a. de Ord. c. 4.
364쪽
Ex hoc autem hi od Iudaei ritus suos obServant, in quibus olim praesii gurabatur veritas fidei, quam tenem US, hoc bonum provenit, quod testimonium fidei nostrae habemus ab hostibus, et quasi in figura nobis repraesentatur quod credimus. Et ideo in suis ritibus tolerantur. Aliorum vero infidelium ritus, qui nihil veritatis aut utilitatis afferunt non sunt aliqualiter tolerandi, nisi forte ad aliquod malum vitandum, scilicet ad vitandum scandalum vel dissidium, quod ex hoc posset provenire, Vel impedimentum Saluti eorum, qui a Ulatim sic tolerati convertuntur ad fidem. Propter hoc enim etiam haereticorum et paganorum ritu aliquando Ecclesia toleravit, quando erat magna infidelium multitudo. misce verbis s. Thomas clare solvit hanc quaestionem utrum et quando libertas religionis tolerari queat. Itaque libertas cultus tolerari potest tribus in casibus scilicet, quando ex tolerantia speratur maius bonum, quando Vitatur maius malum quod e negata
tolerantia Sequeretur, - quando deest sica possibilitas impediendi existentiam falsi alicuius cultus. Duo S Solummodo priores casus, qui ad moralent quamdam impossibilitatem reducuntur, expressit s. Thomas: siluit de tertio, quippe qui est nimis notus I).ἶ Ad seolludi m quod attinet, plura Sunt adnotanda. Et inprimis, aliud est tolerare, aliud vero approbare aut favorem praebere. Ad rem ficiunt verba s. Augustini a) Nemo quod tolerat amat, etsi tolerare amat.
uamvis enim gaudeat se tolerare mavult tamen non
I Hare generat in valent de tolerantia actionis alicuiu pecca
365쪽
esse quod toleret scitaque approbare falsos cultus atque iis sivere, numquam est licitum. Tolerantia nequit excedere mes seu limites necessitatis. Illud tantum est tolerandum, quod non pote St p sic vel litoraliter impediri. Hinc e g. illicite permitteretur exercitium quodvis cuiusvis heterodoxi cultus, quando neceSSita non postulet, nisi unius alteriusve cultu permissionem aut exercitium tantummodo pri-Vat Um nonne nefa tunc esset, plenam et erodoxis dare licentiam construendi templa aperiendi ScholaS, et publicas functiones obeundi 'Fortiter et suaviter curandum est, ut diversitas cultuum paullatim imminuatur, ac tandem unitas Vericultus in civitate inducatur et stabiliatur. Sic Constantinus Magnus initio quidem imperii permii sit libertatem religionis omnibus, at postea iussit claudi templa dolorum et solam Christianam religionem vigere. Illud tandem cum P. Maldonato I adnotamus, non licere istas, quas vocant, conScientiae libertates, nimium no Stro tempore usitatas, haeretici dare, nisi prius Ecclesia, aut is qui Ecclesiae caput est Romanus Pontifex iudicaverit, non posse evelli giganta nisi simul
et triticum evellatur, et e re Ecclesiae QS se, ut usque ad me S SCIn permittantur utraque crescere. Huius enim rei
non principum, qui patrisfamilias servi sunt, sed ipsius patrisfamilias, id est Ecclesiae gubernatoris, iudicium esse debet. Nec debent principes patrem fumilias rogare, ut
Sinat utraque crescere usque ad messem, sed an velit ut eant et evellant i Zania. Ita eos affectos atque parato es Se Oportet, ut a patres milias coerceri potius
366쪽
opus sit, quam incitari s Debet scilicet hoc negotium a principibus peragi secundum directionem illius auctoritatis, cui de rebu quae ad divinum cultum pertinent cura est divinitus commissa hanc directionem debent principes civile expetere ac Sequi.
203. SCHOLION. Obiiciunt Ecclesia catholica utitur duplici mensura. Etenim in re publica catlaolica vult adhiberi repressionem contra alios cultus, in republica Vero hetero do Xa non vult repressionem adhiberi contra seipsam. ReSpsu Si0. Una Si mensura, qua Ecclesia catholica
utitur. Etenim hoc unum applicat principium: Vera Christi Ecclesia et Ecclesia Catholica est certa, non tam opinione propria, quam divinis testimoniis, in Seuna veritatem esse habet ius coercendi in externo ordine homines a se dissidentes et procul a veritate aberrantes, ut eos ad fidem reducat I), atque impediat quominus et sibi et aliis noceant. Hoc vero principium diVerSam, ut patet, CXigit applicationem, prout regio Stcatholica vel heter Odo Xa.
I In toto hoc fidei negotio homo non habet nisi hoc ius, ut
ad fidem adducatur persuasione, non autem cogatur i. Hoc Vero Ecclesia catholica semper docuit et falsum elum redarguit aliquorum principum, qui hanc regulam fuerant praetergreSSi. - Homo non habet ius credendi pro libito, sed e contrario habet ossicium adhaerendi veritatibus a Deo revelinis, eisque conformandi Sua actioneS. Quod si infeliciter nondum pervenerit ad revelationis actum detegendum, tenetur ossicio adhibendi curam ac media idonea ad certam de ea re sibi cognitionem comparandam. f. omnino Vol. II. theS XVII. in qua egimus de debito divinam amplectendi revelationem. Duplicem distinximus casum nimirum, illius qui certo cognoscit factum divinae locutionis, et illius qui de tali facto dubitat. Ille tenetur plenum mentis obsequium ei adhibere hic tenetur eam ut par est inquirere,
367쪽
In hac obiectione, it recte disserit Vard. Tarquini I), supponitur, errori, vel saltem errori qui talem
se non exiStimat, eadem iura competere ac Veritati. Hoc autem aeque falsum est, ac Si dicereS amentibu S, AEO saltem nomine, quod tales se SSe non arbitrantur, eadem iura conVenire, quae mente sanis. Quare haeretici non OSSUnt, Ut aiUnt, par pari reddere, coercendo catholicos in iis regionibus, in quibus ipsi dominantur,
quin absque iure Verum ius opprimant. - Dices: haeretici bona 1 de id iaciunt, existimantex e errore invincibili obsequium se praestares Deo. Respondes admissa etiam bona hac fide, quidnam exinde Sequeretur Hoc unum tantum id per accidens non esse imputandum eis ad peccatum ut mente captis aut ignorantibus non imputantur ea, quae, si mente vel scienties fruerentur, SSent peccata Non illud profecto Sequeretur, eos vere et obiective habere ius agendi eo modo, quo agunt. Unum addam, Culmen esset iniquitatis et iniustitiae, si praeses regionis fere ex toto catholicae negaret catholicis libertatem illam in bonum et Verum, HVam heterodoxis concederet in malum et falsum ita ut iis qui ius habent exercitium iuris impediret, concederet autem licentiam iis, qui iure sunt destituti. Huc autem
faciunt sequentia Pii IX. verba ia) Licet aeternis iustitia, legibus ipsique rectae rationi refragetur. in
eodem haberi censu verum ac falsum, et utrique paria concedi iura cum tamen iniquitas temporum US, suapte natura proprium unius Veri, ad falsum transtulerit, et satis inconveniente libertatis vocabulo potestatem ei
368쪽
menta sua solerter omnino et Opportune te Venerabilis Frater, virus civili societati ingestum in antidotum ei convertere contendi S Se censemus Equidem, si cuilibet aegrae mentis somnia per leges in medium proferre liceat, eaque etiam ut Scientiae dogmata propugnare ac tradere, nulla plane ratio subest, cur id licere non debeat veritati. Nec quivis quantumvis fabularum sectator, et veritatis OSOr, nisi prorsus insaniat, illi negare poterit liuiusce iuris perspicuitatem.
Principes civiles debent, usu iam destruere aul oppriniere, sed ueri ei adiuvare minores societates, primo quidem illas quae naturales Stin ι, dein vers illa qu0qtie qua ad particularem luem honestum socii libere inter se instituunt, dummodo hae communi civilis societalis bono
non in contrariae. 2O . DEMONSTRATIO. In societate civili multa inveniuntur minora consortia, quae socialem ipsius organismum I constituunt. Quaerendum igitur St, quodnam relate ad minora taec consortia sit munus et Ossicium
Spectemus .' familias. Eae sunt societates stricto Sen Su naturales, Sunt basis et origo societatis civilis, Sunt natura anteriores ipso civili consortio, quod exstabili plurium familiarum mnione j X surgit. Ergo ci-
369쪽
vilis potestas, ut saepe iam diximus, debet eas non quidem destruere vel opprimere, sed tueri et adiuvare. Spectemus . ' consociationes alias a familiis distinctas. Hae vel ex sinu civilis societatis emergunt iis sitis civili alictoritatis, vel exsurgunt i liberae actio italis ipso mι in sciuruiu. - pri uum, poterit quandoque rationabili de causa minor societas privari etiam existentia a civili auctoritate, a qua dependet in esse. - Securi irim, UrSUS Videndum est, quinam sit finis, quem societas intendit, quaenam in media, quibus utitur ad eum Scopum attingendum I). Si enim scopus seu finis sit aliquid inhonestum, si media sint illicita, si societas bono civilis consortii sit opposita tunc sane debet civilis auctoritas, non iam tueri et adiuvare, sed impedire et destruere tales pravas et inordinatas uniones. At si scopUS, quem Socii intendunt, sit honestus, si media
sint licita, si societas, quam efformant, Non sit bono
civilis consortii opposita, sed sit ad illud ordinabilis;
tunc debet civilis potestas tales consociationes tueri et adiuvare, eas ad bonum commune coordinando Etenim ordinata associatio ad talem sinem honestum est iuris naturalis a) debet autem civilis potestas tueri et adiuvare iura civium. Quae speciali titulo valent de societatibus seu
t Auctoritas impedire potest et debet societates secretas, in quibus sinis particularis, ad quem assequendum socii se Se Uniunt, et propterea media omnia aut fere omnia manent secreta. Etenim Supremae auctoritatis est omnia minora consortia ad finem totius societatis civilis coordinare. Atqui societates secretae, hoc ipso quod Sunt Secretae, nequeunt a civili auctoritate coordinari ad finem com-m UNCIM. Ergo eae, Si Secretae manere velint, OSSunt ac debent a civili auctoritate proli iberi.
370쪽
familiis resigiosis, quae ad altiorem societatem ecclesiasticam pertinent ab eaque dependent, quaeque proinde sine iniuria altioris illius societatis destrui aut impediri a civili potestate nequeunt I). OS SCHOLION. Quaeres, quid de societatibus opificum sentiendum sit Quonam pacto princeps civilis
I. Si agatur de societatibus, in quibus opifices
mediis honestis tendant ad hunc scopum, mutuum ibi auxilium praebendi eae per se loquendo sunt licitae ac pos Sunt a principe civili protectione donari. Tales Societate Olim extiterunt, et magnae operariis utilitati erant in verae religionis principiis tamquam in basi
innitebantur, et sub concordi utriusque Sole Stati S, Ccu 'associa gione per fine onesto e di ritio naturale Giacche Puomo sacollato alia natura ad sare ne giro de lectio tuiti l nae ZZi,che crede Opportuni a procurare ii suo bene e uello degli altri. Lo Stato non pu impedirnelo. iacche o stat non pu impedire se non ci che si oppone a bene publico, ed e ridi colo illa ire chesi opponga a bene publico it procurare onestamente ii proprio
Paltrui antagpio, si Spirituale, si materiale, per ConcorSO reciproco di molli niti assieme s f. etiam Tarquini, Iur ecci publ. in Stitui. n. S. - Distinctio fieri solet inter societate minores a civili potestate coguitas et approbatas, et societate minore ab eadem poteState usi recog litas. Haec distinctio potest admitti hoc Sensu, quod societates recognitae intelligantur illae, quae praeterius omnibus civibus commune gaudent quibusdam privilegii S, SO cietates Vero non recognitae sint illae, quae nullis prae civili potestate gaudent privilegiis, sed solo iure omnibus civibus communisruuntur. Ex eo qno priores illii gaudeant privilegiis, non equitur posteriores carere iure existendi. I Adverte enim ordines seu familias religiosas non debere considerari ut meram civium unionem in finem honestum nulloque inodo contrarium bono ipsius societatis civilis, sed potissimum it