장음표시 사용
411쪽
nita, iisque superaddUntur. Prioris generis iura sunt in singulis statibus aequalia
consequuntur enim immediate ac necessario ipsam statu naturam Seu CSSentiam, quae in gente quavis, Sive ea Sit magna Sive parva, est profeci eadem, Si Semper
aequalis. Non item alterius generis iura ea ne Impepossunt esse in diversis Statibus diversa consequuntur enim facta, quae possunt es Se pro diversitate statuum
II. De hisce iuribus congenitis aut acquisitis inquiramus oportet, quaenam in particulari a sint. α Quod spectat ad iura congenita, natura Vult plures esse status sui iuris seu independentes i. e. plures esse distinctas societates civiles, quae seorsim ad perfectam proprii finis, nempe tranquillitatis ac prosperitatis, consecutionem libere tendant. Vult eas esse ergo eis datius sui conservandi Vult eas tendere ad perfectam proprii finis consecutionem : ergo eisdem dat ius Sili perficiendi. Vult eas ad talem consecutionem libere tendere ergo eis dat ius libere agendi. Itaque Status est vis, aeque ac l)Omo quilibet individuus habet ius Siti consili Pandi. Hoc autem ius tria
praecipue complectitur. Nimirum, in homine individuo
complectitur ius conservandi vitam, integritatem membrorum aliarumque exteriorum Urtim qua Ut Suas habet sanitatem seu incolumitatem animi et corpori S. In Statu vero complectitur ius non amittendi inde
pendentiam in qua vita gentis qua talis consistit ius nullam in membris, quibus status constat, aut in bonis, quibus gaudet, deminutionem subeundi ius nul- in illius, qua ruitur, prosperitatis iacturam faciendi. -- Praeterea, status quivis habet ius Sui persciendi, i. e.
412쪽
- o se iugiter per idonea et licita media promovendi ad securiorem ac pleniorem consecutionem sinis illius, qui meta est atque Scopu civili consortii. - Ιnsuper, status quivis habet ius libere agendi, i. e. se dirigendi in finem eo modo, eoque mediorum Sti, quem ipse aptiorem sibi esse seu magis sibi expedire iudicaverit, quin hac in re debeat ab aliis statibus legem, quam Se qui teneatur, accipere. Haec brevissime dicta sunt explicabuntur magis in tertia huius thesis parte. ἶ Quod autem spectat ad iura hypothetica Seu secundaria, haec ex triplici potissimum capite dependent,
nimirum ex gentium usu a moribtis, e domini acquisitione, ex pactis ac foederibus. Pendent primo ex gentium usu ac moribus. Nam sicut in una civitate vel in uno statu consuetudo intrO- ducit ius, ita inter plures atque etiam inter omnes status potuerunt iura aliqua moribus seu usu introduci. Tale . . communiter censetur esse ius, quod legati habent, ut recipiantur sub lege indemnitatis et securitatis. Usus autem seu consuetudo ideo de aliquibus inter Omne gente vigUit Semper et viget, quia ea sunt nimis con Sentanea naturae status quam iis ab hac non prorsus absolute, sicut iura congenita Seu primitiva, neqIre omnino evidenter exigantur et a iuribus congenitis sponte ac facile dimanantia I). Haec vero pro rie di cuntur iura gentium, ad mentem Bellar mini, cuius paulo ante verba retulimuS, aliorumque veterum Scholastico
Pendent secundo ex domini iciuisitione. Qui in re 'iis quae faciliora sunt omissis, d duobus tantummodo
dicemus. - uaeritur, utrum ruaux Status T Issit in
413쪽
territorio alterius Status bona possideres Assirmative respondemuS, Si re per Se pectetur. Animadvertendum tamen St, ea bona OSSideri OSSe, non dominio prorsus independente, Sed more potius priVatorum. i. e. iure limitato ac dependente, e fere modo, quo bona possident subditi illius status, in cuius territorio bona illa reperiuntur. - uaeritur, utrum mare pos Sit legitime occupari multa Datio potest dominium alli maris sibi vindicare. Etenim dominium proprietatis complectitur ius excludendi alios ab usu et dispositione rei I). Hoc autea alios excludendi ius non adest, quando ut in ah mari contingit primo quidem res non redditur
utilis per laborem seu industriam personalem, Secundo autem re est talis, ut os Sit omnibus esse aequaliter utilis seu omnibus ex aequo satisfacere vel sussicere, quin illi umquam usu exhauriatur. Secus dicendum est de iis maris tractibus, qui litora circumdant seu continenti adiecti sunt hi enim possunt occupari, atqUC Ut Occupentur utilita ac Securita maritimae nationi postulant. Quod idem dicendum est de sinu et de mari
Pauca nunc subiiciemus de foederibus. Foedera sunt pactiones inter diversas gentes, amicitiae aut mutui auxilli aut commerciorum gratia, a publica auctoritate Sancitae. Haec foedera esse apprime utilia. patet si quidem tum reddunt clariora ac firmiora officia naturalia iustitiae, tum convertunt ossicia imperfecta seu beneficentiae in ossicia perfecta seu iustitiae. Sunt autem veri contractus, non quidem individuales, Sed internationales.
Hinc ad foedera applicari omnia illa debent, quae diximus de contractibus in genere, i. e. de morum parti-
414쪽
tionibus i), de obligati orie quae ex iis enascitur, de conditionibus ad eorum validitatem requisitis, de modo quo iidem dissolvuntur. Haec, inquam, Omnia Oc-deribus, debita quidem cum proportione, applicanda
III. Hisce iuribus, quibus status pollent, re Spondent in aliis statibus officia, eaque iuridica talia profecto sunt, quia ossicia sunt respondentia Seu correlativa vero iuri in altero existenti 3). Nec difficile est colligere e X dictis, quaenam in specie sint iuridica unius Status erga alios status ossici mentionem de praecipuis faciem US. Primo, hoc est cuiuslibet status ossicium, nulli alii statui propriam qua gaudet, independentiam adimere. Huiusmodi ossicium manifeste respondet iuri illi con- genito, quod gens quaevis habet ad sui conservationem. Et Sane Statum aliquem spoliares independentia idem
I Foederum alia respiciunt rem iam ad ipsum ius naturae pertinentem, alia Superaddunt aliquid iuri naturali. Posteriora haec inducunt- obligationem quae prius non vigebat dividus itur autem in a qualia et tu II lualia Sant aequalia quanto partes contrahentes sibi mutuo paciscuntur re aequales aut Saltem aequivalentes. Sunt inaequalia, quando id, quod una par Se praeStituram Spondet, Superexcedit id, quod altera par se retributuram esse promittit. De aliis foederum divisionibus cf. Liberatore tu gent. Um. IS. I foedes rum et sponsionum discrimine ita rotius, de iure belli et paci l. II. c. a. adiri potest Livius lib. IX. ubi recte no S locet foedara esse, quae fiant iussu sumna ae pote Statis ad hanc enim ut ex definitione liquet, proprie Spectat pangere foedera , et in quibus ipse populus irae divinae obstringitur, Si minia Stetur dicti . . . . I UOMSi autem St, ubi hi, qui a pote State Summa mandatum eius rei non habent, aliquid promittunt quod ipsam proprie tangit n
415쪽
profecto est ac socialem mortem illi asser re amissa enim independentia iam societas civilis non est Status, sed pars statu alicuius. Secundo, hoc est cuiusvis status ossicium, revereri dominia et proprietates aliarum gentrum. Id autem esse ficere debet, non eo dumtaXat modo, quo princeps civilis tenetur dominia civium re Vereri, sed ea ratione, qua civis debet alterius civis proprietatem revereri. Nam
principi in bona civitem competit dominium allum. Hoc vero altum dominium nudi statui competit in ordine
ad alias gentes: Omnes enim status, Si revera Sint tales,
sunt sui iuris et ex aequo in dependentes. Tertio, unaquaeque gens debet ab iis actibus abstinere, qui alterius gentis tranquillitatem perturbent vel
prosperitatem Vertant. Tale CSSent actus confinia alterius gentis ingressu multitudinis armatae violandi item actus excitandi aut fovendi intestinas in altera gente discordias et rebelliones nec non actus impediendi, ne altera gens industriis aut commercio et operam, vel alterius gentis amicitia et subsidio perfruatur, Vel, ut multa paucis Verbis complectamur, ad maius incrementum maioremque perfectionem se licitis mediis pro
uarto, quilii et status ab iis etiam actibus debet abstinere, qui forent exercitium iurisdictionis in regione
non Sua. Tales essent actus se immiscendi in politica alterius status administratione, aut impediendi re princeps alterius status in suorum iurium exercitio sit liber. uinto, quilibet status ab aliorum statuum subditis, sive in persona sive in honore sive in rebus, iniuste laedendis debet cavere quam maxime. Sicut enim qui laedit manum, per consequens laedit corpus ita quinae Imbro Statu alicuius nocet, per consequens ipsum
416쪽
statum iniuria allicit. Quod maxime verum est de ipSis summis imperantibus, qui Scilicet totum, cui praesunt, statum iuridice in seipsis repraeSentant.
Breviter, sicut hominis individui ossicium est, non nocere alteri homini in bonis ipsius ita cuiusvis status ollicium est non nocere alteri Statui in bonis, quae iure possidet ut sua. - Est tri pie X, ait s. Thomas I), hominis bonum, scilicet bonum a i Duae et bonum OL poris et bonum ex larismi u reru n. Bonum animae, quod CS IDAX imum, non potest aliter ab alio tolli, nisi occa- si 'rialiter puta per malam per Sua Sionem, quae nece SSitatem non infert sed alia d io bona scilicet corporis C CXteriorum rerum hi sunt divitia iam et ), OS- sunt ab alio Piolenter auferri. Similiter bona status Sunt socialis et publica verae religionis pro S Sio Una nimis et indubia omnium civium assensio iis veritatibus quae sunt ordinis sociatis undamentum, generalis, Cri comini unis quae in statu vigeat observatio ossicior una moralium, ardens qui m subditis sit amor ergale 'itimos princit ius et studium constans de bono communi, Olers artium Scientiarumque cultura item bona status sunt in dependentia integritas tum quoad iura turn quoad membra tum quoad dominia, commercii seu industriae acti vita S, Virtus Seu robii exercitu S, ΓΟ speritas, securita S item bona status sunt aerarium, di
xitiae amicitiae, foedera, honor, fama gloria. Hoc igitur est cuiuSvi gentis erga alias gentes ossicium, in nu oe praedictis bonis damnum alteri seu nocumentum afferre. Ossicia proinde sunt, aliam gentem probri aut
dedecoris nota non inurere, eius famae macula non aSpergere, ad errore et viti, nec aperte nec Simulate
417쪽
pellicere, multoque in igis ab unitate verae religionis non retrahere etc. Scilicet de gente quavis, aeque ac de individuo valet illud: Ouod tibi eri uou vis, alter ii jeceris. Illud autem liquet, violationes horum ossiciorum S Senon modo offensas, sed etiam iniurias alteri genti illatas, seu vera in tu Stitia contra alteram gentem perpetratas i). Non enim de ossiciis pure moralibus agitur, sed de ossiciis vere proprieque iuridicis.
NO; sol officia illi idica, et iustiliae, sed etiam ossicia pure nisi alia, seu humaniliali ac bene ice illae, a naturali lege nationibus, non minus quam indi biduis,
2I9. PRAENOTIONES. Ossicia multipliciter dividuntur ac praecipue in iuridica et pure si alia. Iorale scilicet debitum, quod lex alicui imponit, vel respondet vero ac proprio iuri in altero existenti, vel non. Si respondet, tunc debitum seu ossicium dicitur iuridicum si non respondet, appellatur pure morale a). Ex gr. debitum restituendi depositum est Officium iuridicum inher enim habet verum ius exigendi
i Vide super pag. i. 2 Vocabulum, itis saepe accipitur ut Synoninaum ιιssi seu legis. ii Oc sensu posset ossicium etiana pure morale Vocari iuridicitur i. e. legitimum seu a lege impositum. - At tu Sen Su magi proprio accipitur pro potestate legitima aliquid exigendi ut suum. Hoc sensu ossicium pure morale non dicitur iuridicum. f. ol. II. thes III,
418쪽
depositum ut suum. At debitum largiendi pauper eleemosynam est Oiscium pure morale quamvis enim ex imponat diviti obligationem subveniendi pauperibus, non tamen pauperi conseri Verum propriumque ius exigendi a divite pecuniam, Ut Suam. Iam vero inter ollicia iuridica et pure moralia hoc discriminis intercedit, quod is, qui prioris generis ossicia non implet inferat iniuriam, violet iustitiam non autem is, qui alterius generis ossicia non servat. Sic intus tu vocatur, qui tempore debito non restituit depositum siquidem ita se gerens et offensam domino et iniuriam infert. At dives, qui cum pos Sit stipem dare egeno, eam denegat, inhumanus dicitur vel Parus, non tamen inius lus pauperem an ossendii, non tamen iniuria asscit i) violat quidem legem, non tamen legem iustitiae, sed
legem caritatis. Hinc ille, qui ossicio iuridico adstringitur, potest vi materiali seu physica adigi ad debitum,
quo tenetur quodque Observare renuat, implendum ius enim vi pollet coactiva a). Secus autem dicendum est de eo, qui ossicio pure morali adstringatur agitur enim de re sua danda, non de re aliena reddenda. Hisce praemissis, inquirendum nobi est, Utrum praeter ossicia iuridica de quibus iam in praecedente thesi diximus, status habeat etiam ossicia pure moralia erga alias genteS.
1 Est discrimen inter i iiuriam et os Disam offensa latius patet quam iniuria Etenim iniuria est laesio seu violatio iuris offensa auten est id, quo aliquis fit rationabiliter alienus et inimicus. Hoc autem contingere potest etiam sine laesione iuris proprie dicti. Sie. g. amico agitanti Ommodato equum, quo tu carere facile ad templa potes ille vero valde indiget, firmiter denegas offensam ei inferS, non tamen iniuriana, quia nullum eius ius laedi S. et Cf. ol. II. thes VII de vi iuri coacti Va.
419쪽
22O DEMONSTRATIO. Duplici pacto potest thesis haec facile simul atque invicte demonstrari. I. uilibet homo debet ex naturae lege amarem Uem libet alium hominem sicut seipsum. Hoc, quod de individuis hominibus verum est a pari immo a fortiori Verum erit de integris nationibus. His enim homo continetur, magis auctus non modo ratione multitudinis Verum etiam ratione conditionis nobilioris et naturae magis X cultae r). II. Et sane, quonam in titulo fundatur, seu undenam in homine individuo exsurgit ossicium amandi alios sicut seipsum Exsurgit tandem ex aequalitate et communicatione eiusdem naturae a). Atqui naturalis unitas Seu aequalita S, quemadmodum est in quolibet homine,
Sic etiam est in quocumque statu. - Omnes Stat US habent eamdem naturam. Hanc ergo, Sicut una natio
in pretio habet et amat in se ipsa, ita in pretio habeat et amet in aliis, in quibus scilicet aeque ac in ipsa inest. - Vult una gens, quod alii status recognoscant ipsius dignitatem, eamque amore proSequantur. Recte quidem. Sed hoc, quod ipsa vult ab aliis statibus, ii quoque volunt ab ipsa Nec iam id volunt minus rationabiliter, sed aeque rationabiliter ac vult ipsa siquidem naturae dignitas est tandem in ipsa et in aliis statibus aequalis. Ergo ipsa quoque naturae dignitatem in
aliis statibus recognoscat et In Ct.
Dices hoc mutui amoris debitum susscienter impleri, Si quaevis gens abstineat a laedendo quovis alio statu in bonis ipsius propriis. - Nego. Nam mutui
si C . Liberato e ius internat nuna I. a Cf. ol. I. thes XXXIV.
420쪽
- si amotis pracceptum est hoc dilige alios, sicut teipsum. i. c. te gera erga alios, Sicut e X Opta alio se gerere erga te. Atqui quaevis natio iuste ac rationabiliter exoptat, non Solum ut aliae gentes eam non laedant in suis bonis, sed etiam ut ei praesto sint in suis aerumniS. Ergo quaevis natio debet non solum non laedere alias gentes in earum bonis, sed etiam alias in earum indigentiis adiuvare. - uamobrem naturale illud principium, utili sisti ilibet diligat alios sicli Seips Du, duple continet praeceptum, alterum negativunt obligans SUmper et pro Semper, alterum Q irniativriau obligans
quidem Semper, Sed non pro semper, verum in debitis adiunctis i). Primum prohibet, ne ullus Statu ea mala, quae sibi inferri ab aliis non vult, aliis inserat si quod ab alio oderis fieri tibi, vide ne tu aliquando alteri facias o a). Secundum praecipit, ut quivi Status ea bona, quae sibi afferri ab aliis vult, aliis praebeat si omnia quaecumque vulti ut faciant vobis homines, et vos facite illis is 3). Primum exhibet ossicia iuridica, de quibus satis fuse diximus in thesi praecedente. Secundum continet officia pure iuralia. Quorum alia sunt ossicia hunia nitalis vel innoxiae utilitatis si iis utilia qui accipiunt, dandi non molesta q), o alia sunt officia bene-
pcentiae, quae videlicet non Sine aliquo incommodo aut molestia aliqua praestari OSSunt. ViX opia e S ut moneamus, non dici, dilige alios quantun te ipSum, . . eadem affectus intensitate: Si enim
Statu quiVi e S cum ceteris matura aequa ES, Secum I Cf. ol. I. pag. 289 et Ol. II pag. 24 I. a Tob. IV. 6. 3 Matth. VII. 2. Cf. Tullium, de T I. 6.