Institutiones ethicae et iuris naturae

121쪽

semper in hoc cernitur, quod iure in aliquo vigonto, reliqui ipsum non impedire teneantur Sed Saepo etiam ad rem vel actionem altori praestandam ad Stringit. Certe non omnia filiorum officia, qua iuri parentum reSpondent, negativa tantum Obligatione conStant. Idem die do ossicii subditorum erga principem aut famulorum erga do

T. Ius sine eo concipi nequit Ius, ut vidimuS, a lege progignitur facultatum in uno, obligationem in aliis parientu. At sex sin logislator concipi nequit legiAlato autem naturae Si DeuS.

Ergo tu naturae Sine notione Dei Sub SiStere nequaquam pote St. Hoc ob Servatum volumus contra eo S, qui in iure naturali tractando a Deo cogitationem abstrahunt, et in Sola homini natura morantur. At natura propon Sionem quidem explicare pote St, obligationem autem nullo modo obligatio enim iurisdictionum in obligante subaudit, et con Sequenter huius distinctionem a subdito Natura autem homini non distinguitur ab homine, multoque minu eSt pS Superio P.

S. Desinitio iuris. His obitur Oxplicatis, A describi potest Moralis facultas ad aliquid faciendum De eae istendum, inviolabilis 1).

Qua definitio elemonia omnia complectitur, quae ad iuri notionem pertiner diximus. Nam eum dicitur morali facultas, Secernitura vi physica, et respectum innuit ad personam, quae Sola morali influxu subiae ut Cum additur ad aliquid faciendum Dei exigendum exprimitur duplo aspectus, quem tu includit, quatonu vel circa rem no Stram vel circa rem nobis sebi tam vorsatur Duniquovorbum illud inniolabilis senotat reverentiam, Servandum ab aliiS, propter tutelam quam iuri te impartitur ita ut violari tu nequeat, quin violetur ordo rationis a divini legislatoris auctoritas 2).

l Haec vox inoiolabilis in definitione iuris omitti potuisset, una inviolabilitas implicite continoatur in conceptu O alis facultatis. Nobis tamen ad denda Vi Su St, non neceSSitati Sed maiori perspicuitatis gratia Si cui placet eam demere, uno ipsi sis dicoturi: Moralis facultas ad aliquid faciendum, rei misendum ut suum aut sibi debitum. 2 Kant ius pro facultato acceptum, definit potestatem eliciendi eas actio

nes, quarum eo et Citium, quamΠi unire Sale, Oea SiStentiam aliorum, prout

entia libe a sunt, non impedit. Verum hae definitio rei, de qua agitur, P Portuna non Videtur multae enim actione eSSelo S Sutit, quae libertatem aliorum non adimant, nee tamen idcirco ius afferunt, vel quia Sunt per Se turpes, vel quia lege divina, licet positiva, prohibentur. Haeo antii opinio ad hoo tendit, ut ius Separetur a morali. Quae Separatio, ut alibi vidimu , absurda est; tu enima ratione procedere debet ratio autem nequit sibimet ipsa contradicere Pi buendo saeuitatem circa rem, quam ut inhoneStam prohibet.

122쪽

9. Transfertur etiam ad alia. Ius a signification illa subiectiva sacultatis morali transferri solet ad obieetivam , quatenu obiectum denotet, circa quod acultas illa vorsatur. Si dicimus ad iu-Stitiam portinor ut cuique detur suum ius, nimirum id quod ipsiost obitum. Quandoquo tiam transfertur ad Significandam Sententiam iudicis, ius iusta sit iv otiam iniusta, set si iude nominatur a iure dicendo. Immo etiam ea vox aliquando adhibetur ad significandum locum, ubi ius digitur nimirum tribunal ut onat loquutio illa: In ius aliquem vocare. Tandem utimur voce iuris ad innuendam collo tionum iugum aliquarum, et Sio dicimuS: Ius

civile, Tu canonicum et Cetera.

10. artitio iuris, et primum in reale et personale. Ad iuri partitionum quod attinet, iura in primis dispesci possunt in realia et

personalia Personalia iura dicuntur, quae per se poPSOnam m-ciunt, eidemque inhaerent immediate ut ex gr. iii conservandi i-tRm. Rensia ero, quae inperSOnam adveniunt virtute rei Cuiuspiam,

atque duo in re illa inhaoror concipiuntur. Quod non ita intelligendum St, quasi res ipSa Subiectum sit iuris id enim ex dietis repugnat); Sed quatenu perSona iure ornetur non per e, Sed V POS-SeSSioni rei praedictae qua si spolietur, ius amittit quod continuo in eam perSonam transit, quae rem illam adipiscitur. Si qui sundum emit, ad quem non aliter itur, nisi sep undum altorius, huiuStransitu ius aequirit, idque tu reale nuneupatur. Alio etiam sonsu accipitur ius uale et tu perSonale, quatenuSexprimunt id, quod veteros Iurisconsulti app0llabant ius in re otius ad rem Primum est ius, quod rem reSpicit absolute, ne proinde im habet respectu omnium, ut in dominio Alterum eS ius quod rem reSpicit relative, nimirum respcte tu determinatae PerSonne qua illam acoro aut dare teneatur, ut in mutuo. 11. In innatum et acquisitum. Deinde iura dividuntur in innat et aequisita, prout eorumdem ratio seu titulus se ipsa homini natura pullulat, aut o tacto quodam adventitio. Homo enim hoo pSo, quod ad finem ordinatur, acultatem habet pro eurandi, Sin aliorum offen-Sa,ea quae ad finem illum ducunt aut consurunt. Iura eiusmodi innata vel etiam primitiva dicuntur. Non enim adv0niunt, Sed cum pS homine Orta, et immutabilito inhaerunt. Quare uincup alienari aut amitti plane non possunt, quemadmodum amitti nequit natura, unde dimanant. Tale est sex. gr. ius purficiendi animum, tuendi vitam, aequirendi dominium, o consociandi cum alii ad finem honeStum eonSe quendum, atque alia generis eiusdem. Quod quidem intolligendum est in quantum ea iura per erat quoad SSentiam con Siderentur. Nam Si

123쪽

considorantur quoad usum, diStinctio adibenda est. Ipsorum enim nonnulla se ossicio nascuntur, ad quod implendum Sunt voluti instrumenta. Si hoc contingit, Sus eorum neeeSSarius eSi ne homo ad illum omittendum se obligare potest. Sin talia sint, ut cum nullo ossicio nectantur eorumdem usus liber erit, de eoquo paciSei homo libor poterit. Quod contra Ahren Statuimus , qui iurium naturalium Sum Semper necesSarium SSe degernit, hae innixus ration quod societati interos ut quisque omnibu sui iuribus utatur 1) Α hau ratio stultissima est; nam si in oeietat omnia iura in mei converterentur. IuriS, praeeiSe qua iuS St, Xerei-tium natura sua in arbitrio hominis est, qui se uti potest vel non uti, prout libet. digor ipsum Semper ad usum, idem est atqu00ius libertatem peSSUmdRPe. Praeter eiuSmodi iura natura immediat proficiscuntia, alia Sunt, quae e saeto aliquo proveniunt, ab homini libertate en dente. Quapropter acquisita vel etiam secundaria o hypothetica dici solent. Huiusmodi est X. r. iii proprietati determinatae, prout hane vel illam rem Singillatim puctat. Nam etsi a natura instructi Simia saeuuat nequirundi re utiles tanto quod hoc ius doterminetur quoad hanc vel illam materiam partieularem puta sun dum vel palatium hoc non provonit a natura, Sed a facto, quod quale sit inserius definiemus. Quaproptor, ne iura remoto quidem in natura landuntur, sed proXime titulum habent contingentem et mutabiloni, ideoque amitti ut in alium transferri possunt. Atque haS duas iurium diviSiones, quae potiores sunt, innuiSSe Sumeiat. 12. Attributa iuris CoΛ Τ1o. Ad attributa iuris quod Spectat, tria considerabimus coactionem, collisionem, limitationem. Porro Onctio vi physica conStat qua ad tuendum tu adhibetur, atque ad

obStacula propulsanda, quae iuri exorettio advorsantur. Hae ViSquamquam tu non conStituat, nee semper Comitetur tamen SindeSt,

adhibor optimo potest ad iuris d0sensionem Ius enim mea eSSΘdebet atque hoc ipso quod potustato constat laciundi aliquid vel habendi, potestate gaudet removendi impedimenta, quae sorte

opponuntur. Idem convinei tu se obligatione aliorum , quam iuSimportat. Nam eum organismus corporeus eiusque ire VoluntR-tem et rationem equi debeant is qui alterius voluntatum sibi obligatam hab0t vi iuris, obligatum etiam habet 0iu organismum ireS-que Corporeas, quantum ad debitum praestandum necessct sit. Si

igitur utraque ad ius sibi reddendum cogit se ab opponendo im-

124쪽

120 IUS NATURAM PARS I. IUS INDIVIDUALEpedim0nto compescit quoties volunta eius, qui implere metum det,set, renitatur) ni San0 0rficit quod rationi et ordini contradicat At vero id coactionsem importat. Ergo ius, hoc ipso quod est iuS, Coactivum St, Seu ad vim pro Se adhibendam sagit potestatem. Duo tamen hi notanda sunt. Primum Ut ius potestatem laciat adhibendi vim, x iis osso debet, qua proprie Sunt iura et perlaeta dici solent. Tunc nim dumtaxat obligatio alterius hic et nunc evidentor apparot Deinde Societat eonStituta, nesa plerumque est ut vis ad tutandum ius ab ipso iuris possessore adhibeatur; Sed ei actio tantum compotit, qua apud logitimum iudicem repoScat

quod Suum est. In societate enim iudicium meaX, quoad mutuaScivium relatione , nonnisi publica auctoritati proprium St, ad quam pertinet communi ordini custodia. 13 Collisio. Quod maiorum consid0rationem moretur Si iurium OppoSitorum collisio. Haseo porro in conflictu consistit duorum iurium

Circa eamdem materiam, quae SatiSsaesere ambobu nequeat. Tunc neceSS OS Ut unum ius praevaleat, et ulterum cedat. Quod non

perinde intelligi obot quasi uaps iura contraria ad Onfligendum concurrant Id enim plane repugnata eum ratio , a qua US

procedit, Sibi adversari non possit. Sud, ad rem quod attinet, iuSquod colliditur, ius non est quamvis salso veluti ius obiiciatur. Sic eX. P. Si quando ius divinum, aliquid prohibens, pugnare videtur cum iure humano, quod sorte contrarium iubeat pugna illa specie

tenu tantum XStat. Revera enim in o casu non ius sed arbitrium dumtaXat hominis, vi prorsus destitutum, imp0rium Sibi arrogat Siquidem nequitisse offuctus voras autoritatis id, quod sonti omnium auctoritatum reluctatur. Unde iurium collisio Hapso nihil os aliud, nisi iurium Subordinatio quas, ut reprassentetur Sub SenSibili Orma, Concipitur tamquam mutua quaedam pugna, per quam id, quod praestantius est inferiori prauualuat; similitudine sumpta a re Θ-chanica, in qua duarum oppositarum virium nasequalium illa, quae intenSior St, remissio poni olidit. Ut autoni d0finiatur quodnam ius Sit praeStantiuS, ad ordinoui natura advortenda sest cogitatio. Quod enim magi in se ordine auiorem locum eoupat, praestabiliu e Stot meaeius, ac proinde in colliSione Superat.1q. Limitatio. Iuris limitatio os dote minatio confiniorum, X traquae Vagari ius nequit Haseo oro d0torminatio iudieanda est tum e natura bieeti, circa quod ius vorsatur, tum se officiiS, quibuSSubiectum adstringitur. Homo nim in tantum iuribu Ornatur in quantum finem aliquem assoqui debet, ad quem certa Operatio

125쪽

tunus. Quod igitur non rospondet fini nullo modo ambitu iurium continetur. Praeterea, homo prout finem Spectat, ossiciis adstringitur quibus solvi noquit. Ergo omela in homine terminos quosdam Xhibent, quo transilire non te et obtentu iuris .mine undecumque ius aliquod advenire Videatur , numquam Xtendi potos ad id, quod ossicio actu obliganti contradicat. Quod enim officio opponitur, turpe est. Ad turpo autem non datur u Siquidem vis ius omnis Xordine se log proficiscitur a lege autem se ordine proficisci non poteSt, quod legi et ordini adversatur. ARTICULUS II. De natura et partitione lolciori m. 15. Quid officium obligatio, qua sex natura voluntatem ad aliquid tacion dum se omittondum adstringit,igyicium nominatur Haeo autem obligatio in morali quadam necessitate ita est, Seu in impossibilitat mansendi in ordiris ac legis reverentia, eontrarium iUS, quod ratio dictat, operando. Si cum hominem ad non mentiendum obligari dicimus non aliud significare volumus, niSi eum hae necessitat teneri ut si ordini adhaoror volit, mentiri non debeat Sin mentiatur, continuo osciscat ab ordino. Atquo haec definitio officium respicit in abstracto nam in coneroto ipsa actio vel actioniSOmiSSio, ad quam obligamur, officium diei olet. 16. Quid praecedat Ius an officium ordo iuris r0Apoctu officii conSiderari poteAt vel absoluto quoad obiectivam eorumdem generationem; et relative, quoad originsem quam habent in ipsa creatura, Qui inSunt. In prima consideratione, tu praecedit officium. In tantum enim creaturaserationales officii adstringuntur, in quantum Deus ius habet subiiciundi as ordini, quem eius Sapientia praeScribit. Quare niologice et per se prius os ius, seinde ossi elum nimirum prius est ius in Deo, oindo officium in reaturis. Dixi prius ius in Deo quia Deus iuribus tantum ornatur, meliS non devincitur. Non enim superiorem habet, a quo legem et obligationem accipiat nec ad finem aliquem adipiScendum ordinatur,

Sed ipse est supremus dominus et fini et norma rerum CetePRPum.

Sin altera consideratio fiat, nimirum si origo iuris ot officii spe cietur in ipsa rationali creatura quam assiciunt in dubio iuri praeit

Osficium. Etenim, ut ante innui, uatenus creatura rationali iuribuSinStruitur, quatenu finem a natura praestitutum habet, ad quem USUS rerum ac propriae activitati exercitium necessaria Sunt el

126쪽

Saltem consentanea. Quod quidem importat, ut creatura rationalis ordini, a divina sapientia dictato, eique per rationem propo Sito, subisecta intolligatur. Atquo hinc offici diximus, ut iura ab officiis limitu accipiant; nec ambitus, in quo iura patientur, cogitari potest, quin uni intelligantur officia , uno Subiectum adstringunt, et quibus nulla ratione noceant. 17. Uiciorum triplex genus. Cum ordo in rerum relationibu sit posituS, ex his officiorum varietas et prasestantia diiudieatur. Quare, pro divorsitate tormini, quem homo suis operationibus Spectat, di versa exstantis fieta eclisquo illa praestantiora duci deboni, quae altioribus ros pondent selationibus. Iumvero nonni Si triplicum ter

minum homo poetare poteSt, dum operatur nimirum Deum, Se ipsum

ceteros homines. Et Sano Si p0rsuetio operationum moralium in hoo cernitur, quod ordinem naturae Sequantur entia illa dumtaxat actioni termini SSe possunt, quae finis rationem habent a vero id in primis Deo competit; qui ut primum prinoipium, Sic etiam Stultimii fini rerum omnium Creatura igitur rationaliS, Si peratione Suas, ordini accommodaro selit Deum pro termino habere dub0t, atque ideo quoad illum diversis urg0tur officiis quae in Q

quenti capit declarabimus. 0indo alto adspuetabilis mundi finis

in ipso homino positus est ad eius enim utilitatem reS, quae mundum eXornant, Conditae De Sunt. Homo igitur, iuxta Ordinem a Summo opifico constitutum, se etiam respicere debet tamquam terminum Suarum operationum a proinde officii adStringitur erga Sol pSum. Denique, cum haec argumontatio pro aliis etiam hominibus locum habeat, quibuScum naturae similitudin convonimus ordo iubet ut in iis quoquo rationum finis ac persona dignitatem reVereiamur. Hine novit exsurgit torminus operationum nostrarum, ne proinde tertium officiorum genuA. Compluta igitur partitio, a termini di versitate deSumpta, triplo officiorum genus Suppoditat, quibu aut erga Deum, Ut erga nos, aut orga alios homine devincimur.

18. Num in homine dentur officia erga bruta, aut cetera entia ratione destituta. Αhron nos adstringit officiis erga bruta unimalia, quibus iura tribuit 1). Damiro vero universam naturam Dei fi

liam Sororumque homini et Sociam app0llans, mutua iura se officia inter no a re omne ratione destitutas inter sedere autumat 2).Vido hominis bonevolentiam Amore erga ceteros homine non ContentuS, OVe etiam atque arbores sororum loco secipit a fraterna

127쪽

earitate complectitur Sed , relictis io is , tu opinio magno in errore verSatur. Etenim nomen Ilii in propria signification non cuilibet effectui competit, sed dumtaxat viventi quod e vivento procedat in eiusdem natura similitudinem. Quaro strictim nulli

creaturae convenit respectu Dei; Siquidem re creatae a se non genorantur Sed producuntur, ipSique analogice tantum asSimilantur. Hominibus tamen a donominatio, latiore enSu, tribui olet, propter duplicem rationem. Primum in ordine Supernaturali, ob divinam adoptionem, qua fit ope gratiae. Secundo, intra ipso natura limites, ob actu morales, quibus ad Deum Sic reserimur, ut erga ipsum capace Simia obsequii, reverentiae, Obedientiae, quae proprio a filiis paronti praestantur. Sed haec Omnia, Ut perspicuum

est domntibus intolligentia carontibus dici n0quoiant Iis igitur no mei filii quoad 0um ne lato quidem competit. Quod Si quandoque natura irrationalis poetice nominatur Dei filia id in tantum si, in quantum imaginationis bon0ficio intelligontia se dignitas orso nati sidum appingitur. At Damiron, ni allor, non poema sed philosophicum tractatum elue ubPRbat

Altera vero pars, in qua Damiron consentionium habet Ahrens, non minori absurditato laborat. Nam ius veri nominis, cui respondet officium, in brutis nullum est, multoque minuitia rebus plano in animis Iu enim nequit residero in sente, quod nullo modo est finis in mundo , sed omnino ut medium ordinatur in bonum alterius Bruta vero, ut ceterae re inferiores, medii dumtaxat rationem habent. Non enim eXStant propter bonum Sui, Sed propter bonum hominiS nee proinde sunt propria utilitatis gratia, sed utilitatis alionae. Ergo ius aliquod, cui in homine ossicium respondeat, habero nequeunt. Ad rem Taparollius Ogni overe a se dat generato principio: a i bene. Se avessimo overi VerSO e Creatur irra-gionsevoli, Saremmo durique obbligati a sarn il bono. Marii loro

an uomo, se non di Servi; sepeli questo erit loro iis dunque ruomo non a ovori verso di ess0 1). Ratio autem, quam Αhren in contrarium adducit, quod homo

128쪽

124 US NATURAM PARS I. IUS INDIVIDUALE

teneatur non cogere animantia bruta ad aliquid subeundum, quod eorum Sen Sili naturae opugnet, ambigua est et nihil vincit. Si enim hoc sensu intelligitur, quod homo nihil ossi ero deboat quod brutis dolor0m afforat, salsitate laborat. Hoc ipso enim quod bruta ad bonum hominis ordinantur, iis homo uti potest prout indiget. In igitur labori submittoro, ut opum ministerio iuvetur immo mactare etiam poterit, si noceant aut ad veScendum Sint Opportuna quod certo Sino eorumdem damno et dolor non essicitur. Atquo id homo dum agit, tu nullum laedit; sed naturae ordinem Sequitur. Sine propositio sic intelligatur, ut homo in usu brutorum limites neceSSitatis aut Saltem utilitatis, non Xcedat, ne erudelitatΘm XeP- Ceat verum dicit, Sed aedem verberat. Ea enim obligatio oritur none iure aliquo brutorum, sed ex ordinatione divina qua non ad diS- Sipandum aut Saeviendum, sed ad convenion tum utilitatem bruta nobi coneessa Sunt. Unde qui iis abutitur, aut in eorum S seritatem Xercet, intentioni divinae reluetatur, et omela proculcat, qui-bla erga SeipSum adStringitur qua sane iubent ut temerita et Saevitia, Sicut cetera vitia, in quavis action d0clinetur. Hinc fit ut ad Opportunum, et temperatum, et omni crudelitate vacantem, brutorum Sum obligemur. X quo apparet, bruta ceteraSque re inseriore non SSe terminos melorum, Sed esse obiectum et materiam, circa quam mei homini quandoque versantur. Ut enim in iuribuS, Sic etiam in ossiciis non modo subiectum et terminuS, Sed etiam obiectum et materia considerari debent.19. Uiciorum alia sunt connaturalia , alia adventitia. Praeter Partitionem, Superius laetam, ossicia, quemadmodum de iuribu Supra dixi, dividi possunt in con natu alia seu primitica, et ad entitia euder irata Ilia sunt, quae in Asentialibus hominis stationibus sundantur haec vero, qua proXime oriuntur e relationibu Superadditis, ope acti alicuius sex hominis libortat pondsentis. Nihilominus horum etiam standamentum remotum in mei aliquo naturali situm e St. Factum enim, quod Supervenit, non aliud affor nisi detorminationem et applicationem omeli, a natura inde terminate proficiseentis; seu, quod in idem recidit, hypothusim ad actum adducit, qua in opsolo con naturali includubatur. Quar ossicia eiusmodi hypothetica etiam appellantur, prima auto ab8Oluta. 20 Gisicia iuridica et pure moralia. Dividitur otiam ossicium in iuridicum et pure morale prout vel iuri altorius reSpondet, ut e X. gr. restitutio depoSiti vel licet a log morali imponatur, tamen vi iustitiae

exigi nequit, ut obligatio in divit dandi sup0rfluum pauperibus 1).

1 Idaeo divisio innuitur a S. Thoma his verbis si Est duplo debitum, Sci-

129쪽

CAPUT Q. ME IURE ET OFFICIO GENERAT 131 125

Qua sano partitio locum habet quoad alios homine tantum; siquidem quoad Deum omnia nostra ossicia sunt iuridica Dous nim ius habet exigondi ut integram legem, quam nobis impoSuit, impleamuS. Contra, nulla homini omela P0Spectu sui ipsius dici possunt iuridica:

propterea quod eorum Subiectum et terminu non distinguantur Ius enim, cum in facultate consiStat quas ab ordine senti morali tribuitur, subiectum sexquirit quod voluntate inStructum sit. Cum vero obligationem includat aliorum, qui ipSum revereri tenentur terminum re spicit, qui pariter voluntate ornetur. Ut igitur ius hominis orga Aoipsum et simul iuridicum metum conciperetur, concipienda forent duae voluntateS, quorum Una saeuitatem moralem acciperet, alia obligationem quae Sane conSiderati reSpeetu unius eiuSdemque perSonae ab Surda est. Id vero non contingit, Si ossicium non ut iuridicum, Sed more ut morale in homine respectu sui considerotur Ad hoc enim sumet ut is habeatur, a qua obligatio imponitur et torminii adSit, ad cuius bonum operatio reseratur. Utrumquo autem in Singulari homine optime concipitur eum e X una parte ConSideretur volunta quaΘobligation adstringitur, X alia dignita perSonae humanae quae ut finis in mundo Spectatur. Omeia iuridica appullantur etiam perfecta, pure moralia imperfecta.

21. Unde diiudicatur officiorum praestantia. Diu didium serendum de diversa ossiciorum praeStantia, norma Suppeditatur a natura relationum, unde illa dimanant. Etenim relatio quo magis intima est aut universalior aut eum bono rationi plu conneXa, eo aretius eum ordino colligatur. Ergo metum, ipSi respondens , altiorem locum oecupat, atque ad Ordinem SerVandum in Oribu maiorem necesSitatem praesesert Magis igitur obligabit. Si sub omni rospuetu ossi ei erga Deum ceteri omnibu antecellunt Deus enim Et finis ultimus hominis tum eSt bonum univerSae naturae, et eauSa totiu Pealitatis qua constituimur. Ab ipso enim non modo conditi sumuS, Seu iugiter conservamur et ad operandum movemur. Unde relatio, qua cum De Connectimur, RXimam universalitatem, coniunctionem et necessitatem in eludit. Secundum locum tenent ossicia, quibus ad Stringimur erga nos tertium mei erga alios. Vinculum enim idontitatis, quod nobiseum habemus, aretiore relatione eonStat, quam vinculum similitudiniS, qua eum ceteris hominibu copulamur. t-

licet morale et legale Debitum quidem legale SP, ad quod reddendum aliquis lege adstringitur et tale debitum proprie attendit iustitia, quae St principalis virtus. Debitum autem morale est quod aliquis debet ex honestato

130쪽

126 iUA NATURAM PARS I. IUS INDIVIDUALEque haec regula, quam generatim hi classibus moiorum applicavimuS, applicanda quoque erit Singuli aliis seculiaribus ossiciis

De necessitate eximente ab osscio. 22. Quid haec necessitas. Contingunt quandoquo tempora, in quibus homo, Sino periculo imminentis cuiuSdam mali ossicium imploro non potest. Statu hic necessita appellatur. Cum sero hoc incidit, si consideratio ordinis persuadet eo tempore officium non obligare, faculta qua tune oritur Se iusto eximendi ab ossicio, ius necessitatis nominari Solet non quod ipsa necessitas tu constituat , sed quia occasion neceSSitatiSapparet quid uiserat, quid Seeus. Itaqu0 discutiundum breviter est quando id loeum habet, ne qui perversa intorprotations illiu effati necessitas non habet legem, intemperantilicontias pona lax sit. Ad iudicium hoc rite serendum, duo scrutari

oportet naturam noceSSitati quae Urgeat, et naturam mei quod 0SSet praetermittendum.

23. Necessitas absoluta et hypothetica Ad noesessitatum quod attinet, ea primum dispartiri potest in absolutam ut hypotheticam. Absolutam dicimus, qua independenter a nobis, nulla alia ratione declinari potost, quam violation Ossicii hypotheticam vero, quae vitari nequit propter circumStantiaS, in qua aliqui Se poni con-Stituit, et qua ab ipso removeri poSSunt. Ut agile patet, haec e cunda necessitas ius nullum tribuit Siquidem sexcusationem nullam meretur S, qui prudens et volens impedimentum apponit ossicio. Ea

igitur omissa, absolutam dumtaXat noce SSitatem ConSideremus. 24. Triplex genus necessitatis absolutae, et quoduam eX his excusare p0test. e sessitatis abSolutae tripleX genu RSSignatur eae trema, Patri et communis. Xtrema dieitur, cum qui S ut pareat om- Cio, incurrere debet periculum vitae aliuSuo mali, quod morte non insorius reputetur. Erit gravis, cum Urget malum minim Spernendum, X. gr. notabile detrimentum sanitatis, non levis nota dedecori S magna rei familiari iactura, et alia generi eiusdem. Tandem ne-CeSSita communis dieitur, cum malum imminet GonSuetum, nec mu gni momenti ut amissio parva bonorum, levi Culumnia, ContΘmptu nonnullorum et simillia. Porro nomini dubium est quin haec tertia

neceSSita obligationum ossicii nunquam Solvat. Si enim quodvis malum imminens ab implendis officii nos X cuSaret; non Solum