장음표시 사용
391쪽
habeat illam possidendi Iamvero de hoc altero tempore in hac thesi loquimur.
Patet usurpatorem graVi Ssime peccare, Sive quando pote Stati Supremae possessionem sibi primo per vim et fraudem vindicat, sive quum postea Surpatam hanc
potestatem sibi retinet I).Veram enim principi legitimo
infert iniuriam, ac proprie dictam patrat et continuatiniustitiam sive contra illum, sive etiam contra legitimum eiu Succes Sorem, et proinde ad restituendum tenetur. Hisce breviter praemissis, pauca de singulis no Strae assertionis partibus dicamus a).2I3 DEMONSTRATIO. I. In priori parte asseritur, USUrpatorem, qui nolit, pro Ut tenetur, Supremam potestatem principi legitimo restituere, si insuper leges ferat iniquas, aut, Si quando opta Sit, tu non dicat, Sontes non comprimat et , magi adhuc peccare, O Uamqtie aliam inferre iniuriam. Etenim praeter eam iniuriam, quam infert principi legitimo, quatenu Supremam U-ctoritatem, prout debet, illi non restituit, novam infert
iniuriam directes ipsis civibus, in quorum bonum 3)
i Simili modo ille, qui alium inique in carcerem compingit,
non solum peccat ab initio, Sed etiam iugiter postea, quum hanc alterius calamitatem continuat. 1 De hac quaestione cf. alterini in adnot. ad quintum De
3 Nota discrimen inter dominium proprietatis, et dominium iurisdictionis. Res quae possidetur ut propria, est in bonum Omini, qui eam OSSidet. Qui ergo eam aufert, illa frui seu uti ne quit. At iurisdictio, quam quis possidet in alios, Si in bonum horum aliorum, non autem directe in bonum illius, qui eam possidet. Qui ergo eam aufert, nec vult, prout debet, reStituere, tenetur illam recte exercere in bonum Subditorum, quibus Si ordinata, et quibus est necessaria. Quod si non faciat iniuriam directe in fert ipsis subditis.
392쪽
est, et quibus est necessaria auctorita S, Cctumque eiuS-dem exercitium per aequas leges, aequa iudicia et . quod rectum exerciti uin, posito quod usurpator nolit restituere Supremam auctoritatem, haberi non pote St,
II. Quod attinet ad alteram partem assirmamu S ci Ve Somnes debere iis legibus se submittere. - Et Sane Ocietas civilis stare in ordine nequit sine custodia seu Observatione legum sententiarumque civilium. Atqui huiusmodi leges ac sententiae tunc de facto abcri nequeunt, nisi quae ab Usurpatore ferantur. Ergo istae,
si aequae sint, sunt a civibus Observandae e lege naturae, quae scilicet exigit Omnino, ut stet et bene ordinateque stet civile consortium. Haec altera pars Sicut et pars praecedens, illustratur
hisce sapientibus verbis aparelli a) I ' usurpatore
i Similiter si quis sibi Surparet patriam poteStatem, et in Super pravam directionem seu educationem filiis praeberet, praeter iniuriam, quam infe Iret patri, ei auferendo et retinendo initi Ste paternam auctoritatem, iniuriam aliam in serret filiis, in quorum bonum est et quibus est necessarium rectum patriae illius potestatis
2 Sargio ecc dissert. III. cap. V. n. si Paulo superius haec habet: vvertast, che altro e uia ritto contro di illo, altro e undritto possedulo contro ritto, in altri termini, altro e ut rit4 in-giusta, dritto di comandare cosa contro ordine, altro in iusto sesso di iusta aut riti , ritto di comandar Ose tu Ste Ottenui per Vie ingius te δε in patet, quod iudicium ferendum sit de Ahrens, quando ait: si La legitii mita non e una questione storica: Un poterepuo vere a sua origine in alti non iustificati, a quando es soviene sercitato se condo interesse delia agione e legittimo. Distinguo est legitimum quoad exercitium couc quoad OSSCSSionem
393쪽
impossessatos in gius tamente di una orga sociale, ac uita CSSUn Zial mente an nesso i dos ere e pero ii di illo di fare ilbene sociale, ovrebbe certamen te inungia re ali usurpata corona ma in che ingius tamen te a possic de hail riuo e ii odere di far i bene sociale e corris pondenti sono ne popolo it dii illo ad vere ed ii oreredi mu iupedire i bene sociale Ma notate bene, it dritto
pala. et 'autorita sociale a questa ob bedisceri popolo.
non ali usurpator c. D Notentur sane haec postrema
verba ius in usurpatore residens ordinandi civitatem legibus aequis est ius non usurpatoris sed rei usurpatae, videlicet auctoritatis socialis quae licet iniuste detineatur tamen proprio e lectu et vi non destituitur 1). Unde vere ci Ues se submittunt auctoritati potius, quam usurpatori et Sic ex eo tantum, quod legibus aequis obediant, usurpatorem non iuvant, ut in sua iniusta possessione stabiliatur. III. In tertia parte asserimus cives non posse directe approbare aut recognoscere aut stabilire ipsam
usurpationis iniustitiam. Etenim nulla iniustitia aut iniquitas potest unquam approbari aut recognosci. Debent ergo abstinere a quovi actu, qui foret approbatio vel recognitio iniustitiae ab Surpatore patratae. Item ciVesnc queunt quidquam facere, ut usurpatorem iniusta
1 Paulo superius Taparelli hoc aiser exemplum un campolia un ritto di passarrio, se una casa a uia ratio di stillicidio odi atrata altius tollendi , Pingiusto possessore dei a casa o delcampo, de conservaria i ritti, che son ritti dei a casa o delcampo, epper det loro Vero adrone a cui Ovrebbe restituirlitella loro integrita. a male se non restituisce la Asa o it campo se noli re ne pergi orasse a condi7ione, a duc mali. s
394쪽
- 39 Supren)ae auctoritatis possessione stabiliant vel confirment i). Etenim iniustitiae cooperari nefas St. Legitimus princeps non potest a subditis civilem exigere obedientiam si quidem de facto non possidet supremam auctoritatem. At potest ipse conari recuperare auctoritatem, ipsumque cives pos Sunt adiuvare ad auctoritatem recuperandam siqiuidem princeps legitimus habet vere ius ad recuperandam auctoritatem, et i Veshabent ius, ut ab illo, qui est legitimus eorum princepS, regantur. Verum si haec tentamina maius societati damnum progignerent, legitimus princeps in talibus adiunctis nequit a subditis exigere, ut ipsum adiuvent ad recuperandam auctoritatem: Si quidem auctoritas est in bonum civium et societatis, non autem in bonum
principis qua princeps est a).
IV. Affirmamus denique ea proceSSU tempori S Ontingere OS Se rerum adiuncta, in quibus illum, qui usurpavit, ut principem accipere liceat ac revereri.
Quaedam auius rei subiiciemus exempla. Si α usurpatio pro obiecto habeat auctoritatem alicuius ei publicae, patet usurpatorem evadere legitimum vi liberi consensus populi, qui suae libertati
Item in si princeps legitimus suum ius cedere
ii Itaque si quae leges tenderent ad usurpatorem in iniusta supremae auctoritatis poSSessione confirmandum iis legibus cives per se obedire on debent. Hinc in priori parte diximus expreSse, cives debere obedire legibus ad pacem et ordinem publictim conduce i
2 Huc facit illud, quod passim ab auctoribus dici solet regnum
Seu popul Um non esse propter regem, sed regem Sse propter regnUm.
395쪽
auctoritatis posse S Sionem Venit.
Contingere I potest, sive ratione temporis iam elapsi, Sive alias ob circumstantias, ut restituti principis legitimi sit impossibilis, ita ut nulla amplius principi legitimo maneat rationabilis spes recuperandi supremam potestatem in tali casu bonum universale civilis societatis in cuius gratiam est Suprema auctoritas exigit, ut esset gubernium tantummodo de facto et evadat etiam gubernium de iure. Etenim quando gubernium non est de iure, sed solummodo de faelo,
societas civilis versatur in Statu quodam non normali, sed violento, in quo finem suum convenienter non assequitur: si quidem tunc multae inter cives existunt factiones, multa dissensiones, multaque alia detrimenta I . Atqui universale civilis societatis bonum exigit.
ut status politicae societatis a normalis ac Violentus cessct quando cessare rationabiliter potest potest autem rationabiliter cessare, quando recUperatio Supremae a U-
ctoritatis iam est impossibilis principi legitimo, qui
Sane tunc praetextu iuris ad rem impossibilem recuperandam nequit exigere fidelitatem civium. i. e. in selici
si st Considerate inquit apte apa relli loc. it., che Osa e naiiciet divisa in partiti Phino e siliu ista, altro contrario usa ter Io edio e mille altri fitemu dii in cui igni testa. o ni cOscien Za, Ogni interesse de creat si uia ritio consideraten i principii di condona a 'Versi otii di fletio, i sospelli r in cori terni titubare ulla uoti sede dei credito publico OZH. E questo stato supponet eloperpetuo, conservato dat hirto insuperabile 'una sorra e di ure rittollendue per potest in alterabili di terni se per una tal societa vii pii es Fere pace o felicita u
396쪽
- 392 tatem perpetuam totius civilis consortii, in cuius tamen bonum et felicitatem ista auctoritas I).2I . SCII OLION. Haec iam erant typi impreSSa, cum aliae prodierunt Leonis XIII. litterae encyclicae, de conditione pii cu u. X hac praeclara epi Stola Opportunum mihi visum est aliquid delibare sic enim multa, quae a nobis leviter nimis et obscure in praecedentibus the si bus disputata sunt, confirmabimus simul et illustrabi- mu S. Nec meliori sane modo huic de societate ciuili articulo coronidem possumus imponer C. I. In priori parte multis invictisque argumentis impugnantur Socialistae, qui si evertere privata bono
rum posse SSi Onc contendunt oportere, earumque loco communia universis singulorum bona facere, procurantibus viris qui aut municipio praesint aut totam rem publicam gerant , Scopus, quem Sociali Stae se inten
dere dictitant, innuitur: si Eiusmodi tralatione bonorum
1 Hac de re vide plura apud Tapa Illi loc. cit u l non am- metiere rescripione ei ritti di autorita sociale sarebbe uua in-ρ iusta ordina toti delia iustigia Iupitista, o dico, perche codestagi hastigia retenderebbe antenere perpetuam ente una Societa in Stato deplorabile, per non privare dei suo ritto ut individuo, he nelia perdui irreparabit mente uso. di luat dritto P det dritto dis arsi, enga verne te orge, aut ore ella di ei felicita, a cui a societa a uia ritto in alienabile, iacche costitui Sc la esse Iga tessa delia societa, a quale non si se non una cos piragione a bene comune Di raria, ponderate bene quat arebbe il linguaggio tenuiodal retendente alia societa, se aves se litto ad averta Si ostina tamente se dele Io, direbbe, o di illo a fire tu et ostra se cit , via non ne ho a for a Vol veteraritio ad ess Jdlici, a da 1 em uJ0- tete sp arto Einim ricte alia vostra si lici conse Pare a re ldritto di faro felici. Che ragionare arebbe codest, o piutio Stoche Sragionare Vide quae e Suar esto ac Bellarmino attulimus
397쪽
a priVati ad commune, mederi se posse praesenti malo i. e. miserae calamitosaeque fortunae, in qua plebs versatur arbitrantur, res et commoda inter ciVes aeuuabiliter partiendo. Argumenta adversus hanc Socialistarum opinionem asseruntur: sic autem concluditur
6 Illud Socialismi placitum de possessionibus in commune redigendis omnino repudiari oportere, quia iis
ipsis quibus est opitulandum nocet, naturalibus Singulorum iuribus repugnat, officia reipublicae tranquillitatemque communem perturbat Maneat ergo, cum plebi sublevatio quaeritur, hoc in primis haberi fundamenti in Star Oportere pri Vata possessione inviolate Servandas. I) Multa in hac priori parte habentur, quibus ea, quae de relationibus domesticam inter et civilem societatem diximus a), mirum in modum illustrantur. Est si familia seu societas domestica, perparva illa quidem, sed
vera societas, eademque omni civitate antiquior cui propterea sua quaedam iura ossiciaque Sse necesse St, quae minime pendeant a re publica .... Velle ut pervadat civile imperium arbitratu suo usque ad intima domOrUm, magnu ac perniciosus est error. Certe si qua
forte familia in summa rerum dissicultate consiliique inopia versetur, ut inde se ipsa expedire nullo pacto possit, rectum est subveniri publice rebus extremis sunt enim familiae singulae pars quaedam civitatis Ac pari modo sicubi intra domesticos parietes gravi e Xti-
I His confirmantur tum ea, quae diximus vol. II. thes XXIV-XXXI. tum ea quae exposuimus hoc vol. III thes LXXXIV. a Nimirum, a praesertim, quae diximus io vol. III thes XLIX.
398쪽
terit perturbatio iurium mutuorum suum cuiusque ius potestas publica vis ulicato neque enim hoc est ad se rapere iura civium Sed munire atque irrnare iusta debitaque tutela Ilic tamen consistant nece S Se St, qui praesint rebus publicis lios X cedere fines natura non patitur Patria potesta est iu S modi, ut nec extingui, neque absorberi a re publica possit, quia idem et commune habet cum ipsa homilium vita principium Filii Sit i aliquid patris, et velut paternae amplificatio quaedam person te proprieque loqui si volumus, non ipsi
per se, Sed per communitatem domesticam, in qua generati sunt, civilem ineunt ac participant societat cm.
II. In altera parte agitur de modo illius certaminis, quod inter dominos et proletarios servet, componcndi. Illud autem in primis assirmatur, si inania conata Ominum futura Ecclesia posthabita. I). Illud insuper
statuitur, si serendam esse conditionem tu manam, ima summis paria fieri in civili societate non posse. Agitant id quidem Socialistae sed omnis est contra rerum naturam Vana contentio. Sunt enim in hominibus maximae pii rimaeque natura dissimilitudines non omnium paria ingenia sunt, non Sollertia, non Valetudo, non Vires quarum rerum necessarium discrimen sua sponte sequitur fortuna dispar. Idque plane ad usus cum pri-Vatoriam tum communitatis accommodate indiget enim varia ad res gerendas facultate diversisque muneribus vita communis; ad quae fungenda munera potissimum
impelluntur homines differentia rei cuiusque familiaris o 2).
1 Haec confiirmant id, quod exposuimus hoc vol. IlI pag. 368. a Valent haec ad ea illustranda. qua es diximus Vol. I. theS. XXVIII., et hoc voL III pag. 26.
399쪽
- 39 Hac tamen in re princep civilis praestare multa potest atque etiam debet si Si quando fiat ut quippiam turba ruri impendeat ob secessionem Opilicum, aut inter mi SSIS X composito operas ut naturalia familiae ne Xa apud proletarios relaxentur ut religio in opificibus Violetur, non satis impertiendo commodi ad ossicia pie tatis si periculum in ossicinis integritati morum ingruata Sexti promiscuo aliisve perniciosis invitamenti peccati aut opificum ordinem herilis ordo iniquis premat oneribus vel alienis a persona ac dignitate lium an conditionibus affligat si valetudini noceatur opere immodico nec ad seXum aetatemve accommodato, his in causis plane adhibenda certos intra fines, vis et auctorita Slegum. Quos fines eadem, quae legum o Scit opem, caussa determinat videlicet, non plura suscipienda legibus, nec ultra progrediendum, quam incommodorum sanatio, vel perieuli, depulsio requirat o I). Aliis autem omissis, ea subdam quae Salarii quaeStionem respiciunt a): si Salarii desinitur libero consensu
modus itaque dominus rei, pacta mercede per Soluta, liberavisse dem, nec ubi ra debere quidquam videatur. Tunc solum fieri iniuste, si vel pretium dominus solidum vel obligatas artifex opera reddere totas recusaret hi caussis rectum esse potestatem politicam intercedere, ut suum cuique tu incolume sit, sed praeterea nullis. - Cui argumentationi aequus rerum iudex non facile, neque in totum assentiatur, quia non est ab So ita omnibus partibus momentum quoddam rationis abest maximi ponderis. Hoc Si enim operari,
i Haec iuvant ad ea cillustranda qua es diximus laoc vol. III. thes LXXXV. a Per haec illustrantur ea, quae diximus hoc Ol. III. thes LllI.
400쪽
exercere se Crunt Coni parandariam caci Pia, Hae Sint
ad varios vitae usus, potissimumque ad uitionem sui necessari Ie Sl do . Pullus illi Pesceri pane. Itaque duas velut notas habet in i omine labor natura insitas, nimirum ut personalis sit, quia is agens adliae rei per-Sonae, atque tu omnino est propria, a quo exercetiar, et cuius est utilitati nata deinde ut Sit necessariti S,
ob hanc caussam, quod fructus laborum est homini
opus ad vitam tuendam vitam autem tueri ipsa rerum, cui a Xime parendum, natura iubet lana vero si ex ea dumta Xat par se spectes cir quod personali e St, non Stdubium quin integrum opifici sit pactae mercedi an 'u Sties linire modum quemadmodum enim opera dat ille o tritare bic et operarum mercede vel tenui vel plane nulla contentus S Se vos in late potest. Sed longe aliter iudicanduin si cum rariones ei S Oualitati, ratio contians itur ne es Silalis, cogitatione quidem non re ab illa Separabilis. l capse manere in vita, commune Singuli Sosticium est, cui sce is est deesse. Hinc ius reperiendarum urtilla, quibus ita sustentatur, neces Sario nascitur quarum rerum facultatem in sim: cuique non
nisi quaesita labore merces suppeditat. Est igitur, Ut opifex atque erus libere in idem placitum, ac nominatim in salarii modum consentiant subest tamen Sem per aliquid ex iustitia natura , idque libera paciscentium Voluntate maius et antiquius, scilicet alendo opifici, frugi quidem et bene morato haud imparem esse mercedem Oportere. Quod si neces Litate Opisse coactUS, aut mali peioris metu per1notus, duriorem conditionem accipiat, quae, etiamsi nolit accipienda sit, quod a domino Vel a redemptore operum imponitur, istud quidem est subire vim, cui iustitia reclamat. - Verumta